| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
ਅਰੂਪਾવਚਰਕੁਸਲਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Arūpāvacarakusalakathāvaṇṇanā
੨੬੫. ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਰੂਪਹੇਤੁ ਰੂਪਾਧਿਕਰਣਂ। ਰੂਪਾਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤੇਸੂਤਿ ਰੂਪਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚ ਪਥવੀਕਸਿਣਾਦਿਨਿਮਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚ। ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਜ੍ਝਾਨੇਸੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਂ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਾਮਸਤਿ ਰੂਪਮ੍ਪਿ વਾ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਾਨਮ੍ਪਿ ਰੂਪਾવਚਰਜ੍ਝਾਨਾਨਂ ਸਮ੍ਭવਤੋ। ਰੂਪਾਦੀਸੂਤਿ ਰੂਪਾਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਤਦਾਰਮ੍ਮਣਜ੍ਝਾਨੇਸੁ ਰੂਪਪਟਿਬਦ੍ਧਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚ। ਅਨਾવਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮਤਾਦਿਨਾਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮਤਾਦਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ।
265. Rūpanimittanti rūpahetu rūpādhikaraṇaṃ. Rūpārūpanimittesūti rūpadhammesu ca pathavīkasiṇādinimittesu ca. Tadārammaṇajjhānesūti ettha taṃ-saddena rūpanimittaṃ paccāmasati rūpampi vā rūpadhammārammaṇānampi rūpāvacarajjhānānaṃ sambhavato. Rūpādīsūti rūpārūpanimittatadārammaṇajjhānesu rūpapaṭibaddhadhammesu ca. Anāvajjitukāmatādināti ādi-saddena asamāpajjitukāmatādiṃ saṅgaṇhāti.
ਚੁਤਿਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਰਹਾਨਂ…ਪੇ॰… ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਾਪਾਦਨੇਨ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੋਤਿ ਏਤੇਨ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ ਰੂਪਾવਚਰਕੁਸਲਾਨਂ ਰੂਪਾવਚਰવਿਪਾਕਕਿਰਿਯੇਹਿ વਿਸੇਸਾਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਅਨਧਿਗਤਭਾવਤੋ। ਯੇਸਞ੍ਹਿ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਦੀਨਂ ਅਰੂਪਭਾવਨਾਯ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਦਿਕੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਰੂਪਭਾવਨਾਯ ਅਭਾવੇ ਚੁਤਿਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਰਹਾਨ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਯਾਤਿ ਏਕਨ੍ਤਰੂਪਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਅવਸਿਟ੍ਠਪਰਿਤ੍ਤવਿਪਾਕਸਞ੍ਞਾਦਯੋ।
Cutito uddhaṃ uppattirahānaṃ…pe… anuppattidhammatāpādanena samatikkamoti etena samatikkamitabbattena rūpāvacarakusalānaṃ rūpāvacaravipākakiriyehi visesābhāvaṃ dasseti anadhigatabhāvato. Yesañhi rūpasaññādīnaṃ arūpabhāvanāya samatikkamādiko labbhati, te dassetuṃ ‘‘arūpabhāvanāya abhāve cutito uddhaṃ uppattirahāna’’nti vuttanti. Yāti ekantarūpanissitā avasiṭṭhaparittavipākasaññādayo.
ਆਨੇਞ੍ਜਸਨ੍ਤਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਾਨੁਭવਨਭવવਿਸੇਸੂਪਪਜ੍ਜਨਾਦਯੋ ਆਰੁਪ੍ਪਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਰੂਪਸਞ੍ਞਾ…ਪੇ॰… ਨ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ।
Āneñjasantasamāpattisukhānubhavanabhavavisesūpapajjanādayo āruppasamāpattīnaṃ atthāti āha ‘‘rūpasaññā…pe… na attho’’ti.
