| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ಆಸವಕ್ಖಯಞಾಣಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Āsavakkhayañāṇakathāvaṇṇanā
೧೪. ಸರಸಲಕ್ಖಣಪಟಿವೇಧೇನಾತಿ ಸಭಾವಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ಅಸಮ್ಮೋಹತೋ ಪಟಿವಿಜ್ಝನೇನ। ನಿಬ್ಬತ್ತಿಕನ್ತಿ ನಿಪ್ಫಾದನಂ। ಯಂ ಠಾನಂ ಪತ್ವಾತಿ ಯಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಆರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯಟ್ಠೇನ ಠಾನಂ ಕಾರಣಭೂತಂ ಆಗಮ್ಮ। ಅಪ್ಪವತ್ತಿನ್ತಿ ಅಪ್ಪವತ್ತಿಹೇತುಂ। ಕಿಲೇಸವಸೇನಾತಿ ಯೇಸಂ ಆಸವಾನಂ ಖೇಪನೇನ ಇದಂ ಞಾಣಂ ಆಸವಕ್ಖಯಞಾಣಂ ಜಾತಂ, ತೇಸಂ ಕಿಲೇಸಾನಂ ವಸೇನ, ತೇಸಂ ಆಸವಾನಂ ವಸೇನ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಾನಂ ಸಙ್ಗಹಣತೋ ಪರಿಯಾಯತೋ ಪಕಾರನ್ತರತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಾಳಿಯಂ ಅತೀತಕಾಲವಸೇನ ‘‘ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾಪಿ ಅಭಿಸಮಯಕಾಲೇ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಜಾನನಸ್ಸ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನತಂ ಉಪಾದಾಯ ‘‘ಏವಂ ಜಾನತೋ ಏವಂ ಪಸ್ಸತೋ’’ತಿ ವತ್ತಮಾನಕಾಲೇನ ನಿದ್ದೇಸೋ ಕತೋ। ಕಾಮಾಸವಾದೀನಂ ವಿಮುಚ್ಚನೇನೇವ ತದವಿನಾಭಾವತೋ ದಿಟ್ಠಾಸವಸ್ಸಾಪಿ ವಿಮುತ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
14.Sarasalakkhaṇapaṭivedhenāti sabhāvasaṅkhātassa lakkhaṇassa asammohato paṭivijjhanena. Nibbattikanti nipphādanaṃ. Yaṃ ṭhānaṃ patvāti yaṃ nibbānaṃ maggassa ārammaṇapaccayaṭṭhena ṭhānaṃ kāraṇabhūtaṃ āgamma. Appavattinti appavattihetuṃ. Kilesavasenāti yesaṃ āsavānaṃ khepanena idaṃ ñāṇaṃ āsavakkhayañāṇaṃ jātaṃ, tesaṃ kilesānaṃ vasena, tesaṃ āsavānaṃ vasena sabbakilesānaṃ saṅgahaṇato pariyāyato pakārantaratoti attho. Pāḷiyaṃ atītakālavasena ‘‘abbhaññāsi’’nti vatvāpi abhisamayakāle tassa tassa jānanassa paccuppannataṃ upādāya ‘‘evaṃ jānato evaṃ passato’’ti vattamānakālena niddeso kato. Kāmāsavādīnaṃ vimuccaneneva tadavinābhāvato diṭṭhāsavassāpi vimutti veditabbā.
‘‘ಖೀಣಾ ಜಾತೀ’’ತಿ ಜಾನನಂ ಕಿಲೇಸಕ್ಖಯಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣವಸೇನ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತಿಆದಿಜಾನನಂ ಮಗ್ಗಫಲನಿಬ್ಬಾನಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣವಸೇನ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಖೀಣಾ ಜಾತೀತಿಆದೀಹಿ ತಸ್ಸ ಭೂಮಿ’’ನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಭೂಮಿನ್ತಿ ವಿಸಯಂ, ತೀಸು ಕಾಲೇಸುಪಿ ಜಾತಿಕ್ಖಯಂ ಪತಿ ಉಜುಕಮೇವ ವಾಯಾಮಾಸಮ್ಭವೇಪಿ ತಂ ಪತಿ ವಾಯಾಮಕರಣಸ್ಸ ಸಾತ್ಥಕತಂ, ತಸ್ಸ ಅನಾಗತಕ್ಖನ್ಧಾನುಪ್ಪತ್ತಿಫಲತಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತುಂ ಯಾ ಪನಾತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಯಾ ಪನ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅಭಾವಿತತ್ತಾತಿಆದಿನಾ ಹಿ ಮಗ್ಗೇನಾವಿಹತಕಿಲೇಸೇಹೇವ ಆಯತಿಂ ಖನ್ಧಾನಂ ಜಾತಿ ಹೇಸ್ಸತಿ, ತೇಸಞ್ಚ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಮಗ್ಗೇನ ವಿನಾಸೇ ಸತಿ ಖನ್ಧಾ ನ ಜಾಯಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಕಿಲೇಸಾನಞ್ಚ ತೇಕಾಲಿಕತಾಯ ಜಾತಿಯಂ ವುತ್ತನಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪಚ್ಚಯೇನ ವಿನಾಸಯೋಗೇಪಿ ಚಿತ್ತಸನ್ತಾನೇ ಕಿಲೇಸವಿರುದ್ಧಅರಿಯಮಗ್ಗಕ್ಖಣುಪ್ಪಾದನಮೇವ ತಬ್ಬಿನಾಸೋ ವಿರುದ್ಧಪಚ್ಚಯೋಪನಿಪಾತೇನ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಜ್ಜನತೋ ಬೀಜಸನ್ತಾನೇ ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೋಪನಿಪಾತೇನ ಆಯತಿಂ ಬೀಜತ್ತಾನುಪ್ಪತ್ತಿ ವಿಯ, ಇತಿ ಮಗ್ಗಕ್ಖಣುಪ್ಪತ್ತಿಸಙ್ಖಾತಕಿಲೇಸಾಭಾವೇನ ಕಿಲೇಸಫಲಾನಂ ಖನ್ಧಾನಂ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತಿಯೇವ ಜಾತಿಕ್ಖಯೋತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ವಿಭಾವೀಯತಿ, ತೇನಾಹ ‘‘ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಭಾವಿತತ್ತಾ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮತಂ ಆಪಜ್ಜನೇನ ಖೀಣಾ’’ತಿ। ಏತ್ಥ ಚಾಯಮತ್ಥೋ ಕಿಲೇಸಾಭಾವಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಭಾವಿತತ್ತಾ ಉಪ್ಪಾದಿತತ್ತಾ ಪಚ್ಚಯಾಭಾವೇನ ಅನುಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀ ಖನ್ಧಾನಂ ಜಾತಿ ತೇನ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಜ್ಜನಸಙ್ಖಾತೇನ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮತಂ ಆಪಜ್ಜನೇನ ವೋಹಾರತೋ ಖೀಣಾ ಮೇ ಜಾತೀತಿ। ನ ಹಿ ಸಙ್ಖತಧಮ್ಮಾನಂ ಪಚ್ಚಯನ್ತರೇನ ವಿನಾಸೋ ಸಮ್ಭವತಿ, ಸಮ್ಭವೇ ಚ ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯನ್ತರತಾದಿಪ್ಪಸಙ್ಗತೋ। ತಬ್ಬಿರುದ್ಧಕ್ಖಣುಪ್ಪಾದನಮೇವ ತಬ್ಬಿನಾಸುಪ್ಪಾದನಂ। ತನ್ತಿ ಖೀಣಜಾತಿಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾತಿ ಇಮೇ ಪಕಾರಾ ಇತ್ಥಂ, ತಬ್ಭಾವೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ, ತದತ್ಥಾಯ। ದಸ್ಸೇನ್ತೋತಿ ನಿಗಮನವಸೇನ ದಸ್ಸೇನ್ತೋತಿ।
‘‘Khīṇā jātī’’ti jānanaṃ kilesakkhayapaccavekkhaṇavasena, vusitaṃ brahmacariyantiādijānanaṃ maggaphalanibbānapaccavekkhaṇavasena hotīti āha ‘‘khīṇā jātītiādīhi tassa bhūmi’’nti. Tattha bhūminti visayaṃ, tīsu kālesupi jātikkhayaṃ pati ujukameva vāyāmāsambhavepi taṃ pati vāyāmakaraṇassa sātthakataṃ, tassa anāgatakkhandhānuppattiphalatañca dassetuṃ yā panātiādi vuttaṃ. Yā pana maggassa abhāvitattātiādinā hi maggenāvihatakileseheva āyatiṃ khandhānaṃ jāti hessati, tesañca kilesānaṃ maggena vināse sati khandhā na jāyissanti, kilesānañca tekālikatāya jātiyaṃ vuttanayena kenaci paccayena vināsayogepi cittasantāne kilesaviruddhaariyamaggakkhaṇuppādanameva tabbināso viruddhapaccayopanipātena āyatiṃ anuppajjanato bījasantāne aggikkhandhopanipātena āyatiṃ bījattānuppatti viya, iti maggakkhaṇuppattisaṅkhātakilesābhāvena kilesaphalānaṃ khandhānaṃ āyatiṃ anuppattiyeva jātikkhayoti ayamattho vibhāvīyati, tenāha ‘‘maggassa bhāvitattā anuppādadhammataṃ āpajjanena khīṇā’’ti. Ettha cāyamattho kilesābhāvasaṅkhātassa maggassa bhāvitattā uppāditattā paccayābhāvena anuppajjantī khandhānaṃ jāti tena āyatiṃ anuppajjanasaṅkhātena anuppādadhammataṃ āpajjanena vohārato khīṇā me jātīti. Na hi saṅkhatadhammānaṃ paccayantarena vināso sambhavati, sambhave ca tassa paccayantaratādippasaṅgato. Tabbiruddhakkhaṇuppādanameva tabbināsuppādanaṃ. Tanti khīṇajātiṃ abbhaññāsinti sambandho. Itthattāyāti ime pakārā itthaṃ, tabbhāvo itthattaṃ, tadatthāya. Dassentoti nigamanavasena dassentoti.
ವಿಜ್ಜಾತ್ತಯಕಥಾವಣ್ಣನಾನಯೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।
Vijjāttayakathāvaṇṇanānayo niṭṭhito.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ವೇರಞ್ಜಕಣ್ಡಂ • Verañjakaṇḍaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ಆಸವಕ್ಖಯಞಾಣಕಥಾ • Āsavakkhayañāṇakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ಆಸವಕ್ಖಯಞಾಣಕಥಾ • Āsavakkhayañāṇakathā
೧. ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 1. Sukkavissaṭṭhisikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಆಸವಕ್ಖಯಞಾಣಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Āsavakkhayañāṇakathāvaṇṇanā
