| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੪. ਅਰੁਣવਤੀਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
4. Aruṇavatīsuttavaṇṇanā
੧੮੫. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਅਭਿਭੂਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ ਅਭਿਭੂ ਚ ਸਮ੍ਭવੋ ਚ। ਤੇਸੁ ਅਭਿਭੂਥੇਰੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ વਿਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਗ੍ਗੋ, ਸਮ੍ਭવਤ੍ਥੇਰੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ વਿਯ ਸਮਾਧਿਨਾ ਅਗ੍ਗੋ। ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅવਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ, ਲਾਮਕਤੋ વਾ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਿ। ਖਿਯ੍ਯਨ੍ਤੀਤਿ, ਕਿਨ੍ਨਾਮੇਤਂ ਕਿਨ੍ਨਾਮੇਤਨ੍ਤਿ? ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ। વਿਪਾਚੇਨ੍ਤੀਤਿ વਿਤ੍ਥਾਰਯਨ੍ਤਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ। ਹੇਟ੍ਠਿਮੇਨ ਉਪਡ੍ਢਕਾਯੇਨਾਤਿ ਨਾਭਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯੇਨ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਏਤ੍ਤਕਮੇવ ਆਗਤਂ। ਥੇਰੋ ਪਨ ‘‘ਪਕਤਿવਣ੍ਣਂ વਿਜਹਿਤ੍વਾ ਨਾਗવਣ੍ਣਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਸੁਪਣ੍ਣવਣ੍ਣਂ ਗਹੇਤ੍વਾ વਾ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਟਿ॰ ਮ॰ ੩.੧੩) ਨਯੇਨ ਆਗਤਂ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਂ ਇਦ੍ਧਿવਿਕੁਬ੍ਬਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ। ਇਮਾ ਗਾਥਾਯੋ ਅਭਾਸੀਤਿ ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਥਂ ਦੇਸਿਤਾ ਨੁ ਖੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਿਯਾ ਅਸ੍ਸ ਮਨਾਪਾ’’ਤਿ। ਤਤੋ ਆવਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ – ‘‘ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਪਾਸਣ੍ਡਾ ਸਬ੍ਬੇ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮਯੇ ਪੁਰਿਸਕਾਰਂ વਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ, વੀਰਿਯਸ੍ਸ ਅવਣ੍ਣવਾਦੀ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, વੀਰਿਯਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਕਤ੍વਾ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਏવਂ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਿਯਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਮਨਾਪਾ’’ਤਿ ਞਤ੍વਾ ਤੀਸੁ ਪਿਟਕੇਸੁ વਿਚਿਨਿਤ੍વਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ।
185. Catutthe abhibhūsambhavanti abhibhū ca sambhavo ca. Tesu abhibhūthero sāriputtatthero viya paññāya aggo, sambhavatthero mahāmoggallāno viya samādhinā aggo. Ujjhāyantīti avajjhāyanti, lāmakato vā cintenti. Khiyyantīti, kinnāmetaṃ kinnāmetanti? Aññamaññaṃ kathenti. Vipācentīti vitthārayantā punappunaṃ kathenti. Heṭṭhimena upaḍḍhakāyenāti nābhito paṭṭhāya heṭṭhimakāyena. Pāḷiyaṃ ettakameva āgataṃ. Thero pana ‘‘pakativaṇṇaṃ vijahitvā nāgavaṇṇaṃ gahetvā dasseti, supaṇṇavaṇṇaṃ gahetvā vā dassetī’’tiādinā (paṭi. ma. 3.13) nayena āgataṃ anekappakāraṃ iddhivikubbanaṃ dassesi. Imā gāthāyo abhāsīti thero kira cintesi – ‘‘kathaṃ desitā nu kho dhammadesanā sabbesaṃ piyā assa manāpā’’ti. Tato āvajjento – ‘‘sabbepi pāsaṇḍā sabbe devamanussā attano attano samaye purisakāraṃ vaṇṇayanti, vīriyassa avaṇṇavādī nāma natthi, vīriyapaṭisaṃyuttaṃ katvā desessāmi, evaṃ ayaṃ dhammadesanā sabbesaṃ piyā bhavissati manāpā’’ti ñatvā tīsu piṭakesu vicinitvā imā gāthā abhāsi.
ਤਤ੍ਥ ਆਰਮ੍ਭਥਾਤਿ ਆਰਮ੍ਭવੀਰਿਯਂ ਕਰੋਥ। ਨਿਕ੍ਕਮਥਾਤਿ ਨਿਕ੍ਕਮવੀਰਿਯਂ ਕਰੋਥ। ਯੁਞ੍ਜਥਾਤਿ ਪਯੋਗਂ ਕਰੋਥ ਪਰਕ੍ਕਮਥ। ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਸੇਨਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਸੇਨਾ ਨਾਮ ਕਿਲੇਸਸੇਨਾ, ਤਂ ਧੁਨਾਥ। ਜਾਤਿਸਂਸਾਰਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਞ੍ਚ ਸਂਸਾਰਞ੍ਚ, ਜਾਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ વਾ ਸਂਸਾਰਂ। ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ વਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ। ਕਿਂ ਪਨ ਕਤ੍વਾ ਥੇਰੋ ਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ વਿਞ੍ਞਾਪੇਸੀਤਿ? ਨੀਲਕਸਿਣਂ ਤਾવ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਆਲੋਕਟ੍ਠਾਨੇ ਅਨ੍ਧਕਾਰਂ ਫਰਿ, ਓਦਾਤਕਸਿਣਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰਟ੍ਠਾਨੇ ਓਭਾਸਂ। ਤਤੋ ‘‘ਕਿਮਿਦਂ ਅਨ੍ਧਕਾਰ’’ਨ੍ਤਿ? ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਭੋਗੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਆਲੋਕਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ। ਆਲੋਕਟ੍ਠਾਨੇ ਆਲੋਕਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ‘‘ਕਿਂ ਆਲੋਕੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ? વਿਚਿਨਨ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ। ਅਥ ਤੇਸਂ ਥੇਰੋਤਿ વਦਨ੍ਤਾਨਂ ਇਮਾ ਗਾਥਾਯੋ ਅਭਾਸਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਓਸਟਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਯ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਿਂਸੁ। ਅਤ੍ਥੋਪਿ ਨੇਸਂ ਪਾਕਟੋ ਅਹੋਸਿ। ਚਤੁਤ੍ਥਂ।
Tattha ārambhathāti ārambhavīriyaṃ karotha. Nikkamathāti nikkamavīriyaṃ karotha. Yuñjathāti payogaṃ karotha parakkamatha. Maccuno senanti maccuno senā nāma kilesasenā, taṃ dhunātha. Jātisaṃsāranti jātiñca saṃsārañca, jātisaṅkhātaṃ vā saṃsāraṃ. Dukkhassantaṃ karissatīti vaṭṭadukkhassa paricchedaṃ karissati. Kiṃ pana katvā thero sahassilokadhātuṃ viññāpesīti? Nīlakasiṇaṃ tāva samāpajjitvā sabbattha ālokaṭṭhāne andhakāraṃ phari, odātakasiṇaṃ samāpajjitvā andhakāraṭṭhāne obhāsaṃ. Tato ‘‘kimidaṃ andhakāra’’nti? Sattānaṃ ābhoge uppanne ālokaṃ dassesi. Ālokaṭṭhāne ālokakiccaṃ natthi, ‘‘kiṃ āloko aya’’nti? Vicinantānaṃ attānaṃ dassesi. Atha tesaṃ theroti vadantānaṃ imā gāthāyo abhāsi, sabbe osaṭāya parisāya majjhe nisīditvā dhammaṃ desentassa viya saddaṃ suṇiṃsu. Atthopi nesaṃ pākaṭo ahosi. Catutthaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੪. ਅਰੁਣવਤੀਸੁਤ੍ਤਂ • 4. Aruṇavatīsuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੪. ਅਰੁਣવਤੀਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 4. Aruṇavatīsuttavaṇṇanā