ਇਧ ਉਗ੍ਘਾਟਿਤਕਸਿਣવਸੇਨ ਪਰਿਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਤਾ ਹੋਤਿ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਯਦਿ ਏવਂ ਪਰਿਤ੍ਤਕਸਿਣੁਗ੍ਘਾਟਿਤੇ ਕਥਮਾਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨવਚਨਨ੍ਤਿ? ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਅਨਨ੍ਤਫਰਣਸਬ੍ਭਾવਤੋ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਅਨਨ੍ਤਫਰਣਤਾਸਬ੍ਭਾવੇ’’ਤਿ। ਯਦਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਨਨ੍ਤਫਰਣਤਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸੋ’’ਤਿ ਨ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਮਯવવਤ੍ਥਾਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਝਾਨਭਾવਨਾਕਾਰਮਾਹ।
Idha ugghāṭitakasiṇavasena parittānantatā hoti nippariyāyadesanattāti adhippāyo. Yadi evaṃ parittakasiṇugghāṭite kathamākāsānañcāyatanavacananti? Tatthāpi anantapharaṇasabbhāvato. Tenevāha ‘‘anantapharaṇatāsabbhāve’’ti. Yadi sabbattha anantapharaṇatā atthi, atha kasmā ‘‘ananto ākāso’’ti na vuttanti āha ‘‘samayavavatthāpanā’’tiādi. Tattha paṭipattīti jhānabhāvanākāramāha.
੨੬੬. ਉਗ੍ਘਾਟਭਾવੋ ਉਗ੍ਘਾਟਿਮਂ। ਯਥਾ ਪਾਕਿਮਂ।
266. Ugghāṭabhāvo ugghāṭimaṃ. Yathā pākimaṃ.
੨੬੮. ਆਕਾਸੇ ਪવਤ੍ਤਿਤવਿਞ੍ਞਾਣਾਤਿਕ੍ਕਮਤੋ ਤਤਿਯਾਤਿ ਪਦੁਦ੍ਧਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਯੁਤ੍ਤਿਤੋ ਆਗਮਤੋ ਚ ਤਦਤ੍ਥਂ વਿਭਾવੇਤੁਂ ‘‘ਤਦਤਿਕ੍ਕਮਤੋ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਆਰੁਪ੍ਪਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ વਿਸੇਸਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਦੋਸਦਸ੍ਸਨਂ ਤਦੇવ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਯੁਤ੍ਤਿ, ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਝਾਨਮ੍ਪਿ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮੇવ ਹੋਤਿ। ਭਾવਨਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ વਿਗਮਨਂ ਅਪਨਯਨਂ વਿਭਾવਨਾ। ਪਾਲ਼ਿਯਨ੍ਤਿ વਿਭਙ੍ਗੇ। ਨਨੁ ਚ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਤਞ੍ਞੇવ વਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਅવਿਸੇਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨવਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਨ ਤਞ੍ਞੇવવਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ વਿਸੇਸવਚਨੇਨ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਿਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ।
268. Ākāse pavattitaviññāṇātikkamato tatiyāti paduddhāraṃ katvā yuttito āgamato ca tadatthaṃ vibhāvetuṃ ‘‘tadatikkamato hī’’tiādimāha. Āruppasamāpattīnaṃ ārammaṇātikkamena pattabbattā visesato ārammaṇe dosadassanaṃ tadeva atikkamitabbanti ayaṃ yutti, ārammaṇe pana atikkante tadārammaṇaṃ jhānampi atikkantameva hoti. Bhāvanāya ārammaṇassa vigamanaṃ apanayanaṃ vibhāvanā. Pāḷiyanti vibhaṅge. Nanu ca pāḷiyaṃ ‘‘taññeva viññāṇa’’nti avisesena vuttaṃ ‘‘na ākāsānañcāyatanaviññāṇa’’nti. ‘‘Na taññevaviññāṇanti visesavacanena ayamattho siddho’’ti dassento ‘‘viññāṇañcāyatana’’ntiādimāha.
ਅਰੂਪਾવਚਰਕੁਸਲਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Arūpāvacarakusalakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀਪਾਲ਼ਿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ਅਰੂਪਾવਚਰਕੁਸਲਂ • Arūpāvacarakusalaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā
ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ • Ākāsānañcāyatanaṃ
વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ • Viññāṇañcāyatanaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ਅਰੂਪਾવਚਰਕੁਸਲਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Arūpāvacarakusalakathāvaṇṇanā
