| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
20. වීසතිමවග්‌ගො
20. Vīsatimavaggo
1. අසඤ්‌චිච්‌චකථාවණ්‌ණනා
1. Asañciccakathāvaṇṇanā
857-862. ඉදානි අසඤ්‌චිච්‌චකථා නාම හොති. තත්‌ථ ‘‘ආනන්‌තරියවත්‌ථූනි නාම ගරූනි භාරියානි, තස්‌මා අසඤ්‌චිච්‌චාපි තෙසු වත්‌ථූසු විකොපිතෙසු ආනන්‌තරිකො හොතී’’ති යෙසං ලද්‌ධි, සෙය්‍යථාපි එකච්‌චානං උත්‌තරාපථකානං; තෙ සන්‌ධාය අසඤ්‌චිච්‌චාති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස, ලද්‌ධිවසෙන පටිඤ්‌ඤා ඉතරස්‌ස. අථ නං ‘‘යස්‌මා ආනන්‌තරියකම්‌මං නාම කම්‌මපථප්‌පත්‌තං. යදි ච අසඤ්‌චිච්‌ච කම්‌මපථභෙදො සියා, අවසෙසා පාණාතිපාතාදයොපි අසඤ්‌චිච්‌ච භවෙය්‍යු’’න්‌ති චොදනත්‌ථං අසඤ්‌චිච්‌චපාණං හන්‌ත්‌වාතිආදිමාහ. ඉතරො තථාරූපාය ලද්‌ධියා අභාවෙන පටික්‌ඛිපති. සෙසං යථාපාළිමෙව නිය්‍යාති. න වත්‌තබ්‌බං මාතුඝාතකොති පුච්‌ඡා පරවාදිස්‌ස, රොගපටිකාරාදිකාලෙ අසඤ්‌චිච්‌ච ඝාතං සන්‌ධාය පටිඤ්‌ඤා සකවාදිස්‌ස. නනු මාතා ජීවිතා වොරොපිතාති පඤ්‌හෙපි අසඤ්‌චිච්‌ච වොරොපිතං සන්‌ධාය පටිඤ්‌ඤා සකවාදිස්‌සෙව. එවං අධිප්‌පායං පන අග්‌ගහෙත්‌වා හඤ්‌චීති ලද්‌ධිපතිට්‌ඨාපනං ඉතරස්‌ස. තං අයොනිසො පතිට්‌ඨාපිතත්‌තා අප්‌පතිට්‌ඨිතමෙව. පිතුඝාතකාදීසුපි එසෙව නයො. සඞ්‌ඝභෙදකෙ පන ධම්‌මසඤ්‌ඤිං සන්‌ධාය සඞ්‌ඝභෙදො ආනන්‌තරිකොති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස, ‘‘සඞ්‌ඝං සමග්‌ගං භෙත්‌වාන, කප්‌පං නිරයම්‌හි පච්‌චතී’’ති වචනං අයොනිසො ගහෙත්‌වා පටිඤ්‌ඤා පරවාදිස්‌ස. පුන සබ්‌බෙති පුට්‌ඨො සකපක්‌ඛෙ ධම්‌මසඤ්‌ඤිං සන්‌ධාය පටික්‌ඛිපති, පරපක්‌ඛෙ ධම්‌මසඤ්‌ඤිං සන්‌ධාය පටිජානාති. ධම්‌මසඤ්‌ඤීති පඤ්‌හද්‌වයෙපි එසෙව නයො. නනු වුත්‌තං භගවතාති සුත්‌තං එකන්‌තෙනෙව ධම්‌මවාදිස්‌ස ආනන්‌තරිකභාවදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං. ආපායිකො නෙරයිකොති ගාථායපි අධම්‌මවාදීයෙව අධිප්‌පෙතො. ඉතරො පන අධිප්‌පායං අග්‌ගහෙත්‌වා ලද්‌ධිං පතිට්‌ඨපෙති. සා අයොනිසො පතිට්‌ඨාපිතත්‌තා අප්‌පතිට්‌ඨිතායෙවාති.
857-862. Idāni asañciccakathā nāma hoti. Tattha ‘‘ānantariyavatthūni nāma garūni bhāriyāni, tasmā asañciccāpi tesu vatthūsu vikopitesu ānantariko hotī’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi ekaccānaṃ uttarāpathakānaṃ; te sandhāya asañciccāti pucchā sakavādissa, laddhivasena paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘yasmā ānantariyakammaṃ nāma kammapathappattaṃ. Yadi ca asañcicca kammapathabhedo siyā, avasesā pāṇātipātādayopi asañcicca bhaveyyu’’nti codanatthaṃ asañciccapāṇaṃ hantvātiādimāha. Itaro tathārūpāya laddhiyā abhāvena paṭikkhipati. Sesaṃ yathāpāḷimeva niyyāti. Na vattabbaṃ mātughātakoti pucchā paravādissa, rogapaṭikārādikāle asañcicca ghātaṃ sandhāya paṭiññā sakavādissa. Nanu mātā jīvitā voropitāti pañhepi asañcicca voropitaṃ sandhāya paṭiññā sakavādisseva. Evaṃ adhippāyaṃ pana aggahetvā hañcīti laddhipatiṭṭhāpanaṃ itarassa. Taṃ ayoniso patiṭṭhāpitattā appatiṭṭhitameva. Pitughātakādīsupi eseva nayo. Saṅghabhedake pana dhammasaññiṃ sandhāya saṅghabhedo ānantarikoti pucchā sakavādissa, ‘‘saṅghaṃ samaggaṃ bhetvāna, kappaṃ nirayamhi paccatī’’ti vacanaṃ ayoniso gahetvā paṭiññā paravādissa. Puna sabbeti puṭṭho sakapakkhe dhammasaññiṃ sandhāya paṭikkhipati, parapakkhe dhammasaññiṃ sandhāya paṭijānāti. Dhammasaññīti pañhadvayepi eseva nayo. Nanu vuttaṃ bhagavatāti suttaṃ ekanteneva dhammavādissa ānantarikabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ. Āpāyiko nerayikoti gāthāyapi adhammavādīyeva adhippeto. Itaro pana adhippāyaṃ aggahetvā laddhiṃ patiṭṭhapeti. Sā ayoniso patiṭṭhāpitattā appatiṭṭhitāyevāti.
අසඤ්‌චිච්‌චකථාවණ්‌ණනා.
Asañciccakathāvaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (194) 1. අසඤ්‌චිච්‌චකථා • (194) 1. Asañciccakathā
