Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పటిసమ్భిదామగ్గ-అట్ఠకథా • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    ౬౯. ఆసయానుసయఞాణనిద్దేసవణ్ణనా

    69. Āsayānusayañāṇaniddesavaṇṇanā

    ౧౧౩. ఆసయానుసయఞాణనిద్దేసే ఇధ తథాగతోతిఆది పఞ్చధా ఠపితో నిద్దేసో. తత్థ ఆసయానుసయా వుత్తత్థా ఏవ. చరితన్తి పుబ్బే కతం కుసలాకుసలం కమ్మం. అధిముత్తిన్తి సమ్పతి కుసలే అకుసలే వా చిత్తవోసగ్గో. భబ్బాభబ్బేతి భబ్బే చ అభబ్బే చ. అరియాయ జాతియా సమ్భవన్తి జాయన్తీతి భబ్బా. వత్తమానసమీపే వత్తమానవచనం. భవిస్సన్తి జాయిస్సన్తీతి వా భబ్బా, భాజనభూతాతి అత్థో. యే అరియమగ్గపటివేధస్స అనుచ్ఛవికా ఉపనిస్సయసమ్పన్నా, తే భబ్బా. వుత్తపటిపక్ఖా అభబ్బా.

    113. Āsayānusayañāṇaniddese idha tathāgatotiādi pañcadhā ṭhapito niddeso. Tattha āsayānusayā vuttatthā eva. Caritanti pubbe kataṃ kusalākusalaṃ kammaṃ. Adhimuttinti sampati kusale akusale vā cittavosaggo. Bhabbābhabbeti bhabbe ca abhabbe ca. Ariyāya jātiyā sambhavanti jāyantīti bhabbā. Vattamānasamīpe vattamānavacanaṃ. Bhavissanti jāyissantīti vā bhabbā, bhājanabhūtāti attho. Ye ariyamaggapaṭivedhassa anucchavikā upanissayasampannā, te bhabbā. Vuttapaṭipakkhā abhabbā.

    కతమో సత్తానం ఆసయోతిఆది నిద్దేసస్స పటినిద్దేసో. తత్థ సస్సతోతి నిచ్చో. లోకోతి అత్తా. ఇధ సరీరంయేవ నస్సతి, అత్తా పన ఇధ పరత్థ చ సోయేవాతి మఞ్ఞన్తి. సో హి సయంయేవ ఆలోకేతీతి కత్వా ‘‘లోకో’’తి మఞ్ఞన్తి. అసస్సతోతి అనిచ్చో. అత్తా సరీరేనేవ సహ నస్సతీతి మఞ్ఞన్తి. అన్తవాతి పరిత్తే కసిణే ఝానం ఉప్పాదేత్వా తంపరిత్తకసిణారమ్మణం చిత్తం సపరియన్తో అత్తాతి మఞ్ఞన్తి. అనన్తవాతి న అన్తవా అప్పమాణే కసిణే ఝానం ఉప్పాదేత్వా తంఅప్పమాణకసిణారమ్మణం చిత్తం అపరియన్తో అత్తాతి మఞ్ఞన్తి. తం జీవం తం సరీరన్తి జీవో చ సరీరఞ్చ తంయేవ. జీవోతి అత్తా, లిఙ్గవిపల్లాసేన నపుంసకవచనం కతం. సరీరన్తి రాసట్ఠేన ఖన్ధపఞ్చకం. అఞ్ఞం జీవం అఞ్ఞం సరీరన్తి అఞ్ఞో జీవో అఞ్ఞం ఖన్ధపఞ్చకం. హోతి తథాగతో పరం మరణాతి ఖన్ధా ఇధేవ వినస్సన్తి, సత్తో మరణతో పరం హోతి విజ్జతి న నస్సతి. ‘‘తథాగతో’’తి చేత్థ సత్తాధివచనన్తి వదన్తి. కేచి పన ‘‘తథాగతోతి అరహా’’తి వదన్తి. ఇమే ‘‘న హోతీ’’తి పక్ఖే దోసం దిస్వా ఏవం గణ్హన్తి. న హోతి తథాగతో పరం మరణాతి ఖన్ధాపి ఇధేవ నస్సన్తి, తథాగతో చ మరణతో పరం న హోతి ఉచ్ఛిజ్జతి వినస్సతి. ఇమే ‘‘హోతీ’’తి పక్ఖే దోసం దిస్వా ఏవం గణ్హన్తి. హోతి చ న చ హోతీతి ఇమే ఏకేకపక్ఖపరిగ్గహే దోసం దిస్వా ఉభయపక్ఖం గణ్హన్తి. నేవ హోతి న న హోతీతి ఇమే ఉభయపక్ఖపరిగ్గహే ఉభయదోసాపత్తిం దిస్వా ‘‘హోతీతి చ న హోతి, నేవ హోతీతి చ న హోతీ’’తి అమరావిక్ఖేపపక్ఖం గణ్హన్తి.

    Katamo sattānaṃ āsayotiādi niddesassa paṭiniddeso. Tattha sassatoti nicco. Lokoti attā. Idha sarīraṃyeva nassati, attā pana idha parattha ca soyevāti maññanti. So hi sayaṃyeva āloketīti katvā ‘‘loko’’ti maññanti. Asassatoti anicco. Attā sarīreneva saha nassatīti maññanti. Antavāti paritte kasiṇe jhānaṃ uppādetvā taṃparittakasiṇārammaṇaṃ cittaṃ sapariyanto attāti maññanti. Anantavāti na antavā appamāṇe kasiṇe jhānaṃ uppādetvā taṃappamāṇakasiṇārammaṇaṃ cittaṃ apariyanto attāti maññanti. Taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti jīvo ca sarīrañca taṃyeva. Jīvoti attā, liṅgavipallāsena napuṃsakavacanaṃ kataṃ. Sarīranti rāsaṭṭhena khandhapañcakaṃ. Aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti añño jīvo aññaṃ khandhapañcakaṃ. Hoti tathāgato paraṃ maraṇāti khandhā idheva vinassanti, satto maraṇato paraṃ hoti vijjati na nassati. ‘‘Tathāgato’’ti cettha sattādhivacananti vadanti. Keci pana ‘‘tathāgatoti arahā’’ti vadanti. Ime ‘‘na hotī’’ti pakkhe dosaṃ disvā evaṃ gaṇhanti. Na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti khandhāpi idheva nassanti, tathāgato ca maraṇato paraṃ na hoti ucchijjati vinassati. Ime ‘‘hotī’’ti pakkhe dosaṃ disvā evaṃ gaṇhanti. Hoti ca na ca hotīti ime ekekapakkhapariggahe dosaṃ disvā ubhayapakkhaṃ gaṇhanti. Neva hoti na na hotīti ime ubhayapakkhapariggahe ubhayadosāpattiṃ disvā ‘‘hotīti ca na hoti, neva hotīti ca na hotī’’ti amarāvikkhepapakkhaṃ gaṇhanti.

    అయం పనేత్థ అట్ఠకథానయో – ‘‘సస్సతో లోకోతి వా’’తిఆదీహి దసహాకారేహి దిట్ఠిపభేదోవ వుత్తో. తత్థ సస్సతో లోకోతి చ ఖన్ధపఞ్చకం లోకోతి గహేత్వా ‘‘అయం లోకో నిచ్చో ధువో సబ్బకాలికో’’తి గణ్హన్తస్స సస్సతన్తి గహణాకారప్పవత్తా దిట్ఠి. అసస్సతోతి తమేవ లోకం ‘‘ఉచ్ఛిజ్జతి వినస్సతీ’’తి గణ్హన్తస్స ఉచ్ఛేదగ్గహణాకారప్పవత్తా దిట్ఠి. అన్తవాతి పరిత్తకసిణలాభినో సుప్పమత్తే వా సరావమత్తే వా కసిణే సమాపన్నస్స అన్తోసమాపత్తియం పవత్తితరూపారూపధమ్మే ‘‘లోకో’’తి చ కసిణపరిచ్ఛేదన్తేన ‘‘అన్తవా’’తి చ గణ్హన్తస్స ‘‘అన్తవా లోకో’’తి గహణాకారప్పవత్తా దిట్ఠి. సా సస్సతదిట్ఠిపి హోతి ఉచ్ఛేదదిట్ఠిపి. విపులకసిణలాభినో పన తస్మిం కసిణే సమాపన్నస్స అన్తోసమాపత్తియం పవత్తితరూపారూపధమ్మే ‘‘లోకో’’తి చ కసిణపరిచ్ఛేదన్తేన ‘‘న అన్తవా’’తి చ గణ్హన్తస్స ‘‘అనన్తవా లోకో’’తి గహణాకారప్పవత్తా దిట్ఠి. సా సస్సతదిట్ఠిపి హోతి ఉచ్ఛేదదిట్ఠిపి. తం జీవం తం సరీరన్తి భేదనధమ్మస్స సరీరస్సేవ ‘‘జీవ’’న్తి గహితత్తా ‘‘సరీరే ఉచ్ఛిజ్జమానే జీవమ్పి ఉచ్ఛిజ్జతీ’’తి ఉచ్ఛేదగ్గహణాకారప్పవత్తా దిట్ఠి. దుతియపదే సరీరతో అఞ్ఞస్స జీవస్స గహితత్తా ‘‘సరీరే ఉచ్ఛిజ్జమానేపి జీవం న ఉచ్ఛిజ్జతీ’’తి సస్సతగ్గహణాకారప్పవత్తా దిట్ఠి. హోతి తథాగతోతిఆదీసు ‘‘సత్తో తథాగతో నామ, సో పరం మరణా హోతీ’’తి గణ్హతో పఠమా సస్సతదిట్ఠి. ‘‘న హోతీ’’తి గణ్హతో దుతియా ఉచ్ఛేదదిట్ఠి. ‘‘హోతి చ న చ హోతీ’’తి గణ్హతో తతియా ఏకచ్చసస్సతదిట్ఠి. ‘‘నేవ హోతి న న హోతీ’’తి గణ్హతో చతుత్థా అమరావిక్ఖేపదిట్ఠీతి.

    Ayaṃ panettha aṭṭhakathānayo – ‘‘sassato lokoti vā’’tiādīhi dasahākārehi diṭṭhipabhedova vutto. Tattha sassato lokoti ca khandhapañcakaṃ lokoti gahetvā ‘‘ayaṃ loko nicco dhuvo sabbakāliko’’ti gaṇhantassa sassatanti gahaṇākārappavattā diṭṭhi. Asassatoti tameva lokaṃ ‘‘ucchijjati vinassatī’’ti gaṇhantassa ucchedaggahaṇākārappavattā diṭṭhi. Antavāti parittakasiṇalābhino suppamatte vā sarāvamatte vā kasiṇe samāpannassa antosamāpattiyaṃ pavattitarūpārūpadhamme ‘‘loko’’ti ca kasiṇaparicchedantena ‘‘antavā’’ti ca gaṇhantassa ‘‘antavā loko’’ti gahaṇākārappavattā diṭṭhi. Sā sassatadiṭṭhipi hoti ucchedadiṭṭhipi. Vipulakasiṇalābhino pana tasmiṃ kasiṇe samāpannassa antosamāpattiyaṃ pavattitarūpārūpadhamme ‘‘loko’’ti ca kasiṇaparicchedantena ‘‘na antavā’’ti ca gaṇhantassa ‘‘anantavā loko’’ti gahaṇākārappavattā diṭṭhi. Sā sassatadiṭṭhipi hoti ucchedadiṭṭhipi. Taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti bhedanadhammassa sarīrasseva ‘‘jīva’’nti gahitattā ‘‘sarīre ucchijjamāne jīvampi ucchijjatī’’ti ucchedaggahaṇākārappavattā diṭṭhi. Dutiyapade sarīrato aññassa jīvassa gahitattā ‘‘sarīre ucchijjamānepi jīvaṃ na ucchijjatī’’ti sassataggahaṇākārappavattā diṭṭhi. Hoti tathāgatotiādīsu ‘‘satto tathāgato nāma, so paraṃ maraṇā hotī’’ti gaṇhato paṭhamā sassatadiṭṭhi. ‘‘Na hotī’’ti gaṇhato dutiyā ucchedadiṭṭhi. ‘‘Hoti ca na ca hotī’’ti gaṇhato tatiyā ekaccasassatadiṭṭhi. ‘‘Neva hoti na na hotī’’ti gaṇhato catutthā amarāvikkhepadiṭṭhīti.

    ఇతీతి వుత్తప్పకారదిట్ఠినిస్సయనిదస్సనం. భవదిట్ఠిసన్నిస్సితా వా సత్తా హోన్తి విభవదిట్ఠిసన్నిస్సితా వాతి భవో వుచ్చతి సస్సతో, సస్సతవసేన ఉప్పజ్జమానదిట్ఠి భవదిట్ఠి, భవోతి దిట్ఠీతి వుత్తం హోతి. విభవో వుచ్చతి ఉచ్ఛేదో , ఉచ్ఛేదవసేన ఉప్పజ్జమానదిట్ఠి విభవదిట్ఠి, విభవోతి దిట్ఠీతి వుత్తం హోతి. వుత్తప్పకారా దసవిధా దిట్ఠి భవదిట్ఠి చ విభవదిట్ఠి చాతి ద్విధావ హోతి. తాసు ద్వీసు ఏకేకం సన్నిస్సితా అపస్సితా అల్లీనా సత్తా హోన్తి.

    Itīti vuttappakāradiṭṭhinissayanidassanaṃ. Bhavadiṭṭhisannissitā vā sattā honti vibhavadiṭṭhisannissitā vāti bhavo vuccati sassato, sassatavasena uppajjamānadiṭṭhi bhavadiṭṭhi, bhavoti diṭṭhīti vuttaṃ hoti. Vibhavo vuccati ucchedo , ucchedavasena uppajjamānadiṭṭhi vibhavadiṭṭhi, vibhavoti diṭṭhīti vuttaṃ hoti. Vuttappakārā dasavidhā diṭṭhi bhavadiṭṭhi ca vibhavadiṭṭhi cāti dvidhāva hoti. Tāsu dvīsu ekekaṃ sannissitā apassitā allīnā sattā honti.

    ఏతే వా పన ఉభో అన్తే అనుపగమ్మాతి ఏత్థ ‘‘అగ్గితో వా ఉదకతో వా మిథుభేదా వా’’తిఆదీసు (దీ॰ ని॰ ౨.౧౫౨) వియ వా-సద్దో సముచ్చయత్థో. ఏతే వుత్తప్పకారే సస్సతుచ్ఛేదవసేన ద్వే పక్ఖే చ న ఉపగన్త్వా అనల్లీయిత్వా పహాయాతి అత్థో. ‘‘అనులోమికా వా ఖన్తీ’’తి వికప్పత్థోవ. ఇదప్పచ్చయతాపటిచ్చసముప్పన్నేసూతి ఇమేసం జరామరణాదీనం పచ్చయా ఇదప్పచ్చయా, ఇదప్పచ్చయా ఏవ ఇదప్పచ్చయతా, ఇదప్పచ్చయానం వా సమూహో ఇదప్పచ్చయతా. లక్ఖణం పనేత్థ సద్దసత్థతో పరియేసితబ్బం. తే తే పచ్చయే పటిచ్చ సహ సమ్మా చ ఉప్పన్నా పటిచ్చసముప్పన్నా. తస్సా ఇదప్పచ్చయతాయ చ తేసు పటిచ్చసముప్పన్నేసు చ ధమ్మేసు. అనులోమికాతి లోకుత్తరధమ్మానం అనులోమతో అనులోమికా. ఖన్తీతి ఞాణం. ఞాణఞ్హి ఖమనతో ఖన్తి. పటిలద్ధా హోతీతి సత్తేహి అధిగతా హోతి. ఇదప్పచ్చయతాయ ఖన్తియా ఉచ్ఛేదత్తానుపగమో హోతి పచ్చయుప్పన్నధమ్మానం పచ్చయసామగ్గియం ఆయత్తవుత్తిత్తా పచ్చయానుపరమదస్సనేన ఫలానుపరమదస్సనతో. పటిచ్చసముప్పన్నేసు ధమ్మేసు ఖన్తియా సస్సతత్తానుపగమో హోతి పచ్చయసామగ్గియం నవనవానం పచ్చయుప్పన్నధమ్మానం ఉప్పాదదస్సనతో. ఏవమేతే ఉభో అన్తే అనుపగమ్మ పటిచ్చసముప్పాదపటిచ్చసముప్పన్నధమ్మదస్సనేన న ఉచ్ఛేదో న సస్సతోతి పవత్తం సమ్మాదస్సనం ‘‘అనులోమికా ఖన్తీ’’తి వేదితబ్బం. ఏవఞ్హి తదుభయదిట్ఠిపటిపక్ఖభూతా సమ్మాదిట్ఠి వుత్తా హోతి. యథాభూతం వా ఞాణన్తి యథాభూతం యథాసభావం నేయ్యం. తత్థ పవత్తఞాణమ్పి విసయవోహారేన ‘‘యథాభూతఞాణ’’న్తి వుత్తం. తం పన సఙ్ఖారుపేక్ఖాపరియన్తం విపస్సనాఞాణం ఇధాధిప్పేతం. హేట్ఠా పన ‘‘యథాభూతఞాణదస్సన’’న్తి భయతూపట్ఠానఞాణం వుత్తం. యథాభూతం వా ఞాణం సత్తేహి పటిలద్ధం హోతీతి సమ్బన్ధో.

    Ete vā pana ubho ante anupagammāti ettha ‘‘aggito vā udakato vā mithubhedā vā’’tiādīsu (dī. ni. 2.152) viya vā-saddo samuccayattho. Ete vuttappakāre sassatucchedavasena dve pakkhe ca na upagantvā anallīyitvā pahāyāti attho. ‘‘Anulomikā vā khantī’’ti vikappatthova. Idappaccayatāpaṭiccasamuppannesūti imesaṃ jarāmaraṇādīnaṃ paccayā idappaccayā, idappaccayā eva idappaccayatā, idappaccayānaṃ vā samūho idappaccayatā. Lakkhaṇaṃ panettha saddasatthato pariyesitabbaṃ. Te te paccaye paṭicca saha sammā ca uppannā paṭiccasamuppannā. Tassā idappaccayatāya ca tesu paṭiccasamuppannesu ca dhammesu. Anulomikāti lokuttaradhammānaṃ anulomato anulomikā. Khantīti ñāṇaṃ. Ñāṇañhi khamanato khanti. Paṭiladdhā hotīti sattehi adhigatā hoti. Idappaccayatāya khantiyā ucchedattānupagamo hoti paccayuppannadhammānaṃ paccayasāmaggiyaṃ āyattavuttittā paccayānuparamadassanena phalānuparamadassanato. Paṭiccasamuppannesu dhammesu khantiyā sassatattānupagamo hoti paccayasāmaggiyaṃ navanavānaṃ paccayuppannadhammānaṃ uppādadassanato. Evamete ubho ante anupagamma paṭiccasamuppādapaṭiccasamuppannadhammadassanena na ucchedo na sassatoti pavattaṃ sammādassanaṃ ‘‘anulomikā khantī’’ti veditabbaṃ. Evañhi tadubhayadiṭṭhipaṭipakkhabhūtā sammādiṭṭhi vuttā hoti. Yathābhūtaṃ vā ñāṇanti yathābhūtaṃ yathāsabhāvaṃ neyyaṃ. Tattha pavattañāṇampi visayavohārena ‘‘yathābhūtañāṇa’’nti vuttaṃ. Taṃ pana saṅkhārupekkhāpariyantaṃ vipassanāñāṇaṃ idhādhippetaṃ. Heṭṭhā pana ‘‘yathābhūtañāṇadassana’’nti bhayatūpaṭṭhānañāṇaṃ vuttaṃ. Yathābhūtaṃ vā ñāṇaṃ sattehi paṭiladdhaṃ hotīti sambandho.

    ఇదాని ‘‘సస్సతో లోకో’’తిఆదీహి మిచ్ఛాదిట్ఠిపరిభావితం ‘‘ఏతే వా పనా’’తిఆదీహి సమ్మాదిట్ఠిపరిభావితం సత్తసన్తానం దస్సేత్వా ‘‘కామం సేవన్తఞ్ఞేవా’’తిఆదీహి సేసాకుసలేహి సేసకుసలేహి చ పరిభావితం సత్తసన్తానం దస్సేతి. తత్థ కామం సేవన్తంయేవ పుగ్గలం తథాగతో జానాతీతి యోజనా కాతబ్బా. సేవన్తన్తి చ అభిణ్హసముదాచారవసేన సేవమానం. పుబ్బే ఆసేవితవసేన కిలేసకామో గరు అస్సాతి కామగరుకో. తథేవ కామో ఆసయే సన్తానే అస్సాతి కామాసయో. సన్తానవసేనేవ కామే అధిముత్తో లగ్గోతి కామాధిముత్తో. సేసేసుపి ఏసేవ నయో. నేక్ఖమ్మాదీని వుత్తత్థానేవ. కామాదీహి చ తీహి సేసాకుసలా, నేక్ఖమ్మాదీహి తీహి సేసకుసలా గహితావ హోన్తీతి వేదితబ్బా. ‘‘అయం సత్తానం ఆసయో’’తి తిధా వుత్తం సన్తానమేవ దస్సేతి.

    Idāni ‘‘sassato loko’’tiādīhi micchādiṭṭhiparibhāvitaṃ ‘‘ete vā panā’’tiādīhi sammādiṭṭhiparibhāvitaṃ sattasantānaṃ dassetvā ‘‘kāmaṃ sevantaññevā’’tiādīhi sesākusalehi sesakusalehi ca paribhāvitaṃ sattasantānaṃ dasseti. Tattha kāmaṃ sevantaṃyeva puggalaṃ tathāgato jānātīti yojanā kātabbā. Sevantanti ca abhiṇhasamudācāravasena sevamānaṃ. Pubbe āsevitavasena kilesakāmo garu assāti kāmagaruko. Tatheva kāmo āsaye santāne assāti kāmāsayo. Santānavaseneva kāme adhimutto laggoti kāmādhimutto. Sesesupi eseva nayo. Nekkhammādīni vuttatthāneva. Kāmādīhi ca tīhi sesākusalā, nekkhammādīhi tīhi sesakusalā gahitāva hontīti veditabbā. ‘‘Ayaṃ sattānaṃ āsayo’’ti tidhā vuttaṃ santānameva dasseti.

    అయం పనేత్థ అట్ఠకథానయో – ‘‘ఇతి భవదిట్ఠిసన్నిస్సితా వా’’తి ఏవం సస్సతదిట్ఠిం వా సన్నిస్సితా. సస్సతదిట్ఠి హి ఏత్థ భవదిట్ఠీతి వుత్తా, ఉచ్ఛేదదిట్ఠి చ విభవదిట్ఠీతి. సబ్బదిట్ఠీనఞ్హి సస్సతుచ్ఛేదదిట్ఠీహి సఙ్గహితత్తా సబ్బేపిమే దిట్ఠిగతికా సత్తా ఇమావ ద్వే దిట్ఠియో సన్నిస్సితా హోన్తి. వుత్తమ్పి చేతం ‘‘ద్వయనిస్సితో ఖ్వాయం, కచ్చాన, లోకో యేభుయ్యేన అత్థితఞ్చేవ నత్థితఞ్చా’’తి (సం॰ ని॰ ౨.౧౫). ఏత్థ హి అత్థితాతి సస్సతం. నత్థితాతి ఉచ్ఛేదో. అయం తావ వట్టనిస్సితానం పుథుజ్జనానం సత్తానం ఆసయో. ఇదాని వివట్టనిస్సితానం సుద్ధసత్తానం ఆసయం దస్సేతుం ‘‘ఏతే వా పన ఉభో అన్తే అనుపగమ్మా’’తిఆది వుత్తం. తత్థ ‘‘ఏతే వా పనా’’తి ఏతేయేవ. ‘‘ఉభో అన్తే’’తి సస్సతుచ్ఛేదసఙ్ఖాతే ద్వే అన్తే. ‘‘అనుపగమ్మా’’తి న అల్లీయిత్వా. ‘‘ఇదప్పచ్చయతాపటిచ్చసముప్పన్నేసు ధమ్మేసూ’’తి ఇదప్పచ్చయతాయ చేవ పటిచ్చసముప్పన్నధమ్మేసు చ. ‘‘అనులోమికా ఖన్తీ’’తి విపస్సనాఞాణం. ‘‘యథాభూతం ఞాణ’’న్తి మగ్గఞాణం. ఇదం వుత్తం హోతి – యా పటిచ్చసముప్పాదే చేవ పటిచ్చసముప్పన్నధమ్మేసు చ ఏతే ఉభో సస్సతుచ్ఛేదఅన్తే అనుపగన్త్వా విపస్సనా పటిలద్ధా, యఞ్చ తతో ఉత్తరి మగ్గఞాణం, అయం సత్తానం ఆసయో. అయం వట్టనిస్సితానఞ్చ వివట్టనిస్సితానఞ్చ సబ్బేసమ్పి సత్తానం ఆసయో ఇదం వసనట్ఠానన్తి. అయం ఆచరియానం సమానట్ఠకథా.

    Ayaṃ panettha aṭṭhakathānayo – ‘‘iti bhavadiṭṭhisannissitā vā’’ti evaṃ sassatadiṭṭhiṃ vā sannissitā. Sassatadiṭṭhi hi ettha bhavadiṭṭhīti vuttā, ucchedadiṭṭhi ca vibhavadiṭṭhīti. Sabbadiṭṭhīnañhi sassatucchedadiṭṭhīhi saṅgahitattā sabbepime diṭṭhigatikā sattā imāva dve diṭṭhiyo sannissitā honti. Vuttampi cetaṃ ‘‘dvayanissito khvāyaṃ, kaccāna, loko yebhuyyena atthitañceva natthitañcā’’ti (saṃ. ni. 2.15). Ettha hi atthitāti sassataṃ. Natthitāti ucchedo. Ayaṃ tāva vaṭṭanissitānaṃ puthujjanānaṃ sattānaṃ āsayo. Idāni vivaṭṭanissitānaṃ suddhasattānaṃ āsayaṃ dassetuṃ ‘‘ete vā pana ubho ante anupagammā’’tiādi vuttaṃ. Tattha ‘‘ete vā panā’’ti eteyeva. ‘‘Ubho ante’’ti sassatucchedasaṅkhāte dve ante. ‘‘Anupagammā’’ti na allīyitvā. ‘‘Idappaccayatāpaṭiccasamuppannesu dhammesū’’ti idappaccayatāya ceva paṭiccasamuppannadhammesu ca. ‘‘Anulomikā khantī’’ti vipassanāñāṇaṃ. ‘‘Yathābhūtaṃ ñāṇa’’nti maggañāṇaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – yā paṭiccasamuppāde ceva paṭiccasamuppannadhammesu ca ete ubho sassatucchedaante anupagantvā vipassanā paṭiladdhā, yañca tato uttari maggañāṇaṃ, ayaṃ sattānaṃ āsayo. Ayaṃ vaṭṭanissitānañca vivaṭṭanissitānañca sabbesampi sattānaṃ āsayo idaṃ vasanaṭṭhānanti. Ayaṃ ācariyānaṃ samānaṭṭhakathā.

    వితణ్డవాదీ పనాహ ‘‘మగ్గో నామ వాసం విద్ధంసేన్తో గచ్ఛతి, త్వం మగ్గో వాసోతి వదేసీ’’తి? సో వత్తబ్బో ‘‘త్వం అరియవాసభాణకో హోసి న హోసీ’’తి? సచే ‘‘న హోమీ’’తి వదతి, ‘‘త్వం అభాణకతాయ న జానాసీ’’తి వత్తబ్బో. సచే ‘‘భాణకోస్మీ’’తి వదతి, ‘‘సుత్తం ఆహరా’’తి వత్తబ్బో. సచే ఆహరతి, ఇచ్చేతం కుసలం. నో చే ఆహరతి, సయం ఆహరితబ్బం ‘‘దసయిమే, భిక్ఖవే, అరియావాసా, యదరియా ఆవసింసు వా ఆవసన్తి వా ఆవసిస్సన్తి వా’’తి (అ॰ ని॰ ౧౦.౧౯). ఏతఞ్హి సుత్తం మగ్గస్స వాసభావం దీపేతి. తస్మా సుకథితమేవేతన్తి. ఇమం పన భగవా సత్తానం ఆసయం జానన్తో ఇమేసఞ్చ దిట్ఠిగతానం ఇమేసఞ్చ విపస్సనాఞాణమగ్గఞాణానం అప్పవత్తిక్ఖణేపి జానాతి ఏవ. తస్మాయేవ చ ‘‘కామం సేవన్తంయేవ జానాతీ’’తిఆది వుత్తన్తి.

    Vitaṇḍavādī panāha ‘‘maggo nāma vāsaṃ viddhaṃsento gacchati, tvaṃ maggo vāsoti vadesī’’ti? So vattabbo ‘‘tvaṃ ariyavāsabhāṇako hosi na hosī’’ti? Sace ‘‘na homī’’ti vadati, ‘‘tvaṃ abhāṇakatāya na jānāsī’’ti vattabbo. Sace ‘‘bhāṇakosmī’’ti vadati, ‘‘suttaṃ āharā’’ti vattabbo. Sace āharati, iccetaṃ kusalaṃ. No ce āharati, sayaṃ āharitabbaṃ ‘‘dasayime, bhikkhave, ariyāvāsā, yadariyā āvasiṃsu vā āvasanti vā āvasissanti vā’’ti (a. ni. 10.19). Etañhi suttaṃ maggassa vāsabhāvaṃ dīpeti. Tasmā sukathitamevetanti. Imaṃ pana bhagavā sattānaṃ āsayaṃ jānanto imesañca diṭṭhigatānaṃ imesañca vipassanāñāṇamaggañāṇānaṃ appavattikkhaṇepi jānāti eva. Tasmāyeva ca ‘‘kāmaṃ sevantaṃyeva jānātī’’tiādi vuttanti.

    అనుసయనిద్దేసే అనుసయాతి కేనట్ఠేన అనుసయా? అనుసయనట్ఠేన. కో ఏస అనుసయనట్ఠో నామాతి? అప్పహీనట్ఠో. ఏతే హి అప్పహీనట్ఠేన తస్స తస్స సన్తానే అనుసేన్తి నామ. తస్మా ‘‘అనుసయా’’తి వుచ్చన్తి. అనుసేన్తీతి అనురూపం కారణం లభిత్వా ఉప్పజ్జన్తీతి అత్థో. అథాపి సియా – అనుసయనట్ఠో నామ అప్పహీనాకారో, సో చ ఉప్పజ్జతీతి వత్తుం న యుజ్జతి, తస్మా న అనుసయా ఉప్పజ్జన్తీతి. తత్రిదం పటివచనం – న అప్పహీనాకారో, అనుసయోతి పన అప్పహీనట్ఠేన థామగతకిలేసో వుచ్చతి. సో చిత్తసమ్పయుత్తో సారమ్మణో సప్పచ్చయట్ఠేన సహేతుకో ఏకన్తాకుసలో అతీతోపి హోతి అనాగతోపి పచ్చుప్పన్నోపి, తస్మా ఉప్పజ్జతీతి వత్తుం యుజ్జతీతి. తత్రిదం పమాణం – ఇధేవ తావ అభిసమయకథాయ (పటి॰ మ॰ ౩.౨౧) ‘‘పచ్చుప్పన్నే కిలేసే పజహతీ’’తి పుచ్ఛం కత్వా అనుసయానం పచ్చుప్పన్నభావస్స అత్థితాయ ‘‘థామగతో అనుసయం పజహతీ’’తి వుత్తం. ధమ్మసఙ్గణియం మోహస్స పదభాజనే ‘‘అవిజ్జానుసయో అవిజ్జాపరియుట్ఠానం అవిజ్జాలఙ్గీ మోహో అకుసలమూలం, అయం తస్మిం సమయే మోహో హోతీ’’తి (ధ॰ స॰ ౩౯౦) అకుసలచిత్తేన సద్ధిం మోహస్స ఉప్పన్నభావో వుత్తో . కథావత్థుస్మిం ‘‘అనుసయా అబ్యాకతా అనుసయా అహేతుకా అనుసయా చిత్తవిప్పయుత్తా’’తి సబ్బే వాదా పటిసేధితా. అనుసయయమకే సత్తన్నం మహావారానం అఞ్ఞతరస్మిం ఉప్పజ్జనవారే ‘‘యస్స కామరాగానుసయో ఉప్పజ్జతి, తస్స పటిఘానుసయో ఉప్పజ్జతీ’’తిఆది (యమ॰ ౨.అనుసయయమక.౩౦౦) వుత్తం. తస్మా ‘‘అనుసేన్తీతి అనురూపం కారణం లభిత్వా ఉప్పజ్జన్తీ’’తి యం వుత్తం, తం ఇమినా తన్తిప్పమాణేన యుత్తన్తి వేదితబ్బం. యమ్పి ‘‘చిత్తసమ్పయుత్తో సారమ్మణో’’తిఆది వుత్తం, తమ్పి సువుత్తమేవ. అనుసయో హి నామేస పరినిప్ఫన్నో చిత్తసమ్పయుత్తో అకుసలధమ్మోతి నిట్ఠమేత్థ గన్తబ్బం.

    Anusayaniddese anusayāti kenaṭṭhena anusayā? Anusayanaṭṭhena. Ko esa anusayanaṭṭho nāmāti? Appahīnaṭṭho. Ete hi appahīnaṭṭhena tassa tassa santāne anusenti nāma. Tasmā ‘‘anusayā’’ti vuccanti. Anusentīti anurūpaṃ kāraṇaṃ labhitvā uppajjantīti attho. Athāpi siyā – anusayanaṭṭho nāma appahīnākāro, so ca uppajjatīti vattuṃ na yujjati, tasmā na anusayā uppajjantīti. Tatridaṃ paṭivacanaṃ – na appahīnākāro, anusayoti pana appahīnaṭṭhena thāmagatakileso vuccati. So cittasampayutto sārammaṇo sappaccayaṭṭhena sahetuko ekantākusalo atītopi hoti anāgatopi paccuppannopi, tasmā uppajjatīti vattuṃ yujjatīti. Tatridaṃ pamāṇaṃ – idheva tāva abhisamayakathāya (paṭi. ma. 3.21) ‘‘paccuppanne kilese pajahatī’’ti pucchaṃ katvā anusayānaṃ paccuppannabhāvassa atthitāya ‘‘thāmagato anusayaṃ pajahatī’’ti vuttaṃ. Dhammasaṅgaṇiyaṃ mohassa padabhājane ‘‘avijjānusayo avijjāpariyuṭṭhānaṃ avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ, ayaṃ tasmiṃ samaye moho hotī’’ti (dha. sa. 390) akusalacittena saddhiṃ mohassa uppannabhāvo vutto . Kathāvatthusmiṃ ‘‘anusayā abyākatā anusayā ahetukā anusayā cittavippayuttā’’ti sabbe vādā paṭisedhitā. Anusayayamake sattannaṃ mahāvārānaṃ aññatarasmiṃ uppajjanavāre ‘‘yassa kāmarāgānusayo uppajjati, tassa paṭighānusayo uppajjatī’’tiādi (yama. 2.anusayayamaka.300) vuttaṃ. Tasmā ‘‘anusentīti anurūpaṃ kāraṇaṃ labhitvā uppajjantī’’ti yaṃ vuttaṃ, taṃ iminā tantippamāṇena yuttanti veditabbaṃ. Yampi ‘‘cittasampayutto sārammaṇo’’tiādi vuttaṃ, tampi suvuttameva. Anusayo hi nāmesa parinipphanno cittasampayutto akusaladhammoti niṭṭhamettha gantabbaṃ.

    కామరాగానుసయోతిఆదీసు కామరాగో చ సో అప్పహీనట్ఠేన అనుసయో చాతి కామరాగానుసయో. సేసపదేసుపి ఏసేవ నయో. కామరాగానుసయో చేత్థ లోభసహగతచిత్తేసు సహజాతవసేన ఆరమ్మణవసేన చ మనాపేసు అవసేసకామావచరధమ్మేసు ఆరమ్మణవసేనేవ ఉప్పజ్జమానో లోభో. పటిఘానుసయో చ దోమనస్ససహగతచిత్తేసు సహజాతవసేన ఆరమ్మణవసేన చ అమనాపేసు అవసేసకామావచరధమ్మేసు ఆరమ్మణవసేనేవ ఉప్పజ్జమానో దోసో. మానానుసయో దిట్ఠిగతవిప్పయుత్తలోభసహగతచిత్తేసు సహజాతవసేన ఆరమ్మణవసేన చ దుక్ఖవేదనావజ్జేసు అవసేసకామావచరధమ్మేసు రూపారూపావచరధమ్మేసు చ ఆరమ్మణవసేనేవ ఉప్పజ్జమానో మానో. దిట్ఠానుసయో చతూసు దిట్ఠిగతసమ్పయుత్తేసు. విచికిచ్ఛానుసయో విచికిచ్ఛాసహగతే. అవిజ్జానుసయో ద్వాదససు అకుసలచిత్తేసు సహజాతవసేన ఆరమ్మణవసేన చ. తయోపి అవసేసతేభూమకధమ్మేసు ఆరమ్మణవసేనేవ ఉప్పజ్జమానా దిట్ఠివిచికిచ్ఛామోహా. భవరాగానుసయో చతూసు దిట్ఠిగతవిప్పయుత్తేసు ఉప్పజ్జమానోపి సహజాతవసేన న వుత్తో, ఆరమ్మణవసేనేవ పన రూపారూపావచరధమ్మేసు ఉప్పజ్జమానో లోభో వుత్తో.

    Kāmarāgānusayotiādīsu kāmarāgo ca so appahīnaṭṭhena anusayo cāti kāmarāgānusayo. Sesapadesupi eseva nayo. Kāmarāgānusayo cettha lobhasahagatacittesu sahajātavasena ārammaṇavasena ca manāpesu avasesakāmāvacaradhammesu ārammaṇavaseneva uppajjamāno lobho. Paṭighānusayo ca domanassasahagatacittesu sahajātavasena ārammaṇavasena ca amanāpesu avasesakāmāvacaradhammesu ārammaṇavaseneva uppajjamāno doso. Mānānusayo diṭṭhigatavippayuttalobhasahagatacittesu sahajātavasena ārammaṇavasena ca dukkhavedanāvajjesu avasesakāmāvacaradhammesu rūpārūpāvacaradhammesu ca ārammaṇavaseneva uppajjamāno māno. Diṭṭhānusayo catūsu diṭṭhigatasampayuttesu. Vicikicchānusayo vicikicchāsahagate. Avijjānusayo dvādasasu akusalacittesu sahajātavasena ārammaṇavasena ca. Tayopi avasesatebhūmakadhammesu ārammaṇavaseneva uppajjamānā diṭṭhivicikicchāmohā. Bhavarāgānusayo catūsu diṭṭhigatavippayuttesu uppajjamānopi sahajātavasena na vutto, ārammaṇavaseneva pana rūpārūpāvacaradhammesu uppajjamāno lobho vutto.

    ౧౧౪. ఇదాని యథావుత్తానం అనుసయానం అనుసయనట్ఠానం దస్సేన్తో యం లోకేతిఆదిమాహ. తత్థ యం లోకే పియరూపన్తి యం ఇమస్మిం లోకే పియజాతికం పియసభావం. సాతరూపన్తి సాతజాతికం అస్సాదపదట్ఠానం ఇట్ఠారమ్మణం. ఏత్థ సత్తానం కామరాగానుసయో అనుసేతీతి ఏతస్మిం ఇట్ఠారమ్మణే సత్తానం అప్పహీనట్ఠేన కామరాగానుసయో అనుసేతి. ‘‘పియరూపం సాతరూప’’న్తి చ ఇధ కామావచరధమ్మోయేవ అధిప్పేతో. యథా నామ ఉదకే నిముగ్గస్స హేట్ఠా చ ఉపరి చ సమన్తా చ ఉదకమేవ హోతి, ఏవమేవ ఇట్ఠారమ్మణే రాగుప్పత్తి నామ సత్తానం ఆచిణ్ణసమాచిణ్ణా. తథా అనిట్ఠారమ్మణే పటిఘుప్పత్తి. ఇతి ఇమేసు ద్వీసు ధమ్మేసూతి ఏవం ఇమేసు ద్వీసు ఇట్ఠానిట్ఠారమ్మణధమ్మేసు. అవిజ్జానుపతితాతి కామరాగపటిఘసమ్పయుత్తా హుత్వా ఆరమ్మణకరణవసేన అవిజ్జా అనుపతితా అనుగతా. విచ్ఛేదం కత్వాపి పాఠో. తదేకట్ఠోతి తాయ అవిజ్జాయ సహజేకట్ఠవసేన ఏకతో ఠితో. మానో చ దిట్ఠి చ విచికిచ్ఛా చాతి నవవిధమానో, ద్వాసట్ఠివిధా దిట్ఠి, అట్ఠవత్థుకా విచికిచ్ఛా, తదేకట్ఠో మానో చ తదేకట్ఠా దిట్ఠి చ తదేకట్ఠా విచికిచ్ఛా చాతి యోజనా. దట్ఠబ్బాతి పస్సితబ్బా అవగన్తబ్బా. తయో ఏకతో కత్వా బహువచనం కతం. భవరాగానుసయో పనేత్థ కామరాగానుసయేనేవ సఙ్గహితోతి వేదితబ్బో.

    114. Idāni yathāvuttānaṃ anusayānaṃ anusayanaṭṭhānaṃ dassento yaṃ loketiādimāha. Tattha yaṃ loke piyarūpanti yaṃ imasmiṃ loke piyajātikaṃ piyasabhāvaṃ. Sātarūpanti sātajātikaṃ assādapadaṭṭhānaṃ iṭṭhārammaṇaṃ. Ettha sattānaṃ kāmarāgānusayo anusetīti etasmiṃ iṭṭhārammaṇe sattānaṃ appahīnaṭṭhena kāmarāgānusayo anuseti. ‘‘Piyarūpaṃ sātarūpa’’nti ca idha kāmāvacaradhammoyeva adhippeto. Yathā nāma udake nimuggassa heṭṭhā ca upari ca samantā ca udakameva hoti, evameva iṭṭhārammaṇe rāguppatti nāma sattānaṃ āciṇṇasamāciṇṇā. Tathā aniṭṭhārammaṇe paṭighuppatti. Iti imesu dvīsu dhammesūti evaṃ imesu dvīsu iṭṭhāniṭṭhārammaṇadhammesu. Avijjānupatitāti kāmarāgapaṭighasampayuttā hutvā ārammaṇakaraṇavasena avijjā anupatitā anugatā. Vicchedaṃ katvāpi pāṭho. Tadekaṭṭhoti tāya avijjāya sahajekaṭṭhavasena ekato ṭhito. Māno ca diṭṭhi ca vicikicchā cāti navavidhamāno, dvāsaṭṭhividhā diṭṭhi, aṭṭhavatthukā vicikicchā, tadekaṭṭho māno ca tadekaṭṭhā diṭṭhi ca tadekaṭṭhā vicikicchā cāti yojanā. Daṭṭhabbāti passitabbā avagantabbā. Tayo ekato katvā bahuvacanaṃ kataṃ. Bhavarāgānusayo panettha kāmarāgānusayeneva saṅgahitoti veditabbo.

    చరితనిద్దేసే తేరస చేతనా పుఞ్ఞాభిసఙ్ఖారో. ద్వాదస అపుఞ్ఞాభిసఙ్ఖారో. చతస్సో ఆనేఞ్జాభిసఙ్ఖారో. తత్థ కామావచరో పరిత్తభూమకో. ఇతరో మహాభూమకో. తీసుపి వా ఏతేసు యో కోచి అప్పవిపాకో పరిత్తభూమకో, మహావిపాకో మహాభూమకోతి వేదితబ్బో.

    Caritaniddese terasa cetanā puññābhisaṅkhāro. Dvādasa apuññābhisaṅkhāro. Catasso āneñjābhisaṅkhāro. Tattha kāmāvacaro parittabhūmako. Itaro mahābhūmako. Tīsupi vā etesu yo koci appavipāko parittabhūmako, mahāvipāko mahābhūmakoti veditabbo.

    ౧౧౫. అధిముత్తినిద్దేసే సన్తీతి సంవిజ్జన్తి. హీనాధిముత్తికాతి లామకజ్ఝాసయా. పణీతాధిముత్తికాతి కల్యాణజ్ఝాసయా. సేవన్తీతి నిస్సయన్తి అల్లీయన్తి. భజన్తీతి ఉపసఙ్కమన్తి. పయిరుపాసన్తీతి పునప్పునం ఉపసఙ్కమన్తి. సచే హి ఆచరియుపజ్ఝాయా న సీలవన్తో హోన్తి, అన్తేవాసికసద్ధివిహారికా సీలవన్తో, తే అత్తనో ఆచరియుపజ్ఝాయేపి న ఉపసఙ్కమన్తి, అత్తనో సదిసే సారుప్పే భిక్ఖూయేవ ఉపసఙ్కమన్తి. సచేపి ఆచరియుపజ్ఝాయా సారుప్పా భిక్ఖూ, ఇతరే అసారుప్పా, తేపి న ఆచరియుపజ్ఝాయే ఉపసఙ్కమన్తి, అత్తనో సదిసే హీనాధిముత్తికేయేవ ఉపసఙ్కమన్తి. ఏవం ఉపసఙ్కమనం పన న కేవలం ఏతరహియేవ, అతీతానాగతేపీతి దస్సేతుం అతీతమ్పి అద్ధానన్తిఆదిమాహ. తత్థ అతీతమ్పి అద్ధానన్తి అతీతస్మిం కాలే, అచ్చన్తసంయోగత్థే వా ఉపయోగవచనం. సేసం ఉత్తానత్థమేవ. ఇదం పన దుస్సీలానం దుస్సీలసేవనమేవ, సీలవన్తానం సీలవన్తసేవనమేవ, దుప్పఞ్ఞానం దుప్పఞ్ఞసేవనమేవ, పఞ్ఞవన్తానం పఞ్ఞవన్తసేవనమేవ కో నియమేతీతి? అజ్ఝాసయధాతు నియమేతీతి.

    115. Adhimuttiniddese santīti saṃvijjanti. Hīnādhimuttikāti lāmakajjhāsayā. Paṇītādhimuttikāti kalyāṇajjhāsayā. Sevantīti nissayanti allīyanti. Bhajantīti upasaṅkamanti. Payirupāsantīti punappunaṃ upasaṅkamanti. Sace hi ācariyupajjhāyā na sīlavanto honti, antevāsikasaddhivihārikā sīlavanto, te attano ācariyupajjhāyepi na upasaṅkamanti, attano sadise sāruppe bhikkhūyeva upasaṅkamanti. Sacepi ācariyupajjhāyā sāruppā bhikkhū, itare asāruppā, tepi na ācariyupajjhāye upasaṅkamanti, attano sadise hīnādhimuttikeyeva upasaṅkamanti. Evaṃ upasaṅkamanaṃ pana na kevalaṃ etarahiyeva, atītānāgatepīti dassetuṃ atītampi addhānantiādimāha. Tattha atītampi addhānanti atītasmiṃ kāle, accantasaṃyogatthe vā upayogavacanaṃ. Sesaṃ uttānatthameva. Idaṃ pana dussīlānaṃ dussīlasevanameva, sīlavantānaṃ sīlavantasevanameva, duppaññānaṃ duppaññasevanameva, paññavantānaṃ paññavantasevanameva ko niyametīti? Ajjhāsayadhātu niyametīti.

    భబ్బాభబ్బనిద్దేసే ఛడ్డేతబ్బే పఠమం నిద్దిసిత్వా గహేతబ్బే పచ్ఛా నిద్దిసితుం ఉద్దేసస్స ఉప్పటిపాటియా పఠమం అభబ్బా నిద్దిట్ఠా. ఉద్దేసే పన ద్వన్దసమాసే అచ్చితస్స చ మన్దక్ఖరస్స చ పదస్స పుబ్బనిపాతలక్ఖణవసేన భబ్బసద్దో పుబ్బం పయుత్తో. కమ్మావరణేనాతి పఞ్చవిధేన ఆనన్తరియకమ్మేన. సమన్నాగతాతి సమఙ్గీభూతా. కిలేసావరణేనాతి నియతమిచ్ఛాదిట్ఠియా. ఇమాని ద్వే సగ్గమగ్గానం ఆవరణతో ఆవరణాని. భిక్ఖునీదూసకాదీని కమ్మానిపి కమ్మావరణేనేవ సఙ్గహితాని. విపాకావరణేనాతి అహేతుకపటిసన్ధియా. యస్మా పన దుహేతుకానమ్పి అరియమగ్గపటివేధో నత్థి, తస్మా దుహేతుకా పటిసన్ధిపి విపాకావరణమేవాతి వేదితబ్బా, అస్సద్ధాతి బుద్ధాదీసు సద్ధారహితా. అచ్ఛన్దికాతి కత్తుకమ్యతాకుసలచ్ఛన్దరహితా. ఉత్తరకురుకా మనుస్సా అచ్ఛన్దికట్ఠానం పవిట్ఠా. దుప్పఞ్ఞాతి భవఙ్గపఞ్ఞాయ పరిహీనా. భవఙ్గపఞ్ఞాయ పన పరిపుణ్ణాయపి యస్స భవఙ్గం లోకుత్తరస్స పాదకం న హోతి, సోపి దుప్పఞ్ఞోయేవ నామ. అభబ్బా నియామం ఓక్కమితుం కుసలేసు ధమ్మేసు సమ్మత్తన్తి కుసలేసు ధమ్మేసు సమ్మత్తనియామసఙ్ఖాతం అరియమగ్గం ఓక్కమితుం అభబ్బా. అరియమగ్గో హి సమ్మా సభావోతి సమ్మత్తం, సోయేవ అనన్తరఫలదానే, సయమేవ వా అచలభావతో నియామో, తం ఓక్కమితుం పవిసితుం అభబ్బా. న కమ్మావరణేనాతిఆదీని వుత్తవిపరియాయేనేవ వేదితబ్బానీతి.

    Bhabbābhabbaniddese chaḍḍetabbe paṭhamaṃ niddisitvā gahetabbe pacchā niddisituṃ uddesassa uppaṭipāṭiyā paṭhamaṃ abhabbā niddiṭṭhā. Uddese pana dvandasamāse accitassa ca mandakkharassa ca padassa pubbanipātalakkhaṇavasena bhabbasaddo pubbaṃ payutto. Kammāvaraṇenāti pañcavidhena ānantariyakammena. Samannāgatāti samaṅgībhūtā. Kilesāvaraṇenāti niyatamicchādiṭṭhiyā. Imāni dve saggamaggānaṃ āvaraṇato āvaraṇāni. Bhikkhunīdūsakādīni kammānipi kammāvaraṇeneva saṅgahitāni. Vipākāvaraṇenāti ahetukapaṭisandhiyā. Yasmā pana duhetukānampi ariyamaggapaṭivedho natthi, tasmā duhetukā paṭisandhipi vipākāvaraṇamevāti veditabbā, assaddhāti buddhādīsu saddhārahitā. Acchandikāti kattukamyatākusalacchandarahitā. Uttarakurukā manussā acchandikaṭṭhānaṃ paviṭṭhā. Duppaññāti bhavaṅgapaññāya parihīnā. Bhavaṅgapaññāya pana paripuṇṇāyapi yassa bhavaṅgaṃ lokuttarassa pādakaṃ na hoti, sopi duppaññoyeva nāma. Abhabbā niyāmaṃ okkamituṃ kusalesu dhammesu sammattanti kusalesu dhammesu sammattaniyāmasaṅkhātaṃ ariyamaggaṃ okkamituṃ abhabbā. Ariyamaggo hi sammā sabhāvoti sammattaṃ, soyeva anantaraphaladāne, sayameva vā acalabhāvato niyāmo, taṃ okkamituṃ pavisituṃ abhabbā. Na kammāvaraṇenātiādīni vuttavipariyāyeneva veditabbānīti.

    ఆసయానుసయఞాణనిద్దేసవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Āsayānusayañāṇaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / పటిసమ్భిదామగ్గపాళి • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ౬౯. ఆసయానుసయఞాణనిద్దేసో • 69. Āsayānusayañāṇaniddeso


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact