Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗപാളി • Paṭisambhidāmaggapāḷi

    ൬൯. ആസയാനുസയഞാണനിദ്ദേസോ

    69. Āsayānusayañāṇaniddeso

    ൧൧൩. കതമം തഥാഗതസ്സ സത്താനം ആസയാനുസയേ ഞാണം? ഇധ തഥാഗതോ സത്താനം ആസയം ജാനാതി, അനുസയം ജാനാതി, ചരിതം ജാനാതി , അധിമുത്തിം ജാനാതി, ഭബ്ബാഭബ്ബേ സത്തേ പജാനാതി. കതമോ 1 സത്താനം ആസയോ? ‘‘സസ്സതോ ലോകോ’’തി വാ, ‘‘അസസ്സതോ ലോകോ’’തി വാ, ‘‘അന്തവാ ലോകോ’’തി വാ, ‘‘അനന്തവാ ലോകോ’’തി വാ, ‘‘തം ജീവം തം സരീര’’ന്തി വാ, ‘‘അഞ്ഞം ജീവം അഞ്ഞം സരീര’’ന്തി വാ, ‘‘ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി വാ, ‘‘ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി വാ, ‘‘ഹോതി ച ന ച ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി വാ, ‘‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ’’തി വാ. ഇതി ഭവദിട്ഠിസന്നിസ്സിതാ വാ സത്താ ഹോന്തി വിഭവദിട്ഠിസന്നിസ്സിതാ വാ.

    113. Katamaṃ tathāgatassa sattānaṃ āsayānusaye ñāṇaṃ? Idha tathāgato sattānaṃ āsayaṃ jānāti, anusayaṃ jānāti, caritaṃ jānāti , adhimuttiṃ jānāti, bhabbābhabbe satte pajānāti. Katamo 2 sattānaṃ āsayo? ‘‘Sassato loko’’ti vā, ‘‘asassato loko’’ti vā, ‘‘antavā loko’’ti vā, ‘‘anantavā loko’’ti vā, ‘‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’nti vā, ‘‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’’nti vā, ‘‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti vā, ‘‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti vā, ‘‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti vā, ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’’ti vā. Iti bhavadiṭṭhisannissitā vā sattā honti vibhavadiṭṭhisannissitā vā.

    ഏതേ വാ പന ഉഭോ അന്തേ അനുപഗമ്മ ഇദപ്പച്ചയതാപടിച്ചസമുപ്പന്നേസു ധമ്മേസു അനുലോമികാ ഖന്തി പടിലദ്ധാ ഹോതി, യഥാഭൂതം വാ ഞാണം. കാമം സേവന്തഞ്ഞേവ ജാനാതി – ‘‘അയം പുഗ്ഗലോ കാമഗരുകോ കാമാസയോ കാമാധിമുത്തോ’’തി. കാമം സേവന്തഞ്ഞേവ ജാനാതി – ‘‘അയം പുഗ്ഗലോ നേക്ഖമ്മഗരുകോ നേക്ഖമ്മാസയോ നേക്ഖമ്മാധിമുത്തോ’’തി. നേക്ഖമ്മം സേവന്തഞ്ഞേവ ജാനാതി – ‘‘അയം പുഗ്ഗലോ (നേക്ഖമ്മഗരുകോ നേക്ഖമ്മാസയോ നേക്ഖമ്മാധിമുത്തോ’’തി. നേക്ഖമ്മം സേവന്തഞ്ഞേവ ജാനാതി – ‘‘അയം പുഗ്ഗലോ കാമഗരുകോ കാമാസയോ കാമാധിമുത്തോ’’തി. ബ്യാപാദം സേവന്തഞ്ഞേവ ജാനാതി) 3 – ‘‘അയം പുഗ്ഗലോ ബ്യാപാദഗരുകോ ബ്യാപാദാസയോ ബ്യാപാദാധിമുത്തോ’’തി. ബ്യാപാദം സേവന്തഞ്ഞേവ ജാനാതി – ‘‘അയം പുഗ്ഗലോ (അബ്യാപാദഗരുകോ അബ്യാപാദാസയോ അബ്യാപാദാധിമുത്തോ’’തി. അബ്യാപാദം സേവന്തഞ്ഞേവ ജാനാതി – ‘‘അയം പുഗ്ഗലോ അബ്യാപാദഗരുകോ അബ്യാപാദാസയോ അബ്യാപാദാധിമുത്തോ’’തി. അബ്യാപാദം സേവന്തഞ്ഞേവ ജാനാതി – ‘‘അയം പുഗ്ഗലോ ബ്യാപാദഗരുകോ ബ്യാപാദാസയോ ബ്യാപാദാധിമുത്തോ’’തി. ഥിനമിദ്ധം സേവന്തഞ്ഞേവ ജാനാതി) – ‘‘അയം പുഗ്ഗലോ ഥിനമിദ്ധഗരുകോ ഥിനമിദ്ധാസയോ ഥിനമിദ്ധാധിമുത്തോ’’തി. ഥിനമിദ്ധം സേവന്തഞ്ഞേവ ജാനാതി – ‘‘അയം പുഗ്ഗലോ ആലോകസഞ്ഞാഗരുകോ ആലോകസഞ്ഞാസയോ ആലോകസഞ്ഞാധിമുത്തോ’’തി. ആലോകസഞ്ഞം സേവന്തഞ്ഞേവ ജാനാതി – ‘‘അയം പുഗ്ഗലോ (ആലോകസഞ്ഞാഗരുകോ ആലോകസഞ്ഞാസയോ ആലോകസഞ്ഞാധിമുത്തോ’’തി. ആലോകസഞ്ഞം സേവന്തഞ്ഞേവ ജാനാതി – ‘‘അയം പുഗ്ഗലോ ഥിനമിദ്ധഗരുകോ ഥിനമിദ്ധാസയോ ഥിനമിദ്ധാധിമുത്തോ’’തി.) അയം സത്താനം ആസയോ.

    Ete vā pana ubho ante anupagamma idappaccayatāpaṭiccasamuppannesu dhammesu anulomikā khanti paṭiladdhā hoti, yathābhūtaṃ vā ñāṇaṃ. Kāmaṃ sevantaññeva jānāti – ‘‘ayaṃ puggalo kāmagaruko kāmāsayo kāmādhimutto’’ti. Kāmaṃ sevantaññeva jānāti – ‘‘ayaṃ puggalo nekkhammagaruko nekkhammāsayo nekkhammādhimutto’’ti. Nekkhammaṃ sevantaññeva jānāti – ‘‘ayaṃ puggalo (nekkhammagaruko nekkhammāsayo nekkhammādhimutto’’ti. Nekkhammaṃ sevantaññeva jānāti – ‘‘ayaṃ puggalo kāmagaruko kāmāsayo kāmādhimutto’’ti. Byāpādaṃ sevantaññeva jānāti) 4 – ‘‘ayaṃ puggalo byāpādagaruko byāpādāsayo byāpādādhimutto’’ti. Byāpādaṃ sevantaññeva jānāti – ‘‘ayaṃ puggalo (abyāpādagaruko abyāpādāsayo abyāpādādhimutto’’ti. Abyāpādaṃ sevantaññeva jānāti – ‘‘ayaṃ puggalo abyāpādagaruko abyāpādāsayo abyāpādādhimutto’’ti. Abyāpādaṃ sevantaññeva jānāti – ‘‘ayaṃ puggalo byāpādagaruko byāpādāsayo byāpādādhimutto’’ti. Thinamiddhaṃ sevantaññeva jānāti) – ‘‘ayaṃ puggalo thinamiddhagaruko thinamiddhāsayo thinamiddhādhimutto’’ti. Thinamiddhaṃ sevantaññeva jānāti – ‘‘ayaṃ puggalo ālokasaññāgaruko ālokasaññāsayo ālokasaññādhimutto’’ti. Ālokasaññaṃ sevantaññeva jānāti – ‘‘ayaṃ puggalo (ālokasaññāgaruko ālokasaññāsayo ālokasaññādhimutto’’ti. Ālokasaññaṃ sevantaññeva jānāti – ‘‘ayaṃ puggalo thinamiddhagaruko thinamiddhāsayo thinamiddhādhimutto’’ti.) Ayaṃ sattānaṃ āsayo.

    ൧൧൪. കതമോ ച സത്താനം അനുസയോ? സത്താനുസയാ – കാമരാഗാനുസയോ, പടിഘാനുസയോ, മാനാനുസയോ, ദിട്ഠാനുസയോ, വിചികിച്ഛാനുസയോ, ഭവരാഗാനുസയോ , അവിജ്ജാനുസയോ. യം ലോകേ പിയരൂപം സാതരൂപം, ഏത്ഥ സത്താനം കാമരാഗാനുസയോ അനുസേതി. യം ലോകേ അപ്പിയരൂപം അസാതരൂപം , ഏത്ഥ സത്താനം പടിഘാനുസയോ അനുസേതി. ഇതി ഇമേസു ദ്വീസു ധമ്മേസു അവിജ്ജാ അനുപതിതാ, തദേകട്ഠോ മാനോ ച ദിട്ഠി ച വിചികിച്ഛാ ച ദട്ഠബ്ബാ. അയം സത്താനം അനുസയോ.

    114. Katamo ca sattānaṃ anusayo? Sattānusayā – kāmarāgānusayo, paṭighānusayo, mānānusayo, diṭṭhānusayo, vicikicchānusayo, bhavarāgānusayo , avijjānusayo. Yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, ettha sattānaṃ kāmarāgānusayo anuseti. Yaṃ loke appiyarūpaṃ asātarūpaṃ , ettha sattānaṃ paṭighānusayo anuseti. Iti imesu dvīsu dhammesu avijjā anupatitā, tadekaṭṭho māno ca diṭṭhi ca vicikicchā ca daṭṭhabbā. Ayaṃ sattānaṃ anusayo.

    കതമഞ്ച സത്താനം ചരിതം? പുഞ്ഞാഭിസങ്ഖാരോ അപുഞ്ഞാഭിസങ്ഖാരോ ആനേഞ്ജാഭിസങ്ഖാരോ പരിത്തഭൂമകോ വാ മഹാഭൂമകോ വാ. ഇദം സത്താനം ചരിതം.

    Katamañca sattānaṃ caritaṃ? Puññābhisaṅkhāro apuññābhisaṅkhāro āneñjābhisaṅkhāro parittabhūmako vā mahābhūmako vā. Idaṃ sattānaṃ caritaṃ.

    ൧൧൫. കതമാ ച സത്താനം അധിമുത്തി? സന്തി സത്താ ഹീനാധിമുത്തികാ, സന്തി സത്താ പണീതാധിമുത്തികാ. ഹീനാധിമുത്തികാ സത്താ ഹീനാധിമുത്തികേ സത്തേ സേവന്തി ഭജന്തി പയിരുപാസന്തി. പണീതാധിമുത്തികാ സത്താ പണീതാധിമുത്തികേ സത്തേ സേവന്തി ഭജന്തി പയിരുപാസന്തി. അതീതമ്പി അദ്ധാനം ഹീനാധിമുത്തികാ സത്താ ഹീനാധിമുത്തികേ സത്തേ സേവിംസു ഭജിംസു പയിരുപാസിംസു; പണീതാധിമുത്തികാ സത്താ പണീതാധിമുത്തികേ സത്തേ സേവിംസു ഭജിംസു പയിരുപാസിംസു. അനാഗതമ്പി അദ്ധാനം ഹീനാധിമുത്തികാ സത്താ ഹീനാധിമുത്തികേ സത്തേ സേവിസ്സന്തി ഭജിസ്സന്തി പയിരുപാസിസ്സന്തി; പണീതാധിമുത്തികാ സത്താ പണീതാധിമുത്തികേ സത്തേ സേവിസ്സന്തി ഭജിസ്സന്തി പയിരുപാസിസ്സന്തി. അയം സത്താനം അധിമുത്തി.

    115. Katamā ca sattānaṃ adhimutti? Santi sattā hīnādhimuttikā, santi sattā paṇītādhimuttikā. Hīnādhimuttikā sattā hīnādhimuttike satte sevanti bhajanti payirupāsanti. Paṇītādhimuttikā sattā paṇītādhimuttike satte sevanti bhajanti payirupāsanti. Atītampi addhānaṃ hīnādhimuttikā sattā hīnādhimuttike satte seviṃsu bhajiṃsu payirupāsiṃsu; paṇītādhimuttikā sattā paṇītādhimuttike satte seviṃsu bhajiṃsu payirupāsiṃsu. Anāgatampi addhānaṃ hīnādhimuttikā sattā hīnādhimuttike satte sevissanti bhajissanti payirupāsissanti; paṇītādhimuttikā sattā paṇītādhimuttike satte sevissanti bhajissanti payirupāsissanti. Ayaṃ sattānaṃ adhimutti.

    കതമേ സത്താ അഭബ്ബാ? യേ തേ സത്താ കമ്മാവരണേന സമന്നാഗതാ, കിലേസാവരണേന സമന്നാഗതാ, വിപാകാവരണേന സമന്നാഗതാ , അസ്സദ്ധാ അച്ഛന്ദികാ ദുപ്പഞ്ഞാ, അഭബ്ബാ നിയാമം ഓക്കമിതും കുസലേസു ധമ്മേസു സമ്മത്തം – ഇമേ തേ സത്താ അഭബ്ബാ.

    Katame sattā abhabbā? Ye te sattā kammāvaraṇena samannāgatā, kilesāvaraṇena samannāgatā, vipākāvaraṇena samannāgatā , assaddhā acchandikā duppaññā, abhabbā niyāmaṃ okkamituṃ kusalesu dhammesu sammattaṃ – ime te sattā abhabbā.

    കതമേ സത്താ ഭബ്ബാ? യേ തേ സത്താ ന കമ്മാവരണേന സമന്നാഗതാ, ന കിലേസാവരണേന സമന്നാഗതാ, ന വിപാകാവരണേന സമന്നാഗതാ, സദ്ധാ ഛന്ദികാ പഞ്ഞവന്തോ, ഭബ്ബാ നിയാമം ഓക്കമിതും കുസലേസു ധമ്മേസു സമ്മത്തം – ഇമേ തേ സത്താ ഭബ്ബാ. ഇദം തഥാഗതസ്സ സത്താനം ആസയാനുസയേ ഞാണം.

    Katame sattā bhabbā? Ye te sattā na kammāvaraṇena samannāgatā, na kilesāvaraṇena samannāgatā, na vipākāvaraṇena samannāgatā, saddhā chandikā paññavanto, bhabbā niyāmaṃ okkamituṃ kusalesu dhammesu sammattaṃ – ime te sattā bhabbā. Idaṃ tathāgatassa sattānaṃ āsayānusaye ñāṇaṃ.

    ആസയാനുസയഞാണനിദ്ദേസോ നവസട്ഠിമോ.

    Āsayānusayañāṇaniddeso navasaṭṭhimo.







    Footnotes:
    1. കതമോ ച (സ്യാ॰ ക॰)
    2. katamo ca (syā. ka.)
    3. ( ) ഏത്ഥന്തരേ പാഠാ നത്ഥി സ്യാമപോത്ഥകേ, ഏവമുപരിപി
    4. ( ) etthantare pāṭhā natthi syāmapotthake, evamuparipi



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ൬൯. ആസയാനുസയഞാണനിദ്ദേസവണ്ണനാ • 69. Āsayānusayañāṇaniddesavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact