Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    ආසවක්‌ඛයඤාණකථා

    Āsavakkhayañāṇakathā

    14. විපස්‌සනාපාදකන්‌ති විපස්‌සනාය පදට්‌ඨානභූතං. විපස්‌සනා ච තිවිධා විපස්‌සකපුග්‌ගලභෙදෙන. මහාබොධිසත්‌තානඤ්‌හි පච්‌චෙකබොධිසත්‌තානඤ්‌ච චින්‌තාමයඤාණසංවද්‌ධිතත්‌තා සයම්‌භූඤාණභූතා, ඉතරෙසං සුතමයඤාණසංවද්‌ධිතත්‌තා පරොපදෙසසම්‌භූතා. සා ‘‘ඨපෙත්‌වා නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනං අවසෙසරූපාරූපජ්‌ඣානානං අඤ්‌ඤතරතො වුට්‌ඨායා’’තිආදිනා අනෙකධා අරූපමුඛවසෙන චතුධාතුවවත්‌ථානෙ වුත්‌තානං තෙසං තෙසං ධාතුපරිග්‌ගහමුඛානං අඤ්‌ඤතරමුඛවසෙන අනෙකධාව විසුද්‌ධිමග්‌ගෙ නානානයතො විභාවිතා. මහාබොධිසත්‌තානං පන චතුවීසතිකොටිසතසහස්‌සමුඛෙන පභෙදගමනතො නානානයං සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණසන්‌නිස්‌සයස්‌ස අරියමග්‌ගඤාණස්‌ස අධිට්‌ඨානභූතං පුබ්‌බභාගඤාණගබ්‌භං ගණ්‌හාපෙන්‌තං පරිපාකං ගච්‌ඡන්‌තං පරමගම්‌භීරං සණ්‌හසුඛුමතරං අනඤ්‌ඤසාධාරණං විපස්‌සනාඤාණං හොති. යං අට්‌ඨකථාසු මහාවජිරඤ්‌ඤාණන්‌ති වුච්‌චති. යස්‌ස ච පවත්‌තිවිභාගෙන චතුවීසතිකොටිසතසහස්‌සපභෙදස්‌ස පාදකභාවෙන සමාපජ්‌ජියමානා චතුවීසතිකොටිසතසහස්‌සසඞ්‌ඛ්‍යා දෙවසිකං සත්‌ථු වළඤ්‌ජනකසමාපත්‌තියො වුච්‌චන්‌ති, ස්‌වායං බුද්‌ධානං විපස්‌සනාචාරො පරමත්‌ථමඤ්‌ජුසායං විසුද්‌ධිමග්‌ගවණ්‌ණනායං උද්‌දෙසතො දස්‌සිතො, අත්‌ථිකෙහි තතො ගහෙතබ්‌බො.

    14.Vipassanāpādakanti vipassanāya padaṭṭhānabhūtaṃ. Vipassanā ca tividhā vipassakapuggalabhedena. Mahābodhisattānañhi paccekabodhisattānañca cintāmayañāṇasaṃvaddhitattā sayambhūñāṇabhūtā, itaresaṃ sutamayañāṇasaṃvaddhitattā paropadesasambhūtā. Sā ‘‘ṭhapetvā nevasaññānāsaññāyatanaṃ avasesarūpārūpajjhānānaṃ aññatarato vuṭṭhāyā’’tiādinā anekadhā arūpamukhavasena catudhātuvavatthāne vuttānaṃ tesaṃ tesaṃ dhātupariggahamukhānaṃ aññataramukhavasena anekadhāva visuddhimagge nānānayato vibhāvitā. Mahābodhisattānaṃ pana catuvīsatikoṭisatasahassamukhena pabhedagamanato nānānayaṃ sabbaññutaññāṇasannissayassa ariyamaggañāṇassa adhiṭṭhānabhūtaṃ pubbabhāgañāṇagabbhaṃ gaṇhāpentaṃ paripākaṃ gacchantaṃ paramagambhīraṃ saṇhasukhumataraṃ anaññasādhāraṇaṃ vipassanāñāṇaṃ hoti. Yaṃ aṭṭhakathāsu mahāvajiraññāṇanti vuccati. Yassa ca pavattivibhāgena catuvīsatikoṭisatasahassapabhedassa pādakabhāvena samāpajjiyamānā catuvīsatikoṭisatasahassasaṅkhyā devasikaṃ satthu vaḷañjanakasamāpattiyo vuccanti, svāyaṃ buddhānaṃ vipassanācāro paramatthamañjusāyaṃ visuddhimaggavaṇṇanāyaṃ uddesato dassito, atthikehi tato gahetabbo.

    ආසවානං ඛෙපනතො සමුච්‌ඡින්‌දනතො ආසවක්‌ඛයො අරියමග්‌ගො, උක්‌කට්‌ඨනිද්‌දෙසවසෙන අරහත්‌තමග්‌ගග්‌ගහණං. ආසවානං ඛයෙ ඤාණං ආසවක්‌ඛයඤාණන්‌ති දස්‌සෙන්‌තො ‘‘තත්‍ර චෙතං ඤාණ’’න්‌ති වත්‌වා ඛයෙති ච ආධාරෙ භුම්‌මං, න විසයෙති දස්‌සෙන්‌තො ‘‘තප්‌පරියාපන්‌නත්‌තා’’ති ආහ. ඉදං දුක්‌ඛන්‌ති දුක්‌ඛස්‌ස අරියසච්‌චස්‌ස තදා පච්‌චක්‌ඛතො ගහිතභාවදස්‌සනං. එත්‌තකං දුක්‌ඛන්‌ති තස්‌ස පරිච්‌ඡිජ්‌ජ ගහිතභාවදස්‌සනං. න ඉතො භිය්‍යොති අනවසෙසෙත්‌වා ගහිතභාවදස්‌සනං. තෙනාහ ‘‘සබ්‌බම්‌පි දුක්‌ඛසච්‌ච’’න්‌තිආදි. සරසලක්‌ඛණපටිවෙධෙනාති සභාවසඞ්‌ඛාතස්‌ස ලක්‌ඛණස්‌ස අසම්‌මොහතො පටිවිජ්‌ඣනෙන. අසම්‌මොහපටිවෙධොති ච යථා තස්‌මිං ඤාණෙ පවත්‌තෙ පච්‌ඡා දුක්‌ඛස්‌ස සරූපාදිපරිච්‌ඡෙදෙ සම්‌මොහො න හොති, තථා පවත්‌ති. තෙනාහ ‘‘යථාභූතං අබ්‌භඤ්‌ඤාසි’’න්‌ති. නිබ්‌බත්‌තිකන්‌ති නිප්‌ඵාදෙන්‌තං. යං ඨානං පත්‌වාති යං නිබ්‌බානං මග්‌ගස්‌ස ආරම්‌මණපච්‌චයට්‌ඨෙන කාරණභූතං ආගම්‌ම. තදුභයවතො හි පුග්‌ගලස්‌ස පත්‌ති තදුභයස්‌ස පත්‌තීති වුත්‌තං. පත්‌වාති වා පාපුණනහෙතු. අප්‌පවත්‌තින්‌ති අප්‌පවත්‌තිනිමිත්‌තං. තෙ වා න පවත්‌තන්‌ති එත්‌ථාති අප්‌පවත්‌ති, නිබ්‌බානං. තස්‌සාති දුක්‌ඛනිරොධස්‌ස. සම්‌පාපකන්‌ති සච්‌ඡිකිරියාවසෙන සම්‌මදෙව පාපකං.

    Āsavānaṃ khepanato samucchindanato āsavakkhayo ariyamaggo, ukkaṭṭhaniddesavasena arahattamaggaggahaṇaṃ. Āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ āsavakkhayañāṇanti dassento ‘‘tatra cetaṃ ñāṇa’’nti vatvā khayeti ca ādhāre bhummaṃ, na visayeti dassento ‘‘tappariyāpannattā’’ti āha. Idaṃ dukkhanti dukkhassa ariyasaccassa tadā paccakkhato gahitabhāvadassanaṃ. Ettakaṃ dukkhanti tassa paricchijja gahitabhāvadassanaṃ. Na ito bhiyyoti anavasesetvā gahitabhāvadassanaṃ. Tenāha ‘‘sabbampi dukkhasacca’’ntiādi. Sarasalakkhaṇapaṭivedhenāti sabhāvasaṅkhātassa lakkhaṇassa asammohato paṭivijjhanena. Asammohapaṭivedhoti ca yathā tasmiṃ ñāṇe pavatte pacchā dukkhassa sarūpādiparicchede sammoho na hoti, tathā pavatti. Tenāha ‘‘yathābhūtaṃ abbhaññāsi’’nti. Nibbattikanti nipphādentaṃ. Yaṃ ṭhānaṃ patvāti yaṃ nibbānaṃ maggassa ārammaṇapaccayaṭṭhena kāraṇabhūtaṃ āgamma. Tadubhayavato hi puggalassa patti tadubhayassa pattīti vuttaṃ. Patvāti vā pāpuṇanahetu. Appavattinti appavattinimittaṃ. Te vā na pavattanti etthāti appavatti, nibbānaṃ. Tassāti dukkhanirodhassa. Sampāpakanti sacchikiriyāvasena sammadeva pāpakaṃ.

    කිලෙසවසෙනාති ආසවසඞ්‌ඛාතකිලෙසවසෙන. යස්‌මා ආසවානං දුක්‌ඛසච්‌චපරියායො, තප්‌පරියාපන්‌නත්‌තා, සෙසසච්‌චානඤ්‌ච තංසමුදයාදිපරියායො අත්‌ථි, තස්‌මා වුත්‌තං ‘‘පරියායතො’’ති. දස්‌සෙන්‌තො සච්‌චානීති යොජනා. ආසවානංයෙව චෙත්‌ථ ගහණං ‘‘ආසවානං ඛයඤාණායා’’ති ආරද්‌ධත්‌තා. තථා හි ආසවවිමුත්‌තිසීසෙනෙව සබ්‌බසංකිලෙසවිමුත්‌ති වුත්‌තා. ඉදං දුක්‌ඛන්‌ති යථාභූතං අබ්‌භඤ්‌ඤාසින්‌තිආදිනා මිස්‌සකමග්‌ගො ඉධ කථිතොති ‘‘සහ විපස්‌සනාය කොටිප්‌පත්‌තං මග්‌ගං කථෙතී’’ති වුත්‌තං. එත්‌ථ ච සච්‌චප්‌පටිවෙධස්‌ස තදා අතීතකාලිකත්‌තා ‘‘යථාභූතං අබ්‌භඤ්‌ඤාසි’’න්‌ති වත්‌වාපි අභිසමයකාලෙ තස්‌ස පච්‌චුප්‌පන්‌නතං උපාදාය ‘‘එවං ජානතො එවං පස්‌සතො’’ති වත්‌තමානකාලෙන නිද්‌දෙසො කතො. සො ච කාමං මග්‌ගක්‌ඛණතො පරං යාවජ්‌ජතනා අතීතකාලිකො එව, සබ්‌බපඨමං පනස්‌ස අතීතකාලිකත්‌තං ඵලක්‌ඛණෙනෙව වෙදිතබ්‌බන්‌ති ආහ ‘‘විමුච්‌චිත්‌ථාති ඉමිනා ඵලක්‌ඛණං දස්‌සෙතී’’ති. ජානතො පස්‌සතොති වා හෙතුනිද්‌දෙසොයං. ජානනහෙතු දස්‌සනහෙතු කාමාසවාපි චිත්‌තං විමුච්‌චිත්‌ථාති යොජනා. භවාසවග්‌ගහණෙනෙව චෙත්‌ථ භවරාගස්‌ස විය භවදිට්‌ඨියාපි සමවරොධොති දිට්‌ඨාසවස්‌සපි සඞ්‌ගහො දට්‌ඨබ්‌බො.

    Kilesavasenāti āsavasaṅkhātakilesavasena. Yasmā āsavānaṃ dukkhasaccapariyāyo, tappariyāpannattā, sesasaccānañca taṃsamudayādipariyāyo atthi, tasmā vuttaṃ ‘‘pariyāyato’’ti. Dassento saccānīti yojanā. Āsavānaṃyeva cettha gahaṇaṃ ‘‘āsavānaṃ khayañāṇāyā’’ti āraddhattā. Tathā hi āsavavimuttisīseneva sabbasaṃkilesavimutti vuttā. Idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ abbhaññāsintiādinā missakamaggo idha kathitoti ‘‘saha vipassanāya koṭippattaṃ maggaṃ kathetī’’ti vuttaṃ. Ettha ca saccappaṭivedhassa tadā atītakālikattā ‘‘yathābhūtaṃ abbhaññāsi’’nti vatvāpi abhisamayakāle tassa paccuppannataṃ upādāya ‘‘evaṃ jānato evaṃ passato’’ti vattamānakālena niddeso kato. So ca kāmaṃ maggakkhaṇato paraṃ yāvajjatanā atītakāliko eva, sabbapaṭhamaṃ panassa atītakālikattaṃ phalakkhaṇeneva veditabbanti āha ‘‘vimuccitthāti iminā phalakkhaṇaṃ dassetī’’ti. Jānato passatoti vā hetuniddesoyaṃ. Jānanahetu dassanahetu kāmāsavāpi cittaṃ vimuccitthāti yojanā. Bhavāsavaggahaṇeneva cettha bhavarāgassa viya bhavadiṭṭhiyāpi samavarodhoti diṭṭhāsavassapi saṅgaho daṭṭhabbo.

    යස්‌මා පහීනකිලෙසපච්‌චවෙක්‌ඛණෙන විජ්‌ජමානස්‌සපි කම්‌මස්‌ස ආයතිං අප්‌පටිසන්‌ධිකභාවතො ‘‘ඛීණා ජාතී’’ති ජානාති, යස්‌මා ච මග්‌ගපච්‌චවෙක්‌ඛණාදීහි වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියන්‌තිආදිං පජානාති, තස්‌මා වුත්‌තං ‘‘ඛීණා ජාතීති ආදීහි තස්‌ස භූමි’’න්‌ති. තත්‌ථ තස්‌සාති පච්‌චවෙක්‌ඛණඤාණස්‌ස. භූමින්‌ති පවත්‌තිට්‌ඨානං. යෙනාධිප්‌පායෙන ‘‘කතමා පනා’’තිආදිනා චොදනා කතා, තං පකාසෙත්‌වා පරිහාරං වත්‌තුකාමො ආහ ‘‘න තාවස්‌සා’’තිආදි. න තාවස්‌ස අතීතා ජාති ඛීණාති මග්‌ගභාවනාය න ඛීණාති අධිප්‌පායො. තත්‌ථ කාරණමාහ ‘‘පුබ්‌බෙව ඛීණත්‌තා’’ති. න අනාගතා අස්‌ස ජාති ඛීණාති යොජනා. න අනාගතාති ච අනාගතත්‌තසාමඤ්‌ඤං ගහෙත්‌වා ලෙසෙන වදති. තෙනාහ ‘‘අනාගතෙ වායාමාභාවතො’’ති. විජ්‌ජමානෙයෙව හි පයොගො සම්‌භවති, නාවිජ්‌ජමානෙති අධිප්‌පායො. අනාගතවිසෙසො පනෙත්‌ථ අධිප්‌පෙතො, තස්‌ස ච ඛෙපනෙ වායාමොපි ලබ්‌භතෙව. තෙනාහ ‘‘යා පන මග්‌ගස්‌සා’’තිආදි. ‘‘යා පනා’’ති හි ආදිනා මග්‌ගභාවනාය අනාගතජාතියා එව හෙතුවිනාසනද්‌වාරෙන ඛීණභාවො පකාසීයති. එකචතුපඤ්‌චවොකාරභවෙසූති භවත්‌තයග්‌ගහණං වුත්‌තනයෙන අනවසෙසතො ජාතියා ඛීණභාවදස්‌සනත්‌ථං. න්‌ති යථාවුත්‌තජාතිං. සොති භගවා.

    Yasmā pahīnakilesapaccavekkhaṇena vijjamānassapi kammassa āyatiṃ appaṭisandhikabhāvato ‘‘khīṇā jātī’’ti jānāti, yasmā ca maggapaccavekkhaṇādīhi vusitaṃ brahmacariyantiādiṃ pajānāti, tasmā vuttaṃ ‘‘khīṇā jātīti ādīhi tassa bhūmi’’nti. Tattha tassāti paccavekkhaṇañāṇassa. Bhūminti pavattiṭṭhānaṃ. Yenādhippāyena ‘‘katamā panā’’tiādinā codanā katā, taṃ pakāsetvā parihāraṃ vattukāmo āha ‘‘na tāvassā’’tiādi. Na tāvassa atītā jāti khīṇāti maggabhāvanāya na khīṇāti adhippāyo. Tattha kāraṇamāha ‘‘pubbeva khīṇattā’’ti. Na anāgatā assa jāti khīṇāti yojanā. Na anāgatāti ca anāgatattasāmaññaṃ gahetvā lesena vadati. Tenāha ‘‘anāgate vāyāmābhāvato’’ti. Vijjamāneyeva hi payogo sambhavati, nāvijjamāneti adhippāyo. Anāgataviseso panettha adhippeto, tassa ca khepane vāyāmopi labbhateva. Tenāha ‘‘yā pana maggassā’’tiādi. ‘‘Yā panā’’ti hi ādinā maggabhāvanāya anāgatajātiyā eva hetuvināsanadvārena khīṇabhāvo pakāsīyati. Ekacatupañcavokārabhavesūti bhavattayaggahaṇaṃ vuttanayena anavasesato jātiyā khīṇabhāvadassanatthaṃ. Tanti yathāvuttajātiṃ. Soti bhagavā.

