| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
असाधारणादिवण्णना
Asādhāraṇādivaṇṇanā
३३८. पुरिम पञ्हन्ति ‘‘कति छेदनकानी’’तिआदिपञ्हानं पुरे वुत्तं पञ्हं। तत्थाति ‘‘वीसं द्वे सतानी’’तिआदिपाठे। ‘‘द्वेअनियतेही’’ति पदस्स असमाहारदिगुवाक्यं दस्सेन्तो आह ‘‘द्वीहि अनियतेही’’ति। ‘‘सद्धि’’न्ति इमिना सहादियोगे करणवचनन्ति दस्सेति।
338.Purima pañhanti ‘‘kati chedanakānī’’tiādipañhānaṃ pure vuttaṃ pañhaṃ. Tatthāti ‘‘vīsaṃ dve satānī’’tiādipāṭhe. ‘‘Dveaniyatehī’’ti padassa asamāhāradiguvākyaṃ dassento āha ‘‘dvīhi aniyatehī’’ti. ‘‘Saddhi’’nti iminā sahādiyoge karaṇavacananti dasseti.
गाथायं ‘‘धोवनञ्च सिक्खापद’’न्तिआदिना योजना कातब्बा। द्वे लोमाति द्वे एळकलोमसिक्खापदानि।
Gāthāyaṃ ‘‘dhovanañca sikkhāpada’’ntiādinā yojanā kātabbā. Dve lomāti dve eḷakalomasikkhāpadāni.
‘‘सकलो’’तिआदिकाय अड्ढतेय्यगाथाय योजना सुविञ्ञेय्याव।
‘‘Sakalo’’tiādikāya aḍḍhateyyagāthāya yojanā suviññeyyāva.
सङ्घम्हा दस निस्सरेति एत्थ ‘‘सङ्घम्हा निस्सारीयती’’ति (पाचि॰ ६८०, ७३०) एवं वुत्ता दसाति योजनानयं दस्सेन्तो आह ‘‘सङ्घम्हा निस्सारीयती’’तिआदि। तत्थाति भिक्खुनिविभङ्गे। तथाति यथा खुद्दका, तथाति अत्थो। इतीति एवं।
Saṅghamhādasa nissareti ettha ‘‘saṅghamhā nissārīyatī’’ti (pāci. 680, 730) evaṃ vuttā dasāti yojanānayaṃ dassento āha ‘‘saṅghamhā nissārīyatī’’tiādi. Tatthāti bhikkhunivibhaṅge. Tathāti yathā khuddakā, tathāti attho. Itīti evaṃ.
तेसन्ति पाराजिकानं। कण्हसप्पादयो दुरासदा विय दुरासदा होन्तीति योजना। ‘‘दुरूपगमनाति इमिना सदधातुया गत्यत्थं दस्सेति। दुरासज्जनाति दुक्खेन आसज्जितब्बा, आसज्जितुं न सुकराति अत्थो। समूपमाति समउपमा। समूपमाकारं दस्सेन्तो आह ‘‘यथा’’तिआदि।
Tesanti pārājikānaṃ. Kaṇhasappādayo durāsadā viya durāsadā hontīti yojanā. ‘‘Durūpagamanāti iminā sadadhātuyā gatyatthaṃ dasseti. Durāsajjanāti dukkhena āsajjitabbā, āsajjituṃ na sukarāti attho. Samūpamāti samaupamā. Samūpamākāraṃ dassento āha ‘‘yathā’’tiādi.
