| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā |
อสาธารณาทิวณฺณนา
Asādhāraṇādivaṇṇanā
๓๓๘. ปุเพฺพ วุตฺตจุทฺทสปรมาเนว อนฺตรปเญฺห นิฎฺฐเปตฺวา ปุริมปญฺหํ วิสฺสเชฺชโนฺตฯ โธวนญฺจ ปฎิคฺคโหติ คาถา อฎฺฐกถาจริยานํฯ เทฺว โลมานิ เอฬกโลมติโยชนปรมานิฯ
338. Pubbe vuttacuddasaparamāneva antarapañhe niṭṭhapetvā purimapañhaṃ vissajjento. Dhovanañca paṭiggahoti gāthā aṭṭhakathācariyānaṃ. Dve lomāni eḷakalomatiyojanaparamāni.
เทฺววีสติ ขุทฺทกาติ –
Dvevīsati khuddakāti –
‘‘สกโล ภิกฺขุนิวโคฺค, ปรมฺปรญฺจ โภชนํ;
‘‘Sakalo bhikkhunivaggo, paramparañca bhojanaṃ;
อนติริตฺตํ อภิหฎํ, ปณีตญฺจ อเจลกํ;
Anatirittaṃ abhihaṭaṃ, paṇītañca acelakaṃ;
ชานํ ทุฎฺฐุลฺลฉาทนํฯ
Jānaṃ duṭṭhullachādanaṃ.
‘‘อูนํ มาตุคาเมน สทฺธิํ, ยา จ อนิกฺขนฺตราชเก;
‘‘Ūnaṃ mātugāmena saddhiṃ, yā ca anikkhantarājake;
สนฺตํ ภิกฺขุํ อนาปุจฺฉา, วิกาเล คามปฺปเวสนํฯ
Santaṃ bhikkhuṃ anāpucchā, vikāle gāmappavesanaṃ.
‘‘นิสีทเน จ ยา สิกฺขา, วสฺสิกาย จ สาฎิกา;
‘‘Nisīdane ca yā sikkhā, vassikāya ca sāṭikā;
ทฺวาวีสติ อิมา สิกฺขา, ขุทฺทเกสุ ปกาสิตา’’ติฯ –
Dvāvīsati imā sikkhā, khuddakesu pakāsitā’’ti. –
ปาโฐ ฯ ‘‘กุเลสุ จาริตฺตาปตฺตี’’ติ ปาโฐ น คเหตโพฺพ สาธารณตฺตา ตสฺส สิกฺขาปทสฺสฯ ฉจตฺตารีสา จิเมติ ฉจตฺตารีส อิเมฯ ‘‘ปาราชิกานิ สงฺฆาทิเสโส’’ติ เอวํ วุตฺตสิกฺขาปเท เอว วิภชิตฺวา วุตฺตตฺตา วิภตฺติโย นามฯ สาธารณนฺติ อฎฺฐนฺนมฺปิ สาธารณํฯ ปาราชิกภูตา วิภตฺติโย ปาราชิกวิภตฺติโยฯ สาธารเณ สตฺตวโชฺช สงฺฆาทิเสโสฯ อญฺญตรสฺมิํ คณฺฐิปเท ‘‘อถ วา ‘เทฺว อุโปสถา เทฺว ปวารณา จตฺตาริ กมฺมานิ ปเญฺจว อุเทฺทสา จตุโร ภวนฺติ, นญฺญถา’ติ ปาฬิํ อุทฺธรนฺติฯ ตตฺถ ‘จตฺตาริ กมฺมานี’ติ วิเสสาภาวา อุทฺธริตโปตฺถกเมว สุนฺทรํ, ปุเพฺพปิ วิภตฺติมตฺตทสฺสนวเสเนว เจตํ วุตฺตํฯ ‘น สมเถหิ วูปสมนวเสนา’ติ วตฺวา จตฺตาริ กมฺมวิภชเน ‘สมเถหิ วูปสมฺมตี’ติ น วิเสสิตํ อุโปสถปฺปวารณานํเยว วิภาคตฺตาฯ กสฺมา? เอตฺถาปิ ‘อุโปสถปฺปวารณานํเยว วิเสเสตฺวา นยํ เทถา’ติ วุตฺตตฺตา, อธเมฺมน วคฺคาทิกเมฺมน อาปตฺติโยปิ วูปสมฺมนฺตีติ อาปชฺชนโตติ เวทิตพฺพ’’นฺติ วุตฺตํ, วิจาเรตพฺพํฯ ทฺวีหิ จตูหิ ตีหิ กิจฺจํ เอเกนาติ ทฺวีหิ วิวาทาธิกรณํ, จตูหิ อนุวาทาธิกรณํ, ตีหิ อาปตฺตาธิกรณํ, เอเกน กิจฺจาธิกรณํ สมฺมตีติ อโตฺถฯ
Pāṭho . ‘‘Kulesu cārittāpattī’’ti pāṭho na gahetabbo sādhāraṇattā tassa sikkhāpadassa. Chacattārīsā cimeti chacattārīsa ime. ‘‘Pārājikāni saṅghādiseso’’ti evaṃ vuttasikkhāpade eva vibhajitvā vuttattā vibhattiyo nāma. Sādhāraṇanti aṭṭhannampi sādhāraṇaṃ. Pārājikabhūtā vibhattiyo pārājikavibhattiyo. Sādhāraṇe sattavajjo saṅghādiseso. Aññatarasmiṃ gaṇṭhipade ‘‘atha vā ‘dve uposathā dve pavāraṇā cattāri kammāni pañceva uddesā caturo bhavanti, naññathā’ti pāḷiṃ uddharanti. Tattha ‘cattāri kammānī’ti visesābhāvā uddharitapotthakameva sundaraṃ, pubbepi vibhattimattadassanavaseneva cetaṃ vuttaṃ. ‘Na samathehi vūpasamanavasenā’ti vatvā cattāri kammavibhajane ‘samathehi vūpasammatī’ti na visesitaṃ uposathappavāraṇānaṃyeva vibhāgattā. Kasmā? Etthāpi ‘uposathappavāraṇānaṃyeva visesetvā nayaṃ dethā’ti vuttattā, adhammena vaggādikammena āpattiyopi vūpasammantīti āpajjanatoti veditabba’’nti vuttaṃ, vicāretabbaṃ. Dvīhi catūhi tīhi kiccaṃ ekenāti dvīhi vivādādhikaraṇaṃ, catūhi anuvādādhikaraṇaṃ, tīhi āpattādhikaraṇaṃ, ekena kiccādhikaraṇaṃ sammatīti attho.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๔. อสาธารณาทิ • 4. Asādhāraṇādi
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā / อสาธารณาทิวณฺณนา • Asādhāraṇādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / อสาธารณาทิวณฺณนา • Asādhāraṇādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา • Sattanagaresu paññattasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / อสาธารณาทิวณฺณนา • Asādhāraṇādivaṇṇanā
