| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
ආසවක්‌ඛයඤාණකථාවණ්‌ණනා
Āsavakkhayañāṇakathāvaṇṇanā
14. සරසලක්‌ඛණපටිවෙධෙනාති සභාවසඞ්‌ඛාතස්‌ස ලක්‌ඛණස්‌ස අසම්‌මොහතො පටිවිජ්‌ඣනෙන. නිබ්‌බත්‌තිකන්‌ති නිප්‌ඵාදනං. යං ඨානං පත්‌වාති යං නිබ්‌බානං මග්‌ගස්‌ස ආරම්‌මණපච්‌චයට්‌ඨෙන ඨානං කාරණභූතං ආගම්‌ම. අප්‌පවත්‌තින්‌ති අප්‌පවත්‌තිහෙතුං. කිලෙසවසෙනාති යෙසං ආසවානං ඛෙපනෙන ඉදං ඤාණං ආසවක්‌ඛයඤාණං ජාතං, තෙසං කිලෙසානං වසෙන, තෙසං ආසවානං වසෙන සබ්‌බකිලෙසානං සඞ්‌ගහණතො පරියායතො පකාරන්‌තරතොති අත්‌ථො. පාළියං අතීතකාලවසෙන ‘‘අබ්‌භඤ්‌ඤාසි’’න්‌ති වත්‌වාපි අභිසමයකාලෙ තස්‌ස තස්‌ස ජානනස්‌ස පච්‌චුප්‌පන්‌නතං උපාදාය ‘‘එවං ජානතො එවං පස්‌සතො’’ති වත්‌තමානකාලෙන නිද්‌දෙසො කතො. කාමාසවාදීනං විමුච්‌චනෙනෙව තදවිනාභාවතො දිට්‌ඨාසවස්‌සාපි විමුත්‌ති වෙදිතබ්‌බා.
14.Sarasalakkhaṇapaṭivedhenāti sabhāvasaṅkhātassa lakkhaṇassa asammohato paṭivijjhanena. Nibbattikanti nipphādanaṃ. Yaṃ ṭhānaṃ patvāti yaṃ nibbānaṃ maggassa ārammaṇapaccayaṭṭhena ṭhānaṃ kāraṇabhūtaṃ āgamma. Appavattinti appavattihetuṃ. Kilesavasenāti yesaṃ āsavānaṃ khepanena idaṃ ñāṇaṃ āsavakkhayañāṇaṃ jātaṃ, tesaṃ kilesānaṃ vasena, tesaṃ āsavānaṃ vasena sabbakilesānaṃ saṅgahaṇato pariyāyato pakārantaratoti attho. Pāḷiyaṃ atītakālavasena ‘‘abbhaññāsi’’nti vatvāpi abhisamayakāle tassa tassa jānanassa paccuppannataṃ upādāya ‘‘evaṃ jānato evaṃ passato’’ti vattamānakālena niddeso kato. Kāmāsavādīnaṃ vimuccaneneva tadavinābhāvato diṭṭhāsavassāpi vimutti veditabbā.
‘‘ඛීණා ජාතී’’ති ජානනං කිලෙසක්‌ඛයපච්‌චවෙක්‌ඛණවසෙන, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියන්‌තිආදිජානනං මග්‌ගඵලනිබ්‌බානපච්‌චවෙක්‌ඛණවසෙන හොතීති ආහ ‘‘ඛීණා ජාතීතිආදීහි තස්‌ස භූමි’’න්‌ති. තත්‌ථ භූමින්‌ති විසයං, තීසු කාලෙසුපි ජාතික්‌ඛයං පති උජුකමෙව වායාමාසම්‌භවෙපි තං පති වායාමකරණස්‌ස සාත්‌ථකතං, තස්‌ස අනාගතක්‌ඛන්‌ධානුප්‌පත්‌තිඵලතඤ්‌ච දස්‌සෙතුං යා පනාතිආදි වුත්‌තං. යා පන මග්‌ගස්‌ස අභාවිතත්‌තාතිආදිනා හි මග්‌ගෙනාවිහතකිලෙසෙහෙව ආයතිං ඛන්‌ධානං ජාති හෙස්‌සති, තෙසඤ්‌ච කිලෙසානං මග්‌ගෙන විනාසෙ සති ඛන්‌ධා න ජායිස්‌සන්‌ති, කිලෙසානඤ්‌ච තෙකාලිකතාය ජාතියං වුත්‌තනයෙන කෙනචි පච්‌චයෙන විනාසයොගෙපි චිත්‌තසන්‌තානෙ කිලෙසවිරුද්‌ධඅරියමග්‌ගක්‌ඛණුප්‌පාදනමෙව තබ්‌බිනාසො විරුද්‌ධපච්‌චයොපනිපාතෙන ආයතිං අනුප්‌පජ්‌ජනතො බීජසන්‌තානෙ අග්‌ගික්‌ඛන්‌ධොපනිපාතෙන ආයතිං බීජත්‌තානුප්‌පත්‌ති විය, ඉති මග්‌ගක්‌ඛණුප්‌පත්‌තිසඞ්‌ඛාතකිලෙසාභාවෙන කිලෙසඵලානං ඛන්‌ධානං ආයතිං අනුප්‌පත්‌තියෙව ජාතික්‌ඛයොති අයමත්‌ථො විභාවීයති, තෙනාහ ‘‘මග්‌ගස්‌ස භාවිතත්‌තා අනුප්‌පාදධම්‌මතං ආපජ්‌ජනෙන ඛීණා’’ති. එත්‌ථ චායමත්‌ථො කිලෙසාභාවසඞ්‌ඛාතස්‌ස මග්‌ගස්‌ස භාවිතත්‌තා උප්‌පාදිතත්‌තා පච්‌චයාභාවෙන අනුප්‌පජ්‌ජන්‌තී ඛන්‌ධානං ජාති තෙන ආයතිං අනුප්‌පජ්‌ජනසඞ්‌ඛාතෙන අනුප්‌පාදධම්‌මතං ආපජ්‌ජනෙන වොහාරතො ඛීණා මෙ ජාතීති. න හි සඞ්‌ඛතධම්‌මානං පච්‌චයන්‌තරෙන විනාසො සම්‌භවති, සම්‌භවෙ ච තස්‌ස පච්‌චයන්‌තරතාදිප්‌පසඞ්‌ගතො. තබ්‌බිරුද්‌ධක්‌ඛණුප්‌පාදනමෙව තබ්‌බිනාසුප්‌පාදනං. තන්‌ති ඛීණජාතිං අබ්‌භඤ්‌ඤාසින්‌ති සම්‌බන්‌ධො. ඉත්‌ථත්‌තායාති ඉමෙ පකාරා ඉත්‌ථං, තබ්‌භාවො ඉත්‌ථත්‌තං, තදත්‌ථාය. දස්‌සෙන්‌තොති නිගමනවසෙන දස්‌සෙන්‌තොති.
‘‘Khīṇā jātī’’ti jānanaṃ kilesakkhayapaccavekkhaṇavasena, vusitaṃ brahmacariyantiādijānanaṃ maggaphalanibbānapaccavekkhaṇavasena hotīti āha ‘‘khīṇā jātītiādīhi tassa bhūmi’’nti. Tattha bhūminti visayaṃ, tīsu kālesupi jātikkhayaṃ pati ujukameva vāyāmāsambhavepi taṃ pati vāyāmakaraṇassa sātthakataṃ, tassa anāgatakkhandhānuppattiphalatañca dassetuṃ yā panātiādi vuttaṃ. Yā pana maggassa abhāvitattātiādinā hi maggenāvihatakileseheva āyatiṃ khandhānaṃ jāti hessati, tesañca kilesānaṃ maggena vināse sati khandhā na jāyissanti, kilesānañca tekālikatāya jātiyaṃ vuttanayena kenaci paccayena vināsayogepi cittasantāne kilesaviruddhaariyamaggakkhaṇuppādanameva tabbināso viruddhapaccayopanipātena āyatiṃ anuppajjanato bījasantāne aggikkhandhopanipātena āyatiṃ bījattānuppatti viya, iti maggakkhaṇuppattisaṅkhātakilesābhāvena kilesaphalānaṃ khandhānaṃ āyatiṃ anuppattiyeva jātikkhayoti ayamattho vibhāvīyati, tenāha ‘‘maggassa bhāvitattā anuppādadhammataṃ āpajjanena khīṇā’’ti. Ettha cāyamattho kilesābhāvasaṅkhātassa maggassa bhāvitattā uppāditattā paccayābhāvena anuppajjantī khandhānaṃ jāti tena āyatiṃ anuppajjanasaṅkhātena anuppādadhammataṃ āpajjanena vohārato khīṇā me jātīti. Na hi saṅkhatadhammānaṃ paccayantarena vināso sambhavati, sambhave ca tassa paccayantaratādippasaṅgato. Tabbiruddhakkhaṇuppādanameva tabbināsuppādanaṃ. Tanti khīṇajātiṃ abbhaññāsinti sambandho. Itthattāyāti ime pakārā itthaṃ, tabbhāvo itthattaṃ, tadatthāya. Dassentoti nigamanavasena dassentoti.
විජ්‌ජාත්‌තයකථාවණ්‌ණනානයො නිට්‌ඨිතො.
Vijjāttayakathāvaṇṇanānayo niṭṭhito.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / වෙරඤ්‌ජකණ්‌ඩං • Verañjakaṇḍaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ආසවක්‌ඛයඤාණකථා • Āsavakkhayañāṇakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ආසවක්‌ඛයඤාණකථා • Āsavakkhayañāṇakathā
1. සුක්‌කවිස්‌සට්‌ඨිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 1. Sukkavissaṭṭhisikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / ආසවක්‌ඛයඤාණකථාවණ්‌ණනා • Āsavakkhayañāṇakathāvaṇṇanā