साधारणन्ति अट्ठहि पाराजिकेहि साधारणं। एकेकस्स पाराजिकस्साति सम्बन्धो। अविरूळ्ही भवन्ति तेति एत्थ उपमानोपमेय्यानं पाकटभावं कत्वा योजनानयं दस्सेन्तो आह ‘‘यथा एते’’तिआदि। अविरूळ्हिधम्माति अविरूळ्हीसभावा। पकतिसीलभावेनाति पकतिया सीलवन्तभावेन, ‘‘पकतिसीलाभावेना’’तिपि पाठो, पकतिसीलस्स अभावेन, अभावहेतूति अत्थो। एत्तावताति एत्तकेन ‘‘अट्ठेव पाराजिका’’तिआदिवचनमत्तेन, दस्सितं होतीति सम्बन्धो। विभत्तियोति पाराजिकादिवसेन विभजितब्बाति विभत्तियोति। तत्थाति ‘‘तेवीसति सङ्घादिसेसा’’तिआदिपाठे । सब्बसङ्गाहिकवचनन्ति सब्बेसं तिण्णं समथानं, सब्बासं वा आपत्तीनं समथानं सङ्गाहिकवचनं। ‘‘द्वीहि समथेही’’ति सम्मुखाविनयेन च पटिञ्ञातकरणेन चाति द्वीहि समथेहि।
Sādhāraṇanti aṭṭhahi pārājikehi sādhāraṇaṃ. Ekekassa pārājikassāti sambandho. Avirūḷhī bhavanti teti ettha upamānopameyyānaṃ pākaṭabhāvaṃ katvā yojanānayaṃ dassento āha ‘‘yathā ete’’tiādi. Avirūḷhidhammāti avirūḷhīsabhāvā. Pakatisīlabhāvenāti pakatiyā sīlavantabhāvena, ‘‘pakatisīlābhāvenā’’tipi pāṭho, pakatisīlassa abhāvena, abhāvahetūti attho. Ettāvatāti ettakena ‘‘aṭṭheva pārājikā’’tiādivacanamattena, dassitaṃ hotīti sambandho. Vibhattiyoti pārājikādivasena vibhajitabbāti vibhattiyoti. Tatthāti ‘‘tevīsati saṅghādisesā’’tiādipāṭhe . Sabbasaṅgāhikavacananti sabbesaṃ tiṇṇaṃ samathānaṃ, sabbāsaṃ vā āpattīnaṃ samathānaṃ saṅgāhikavacanaṃ. ‘‘Dvīhi samathehī’’ti sammukhāvinayena ca paṭiññātakaraṇena cāti dvīhi samathehi.
एतन्ति ‘‘द्वे उपोसथा द्वे पवारणा’’ति वचनं। विभजनानीति विभजितब्बानं विभजनकिरियाय अविनाभावतो भाववसेन वुत्तं, तस्मा विभजितब्बाति विभत्तियोति वचनत्थो कातब्बो। अपरापि इमा विभत्तियो होन्तीति योजना। हेट्ठा वुत्तस्स ‘‘विभत्तिमत्तदस्सनेनेव चेतं वुत्तं, न समथेहि वूपसमनवसेना’’ति वचनस्स अत्थनयतो अञ्ञं अत्थनयं दस्सेन्तो आह ‘‘अथवा’’तिआदि, ‘‘इमापि विभत्तियो’’ति पदं ‘‘निस्साया’’ति पदे अवुत्तकम्मं । निस्साय आपज्जन्तीति सम्बन्धो। ताति आपत्तियो। वुत्तप्पकारेहेवाति तीहि समथेहीति वुत्तपकारेहेव। तंमूलिकानन्ति ते एव उपोसथादयो मूलमेतासन्ति तंमूलिका, तासं। इमिना कारियूपचारेन वुत्तनयं दस्सेति। ता विभत्तियोति उपोसथादिविभत्तियो।
Etanti ‘‘dve uposathā dve pavāraṇā’’ti vacanaṃ. Vibhajanānīti vibhajitabbānaṃ vibhajanakiriyāya avinābhāvato bhāvavasena vuttaṃ, tasmā vibhajitabbāti vibhattiyoti vacanattho kātabbo. Aparāpi imā vibhattiyo hontīti yojanā. Heṭṭhā vuttassa ‘‘vibhattimattadassaneneva cetaṃ vuttaṃ, na samathehi vūpasamanavasenā’’ti vacanassa atthanayato aññaṃ atthanayaṃ dassento āha ‘‘athavā’’tiādi, ‘‘imāpi vibhattiyo’’ti padaṃ ‘‘nissāyā’’ti pade avuttakammaṃ . Nissāya āpajjantīti sambandho. Tāti āpattiyo. Vuttappakārehevāti tīhi samathehīti vuttapakāreheva. Taṃmūlikānanti te eva uposathādayo mūlametāsanti taṃmūlikā, tāsaṃ. Iminā kāriyūpacārena vuttanayaṃ dasseti. Tā vibhattiyoti uposathādivibhattiyo.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi / ४. असाधारणादि • 4. Asādhāraṇādi
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā / असाधारणादिवण्णना • Asādhāraṇādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / असाधारणादिवण्णना • Asādhāraṇādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / असाधारणादिवण्णना • Asādhāraṇādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / सत्तनगरेसु पञ्ञत्तसिक्खापदवण्णना • Sattanagaresu paññattasikkhāpadavaṇṇanā
