| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปฎิสมฺภิทามคฺคปาฬิ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
๕๕. อาสวกฺขยญาณนิเทฺทโส
55. Āsavakkhayañāṇaniddeso
๑๐๗. กถํ จตุสฎฺฐิยา อากาเรหิ ติณฺณนฺนํ อินฺทฺริยานํ วสิภาวตา ปญฺญา อาสวานํ ขเย ญาณํ? กตเมสํ ติณฺณนฺนํ อินฺทฺริยานํ? อนญฺญาตญฺญสฺสามีตินฺทฺริยสฺส อญฺญินฺทฺริยสฺส อญฺญาตาวินฺทฺริยสฺสฯ
107. Kathaṃ catusaṭṭhiyā ākārehi tiṇṇannaṃ indriyānaṃ vasibhāvatā paññā āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ? Katamesaṃ tiṇṇannaṃ indriyānaṃ? Anaññātaññassāmītindriyassa aññindriyassa aññātāvindriyassa.
อนญฺญาตญฺญสฺสามีตินฺทฺริยํ กติ ฐานานิ คจฺฉติ, อญฺญินฺทฺริยํ กติ ฐานานิ คจฺฉติ, อญฺญาตาวินฺทฺริยํ กติ ฐานานิ คจฺฉติ? อนญฺญาตญฺญสฺสามีตินฺทฺริยํ เอกํ ฐานํ คจฺฉติ – โสตาปตฺติมคฺคํฯ อญฺญินฺทฺริยํ ฉ ฐานานิ คจฺฉติ – โสตาปตฺติผลํ , สกทาคามิมคฺคํ , สกทาคามิผลํ, อนาคามิมคฺคํ, อนาคามิผลํ, อรหตฺตมคฺคํฯ อญฺญาตาวินฺทฺริยํ เอกํ ฐานํ คจฺฉติ – อรหตฺตผลํฯ
Anaññātaññassāmītindriyaṃ kati ṭhānāni gacchati, aññindriyaṃ kati ṭhānāni gacchati, aññātāvindriyaṃ kati ṭhānāni gacchati? Anaññātaññassāmītindriyaṃ ekaṃ ṭhānaṃ gacchati – sotāpattimaggaṃ. Aññindriyaṃ cha ṭhānāni gacchati – sotāpattiphalaṃ , sakadāgāmimaggaṃ , sakadāgāmiphalaṃ, anāgāmimaggaṃ, anāgāmiphalaṃ, arahattamaggaṃ. Aññātāvindriyaṃ ekaṃ ṭhānaṃ gacchati – arahattaphalaṃ.
โสตาปตฺติมคฺคกฺขเณ อนญฺญาตญฺญสฺสามีตินฺทฺริยสฺส สทฺธินฺทฺริยํ อธิโมกฺขปริวารํ โหติ, วีริยินฺทฺริยํ ปคฺคหปริวารํ โหติ, สตินฺทฺริยํ อุปฎฺฐานปริวารํ โหติ, สมาธินฺทฺริยํ อวิเกฺขปปริวารํ โหติ, ปญฺญินฺทฺริยํ ทสฺสนปริวารํ โหติ, มนินฺทฺริยํ วิชานนปริวารํ โหติ, โสมนสฺสินฺทฺริยํ อภิสนฺทนปริวารํ โหติ, ชีวิตินฺทฺริยํ ปวตฺตสนฺตตาธิปเตยฺยปริวารํ โหติฯ โสตาปตฺติมคฺคกฺขเณ ชาตา ธมฺมา ฐเปตฺวา จิตฺตสมุฎฺฐานํ รูปํ สเพฺพว กุสลา โหนฺติ, สเพฺพว อนาสวา โหนฺติ, สเพฺพว นิยฺยานิกา โหนฺติ, สเพฺพว อปจยคามิโน โหนฺติ, สเพฺพว โลกุตฺตรา โหนฺติ, สเพฺพว นิพฺพานารมฺมณา โหนฺติฯ โสตาปตฺติมคฺคกฺขเณ อนญฺญาตญฺญสฺสามีตินฺทฺริยสฺส อิมานิ อฎฺฐินฺทฺริยานิ สหชาตปริวารา โหนฺติ, อญฺญมญฺญปริวารา โหนฺติ, นิสฺสยปริวารา โหนฺติ, สมฺปยุตฺตปริวารา โหนฺติ, สหคตา โหนฺติ, สหชาตา โหนฺติ, สํสฎฺฐา โหนฺติ, สมฺปยุตฺตา โหนฺติฯ เตว ตสฺส อาการา เจว โหนฺติ ปริวารา จฯ
Sotāpattimaggakkhaṇe anaññātaññassāmītindriyassa saddhindriyaṃ adhimokkhaparivāraṃ hoti, vīriyindriyaṃ paggahaparivāraṃ hoti, satindriyaṃ upaṭṭhānaparivāraṃ hoti, samādhindriyaṃ avikkhepaparivāraṃ hoti, paññindriyaṃ dassanaparivāraṃ hoti, manindriyaṃ vijānanaparivāraṃ hoti, somanassindriyaṃ abhisandanaparivāraṃ hoti, jīvitindriyaṃ pavattasantatādhipateyyaparivāraṃ hoti. Sotāpattimaggakkhaṇe jātā dhammā ṭhapetvā cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ sabbeva kusalā honti, sabbeva anāsavā honti, sabbeva niyyānikā honti, sabbeva apacayagāmino honti, sabbeva lokuttarā honti, sabbeva nibbānārammaṇā honti. Sotāpattimaggakkhaṇe anaññātaññassāmītindriyassa imāni aṭṭhindriyāni sahajātaparivārā honti, aññamaññaparivārā honti, nissayaparivārā honti, sampayuttaparivārā honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṃsaṭṭhā honti, sampayuttā honti. Teva tassa ākārā ceva honti parivārā ca.
โสตาปตฺติผลกฺขเณ อญฺญินฺทฺริยสฺส สทฺธินฺทฺริยํ อธิโมกฺขปริวารํ โหติ, วีริยินฺทฺริยํ ปคฺคหปริวารํ โหติ, สตินฺทฺริยํ อุปฎฺฐานปริวารํ โหติ, สมาธินฺทฺริยํ อวิเกฺขปปริวารํ โหติ, ปญฺญินฺทฺริยํ ทสฺสนปริวารํ โหติ, มนินฺทฺริยํ วิชานนปริวารํ โหติ, โสมนสฺสินฺทฺริยํ อภิสนฺทนปริวารํ โหติ, ชีวิตินฺทฺริยํ ปวตฺตสนฺตตาธิปเตยฺยปริวารํ โหติฯ โสตาปตฺติผลกฺขเณ ชาตา ธมฺมา สเพฺพว อพฺยากตา โหนฺติ, ฐเปตฺวา จิตฺตสมุฎฺฐานํ รูปํ สเพฺพว อนาสวา โหนฺติ, สเพฺพว โลกุตฺตรา โหนฺติ, สเพฺพว นิพฺพานารมฺมณา โหนฺติฯ โสตาปตฺติผลกฺขเณ อญฺญินฺทฺริยสฺส อิมานิ อฎฺฐินฺทฺริยานิ สหชาตปริวารา โหนฺติ, อญฺญมญฺญปริวารา โหนฺติ, นิสฺสยปริวารา โหนฺติ, สมฺปยุตฺตปริวารา โหนฺติ, สหคตา โหนฺติ, สหชาตา โหนฺติ, สํสฎฺฐา โหนฺติ, สมฺปยุตฺตา โหนฺติฯ เตว ตสฺส อาการา เจว โหนฺติ ปริวารา จฯ
Sotāpattiphalakkhaṇe aññindriyassa saddhindriyaṃ adhimokkhaparivāraṃ hoti, vīriyindriyaṃ paggahaparivāraṃ hoti, satindriyaṃ upaṭṭhānaparivāraṃ hoti, samādhindriyaṃ avikkhepaparivāraṃ hoti, paññindriyaṃ dassanaparivāraṃ hoti, manindriyaṃ vijānanaparivāraṃ hoti, somanassindriyaṃ abhisandanaparivāraṃ hoti, jīvitindriyaṃ pavattasantatādhipateyyaparivāraṃ hoti. Sotāpattiphalakkhaṇe jātā dhammā sabbeva abyākatā honti, ṭhapetvā cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ sabbeva anāsavā honti, sabbeva lokuttarā honti, sabbeva nibbānārammaṇā honti. Sotāpattiphalakkhaṇe aññindriyassa imāni aṭṭhindriyāni sahajātaparivārā honti, aññamaññaparivārā honti, nissayaparivārā honti, sampayuttaparivārā honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṃsaṭṭhā honti, sampayuttā honti. Teva tassa ākārā ceva honti parivārā ca.
สกทาคามิมคฺคกฺขเณ …เป.… สกทาคามิผลกฺขเณ…เป.… อนาคามิมคฺคกฺขเณ…เป.… อนาคามิผลกฺขเณ…เป.… อรหตฺตมคฺคกฺขเณ อญฺญินฺทฺริยสฺส สทฺธินฺทฺริยํ อธิโมกฺขปริวารํ โหติ…เป.… ชีวิตินฺทฺริยํ ปวตฺตสนฺตตาธิปเตยฺยปริวารํ โหติฯ อรหตฺตมคฺคกฺขเณ ชาตา ธมฺมา ฐเปตฺวา จิตฺตสมุฎฺฐานํ รูปํ สเพฺพว กุสลา โหนฺติ, สเพฺพว อนาสวา โหนฺติ, สเพฺพว นิยฺยานิกา โหนฺติ, สเพฺพว อปจยคามิโน โหนฺติ, สเพฺพว โลกุตฺตรา โหนฺติ, สเพฺพว นิพฺพานารมฺมณา โหนฺติฯ อรหตฺตมคฺคกฺขเณ อญฺญินฺทฺริยสฺส อิมานิ อฎฺฐินฺทฺริยานิ สหชาตปริวารา โหนฺติ, อญฺญมญฺญปริวารา โหนฺติ, นิสฺสยปริวารา โหนฺติ, สมฺปยุตฺตปริวารา โหนฺติ, สหคตา โหนฺติ, สหชาตา โหนฺติ, สํสฎฺฐา โหนฺติ, สมฺปยุตฺตา โหนฺติฯ เตว ตสฺส อาการา เจว โหนฺติ ปริวารา จฯ
Sakadāgāmimaggakkhaṇe …pe… sakadāgāmiphalakkhaṇe…pe… anāgāmimaggakkhaṇe…pe… anāgāmiphalakkhaṇe…pe… arahattamaggakkhaṇe aññindriyassa saddhindriyaṃ adhimokkhaparivāraṃ hoti…pe… jīvitindriyaṃ pavattasantatādhipateyyaparivāraṃ hoti. Arahattamaggakkhaṇe jātā dhammā ṭhapetvā cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ sabbeva kusalā honti, sabbeva anāsavā honti, sabbeva niyyānikā honti, sabbeva apacayagāmino honti, sabbeva lokuttarā honti, sabbeva nibbānārammaṇā honti. Arahattamaggakkhaṇe aññindriyassa imāni aṭṭhindriyāni sahajātaparivārā honti, aññamaññaparivārā honti, nissayaparivārā honti, sampayuttaparivārā honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṃsaṭṭhā honti, sampayuttā honti. Teva tassa ākārā ceva honti parivārā ca.
อรหตฺตผลกฺขเณ อญฺญาตาวินฺทฺริยสฺส สทฺธินฺทฺริยํ อธิโมกฺขปริวารํ โหติ, วีริยินฺทฺริยํ ปคฺคหปริวารํ โหติ, สตินฺทฺริยํ อุปฎฺฐานปริวารํ โหติ, สมาธินฺทฺริยํ อวิเกฺขปปริวารํ โหติ, ปญฺญินฺทฺริยํ ทสฺสนปริวารํ โหติ, มนินฺทฺริยํ วิชานนปริวารํ โหติ, โสมนสฺสินฺทฺริยํ อภิสนฺทนปริวารํ โหติ, ชีวิตินฺทฺริยํ ปวตฺตสนฺตตาธิปเตยฺยปริวารํ โหติฯ อรหตฺตผลกฺขเณ ชาตา ธมฺมา สเพฺพว อพฺยากตา โหนฺติ, ฐเปตฺวา จิตฺตสมุฎฺฐานํ รูปํ สเพฺพว อนาสวา โหนฺติ, สเพฺพว โลกุตฺตรา โหนฺติ, สเพฺพว นิพฺพานารมฺมณา โหนฺติฯ อรหตฺตผลกฺขเณ อญฺญาตาวินฺทฺริยสฺส อิมานิ อฎฺฐินฺทฺริยานิ สหชาตปริวารา โหนฺติ, อญฺญมญฺญปริวารา โหนฺติ, นิสฺสยปริวารา โหนฺติ, สมฺปยุตฺตปริวารา โหนฺติ, สหคตา โหนฺติ, สหชาตา โหนฺติ, สํสฎฺฐา โหนฺติ, สมฺปยุตฺตา โหนฺติฯ เตว ตสฺส อาการา เจว โหนฺติ ปริวารา จฯ อิติ อิมานิ อฎฺฐฎฺฐกานิ จตุสฎฺฐิ โหนฺติฯ
Arahattaphalakkhaṇe aññātāvindriyassa saddhindriyaṃ adhimokkhaparivāraṃ hoti, vīriyindriyaṃ paggahaparivāraṃ hoti, satindriyaṃ upaṭṭhānaparivāraṃ hoti, samādhindriyaṃ avikkhepaparivāraṃ hoti, paññindriyaṃ dassanaparivāraṃ hoti, manindriyaṃ vijānanaparivāraṃ hoti, somanassindriyaṃ abhisandanaparivāraṃ hoti, jīvitindriyaṃ pavattasantatādhipateyyaparivāraṃ hoti. Arahattaphalakkhaṇe jātā dhammā sabbeva abyākatā honti, ṭhapetvā cittasamuṭṭhānaṃ rūpaṃ sabbeva anāsavā honti, sabbeva lokuttarā honti, sabbeva nibbānārammaṇā honti. Arahattaphalakkhaṇe aññātāvindriyassa imāni aṭṭhindriyāni sahajātaparivārā honti, aññamaññaparivārā honti, nissayaparivārā honti, sampayuttaparivārā honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṃsaṭṭhā honti, sampayuttā honti. Teva tassa ākārā ceva honti parivārā ca. Iti imāni aṭṭhaṭṭhakāni catusaṭṭhi honti.
อาสวาติ กตเม เต อาสวา? กามาสโว, ภวาสโว, ทิฎฺฐาสโว, อวิชฺชาสโวฯ กเตฺถเต อาสวา ขียนฺติ? โสตาปตฺติมเคฺคน อนวเสโส ทิฎฺฐาสโว ขียติ, อปายคมนีโย กามาสโว ขียติ, อปายคมนีโย ภวาสโว ขียติ, อปายคมนีโย อวิชฺชาสโว ขียติฯ เอเตฺถเต อาสวา ขียนฺติฯ สกทาคามิมเคฺคน โอฬาริโก กามาสโว ขียติ, ตเทกโฎฺฐ ภวาสโว ขียติ, ตเทกโฎฺฐ อวิชฺชาสโว ขียติฯ เอเตฺถเต อาสวา ขียนฺติฯ อนาคามิมเคฺคน อนวเสโส กามาสโว ขียติ, ตเทกโฎฺฐ ภวาสโว ขียติ, ตเทกโฎฺฐ อวิชฺชาสโว ขียติฯ เอเตฺถเต อาสวา ขียนฺติฯ อรหตฺตมเคฺคน อนวเสโส ภวาสโว ขียติ, อนวเสโส อวิชฺชาสโว ขียติฯ เอเตฺถเต อาสวา ขียนฺติฯ ตํ ญาตเฎฺฐน ญาณํ, ปชานนเฎฺฐน ปญฺญาฯ เตน วุจฺจติ – ‘‘จตุสฎฺฐิยา อากาเรหิ ติณฺณนฺนํ อินฺทฺริยานํ วสิภาวตา ปญฺญา อาสวานํ ขเย ญาณํ’’ฯ
Āsavāti katame te āsavā? Kāmāsavo, bhavāsavo, diṭṭhāsavo, avijjāsavo. Katthete āsavā khīyanti? Sotāpattimaggena anavaseso diṭṭhāsavo khīyati, apāyagamanīyo kāmāsavo khīyati, apāyagamanīyo bhavāsavo khīyati, apāyagamanīyo avijjāsavo khīyati. Etthete āsavā khīyanti. Sakadāgāmimaggena oḷāriko kāmāsavo khīyati, tadekaṭṭho bhavāsavo khīyati, tadekaṭṭho avijjāsavo khīyati. Etthete āsavā khīyanti. Anāgāmimaggena anavaseso kāmāsavo khīyati, tadekaṭṭho bhavāsavo khīyati, tadekaṭṭho avijjāsavo khīyati. Etthete āsavā khīyanti. Arahattamaggena anavaseso bhavāsavo khīyati, anavaseso avijjāsavo khīyati. Etthete āsavā khīyanti. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘catusaṭṭhiyā ākārehi tiṇṇannaṃ indriyānaṃ vasibhāvatā paññā āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ’’.
อาสวกฺขยญาณนิเทฺทโส ปญฺจปญฺญาสโมฯ
Āsavakkhayañāṇaniddeso pañcapaññāsamo.
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ปฎิสมฺภิทามคฺค-อฎฺฐกถา • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ๕๕. อาสวกฺขยญาณนิเทฺทสวณฺณนา • 55. Āsavakkhayañāṇaniddesavaṇṇanā
