| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
८. असातरागकथावण्णना
8. Asātarāgakathāvaṇṇanā
६७४. इदानि असातरागकथा नाम होति। तत्थ ‘‘यंकिञ्चि वेदनं वेदेति सुखं वा दुक्खं वा अदुक्खमसुखं वा, सो तं वेदनं अभिनन्दति अभिवदती’’ति (म॰ नि॰ १.४०९) सुत्ते दिट्ठाभिनन्दनवसेन वुत्तं। ‘‘अभिनन्दती’’तिवचनं निस्साय ‘‘दुक्खवेदनायपि रागस्सादवसेन अभिनन्दना होति। तस्मा अत्थि असातरागो’’ति येसं लद्धि, सेय्यथापि उत्तरापथकानं; ते सन्धाय अत्थि असातरागोति पुच्छा सकवादिस्स। तत्थ असातरागोति असाते दुक्खवेदयिते ‘‘अहो वत मे एतदेव भवेय्या’’ति रज्जना। आमन्ताति लद्धिवसेन पटिञ्ञा इतरस्स। सेसमेत्थ उत्तानत्थमेव।
674. Idāni asātarāgakathā nāma hoti. Tattha ‘‘yaṃkiñci vedanaṃ vedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, so taṃ vedanaṃ abhinandati abhivadatī’’ti (ma. ni. 1.409) sutte diṭṭhābhinandanavasena vuttaṃ. ‘‘Abhinandatī’’tivacanaṃ nissāya ‘‘dukkhavedanāyapi rāgassādavasena abhinandanā hoti. Tasmā atthi asātarāgo’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi uttarāpathakānaṃ; te sandhāya atthi asātarāgoti pucchā sakavādissa. Tattha asātarāgoti asāte dukkhavedayite ‘‘aho vata me etadeva bhaveyyā’’ti rajjanā. Āmantāti laddhivasena paṭiññā itarassa. Sesamettha uttānatthameva.
६७५. सो तं वेदनं अभिनन्दतीति सुत्ते पन विनिवट्टेत्वा दुक्खवेदनमेव आरब्भ रागुप्पत्ति नाम नत्थि, समूहग्गहणेन पन वेदयितलक्खणं धम्मं दुक्खवेदनमेव वा अत्ततो समनुपस्सन्तो दिट्ठिमञ्ञनासङ्खाताय दिट्ठाभिनन्दनाय वेदनं अभिनन्दति, दुक्खाय वेदनाय विपरिणामं अभिनन्दति, दुक्खाय वेदनाय अभिभूतो तस्सा पटिपक्खं कामसुखं पत्थयन्तोपि दुक्खवेदनं अभिनन्दति नाम। एवं दुक्खवेदनाय अभिनन्दना होतीति अधिप्पायो। तस्मा असाधकमेतं असातरागस्साति।
675. So taṃ vedanaṃ abhinandatīti sutte pana vinivaṭṭetvā dukkhavedanameva ārabbha rāguppatti nāma natthi, samūhaggahaṇena pana vedayitalakkhaṇaṃ dhammaṃ dukkhavedanameva vā attato samanupassanto diṭṭhimaññanāsaṅkhātāya diṭṭhābhinandanāya vedanaṃ abhinandati, dukkhāya vedanāya vipariṇāmaṃ abhinandati, dukkhāya vedanāya abhibhūto tassā paṭipakkhaṃ kāmasukhaṃ patthayantopi dukkhavedanaṃ abhinandati nāma. Evaṃ dukkhavedanāya abhinandanā hotīti adhippāyo. Tasmā asādhakametaṃ asātarāgassāti.
असातरागकथावण्णना।
Asātarāgakathāvaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi / (१३३) ८. असातरागकथा • (133) 8. Asātarāgakathā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ८. असातरागकथावण्णना • 8. Asātarāgakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ८. असातरागकथावण्णना • 8. Asātarāgakathāvaṇṇanā
