| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಅನುಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
ಅರೂಪಾವಚರಕುಸಲಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Arūpāvacarakusalakathāvaṇṇanā
೨೬೫. ರೂಪನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ರೂಪಹೇತು ರೂಪಾಧಿಕರಣಂ। ರೂಪಾರೂಪನಿಮಿತ್ತೇಸೂತಿ ರೂಪಧಮ್ಮೇಸು ಚ ಪಥವೀಕಸಿಣಾದಿನಿಮಿತ್ತೇಸು ಚ। ತದಾರಮ್ಮಣಜ್ಝಾನೇಸೂತಿ ಏತ್ಥ ತಂ-ಸದ್ದೇನ ರೂಪನಿಮಿತ್ತಂ ಪಚ್ಚಾಮಸತಿ ರೂಪಮ್ಪಿ ವಾ ರೂಪಧಮ್ಮಾರಮ್ಮಣಾನಮ್ಪಿ ರೂಪಾವಚರಜ್ಝಾನಾನಂ ಸಮ್ಭವತೋ। ರೂಪಾದೀಸೂತಿ ರೂಪಾರೂಪನಿಮಿತ್ತತದಾರಮ್ಮಣಜ್ಝಾನೇಸು ರೂಪಪಟಿಬದ್ಧಧಮ್ಮೇಸು ಚ। ಅನಾವಜ್ಜಿತುಕಾಮತಾದಿನಾತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಅಸಮಾಪಜ್ಜಿತುಕಾಮತಾದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ।
265. Rūpanimittanti rūpahetu rūpādhikaraṇaṃ. Rūpārūpanimittesūti rūpadhammesu ca pathavīkasiṇādinimittesu ca. Tadārammaṇajjhānesūti ettha taṃ-saddena rūpanimittaṃ paccāmasati rūpampi vā rūpadhammārammaṇānampi rūpāvacarajjhānānaṃ sambhavato. Rūpādīsūti rūpārūpanimittatadārammaṇajjhānesu rūpapaṭibaddhadhammesu ca. Anāvajjitukāmatādināti ādi-saddena asamāpajjitukāmatādiṃ saṅgaṇhāti.
ಚುತಿತೋ ಉದ್ಧಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿರಹಾನಂ…ಪೇ॰… ಅನುಪ್ಪತ್ತಿಧಮ್ಮತಾಪಾದನೇನ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋತಿ ಏತೇನ ಸಮತಿಕ್ಕಮಿತಬ್ಬತ್ತೇನ ರೂಪಾವಚರಕುಸಲಾನಂ ರೂಪಾವಚರವಿಪಾಕಕಿರಿಯೇಹಿ ವಿಸೇಸಾಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ ಅನಧಿಗತಭಾವತೋ। ಯೇಸಞ್ಹಿ ರೂಪಸಞ್ಞಾದೀನಂ ಅರೂಪಭಾವನಾಯ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾದಿಕೋ ಲಬ್ಭತಿ, ತೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅರೂಪಭಾವನಾಯ ಅಭಾವೇ ಚುತಿತೋ ಉದ್ಧಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿರಹಾನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ। ಯಾತಿ ಏಕನ್ತರೂಪನಿಸ್ಸಿತಾ ಅವಸಿಟ್ಠಪರಿತ್ತವಿಪಾಕಸಞ್ಞಾದಯೋ।
Cutito uddhaṃ uppattirahānaṃ…pe… anuppattidhammatāpādanena samatikkamoti etena samatikkamitabbattena rūpāvacarakusalānaṃ rūpāvacaravipākakiriyehi visesābhāvaṃ dasseti anadhigatabhāvato. Yesañhi rūpasaññādīnaṃ arūpabhāvanāya samatikkamādiko labbhati, te dassetuṃ ‘‘arūpabhāvanāya abhāve cutito uddhaṃ uppattirahāna’’nti vuttanti. Yāti ekantarūpanissitā avasiṭṭhaparittavipākasaññādayo.
ಆನೇಞ್ಜಸನ್ತಸಮಾಪತ್ತಿಸುಖಾನುಭವನಭವವಿಸೇಸೂಪಪಜ್ಜನಾದಯೋ ಆರುಪ್ಪಸಮಾಪತ್ತೀನಂ ಅತ್ಥಾತಿ ಆಹ ‘‘ರೂಪಸಞ್ಞಾ…ಪೇ॰… ನ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ।
Āneñjasantasamāpattisukhānubhavanabhavavisesūpapajjanādayo āruppasamāpattīnaṃ atthāti āha ‘‘rūpasaññā…pe… na attho’’ti.
ಇಧ ಉಗ್ಘಾಟಿತಕಸಿಣವಸೇನ ಪರಿತ್ತಾನನ್ತತಾ ಹೋತಿ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯದೇಸನತ್ತಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಯದಿ ಏವಂ ಪರಿತ್ತಕಸಿಣುಗ್ಘಾಟಿತೇ ಕಥಮಾಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನವಚನನ್ತಿ? ತತ್ಥಾಪಿ ಅನನ್ತಫರಣಸಬ್ಭಾವತೋ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಅನನ್ತಫರಣತಾಸಬ್ಭಾವೇ’’ತಿ। ಯದಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅನನ್ತಫರಣತಾ ಅತ್ಥಿ, ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ‘‘ಅನನ್ತೋ ಆಕಾಸೋ’’ತಿ ನ ವುತ್ತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಸಮಯವವತ್ಥಾಪನಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಪಟಿಪತ್ತೀತಿ ಝಾನಭಾವನಾಕಾರಮಾಹ।
Idha ugghāṭitakasiṇavasena parittānantatā hoti nippariyāyadesanattāti adhippāyo. Yadi evaṃ parittakasiṇugghāṭite kathamākāsānañcāyatanavacananti? Tatthāpi anantapharaṇasabbhāvato. Tenevāha ‘‘anantapharaṇatāsabbhāve’’ti. Yadi sabbattha anantapharaṇatā atthi, atha kasmā ‘‘ananto ākāso’’ti na vuttanti āha ‘‘samayavavatthāpanā’’tiādi. Tattha paṭipattīti jhānabhāvanākāramāha.
೨೬೬. ಉಗ್ಘಾಟಭಾವೋ ಉಗ್ಘಾಟಿಮಂ। ಯಥಾ ಪಾಕಿಮಂ।
266. Ugghāṭabhāvo ugghāṭimaṃ. Yathā pākimaṃ.
೨೬೮. ಆಕಾಸೇ ಪವತ್ತಿತವಿಞ್ಞಾಣಾತಿಕ್ಕಮತೋ ತತಿಯಾತಿ ಪದುದ್ಧಾರಂ ಕತ್ವಾ ಯುತ್ತಿತೋ ಆಗಮತೋ ಚ ತದತ್ಥಂ ವಿಭಾವೇತುಂ ‘‘ತದತಿಕ್ಕಮತೋ ಹೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಆರುಪ್ಪಸಮಾಪತ್ತೀನಂ ಆರಮ್ಮಣಾತಿಕ್ಕಮೇನ ಪತ್ತಬ್ಬತ್ತಾ ವಿಸೇಸತೋ ಆರಮ್ಮಣೇ ದೋಸದಸ್ಸನಂ ತದೇವ ಅತಿಕ್ಕಮಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಯಂ ಯುತ್ತಿ, ಆರಮ್ಮಣೇ ಪನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ತದಾರಮ್ಮಣಂ ಝಾನಮ್ಪಿ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮೇವ ಹೋತಿ। ಭಾವನಾಯ ಆರಮ್ಮಣಸ್ಸ ವಿಗಮನಂ ಅಪನಯನಂ ವಿಭಾವನಾ। ಪಾಳಿಯನ್ತಿ ವಿಭಙ್ಗೇ। ನನು ಚ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ತಞ್ಞೇವ ವಿಞ್ಞಾಣ’’ನ್ತಿ ಅವಿಸೇಸೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ನ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನವಿಞ್ಞಾಣ’’ನ್ತಿ। ‘‘ನ ತಞ್ಞೇವವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ವಿಸೇಸವಚನೇನ ಅಯಮತ್ಥೋ ಸಿದ್ಧೋ’’ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
268. Ākāse pavattitaviññāṇātikkamato tatiyāti paduddhāraṃ katvā yuttito āgamato ca tadatthaṃ vibhāvetuṃ ‘‘tadatikkamato hī’’tiādimāha. Āruppasamāpattīnaṃ ārammaṇātikkamena pattabbattā visesato ārammaṇe dosadassanaṃ tadeva atikkamitabbanti ayaṃ yutti, ārammaṇe pana atikkante tadārammaṇaṃ jhānampi atikkantameva hoti. Bhāvanāya ārammaṇassa vigamanaṃ apanayanaṃ vibhāvanā. Pāḷiyanti vibhaṅge. Nanu ca pāḷiyaṃ ‘‘taññeva viññāṇa’’nti avisesena vuttaṃ ‘‘na ākāsānañcāyatanaviññāṇa’’nti. ‘‘Na taññevaviññāṇanti visesavacanena ayamattho siddho’’ti dassento ‘‘viññāṇañcāyatana’’ntiādimāha.
ಅರೂಪಾವಚರಕುಸಲಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Arūpāvacarakusalakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀಪಾಳಿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ಅರೂಪಾವಚರಕುಸಲಂ • Arūpāvacarakusalaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣಿ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ • Ākāsānañcāyatanaṃ
ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ • Viññāṇañcāyatanaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ಅರೂಪಾವಚರಕುಸಲಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Arūpāvacarakusalakathāvaṇṇanā