    බ්‍රහ්‌මචරියවාසො නාම ඉධ මග්‌ගබ්‍රහ්‌මචරියස්‌ස නිබ්‌බත්‌තනමෙවාති ආහ ‘‘නිට්‌ඨිත’’න්‌ති. සම්‌මාදිට්‌ඨියා චතූසු සච්‌චෙසු පරිඤ්‌ඤාදිකිච්‌චසාධනවසෙන පවත්‌තමානාය සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පාදීනම්‌පි දුක්‌ඛසච්‌චෙ පරිඤ්‌ඤාභිසමයානුගුණා පවත්‌ති, ඉතරසච්‌චෙසු ච නෙසං පහානාභිසමයාදිවසෙන පවත්‌ති පාකටා එව. තෙන වුත්‌තං ‘‘චතූහි මග්‌ගෙහි පරිඤ්‌ඤාපහානසච්‌ඡිකිරියාභාවනාභිසමයවසෙනා’’ති. නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායාති ඉමෙ පකාරා ඉත්‌ථං, තබ්‌භාවො ඉත්‌ථත්‌තං, තදත්‌ථන්‌ති වුත්‌තං හොති. තෙ පන පකාරා අරියමග්‌ගබ්‍යාපාරභූතා පරිඤ්‌ඤාදයො ඉධාධිප්‌පෙතාති ආහ ‘‘එවංසොළසකිච්‌චභාවායා’’ති. තෙ හි මග්‌ගං පච්‌චවෙක්‌ඛතො මග්‌ගානුභාවෙන පාකටා හුත්‌වා උපට්‌ඨහන්‌ති , පරිඤ්‌ඤාදීසු ච පහානමෙව පධානං, තදත්‌ථත්‌තාය ඉතරෙසන්‌ති ආහ ‘‘කිලෙසක්‌ඛයාය වා’’ති. පහීනකිලෙසපච්‌චවෙක්‌ඛණවසෙන වා එතං වුත්‌තං. ‘‘නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායාති අබ්‌භඤ්‌ඤාසි’’න්‌ති එත්‌ථායමපරො නයො – ඉත්‌ථත්‌තායාති නිස්‌සක්‌කෙ සම්‌පදානවචනං. තෙනායමත්‌ථො – ඉත්‌ථත්‌තාය ඉත්‌ථම්‌භාවතො ඉමස්‌මා එවංපකාරා ඉදානි වත්‌තමානක්‌ඛන්‌ධසන්‌තානා අපරං අනාගතක්‌ඛන්‌ධසන්‌තානං මය්‌හං නත්‌ථි, ඉමෙ පන චරිමත්‌තභාවසඞ්‌ඛාතා පඤ්‌චක්‌ඛන්‌ධා පරිඤ්‌ඤාතා අප්‌පතිට්‌ඨා තිට්‌ඨන්‌ති ඡින්‌නමූලකා රුක්‌ඛා විය. අපරිඤ්‌ඤාතමූලකා හි පතිට්‌ඨා. යථාහ ‘‘කබළීකාරෙ චෙ, භික්‌ඛවෙ, ආහාරෙ අත්‌ථි රාගො අත්‌ථි නන්‌දී අත්‌ථි තණ්‌හා, පතිට්‌ඨිතං තත්‌ථ විඤ්‌ඤාණං විරුළ්‌හ’’න්‌තිආදි (සං. නි. 2.64; කථා. 296; මහානි. 7). තෙ පන පඤ්‌චක්‌ඛන්‌ධා චරිමකවිඤ්‌ඤාණනිරොධෙන අනුපාදානො විය ජාතවෙදො නිබ්‌බායිස්‌සන්‌තීති අබ්‌භඤ්‌ඤාසින්‌ති.

