| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā |
असाधारणादिवण्णना
Asādhāraṇādivaṇṇanā
३३८. पुब्बे वुत्तचुद्दसपरमानेव अन्तरपञ्हे निट्ठपेत्वा पुरिमपञ्हं विस्सज्जेन्तो। धोवनञ्च पटिग्गहोति गाथा अट्ठकथाचरियानं। द्वे लोमानि एळकलोमतियोजनपरमानि।
338. Pubbe vuttacuddasaparamāneva antarapañhe niṭṭhapetvā purimapañhaṃ vissajjento. Dhovanañca paṭiggahoti gāthā aṭṭhakathācariyānaṃ. Dve lomāni eḷakalomatiyojanaparamāni.
द्वेवीसति खुद्दकाति –
Dvevīsati khuddakāti –
‘‘सकलो भिक्खुनिवग्गो, परम्परञ्च भोजनं।
‘‘Sakalo bhikkhunivaggo, paramparañca bhojanaṃ;
अनतिरित्तं अभिहटं, पणीतञ्च अचेलकं।
Anatirittaṃ abhihaṭaṃ, paṇītañca acelakaṃ;
जानं दुट्ठुल्लछादनं॥
Jānaṃ duṭṭhullachādanaṃ.
‘‘ऊनं मातुगामेन सद्धिं, या च अनिक्खन्तराजके।
‘‘Ūnaṃ mātugāmena saddhiṃ, yā ca anikkhantarājake;
सन्तं भिक्खुं अनापुच्छा, विकाले गामप्पवेसनं॥
Santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā, vikāle gāmappavesanaṃ.
‘‘निसीदने च या सिक्खा, वस्सिकाय च साटिका।
‘‘Nisīdane ca yā sikkhā, vassikāya ca sāṭikā;
द्वावीसति इमा सिक्खा, खुद्दकेसु पकासिता’’ति॥ –
Dvāvīsati imā sikkhā, khuddakesu pakāsitā’’ti. –
पाठो । ‘‘कुलेसु चारित्तापत्ती’’ति पाठो न गहेतब्बो साधारणत्ता तस्स सिक्खापदस्स। छचत्तारीसा चिमेति छचत्तारीस इमे। ‘‘पाराजिकानि सङ्घादिसेसो’’ति एवं वुत्तसिक्खापदे एव विभजित्वा वुत्तत्ता विभत्तियो नाम। साधारणन्ति अट्ठन्नम्पि साधारणं। पाराजिकभूता विभत्तियो पाराजिकविभत्तियो। साधारणे सत्तवज्जो सङ्घादिसेसो। अञ्ञतरस्मिं गण्ठिपदे ‘‘अथ वा ‘द्वे उपोसथा द्वे पवारणा चत्तारि कम्मानि पञ्चेव उद्देसा चतुरो भवन्ति, नञ्ञथा’ति पाळिं उद्धरन्ति। तत्थ ‘चत्तारि कम्मानी’ति विसेसाभावा उद्धरितपोत्थकमेव सुन्दरं, पुब्बेपि विभत्तिमत्तदस्सनवसेनेव चेतं वुत्तं। ‘न समथेहि वूपसमनवसेना’ति वत्वा चत्तारि कम्मविभजने ‘समथेहि वूपसम्मती’ति न विसेसितं उपोसथप्पवारणानंयेव विभागत्ता। कस्मा? एत्थापि ‘उपोसथप्पवारणानंयेव विसेसेत्वा नयं देथा’ति वुत्तत्ता, अधम्मेन वग्गादिकम्मेन आपत्तियोपि वूपसम्मन्तीति आपज्जनतोति वेदितब्ब’’न्ति वुत्तं, विचारेतब्बं। द्वीहि चतूहि तीहि किच्चं एकेनाति द्वीहि विवादाधिकरणं, चतूहि अनुवादाधिकरणं, तीहि आपत्ताधिकरणं, एकेन किच्चाधिकरणं सम्मतीति अत्थो।
Pāṭho . ‘‘Kulesu cārittāpattī’’ti pāṭho na gahetabbo sādhāraṇattā tassa sikkhāpadassa. Chacattārīsā cimeti chacattārīsa ime. ‘‘Pārājikāni saṅghādiseso’’ti evaṃ vuttasikkhāpade eva vibhajitvā vuttattā vibhattiyo nāma. Sādhāraṇanti aṭṭhannampi sādhāraṇaṃ. Pārājikabhūtā vibhattiyo pārājikavibhattiyo. Sādhāraṇe sattavajjo saṅghādiseso. Aññatarasmiṃ gaṇṭhipade ‘‘atha vā ‘dve uposathā dve pavāraṇā cattāri kammāni pañceva uddesā caturo bhavanti, naññathā’ti pāḷiṃ uddharanti. Tattha ‘cattāri kammānī’ti visesābhāvā uddharitapotthakameva sundaraṃ, pubbepi vibhattimattadassanavaseneva cetaṃ vuttaṃ. ‘Na samathehi vūpasamanavasenā’ti vatvā cattāri kammavibhajane ‘samathehi vūpasammatī’ti na visesitaṃ uposathappavāraṇānaṃyeva vibhāgattā. Kasmā? Etthāpi ‘uposathappavāraṇānaṃyeva visesetvā nayaṃ dethā’ti vuttattā, adhammena vaggādikammena āpattiyopi vūpasammantīti āpajjanatoti veditabba’’nti vuttaṃ, vicāretabbaṃ. Dvīhi catūhi tīhi kiccaṃ ekenāti dvīhi vivādādhikaraṇaṃ, catūhi anuvādādhikaraṇaṃ, tīhi āpattādhikaraṇaṃ, ekena kiccādhikaraṇaṃ sammatīti attho.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi / ४. असाधारणादि • 4. Asādhāraṇādi
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā / असाधारणादिवण्णना • Asādhāraṇādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / असाधारणादिवण्णना • Asādhāraṇādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / सत्तनगरेसु पञ्ञत्तसिक्खापदवण्णना • Sattanagaresu paññattasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / असाधारणादिवण्णना • Asādhāraṇādivaṇṇanā
