Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi |
൧൬. അരൂപധമ്മവവത്ഥാനദുക്കരപഞ്ഹോ
16. Arūpadhammavavatthānadukkarapañho
൧൬. രാജാ ആഹ ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, ദുക്കരം നു ഖോ ഭഗവതാ കത’’ന്തി? ഥേരോ ആഹ ‘‘ദുക്കരം, മഹാരാജ, ഭഗവതാ കത’’ന്തി. ‘‘കിം പന, ഭന്തേ നാഗസേന, ഭഗവതാ ദുക്കരം കത’’ന്തി. ‘‘ദുക്കരം, മഹാരാജ, ഭഗവതാ കതം ഇമേസം അരൂപീനം ചിത്തചേതസികാനം ധമ്മാനം ഏകാരമ്മണേ വത്തമാനാനം വവത്ഥാനം അക്ഖാതം ‘അയം ഫസ്സോ, അയം വേദനാ, അയം സഞ്ഞാ, അയം ചേതനാ, ഇദം ചിത്ത’’’ന്തി.
16. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, dukkaraṃ nu kho bhagavatā kata’’nti? Thero āha ‘‘dukkaraṃ, mahārāja, bhagavatā kata’’nti. ‘‘Kiṃ pana, bhante nāgasena, bhagavatā dukkaraṃ kata’’nti. ‘‘Dukkaraṃ, mahārāja, bhagavatā kataṃ imesaṃ arūpīnaṃ cittacetasikānaṃ dhammānaṃ ekārammaṇe vattamānānaṃ vavatthānaṃ akkhātaṃ ‘ayaṃ phasso, ayaṃ vedanā, ayaṃ saññā, ayaṃ cetanā, idaṃ citta’’’nti.
‘‘ഓപമ്മം കരോഹീ’’തി. ‘‘യഥാ, മഹാരാജ, കോചിദേവ പുരിസോ നാവായ മഹാസമുദ്ദം അജ്ഝോഗാഹേത്വാ ഹത്ഥപുടേന ഉദകം ഗഹേത്വാ ജിവ്ഹായ സായിത്വാ ജാനേയ്യ നു ഖോ, മഹാരാജ, സോ പുരിസോ ‘‘ഇദം ഗങ്ഗായ ഉദകം, ഇദം യമുനായ ഉദകം, ഇദം അചിരവതിയാ ഉദകം, ഇദം സരഭുയാ ഉദകം, ഇദം മഹിയാ ഉദക’’’ന്തി? ‘‘ദുക്കരം, ഭന്തേ, ജാനിതു’’ന്തി. ‘‘ഇതോ ദുക്കരതരം ഖോ, മഹാരാജ, ഭഗവതാ കതം ഇമേസം അരൂപീനം ചിത്തചേതസികാനം ധമ്മാനം ഏകാരമ്മണേ വത്തമാനാനം വവത്ഥാനം അക്ഖാതം ‘അയം ഫസ്സോ, അയം വേദനാ, അയം സഞ്ഞാ, അയം ചേതനാ, ഇദം ചിത്ത’’’ന്തി. ‘‘സുട്ഠു, ഭന്തേ’’തി രാജാ അബ്ഭാനുമോദീതി.
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, kocideva puriso nāvāya mahāsamuddaṃ ajjhogāhetvā hatthapuṭena udakaṃ gahetvā jivhāya sāyitvā jāneyya nu kho, mahārāja, so puriso ‘‘idaṃ gaṅgāya udakaṃ, idaṃ yamunāya udakaṃ, idaṃ aciravatiyā udakaṃ, idaṃ sarabhuyā udakaṃ, idaṃ mahiyā udaka’’’nti? ‘‘Dukkaraṃ, bhante, jānitu’’nti. ‘‘Ito dukkarataraṃ kho, mahārāja, bhagavatā kataṃ imesaṃ arūpīnaṃ cittacetasikānaṃ dhammānaṃ ekārammaṇe vattamānānaṃ vavatthānaṃ akkhātaṃ ‘ayaṃ phasso, ayaṃ vedanā, ayaṃ saññā, ayaṃ cetanā, idaṃ citta’’’nti. ‘‘Suṭṭhu, bhante’’ti rājā abbhānumodīti.
അരൂപധമ്മവവത്ഥാനദുക്കരപഞ്ഹോ സോളസമോ.
Arūpadhammavavatthānadukkarapañho soḷasamo.
അരൂപധമ്മവവത്ഥാനവഗ്ഗോ സത്തമോ.
Arūpadhammavavatthānavaggo sattamo.
ഇമസ്മിം വഗ്ഗേ സോളസ പഞ്ഹാ.
Imasmiṃ vagge soḷasa pañhā.