Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / པཱཙིཏྱཱདིཡོཛནཱཔཱལི༹ • Pācityādiyojanāpāḷi |
ཨསཱདྷཱརཎཱདིཝཎྞནཱ
Asādhāraṇādivaṇṇanā
༣༣༨. པུརིམ པཉྷནྟི ‘‘ཀཏི ཚེདནཀཱནཱི’’ཏིཨཱདིཔཉྷཱནཾ པུརེ ཝུཏྟཾ པཉྷཾ། ཏཏྠཱཏི ‘‘ཝཱིསཾ དྭེ སཏཱནཱི’’ཏིཨཱདིཔཱཋེ། ‘‘དྭེཨནིཡཏེཧཱི’’ཏི པདསྶ ཨསམཱཧཱརདིགུཝཱཀྱཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘དྭཱིཧི ཨནིཡཏེཧཱི’’ཏི། ‘‘སདྡྷི’’ནྟི ཨིམིནཱ སཧཱདིཡོགེ ཀརཎཝཙནནྟི དསྶེཏི།
338.Purima pañhanti ‘‘kati chedanakānī’’tiādipañhānaṃ pure vuttaṃ pañhaṃ. Tatthāti ‘‘vīsaṃ dve satānī’’tiādipāṭhe. ‘‘Dveaniyatehī’’ti padassa asamāhāradiguvākyaṃ dassento āha ‘‘dvīhi aniyatehī’’ti. ‘‘Saddhi’’nti iminā sahādiyoge karaṇavacananti dasseti.
གཱཐཱཡཾ ‘‘དྷོཝནཉྩ སིཀྑཱཔད’’ནྟིཨཱདིནཱ ཡོཛནཱ ཀཱཏབྦཱ། དྭེ ལོམཱཏི དྭེ ཨེལ༹ཀལོམསིཀྑཱཔདཱནི།
Gāthāyaṃ ‘‘dhovanañca sikkhāpada’’ntiādinā yojanā kātabbā. Dve lomāti dve eḷakalomasikkhāpadāni.
‘‘སཀལོ’’ཏིཨཱདིཀཱཡ ཨཌྜྷཏེཡྻགཱཐཱཡ ཡོཛནཱ སུཝིཉྙེཡྻཱཝ།
‘‘Sakalo’’tiādikāya aḍḍhateyyagāthāya yojanā suviññeyyāva.
སངྒྷམྷཱ དས ནིསྶརེཏི ཨེཏྠ ‘‘སངྒྷམྷཱ ནིསྶཱརཱིཡཏཱི’’ཏི (པཱཙི॰ ༦༨༠, ༧༣༠) ཨེཝཾ ཝུཏྟཱ དསཱཏི ཡོཛནཱནཡཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘སངྒྷམྷཱ ནིསྶཱརཱིཡཏཱི’’ཏིཨཱདི། ཏཏྠཱཏི བྷིཀྑུནིཝིབྷངྒེ། ཏཐཱཏི ཡཐཱ ཁུདྡཀཱ, ཏཐཱཏི ཨཏྠོ། ཨིཏཱིཏི ཨེཝཾ།
Saṅghamhādasa nissareti ettha ‘‘saṅghamhā nissārīyatī’’ti (pāci. 680, 730) evaṃ vuttā dasāti yojanānayaṃ dassento āha ‘‘saṅghamhā nissārīyatī’’tiādi. Tatthāti bhikkhunivibhaṅge. Tathāti yathā khuddakā, tathāti attho. Itīti evaṃ.
ཏེསནྟི པཱརཱཛིཀཱནཾ། ཀཎྷསཔྤཱདཡོ དུརཱསདཱ ཝིཡ དུརཱསདཱ ཧོནྟཱིཏི ཡོཛནཱ། ‘‘དུརཱུཔགམནཱཏི ཨིམིནཱ སདདྷཱཏུཡཱ གཏྱཏྠཾ དསྶེཏི། དུརཱསཛྫནཱཏི དུཀྑེན ཨཱསཛྫིཏབྦཱ, ཨཱསཛྫིཏུཾ ན སུཀརཱཏི ཨཏྠོ། སམཱུཔམཱཏི སམཨུཔམཱ། སམཱུཔམཱཀཱརཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཡཐཱ’’ཏིཨཱདི།
Tesanti pārājikānaṃ. Kaṇhasappādayo durāsadā viya durāsadā hontīti yojanā. ‘‘Durūpagamanāti iminā sadadhātuyā gatyatthaṃ dasseti. Durāsajjanāti dukkhena āsajjitabbā, āsajjituṃ na sukarāti attho. Samūpamāti samaupamā. Samūpamākāraṃ dassento āha ‘‘yathā’’tiādi.
སཱདྷཱརཎནྟི ཨཊྛཧི པཱརཱཛིཀེཧི སཱདྷཱརཎཾ། ཨེཀེཀསྶ པཱརཱཛིཀསྶཱཏི སམྦནྡྷོ། ཨཝིརཱུལ༹ྷཱི བྷཝནྟི ཏེཏི ཨེཏྠ ཨུཔམཱནོཔམེཡྻཱནཾ པཱཀཊབྷཱཝཾ ཀཏྭཱ ཡོཛནཱནཡཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཡཐཱ ཨེཏེ’’ཏིཨཱདི། ཨཝིརཱུལ༹ྷིདྷམྨཱཏི ཨཝིརཱུལ༹ྷཱིསབྷཱཝཱ། པཀཏིསཱིལབྷཱཝེནཱཏི པཀཏིཡཱ སཱིལཝནྟབྷཱཝེན, ‘‘པཀཏིསཱིལཱབྷཱཝེནཱ’’ཏིཔི པཱཋོ, པཀཏིསཱིལསྶ ཨབྷཱཝེན, ཨབྷཱཝཧེཏཱུཏི ཨཏྠོ། ཨེཏྟཱཝཏཱཏི ཨེཏྟཀེན ‘‘ཨཊྛེཝ པཱརཱཛིཀཱ’’ཏིཨཱདིཝཙནམཏྟེན, དསྶིཏཾ ཧོཏཱིཏི སམྦནྡྷོ། ཝིབྷཏྟིཡོཏི པཱརཱཛིཀཱདིཝསེན ཝིབྷཛིཏབྦཱཏི ཝིབྷཏྟིཡོཏི། ཏཏྠཱཏི ‘‘ཏེཝཱིསཏི སངྒྷཱདིསེསཱ’’ཏིཨཱདིཔཱཋེ ། སབྦསངྒཱཧིཀཝཙནནྟི སབྦེསཾ ཏིཎྞཾ སམཐཱནཾ, སབྦཱསཾ ཝཱ ཨཱཔཏྟཱིནཾ སམཐཱནཾ སངྒཱཧིཀཝཙནཾ། ‘‘དྭཱིཧི སམཐེཧཱི’’ཏི སམྨུཁཱཝིནཡེན ཙ པཊིཉྙཱཏཀརཎེན ཙཱཏི དྭཱིཧི སམཐེཧི།
Sādhāraṇanti aṭṭhahi pārājikehi sādhāraṇaṃ. Ekekassa pārājikassāti sambandho. Avirūḷhī bhavanti teti ettha upamānopameyyānaṃ pākaṭabhāvaṃ katvā yojanānayaṃ dassento āha ‘‘yathā ete’’tiādi. Avirūḷhidhammāti avirūḷhīsabhāvā. Pakatisīlabhāvenāti pakatiyā sīlavantabhāvena, ‘‘pakatisīlābhāvenā’’tipi pāṭho, pakatisīlassa abhāvena, abhāvahetūti attho. Ettāvatāti ettakena ‘‘aṭṭheva pārājikā’’tiādivacanamattena, dassitaṃ hotīti sambandho. Vibhattiyoti pārājikādivasena vibhajitabbāti vibhattiyoti. Tatthāti ‘‘tevīsati saṅghādisesā’’tiādipāṭhe . Sabbasaṅgāhikavacananti sabbesaṃ tiṇṇaṃ samathānaṃ, sabbāsaṃ vā āpattīnaṃ samathānaṃ saṅgāhikavacanaṃ. ‘‘Dvīhi samathehī’’ti sammukhāvinayena ca paṭiññātakaraṇena cāti dvīhi samathehi.
ཨེཏནྟི ‘‘དྭེ ཨུཔོསཐཱ དྭེ པཝཱརཎཱ’’ཏི ཝཙནཾ། ཝིབྷཛནཱནཱིཏི ཝིབྷཛིཏབྦཱནཾ ཝིབྷཛནཀིརིཡཱཡ ཨཝིནཱབྷཱཝཏོ བྷཱཝཝསེན ཝུཏྟཾ, ཏསྨཱ ཝིབྷཛིཏབྦཱཏི ཝིབྷཏྟིཡོཏི ཝཙནཏྠོ ཀཱཏབྦོ། ཨཔརཱཔི ཨིམཱ ཝིབྷཏྟིཡོ ཧོནྟཱིཏི ཡོཛནཱ། ཧེཊྛཱ ཝུཏྟསྶ ‘‘ཝིབྷཏྟིམཏྟདསྶནེནེཝ ཙེཏཾ ཝུཏྟཾ, ན སམཐེཧི ཝཱུཔསམནཝསེནཱ’’ཏི ཝཙནསྶ ཨཏྠནཡཏོ ཨཉྙཾ ཨཏྠནཡཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཨཐཝཱ’’ཏིཨཱདི, ‘‘ཨིམཱཔི ཝིབྷཏྟིཡོ’’ཏི པདཾ ‘‘ནིསྶཱཡཱ’’ཏི པདེ ཨཝུཏྟཀམྨཾ ། ནིསྶཱཡ ཨཱཔཛྫནྟཱིཏི སམྦནྡྷོ། ཏཱཏི ཨཱཔཏྟིཡོ། ཝུཏྟཔྤཀཱརེཧེཝཱཏི ཏཱིཧི སམཐེཧཱིཏི ཝུཏྟཔཀཱརེཧེཝ། ཏཾམཱུལིཀཱནནྟི ཏེ ཨེཝ ཨུཔོསཐཱདཡོ མཱུལམེཏཱསནྟི ཏཾམཱུལིཀཱ, ཏཱསཾ། ཨིམིནཱ ཀཱརིཡཱུཔཙཱརེན ཝུཏྟནཡཾ དསྶེཏི། ཏཱ ཝིབྷཏྟིཡོཏི ཨུཔོསཐཱདིཝིབྷཏྟིཡོ།
Etanti ‘‘dve uposathā dve pavāraṇā’’ti vacanaṃ. Vibhajanānīti vibhajitabbānaṃ vibhajanakiriyāya avinābhāvato bhāvavasena vuttaṃ, tasmā vibhajitabbāti vibhattiyoti vacanattho kātabbo. Aparāpi imā vibhattiyo hontīti yojanā. Heṭṭhā vuttassa ‘‘vibhattimattadassaneneva cetaṃ vuttaṃ, na samathehi vūpasamanavasenā’’ti vacanassa atthanayato aññaṃ atthanayaṃ dassento āha ‘‘athavā’’tiādi, ‘‘imāpi vibhattiyo’’ti padaṃ ‘‘nissāyā’’ti pade avuttakammaṃ . Nissāya āpajjantīti sambandho. Tāti āpattiyo. Vuttappakārehevāti tīhi samathehīti vuttapakāreheva. Taṃmūlikānanti te eva uposathādayo mūlametāsanti taṃmūlikā, tāsaṃ. Iminā kāriyūpacārena vuttanayaṃ dasseti. Tā vibhattiyoti uposathādivibhattiyo.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཝིནཡཔིཊཀ • Vinayapiṭaka / པརིཝཱརཔཱལི༹ • Parivārapāḷi / ༤. ཨསཱདྷཱརཎཱདི • 4. Asādhāraṇādi
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / པརིཝཱར-ཨཊྛཀཐཱ • Parivāra-aṭṭhakathā / ཨསཱདྷཱརཎཱདིཝཎྞནཱ • Asādhāraṇādivaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / སཱརཏྠདཱིཔནཱི-ཊཱིཀཱ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ཨསཱདྷཱརཎཱདིཝཎྞནཱ • Asādhāraṇādivaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝཛིརབུདྡྷི-ཊཱིཀཱ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ཨསཱདྷཱརཎཱདིཝཎྞནཱ • Asādhāraṇādivaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝིམཏིཝིནོདནཱི-ཊཱིཀཱ • Vimativinodanī-ṭīkā / སཏྟནགརེསུ པཉྙཏྟསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ • Sattanagaresu paññattasikkhāpadavaṇṇanā