Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
ఆసవక్ఖయఞాణకథా
Āsavakkhayañāṇakathā
౧౪. సో ఏవం సమాహితే చిత్తేతి ఇధ విపస్సనాపాదకం చతుత్థజ్ఝానచిత్తం వేదితబ్బం. ఆసవానం ఖయఞాణాయాతి అరహత్తమగ్గఞాణత్థాయ. అరహత్తమగ్గో హి ఆసవవినాసనతో ఆసవానం ఖయోతి వుచ్చతి. తత్ర చేతం ఞాణం తప్పరియాపన్నత్తాతి . చిత్తం అభినిన్నామేసిన్తి విపస్సనాచిత్తం అభినీహరిం. సో ఇదం దుక్ఖన్తి ఏవమాదీసు ‘‘ఏత్తకం దుక్ఖం, న ఇతో భియ్యో’’తి సబ్బమ్పి దుక్ఖసచ్చం సరసలక్ఖణపటివేధేన యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం జానిం పటివిజ్ఝిం. తస్స చ దుక్ఖస్స నిబ్బత్తికం తణ్హం ‘‘అయం దుక్ఖసముదయో’’తి, తదుభయమ్పి యం ఠానం పత్వా నిరుజ్ఝతి తం తేసం అప్పవత్తిం నిబ్బానం ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధో’’తి, తస్స చ సమ్పాపకం అరియమగ్గం ‘‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’’తి సరసలక్ఖణపటివేధేన యథాభూతం అబ్భఞ్ఞాసిం జానిం పటివిజ్ఝిన్తి ఏవమత్థో వేదితబ్బో.
14.Soevaṃ samāhite citteti idha vipassanāpādakaṃ catutthajjhānacittaṃ veditabbaṃ. Āsavānaṃ khayañāṇāyāti arahattamaggañāṇatthāya. Arahattamaggo hi āsavavināsanato āsavānaṃ khayoti vuccati. Tatra cetaṃ ñāṇaṃ tappariyāpannattāti . Cittaṃ abhininnāmesinti vipassanācittaṃ abhinīhariṃ. So idaṃ dukkhanti evamādīsu ‘‘ettakaṃ dukkhaṃ, na ito bhiyyo’’ti sabbampi dukkhasaccaṃ sarasalakkhaṇapaṭivedhena yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ jāniṃ paṭivijjhiṃ. Tassa ca dukkhassa nibbattikaṃ taṇhaṃ ‘‘ayaṃ dukkhasamudayo’’ti, tadubhayampi yaṃ ṭhānaṃ patvā nirujjhati taṃ tesaṃ appavattiṃ nibbānaṃ ‘‘ayaṃ dukkhanirodho’’ti, tassa ca sampāpakaṃ ariyamaggaṃ ‘‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’’ti sarasalakkhaṇapaṭivedhena yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ jāniṃ paṭivijjhinti evamattho veditabbo.
ఏవం సరూపతో సచ్చాని దస్సేత్వా ఇదాని కిలేసవసేన పరియాయతో దస్సేన్తో ‘‘ఇమే ఆసవా’’తిఆదిమాహ. తస్స మే ఏవం జానతో ఏవం పస్సతోతి తస్స మయ్హం ఏవం జానన్తస్స ఏవం పస్సన్తస్స సహ విపస్సనాయ కోటిప్పత్తం మగ్గం కథేతి. కామాసవాతి కామాసవతో. విముచ్చిత్థాతి ఇమినా ఫలక్ఖణం దస్సేతి. మగ్గక్ఖణే హి చిత్తం విముచ్చతి, ఫలక్ఖణే విముత్తం హోతి. విముత్తస్మిం విముత్తమితి ఞాణన్తి ఇమినా పచ్చవేక్ఖణఞాణం దస్సేతి. ఖీణా జాతీతిఆదీహి తస్స భూమిం. తేన హి ఞాణేన భగవా పచ్చవేక్ఖన్తో ‘‘ఖీణా జాతీ’’తిఆదీని అబ్భఞ్ఞాసిం. కతమా పన భగవతో జాతి ఖీణా, కథఞ్చ నం అబ్భఞ్ఞాసీతి? వుచ్చతే – న తావస్స అతీతా జాతి ఖీణా, పుబ్బేవ ఖీణత్తా; న అనాగతా, అనాగతే వాయామాభావతో; న పచ్చుప్పన్నా, విజ్జమానత్తా. యా పన మగ్గస్స అభావితత్తా ఉప్పజ్జేయ్య ఏకచతుపఞ్చవోకారభవేసు ఏకచతుపఞ్చక్ఖన్ధప్పభేదా జాతి, సా మగ్గస్స భావితత్తా అనుప్పాదధమ్మతం ఆపజ్జనేన ఖీణా; తం సో మగ్గభావనాయ పహీనకిలేసే పచ్చవేక్ఖిత్వా ‘‘కిలేసాభావే విజ్జమానమ్పి కమ్మం ఆయతిం అప్పటిసన్ధికం హోతీ’’తి జానన్తో అబ్భఞ్ఞాసిం.
Evaṃ sarūpato saccāni dassetvā idāni kilesavasena pariyāyato dassento ‘‘ime āsavā’’tiādimāha. Tassa me evaṃ jānato evaṃ passatoti tassa mayhaṃ evaṃ jānantassa evaṃ passantassa saha vipassanāya koṭippattaṃ maggaṃ katheti. Kāmāsavāti kāmāsavato. Vimuccitthāti iminā phalakkhaṇaṃ dasseti. Maggakkhaṇe hi cittaṃ vimuccati, phalakkhaṇe vimuttaṃ hoti. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇanti iminā paccavekkhaṇañāṇaṃ dasseti. Khīṇā jātītiādīhi tassa bhūmiṃ. Tena hi ñāṇena bhagavā paccavekkhanto ‘‘khīṇā jātī’’tiādīni abbhaññāsiṃ. Katamā pana bhagavato jāti khīṇā, kathañca naṃ abbhaññāsīti? Vuccate – na tāvassa atītā jāti khīṇā, pubbeva khīṇattā; na anāgatā, anāgate vāyāmābhāvato; na paccuppannā, vijjamānattā. Yā pana maggassa abhāvitattā uppajjeyya ekacatupañcavokārabhavesu ekacatupañcakkhandhappabhedā jāti, sā maggassa bhāvitattā anuppādadhammataṃ āpajjanena khīṇā; taṃ so maggabhāvanāya pahīnakilese paccavekkhitvā ‘‘kilesābhāve vijjamānampi kammaṃ āyatiṃ appaṭisandhikaṃ hotī’’ti jānanto abbhaññāsiṃ.
వుసితన్తి వుత్థం పరివుత్థం, కతం చరితం నిట్ఠితన్తి అత్థో. బ్రహ్మచరియన్తి మగ్గబ్రహ్మచరియం, పుథుజ్జనకల్యాణకేన హి సద్ధిం సత్త సేక్ఖా బ్రహ్మచరియవాసం వసన్తి నామ, ఖీణాసవో వుత్థవాసో. తస్మా భగవా అత్తనో బ్రహ్మచరియవాసం పచ్చవేక్ఖన్తో ‘‘వుసితం బ్రహ్మచరియ’’న్తి అబ్భఞ్ఞాసిం. కతం కరణీయన్తి చతూసు సచ్చేసు చతూహి మగ్గేహి పరిఞ్ఞాపహానసచ్ఛికిరియాభావనాభిసమయవసేన సోళసవిధమ్పి కిచ్చం నిట్ఠాపితన్తి అత్థో . పుథుజ్జనకల్యాణకాదయో హి ఏతం కిచ్చం కరోన్తి, ఖీణాసవో కతకరణీయో. తస్మా భగవా అత్తనో కరణీయం పచ్చవేక్ఖన్తో ‘‘కతం కరణీయ’’న్తి అబ్భఞ్ఞాసిం. నాపరం ఇత్థత్తాయాతి ఇదాని పున ఇత్థభావాయ ఏవం సోళసకిచ్చభావాయ కిలేసక్ఖయాయ వా మగ్గభావనాకిచ్చం మే నత్థీతి అబ్భఞ్ఞాసిం.
Vusitanti vutthaṃ parivutthaṃ, kataṃ caritaṃ niṭṭhitanti attho. Brahmacariyanti maggabrahmacariyaṃ, puthujjanakalyāṇakena hi saddhiṃ satta sekkhā brahmacariyavāsaṃ vasanti nāma, khīṇāsavo vutthavāso. Tasmā bhagavā attano brahmacariyavāsaṃ paccavekkhanto ‘‘vusitaṃ brahmacariya’’nti abbhaññāsiṃ. Kataṃ karaṇīyanti catūsu saccesu catūhi maggehi pariññāpahānasacchikiriyābhāvanābhisamayavasena soḷasavidhampi kiccaṃ niṭṭhāpitanti attho . Puthujjanakalyāṇakādayo hi etaṃ kiccaṃ karonti, khīṇāsavo katakaraṇīyo. Tasmā bhagavā attano karaṇīyaṃ paccavekkhanto ‘‘kataṃ karaṇīya’’nti abbhaññāsiṃ. Nāparaṃ itthattāyāti idāni puna itthabhāvāya evaṃ soḷasakiccabhāvāya kilesakkhayāya vā maggabhāvanākiccaṃ me natthīti abbhaññāsiṃ.
ఇదాని ఏవం పచ్చవేక్ఖణఞాణపరిగ్గహితం తం ఆసవానం ఖయఞాణాధిగమం బ్రాహ్మణస్స దస్సేన్తో అయం ఖో మే బ్రాహ్మణాతిఆదిమాహ. తత్థ విజ్జాతి అరహత్తమగ్గఞాణవిజ్జా. అవిజ్జాతి చతుసచ్చపటిచ్ఛాదికా అవిజ్జా. సేసం వుత్తనయమేవ. అయం పన విసేసో – అయం ఖో మే బ్రాహ్మణ తతియా అభినిబ్భిదా అహోసీతి ఏత్థ అయం ఖో మమ బ్రాహ్మణ ఆసవానం ఖయఞాణముఖతుణ్డకేన చతుసచ్చపటిచ్ఛాదకం అవిజ్జణ్డకోసం పదాలేత్వా తతియా అభినిబ్భిదా తతియా నిక్ఖన్తి తతియా అరియజాతి అహోసి, కుక్కుటచ్ఛాపకస్సేవ ముఖతుణ్డకేన వా పాదనఖసిఖాయ వా అణ్డకోసం పదాలేత్వా తమ్హా అణ్డకోసమ్హా అభినిబ్భిదా నిక్ఖన్తి కుక్కుటనికాయే పచ్చాజాతీతి.
Idāni evaṃ paccavekkhaṇañāṇapariggahitaṃ taṃ āsavānaṃ khayañāṇādhigamaṃ brāhmaṇassa dassento ayaṃ kho me brāhmaṇātiādimāha. Tattha vijjāti arahattamaggañāṇavijjā. Avijjāti catusaccapaṭicchādikā avijjā. Sesaṃ vuttanayameva. Ayaṃ pana viseso – ayaṃ kho me brāhmaṇa tatiyā abhinibbhidā ahosīti ettha ayaṃ kho mama brāhmaṇa āsavānaṃ khayañāṇamukhatuṇḍakena catusaccapaṭicchādakaṃ avijjaṇḍakosaṃ padāletvā tatiyā abhinibbhidā tatiyā nikkhanti tatiyā ariyajāti ahosi, kukkuṭacchāpakasseva mukhatuṇḍakena vā pādanakhasikhāya vā aṇḍakosaṃ padāletvā tamhā aṇḍakosamhā abhinibbhidā nikkhanti kukkuṭanikāye paccājātīti.
ఏత్తావతా కిం దస్సేతీతి? సో హి బ్రాహ్మణ కుక్కుటచ్ఛాపకో అణ్డకోసం
Ettāvatā kiṃ dassetīti? So hi brāhmaṇa kukkuṭacchāpako aṇḍakosaṃ
పదాలేత్వా తతో నిక్ఖమన్తో సకిమేవ జాయతి, అహం పన పుబ్బే-నివుత్థక్ఖన్ధపటిచ్ఛాదకం అవిజ్జణ్డకోసం భిన్దిత్వా పఠమం తావ పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణవిజ్జాయ జాతో, తతో సత్తానం చుతిపటిసన్ధిపటిచ్ఛాదకం అవిజ్జణ్డకోసం పదాలేత్వా దుతియం దిబ్బచక్ఖుఞాణవిజ్జాయ జాతో, పున చతుసచ్చపటిచ్ఛాదకం అవిజ్జణ్డకోసం పదాలేత్వా తతియం ఆసవానం ఖయఞాణవిజ్జాయ జాతో; ఏవం తీహి విజ్జాహి తిక్ఖత్తుం జాతో. సా చ మే జాతి అరియా సుపరిసుద్ధాతి ఇదం దస్సేసి. ఏవం దస్సేన్తో చ పుబ్బేనివాసఞాణేన అతీతంసఞాణం, దిబ్బచక్ఖునా పచ్చుప్పన్నానాగతంసఞాణం, ఆసవక్ఖయేన సకలలోకియలోకుత్తరగుణన్తి ఏవం తీహి విజ్జాహి సబ్బేపి సబ్బఞ్ఞుగుణే పకాసేత్వా అత్తనో అరియాయ జాతియా జేట్ఠసేట్ఠభావం బ్రాహ్మణస్స దస్సేసీతి.
Padāletvā tato nikkhamanto sakimeva jāyati, ahaṃ pana pubbe-nivutthakkhandhapaṭicchādakaṃ avijjaṇḍakosaṃ bhinditvā paṭhamaṃ tāva pubbenivāsānussatiñāṇavijjāya jāto, tato sattānaṃ cutipaṭisandhipaṭicchādakaṃ avijjaṇḍakosaṃ padāletvā dutiyaṃ dibbacakkhuñāṇavijjāya jāto, puna catusaccapaṭicchādakaṃ avijjaṇḍakosaṃ padāletvā tatiyaṃ āsavānaṃ khayañāṇavijjāya jāto; evaṃ tīhi vijjāhi tikkhattuṃ jāto. Sā ca me jāti ariyā suparisuddhāti idaṃ dassesi. Evaṃ dassento ca pubbenivāsañāṇena atītaṃsañāṇaṃ, dibbacakkhunā paccuppannānāgataṃsañāṇaṃ, āsavakkhayena sakalalokiyalokuttaraguṇanti evaṃ tīhi vijjāhi sabbepi sabbaññuguṇe pakāsetvā attano ariyāya jātiyā jeṭṭhaseṭṭhabhāvaṃ brāhmaṇassa dassesīti.
ఆసవక్ఖయఞాణకథా నిట్ఠితా.
Āsavakkhayañāṇakathā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / వేరఞ్జకణ్డం • Verañjakaṇḍaṃ
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ఆసవక్ఖయఞాణకథావణ్ణనా • Āsavakkhayañāṇakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ఆసవక్ఖయఞాణకథావణ్ణనా • Āsavakkhayañāṇakathāvaṇṇanā