| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ធម្មសង្គណី-អនុដីកា • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
អរូបាវចរកុសលកថាវណ្ណនា
Arūpāvacarakusalakathāvaṇṇanā
២៦៥. រូបនិមិត្តន្តិ រូបហេតុ រូបាធិករណំ។ រូបារូបនិមិត្តេសូតិ រូបធម្មេសុ ច បថវីកសិណាទិនិមិត្តេសុ ច។ តទារម្មណជ្ឈានេសូតិ ឯត្ថ តំ-សទ្ទេន រូបនិមិត្តំ បច្ចាមសតិ រូបម្បិ វា រូបធម្មារម្មណានម្បិ រូបាវចរជ្ឈានានំ សម្ភវតោ។ រូបាទីសូតិ រូបារូបនិមិត្តតទារម្មណជ្ឈានេសុ រូបបដិពទ្ធធម្មេសុ ច។ អនាវជ្ជិតុកាមតាទិនាតិ អាទិ-សទ្ទេន អសមាបជ្ជិតុកាមតាទិំ សង្គណ្ហាតិ។
265. Rūpanimittanti rūpahetu rūpādhikaraṇaṃ. Rūpārūpanimittesūti rūpadhammesu ca pathavīkasiṇādinimittesu ca. Tadārammaṇajjhānesūti ettha taṃ-saddena rūpanimittaṃ paccāmasati rūpampi vā rūpadhammārammaṇānampi rūpāvacarajjhānānaṃ sambhavato. Rūpādīsūti rūpārūpanimittatadārammaṇajjhānesu rūpapaṭibaddhadhammesu ca. Anāvajjitukāmatādināti ādi-saddena asamāpajjitukāmatādiṃ saṅgaṇhāti.
ចុតិតោ ឧទ្ធំ ឧប្បត្តិរហានំ…បេ.… អនុប្បត្តិធម្មតាបាទនេន សមតិក្កមោតិ ឯតេន សមតិក្កមិតព្ពត្តេន រូបាវចរកុសលានំ រូបាវចរវិបាកកិរិយេហិ វិសេសាភាវំ ទស្សេតិ អនធិគតភាវតោ។ យេសញ្ហិ រូបសញ្ញាទីនំ អរូបភាវនាយ សមតិក្កមាទិកោ លព្ភតិ, តេ ទស្សេតុំ ‘‘អរូបភាវនាយ អភាវេ ចុតិតោ ឧទ្ធំ ឧប្បត្តិរហាន’’ន្តិ វុត្តន្តិ។ យាតិ ឯកន្តរូបនិស្សិតា អវសិដ្ឋបរិត្តវិបាកសញ្ញាទយោ។
Cutito uddhaṃ uppattirahānaṃ…pe… anuppattidhammatāpādanena samatikkamoti etena samatikkamitabbattena rūpāvacarakusalānaṃ rūpāvacaravipākakiriyehi visesābhāvaṃ dasseti anadhigatabhāvato. Yesañhi rūpasaññādīnaṃ arūpabhāvanāya samatikkamādiko labbhati, te dassetuṃ ‘‘arūpabhāvanāya abhāve cutito uddhaṃ uppattirahāna’’nti vuttanti. Yāti ekantarūpanissitā avasiṭṭhaparittavipākasaññādayo.
អានេញ្ជសន្តសមាបត្តិសុខានុភវនភវវិសេសូបបជ្ជនាទយោ អារុប្បសមាបត្តីនំ អត្ថាតិ អាហ ‘‘រូបសញ្ញា…បេ.… ន អត្ថោ’’តិ។
Āneñjasantasamāpattisukhānubhavanabhavavisesūpapajjanādayo āruppasamāpattīnaṃ atthāti āha ‘‘rūpasaññā…pe… na attho’’ti.
ឥធ ឧគ្ឃាដិតកសិណវសេន បរិត្តានន្តតា ហោតិ និប្បរិយាយទេសនត្តាតិ អធិប្បាយោ។ យទិ ឯវំ បរិត្តកសិណុគ្ឃាដិតេ កថមាកាសានញ្ចាយតនវចនន្តិ? តត្ថាបិ អនន្តផរណសព្ភាវតោ។ តេនេវាហ ‘‘អនន្តផរណតាសព្ភាវេ’’តិ។ យទិ សព្ពត្ថ អនន្តផរណតា អត្ថិ, អថ កស្មា ‘‘អនន្តោ អាកាសោ’’តិ ន វុត្តន្តិ អាហ ‘‘សមយវវត្ថាបនា’’តិអាទិ។ តត្ថ បដិបត្តីតិ ឈានភាវនាការមាហ។
Idha ugghāṭitakasiṇavasena parittānantatā hoti nippariyāyadesanattāti adhippāyo. Yadi evaṃ parittakasiṇugghāṭite kathamākāsānañcāyatanavacananti? Tatthāpi anantapharaṇasabbhāvato. Tenevāha ‘‘anantapharaṇatāsabbhāve’’ti. Yadi sabbattha anantapharaṇatā atthi, atha kasmā ‘‘ananto ākāso’’ti na vuttanti āha ‘‘samayavavatthāpanā’’tiādi. Tattha paṭipattīti jhānabhāvanākāramāha.
២៦៦. ឧគ្ឃាដភាវោ ឧគ្ឃាដិមំ។ យថា បាកិមំ។
266. Ugghāṭabhāvo ugghāṭimaṃ. Yathā pākimaṃ.
២៦៨. អាកាសេ បវត្តិតវិញ្ញាណាតិក្កមតោ តតិយាតិ បទុទ្ធារំ កត្វា យុត្តិតោ អាគមតោ ច តទត្ថំ វិភាវេតុំ ‘‘តទតិក្កមតោ ហី’’តិអាទិមាហ។ អារុប្បសមាបត្តីនំ អារម្មណាតិក្កមេន បត្តព្ពត្តា វិសេសតោ អារម្មណេ ទោសទស្សនំ តទេវ អតិក្កមិតព្ពន្តិ អយំ យុត្តិ, អារម្មណេ បន អតិក្កន្តេ តទារម្មណំ ឈានម្បិ អតិក្កន្តមេវ ហោតិ។ ភាវនាយ អារម្មណស្ស វិគមនំ អបនយនំ វិភាវនា។ បាឡិយន្តិ វិភង្គេ។ ននុ ច បាឡិយំ ‘‘តញ្ញេវ វិញ្ញាណ’’ន្តិ អវិសេសេន វុត្តំ ‘‘ន អាកាសានញ្ចាយតនវិញ្ញាណ’’ន្តិ។ ‘‘ន តញ្ញេវវិញ្ញាណន្តិ វិសេសវចនេន អយមត្ថោ សិទ្ធោ’’តិ ទស្សេន្តោ ‘‘វិញ្ញាណញ្ចាយតន’’ន្តិអាទិមាហ។
268. Ākāse pavattitaviññāṇātikkamato tatiyāti paduddhāraṃ katvā yuttito āgamato ca tadatthaṃ vibhāvetuṃ ‘‘tadatikkamato hī’’tiādimāha. Āruppasamāpattīnaṃ ārammaṇātikkamena pattabbattā visesato ārammaṇe dosadassanaṃ tadeva atikkamitabbanti ayaṃ yutti, ārammaṇe pana atikkante tadārammaṇaṃ jhānampi atikkantameva hoti. Bhāvanāya ārammaṇassa vigamanaṃ apanayanaṃ vibhāvanā. Pāḷiyanti vibhaṅge. Nanu ca pāḷiyaṃ ‘‘taññeva viññāṇa’’nti avisesena vuttaṃ ‘‘na ākāsānañcāyatanaviññāṇa’’nti. ‘‘Na taññevaviññāṇanti visesavacanena ayamattho siddho’’ti dassento ‘‘viññāṇañcāyatana’’ntiādimāha.
អរូបាវចរកុសលកថាវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Arūpāvacarakusalakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / ធម្មសង្គណីបាឡិ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / អរូបាវចរកុសលំ • Arūpāvacarakusalaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / អភិធម្មបិដក (អដ្ឋកថា) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ធម្មសង្គណិ-អដ្ឋកថា • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā
អាកាសានញ្ចាយតនំ • Ākāsānañcāyatanaṃ
វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ • Viññāṇañcāyatanaṃ
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ធម្មសង្គណី-មូលដីកា • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / អរូបាវចរកុសលកថាវណ្ណនា • Arūpāvacarakusalakathāvaṇṇanā
