Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
൮. അസാതരാഗകഥാവണ്ണനാ
8. Asātarāgakathāvaṇṇanā
൬൭൪. ഇദാനി അസാതരാഗകഥാ നാമ ഹോതി. തത്ഥ ‘‘യംകിഞ്ചി വേദനം വേദേതി സുഖം വാ ദുക്ഖം വാ അദുക്ഖമസുഖം വാ, സോ തം വേദനം അഭിനന്ദതി അഭിവദതീ’’തി (മ॰ നി॰ ൧.൪൦൯) സുത്തേ ദിട്ഠാഭിനന്ദനവസേന വുത്തം. ‘‘അഭിനന്ദതീ’’തിവചനം നിസ്സായ ‘‘ദുക്ഖവേദനായപി രാഗസ്സാദവസേന അഭിനന്ദനാ ഹോതി. തസ്മാ അത്ഥി അസാതരാഗോ’’തി യേസം ലദ്ധി, സേയ്യഥാപി ഉത്തരാപഥകാനം; തേ സന്ധായ അത്ഥി അസാതരാഗോതി പുച്ഛാ സകവാദിസ്സ. തത്ഥ അസാതരാഗോതി അസാതേ ദുക്ഖവേദയിതേ ‘‘അഹോ വത മേ ഏതദേവ ഭവേയ്യാ’’തി രജ്ജനാ. ആമന്താതി ലദ്ധിവസേന പടിഞ്ഞാ ഇതരസ്സ. സേസമേത്ഥ ഉത്താനത്ഥമേവ.
674. Idāni asātarāgakathā nāma hoti. Tattha ‘‘yaṃkiñci vedanaṃ vedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, so taṃ vedanaṃ abhinandati abhivadatī’’ti (ma. ni. 1.409) sutte diṭṭhābhinandanavasena vuttaṃ. ‘‘Abhinandatī’’tivacanaṃ nissāya ‘‘dukkhavedanāyapi rāgassādavasena abhinandanā hoti. Tasmā atthi asātarāgo’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi uttarāpathakānaṃ; te sandhāya atthi asātarāgoti pucchā sakavādissa. Tattha asātarāgoti asāte dukkhavedayite ‘‘aho vata me etadeva bhaveyyā’’ti rajjanā. Āmantāti laddhivasena paṭiññā itarassa. Sesamettha uttānatthameva.
൬൭൫. സോ തം വേദനം അഭിനന്ദതീതി സുത്തേ പന വിനിവട്ടേത്വാ ദുക്ഖവേദനമേവ ആരബ്ഭ രാഗുപ്പത്തി നാമ നത്ഥി, സമൂഹഗ്ഗഹണേന പന വേദയിതലക്ഖണം ധമ്മം ദുക്ഖവേദനമേവ വാ അത്തതോ സമനുപസ്സന്തോ ദിട്ഠിമഞ്ഞനാസങ്ഖാതായ ദിട്ഠാഭിനന്ദനായ വേദനം അഭിനന്ദതി, ദുക്ഖായ വേദനായ വിപരിണാമം അഭിനന്ദതി, ദുക്ഖായ വേദനായ അഭിഭൂതോ തസ്സാ പടിപക്ഖം കാമസുഖം പത്ഥയന്തോപി ദുക്ഖവേദനം അഭിനന്ദതി നാമ. ഏവം ദുക്ഖവേദനായ അഭിനന്ദനാ ഹോതീതി അധിപ്പായോ. തസ്മാ അസാധകമേതം അസാതരാഗസ്സാതി.
675. So taṃ vedanaṃ abhinandatīti sutte pana vinivaṭṭetvā dukkhavedanameva ārabbha rāguppatti nāma natthi, samūhaggahaṇena pana vedayitalakkhaṇaṃ dhammaṃ dukkhavedanameva vā attato samanupassanto diṭṭhimaññanāsaṅkhātāya diṭṭhābhinandanāya vedanaṃ abhinandati, dukkhāya vedanāya vipariṇāmaṃ abhinandati, dukkhāya vedanāya abhibhūto tassā paṭipakkhaṃ kāmasukhaṃ patthayantopi dukkhavedanaṃ abhinandati nāma. Evaṃ dukkhavedanāya abhinandanā hotīti adhippāyo. Tasmā asādhakametaṃ asātarāgassāti.
അസാതരാഗകഥാവണ്ണനാ.
Asātarāgakathāvaṇṇanā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / കഥാവത്ഥുപാളി • Kathāvatthupāḷi / (൧൩൩) ൮. അസാതരാഗകഥാ • (133) 8. Asātarāgakathā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൮. അസാതരാഗകഥാവണ്ണനാ • 8. Asātarāgakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൮. അസാതരാഗകഥാവണ്ണനാ • 8. Asātarāgakathāvaṇṇanā