    Brahmacariyavāso nāma idha maggabrahmacariyassa nibbattanamevāti āha ‘‘niṭṭhita’’nti. Sammādiṭṭhiyā catūsu saccesu pariññādikiccasādhanavasena pavattamānāya sammāsaṅkappādīnampi dukkhasacce pariññābhisamayānuguṇā pavatti, itarasaccesu ca nesaṃ pahānābhisamayādivasena pavatti pākaṭā eva. Tena vuttaṃ ‘‘catūhi maggehi pariññāpahānasacchikiriyābhāvanābhisamayavasenā’’ti. Nāparaṃ itthattāyāti ime pakārā itthaṃ, tabbhāvo itthattaṃ, tadatthanti vuttaṃ hoti. Te pana pakārā ariyamaggabyāpārabhūtā pariññādayo idhādhippetāti āha ‘‘evaṃsoḷasakiccabhāvāyā’’ti. Te hi maggaṃ paccavekkhato maggānubhāvena pākaṭā hutvā upaṭṭhahanti , pariññādīsu ca pahānameva padhānaṃ, tadatthattāya itaresanti āha ‘‘kilesakkhayāya vā’’ti. Pahīnakilesapaccavekkhaṇavasena vā etaṃ vuttaṃ. ‘‘Nāparaṃ itthattāyāti abbhaññāsi’’nti etthāyamaparo nayo – itthattāyāti nissakke sampadānavacanaṃ. Tenāyamattho – itthattāya itthambhāvato imasmā evaṃpakārā idāni vattamānakkhandhasantānā aparaṃ anāgatakkhandhasantānaṃ mayhaṃ natthi, ime pana carimattabhāvasaṅkhātā pañcakkhandhā pariññātā appatiṭṭhā tiṭṭhanti chinnamūlakā rukkhā viya. Apariññātamūlakā hi patiṭṭhā. Yathāha ‘‘kabaḷīkāre ce, bhikkhave, āhāre atthi rāgo atthi nandī atthi taṇhā, patiṭṭhitaṃ tattha viññāṇaṃ viruḷha’’ntiādi (saṃ. ni. 2.64; kathā. 296; mahāni. 7). Te pana pañcakkhandhā carimakaviññāṇanirodhena anupādāno viya jātavedo nibbāyissantīti abbhaññāsinti.

    පච්‌චවෙක්‌ඛණඤාණපරිග්‌ගහිතන්‌ති න පඨමදුතියඤාණද්‌වයාධිගමං විය කෙවලන්‌ති අධිප්‌පායො. දස්‌සෙන්‌තොති නිගමනවසෙන දස්‌සෙන්‌තො. සරූපතො හි පුබ්‌බෙ දස්‌සිතමෙවාති. සෙසමෙත්‌ථ වුත්‌තනයත්‌තා සුවිඤ්‌ඤෙය්‍යමෙව.

    Paccavekkhaṇañāṇapariggahitanti na paṭhamadutiyañāṇadvayādhigamaṃ viya kevalanti adhippāyo. Dassentoti nigamanavasena dassento. Sarūpato hi pubbe dassitamevāti. Sesamettha vuttanayattā suviññeyyameva.

    තික්‌ඛත්‌තුං ජාතොති ඉමිනා පන ඉදං දස්‌සෙති ‘‘අහං, බ්‍රාහ්‌මණ, පඨමවිජ්‌ජාය ජාතොයෙව පුරෙජාතස්‌ස සහජාතස්‌ස වා අභාවතො සබ්‌බෙසං වුඩ්‌ඪො මහල්‌ලකො, කිමඞ්‌ගං පන තීහි විජ්‌ජාහි තික්‌ඛත්‌තුං ජාතොති. පුබ්‌බෙනිවාසඤාණෙන අතීතංසඤාණන්‌ති අතීතාරම්‌මණසභාගතාය තබ්‌භාවීභාවතො ච පුබ්‌බෙනිවාසඤාණෙන අතීතංසඤාණං පකාසෙත්‌වාති යොජෙතබ්‌බං. තත්‌ථ අතීතංසඤාණන්‌ති අතීතක්‌ඛන්‌ධායතනධාතුසඞ්‌ඛාතෙ අතීතකොට්‌ඨාසෙ අප්‌පටිහතඤාණං. දිබ්‌බචක්‌ඛුඤාණස්‌ස පච්‌චුප්‌පන්‌නාරම්‌මණත්‌තා යථාකම්‌මූපගඤාණස්‌ස අනාගතංසඤාණස්‌ස ච දිබ්‌බචක්‌ඛුවසෙනෙව ඉජ්‌ඣනතො දිබ්‌බචක්‌ඛුනො පරිභණ්‌ඩඤාණත්‌තා දිබ්‌බචක්‌ඛුම්‌හියෙව ච ඨිතස්‌ස චෙතොපරියඤාණසිද්‌ධිතො වුත්‌තං ‘‘දිබ්‌බචක්‌ඛුනා පච්‌චුප්‌පන්‌නානාගතංසඤාණ’’න්‌ති. තත්‌ථ දිබ්‌බචක්‌ඛුනාති සපරිභණ්‌ඩෙන දිබ්‌බචක්‌ඛුඤාණෙන. පච්‌චුප්‌පන්‌නංසො ච අනාගතංසො ච පච්‌චුප්‌පන්‌නානාගතංසං, තත්‌ථ ඤාණං පච්‌චුප්‌පන්‌නානාගතංසඤාණං. ආසවක්‌ඛයඤාණාධිගමෙනෙව සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණස්‌ස විය සෙසාසාධාරණඤාණදසබලඤාණආවෙණිකබුද්‌ධධම්‌මාදීනම්‌පි අනඤ්‌ඤසාධාරණානං බුද්‌ධගුණානං ඉජ්‌ඣනතො වුත්‌තං ‘‘ආසවක්‌ඛයෙන සකලලොකියලොකුත්‌තරගුණ’’න්‌ති. තෙනාහ ‘‘සබ්‌බෙපි සබ්‌බඤ්‌ඤුගුණෙ පකාසෙත්‌වා’’ති.

    Tikkhattuṃ jātoti iminā pana idaṃ dasseti ‘‘ahaṃ, brāhmaṇa, paṭhamavijjāya jātoyeva purejātassa sahajātassa vā abhāvato sabbesaṃ vuḍḍho mahallako, kimaṅgaṃ pana tīhi vijjāhi tikkhattuṃ jātoti. Pubbenivāsañāṇena atītaṃsañāṇanti atītārammaṇasabhāgatāya tabbhāvībhāvato ca pubbenivāsañāṇena atītaṃsañāṇaṃ pakāsetvāti yojetabbaṃ. Tattha atītaṃsañāṇanti atītakkhandhāyatanadhātusaṅkhāte atītakoṭṭhāse appaṭihatañāṇaṃ. Dibbacakkhuñāṇassa paccuppannārammaṇattā yathākammūpagañāṇassa anāgataṃsañāṇassa ca dibbacakkhuvaseneva ijjhanato dibbacakkhuno paribhaṇḍañāṇattā dibbacakkhumhiyeva ca ṭhitassa cetopariyañāṇasiddhito vuttaṃ ‘‘dibbacakkhunā paccuppannānāgataṃsañāṇa’’nti. Tattha dibbacakkhunāti saparibhaṇḍena dibbacakkhuñāṇena. Paccuppannaṃso ca anāgataṃso ca paccuppannānāgataṃsaṃ, tattha ñāṇaṃ paccuppannānāgataṃsañāṇaṃ. Āsavakkhayañāṇādhigameneva sabbaññutaññāṇassa viya sesāsādhāraṇañāṇadasabalañāṇaāveṇikabuddhadhammādīnampi anaññasādhāraṇānaṃ buddhaguṇānaṃ ijjhanato vuttaṃ ‘‘āsavakkhayena sakalalokiyalokuttaraguṇa’’nti. Tenāha ‘‘sabbepi sabbaññuguṇe pakāsetvā’’ti.

    ආසවක්‌ඛයඤාණකථා නිට්‌ඨිතා.

    Āsavakkhayañāṇakathā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / වෙරඤ්‌ජකණ්‌ඩං • Verañjakaṇḍaṃ

    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ආසවක්‌ඛයඤාණකථා • Āsavakkhayañāṇakathā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / ආසවක්‌ඛයඤාණකථාවණ්‌ණනා • Āsavakkhayañāṇakathāvaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / ආසවක්‌ඛයඤාණකථාවණ්‌ණනා • Āsavakkhayañāṇakathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact