| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
១២. អាសេវនបច្ចយនិទ្ទេសវណ្ណនា
12. Āsevanapaccayaniddesavaṇṇanā
១២. អាសេវនបច្ចយនិទ្ទេសេ បុរិមា បុរិមាតិ សព្ពនយេសុ សមនន្តរាតីតាវ ទដ្ឋព្ពា។ កស្មា បនេត្ថ អនន្តរបច្ចយេ វិយ ‘‘បុរិមា បុរិមា កុសលា ធម្មា បច្ឆិមានំ បច្ឆិមានំ អព្យាកតានំ ធម្មាន’’ន្តិអាទិនា នយេន ភិន្នជាតិកេហិ សទ្ធិំ និទ្ទេសោ ន កតោតិ? អត្តនោ គតិំ គាហាបេតុំ អសមត្ថតាយ។ ភិន្នជាតិកា ហិ ភិន្នជាតិកានំ អរូបធម្មានំ អាសេវនគុណេន បគុណពលវភាវំ សាធយមានា អត្តនោ កុសលាទិភាវសង្ខាតំ គតិំ គាហាបេតុំ ន សក្កោន្តិ។ តស្មា តេហិ សទ្ធិំ និទ្ទេសំ អកត្វា យេ យេសំ វាសនាសង្ខាតេន អាសេវនេន បគុណតរពលវតរភាវវិសិដ្ឋំ អត្តនោ កុសលាទិភាវសង្ខាតំ គតិំ គាហាបេតុំ សក្កោន្តិ, តេសំ តេហិ សមានជាតិកេហេវ សទ្ធិំ និទ្ទេសោ កតោតិ វេទិតព្ពោ។ អថ វិបាកាព្យាកតំ កស្មា ន គហិតន្តិ? អាសេវនាភាវេន។ វិបាកញ្ហិ កម្មវសេន វិបាកភាវប្បត្តំ កម្មបរិណាមិតំ ហុត្វា វត្តតិ និរុស្សាហំ ទុព្ពលន្តិ តំ អាសេវនគុណេន អត្តនោ សភាវំ គាហាបេត្វា បរិភាវេត្វា នេវ អញ្ញំ វិបាកំ ឧប្បាទេតុំ សក្កោតិ, ន បុរិមវិបាកានុភាវំ គហេត្វា ឧប្បជ្ជិតុន្តិ។ កម្មវេគក្ខិត្តំ បន បតិតំ វិយ ហុត្វា ឧប្បជ្ជតីតិ សព្ពថាបិ វិបាកេ អាសេវនំ នត្ថីតិ អាសេវនាភាវេន វិបាកំ ន គហិតំ។ កុសលាកុសលកិរិយានន្តរំ ឧប្បជ្ជមានម្បិ ចេតំ កម្មបដិពទ្ធវុត្តិតាយ អាសេវនគុណំ ន គណ្ហាតីតិ កុសលាទយោបិស្ស អាសេវនបច្ចយា ន ហោន្តិ។ អបិច នានាជាតិកត្តាបេតេ ន ហោន្តិយេវ។ ភូមិតោ បន អារម្មណតោ វា នានាជាតិកត្តំ នាម នត្ថិ។ តស្មា កាមាវចរកុសលកិរិយាមហគ្គតកុសលកិរិយានម្បិ, សង្ខារារម្មណញ្ច អនុលោមកុសលំ និព្ពានារម្មណស្ស គោត្រភុកុសលស្ស អាសេវនបច្ចយោ ហោតិយេវាតិ អយំ តាវេត្ថ បាឡិវណ្ណនា។ អយំ បន អាសេវនបច្ចយោ ជាតិតោ តាវ កុសលោ អកុសលោ កិរិយាព្យាកតោតិ តិធា ឋិតោ។ តត្ថ កុសលោ ភូមិតោ កាមាវចរោ រូបាវចរោ អរូបាវចរោតិ តិវិធោ ហោតិ, អកុសលោ កាមាវចរោវ កិរិយាព្យាកតោ កាមាវចរោ រូបាវចរោ អរូបាវចរោតិ តិវិធោវ, លោកុត្តរោ អាសេវនបច្ចយោ នាម នត្ថីតិ ឯវមេត្ថ នានប្បការភេទតោ វិញ្ញាតព្ពោ វិនិច្ឆយោ។
12. Āsevanapaccayaniddese purimā purimāti sabbanayesu samanantarātītāva daṭṭhabbā. Kasmā panettha anantarapaccaye viya ‘‘purimā purimā kusalā dhammā pacchimānaṃ pacchimānaṃ abyākatānaṃ dhammāna’’ntiādinā nayena bhinnajātikehi saddhiṃ niddeso na katoti? Attano gatiṃ gāhāpetuṃ asamatthatāya. Bhinnajātikā hi bhinnajātikānaṃ arūpadhammānaṃ āsevanaguṇena paguṇabalavabhāvaṃ sādhayamānā attano kusalādibhāvasaṅkhātaṃ gatiṃ gāhāpetuṃ na sakkonti. Tasmā tehi saddhiṃ niddesaṃ akatvā ye yesaṃ vāsanāsaṅkhātena āsevanena paguṇatarabalavatarabhāvavisiṭṭhaṃ attano kusalādibhāvasaṅkhātaṃ gatiṃ gāhāpetuṃ sakkonti, tesaṃ tehi samānajātikeheva saddhiṃ niddeso katoti veditabbo. Atha vipākābyākataṃ kasmā na gahitanti? Āsevanābhāvena. Vipākañhi kammavasena vipākabhāvappattaṃ kammapariṇāmitaṃ hutvā vattati nirussāhaṃ dubbalanti taṃ āsevanaguṇena attano sabhāvaṃ gāhāpetvā paribhāvetvā neva aññaṃ vipākaṃ uppādetuṃ sakkoti, na purimavipākānubhāvaṃ gahetvā uppajjitunti. Kammavegakkhittaṃ pana patitaṃ viya hutvā uppajjatīti sabbathāpi vipāke āsevanaṃ natthīti āsevanābhāvena vipākaṃ na gahitaṃ. Kusalākusalakiriyānantaraṃ uppajjamānampi cetaṃ kammapaṭibaddhavuttitāya āsevanaguṇaṃ na gaṇhātīti kusalādayopissa āsevanapaccayā na honti. Apica nānājātikattāpete na hontiyeva. Bhūmito pana ārammaṇato vā nānājātikattaṃ nāma natthi. Tasmā kāmāvacarakusalakiriyāmahaggatakusalakiriyānampi, saṅkhārārammaṇañca anulomakusalaṃ nibbānārammaṇassa gotrabhukusalassa āsevanapaccayo hotiyevāti ayaṃ tāvettha pāḷivaṇṇanā. Ayaṃ pana āsevanapaccayo jātito tāva kusalo akusalo kiriyābyākatoti tidhā ṭhito. Tattha kusalo bhūmito kāmāvacaro rūpāvacaro arūpāvacaroti tividho hoti, akusalo kāmāvacarova kiriyābyākato kāmāvacaro rūpāvacaro arūpāvacaroti tividhova, lokuttaro āsevanapaccayo nāma natthīti evamettha nānappakārabhedato viññātabbo vinicchayo.
ឯវំ ភិន្នេ បនេត្ថ កាមាវចរកុសលំ អត្តនោ អនន្តរស្ស កាមាវចរកុសលស្សេវ។ យំ បនេត្ថ ញាណសម្បយុត្តំ, តំ អត្តនា សទិសវេទនស្ស រូបាវចរកុសលស្ស អរូបាវចរកុសលស្ស លោកុត្តរកុសលស្សាតិ ឥមេសំ រាសីនំ អាសេវនបច្ចយោ ហោតិ។ រូបាវចរកុសលំ បន រូបាវចរកុសលស្សេវ។ អរូបាវចរកុសលំ អរូបាវចរកុសលស្សេវ។ អកុសលំ បន អកុសលស្សេវ អាសេវនបច្ចយោ ហោតិ។ កិរិយតោ បន កាមាវចរកិរិយសង្ខាតោ តាវ កាមាវចរកិរិយស្សេវ។ យោ បនេត្ថ ញាណសម្បយុត្តោ, សោ អត្តនា សទិសវេទនស្ស រូបាវចរកិរិយស្ស អរូបាវចរកិរិយស្សាតិ ឥមេសំ រាសីនំ អាសេវនបច្ចយោ ហោតិ។ រូបាវចរកិរិយសង្ខាតោ បន រូបាវចរកិរិយស្សេវ, អរូបាវចរកិរិយសង្ខាតោ អរូបាវចរកិរិយស្សេវ អាសេវនបច្ចយោ ហោតិ។ វិបាកោ បន ឯកធម្មស្សាបិ ឯកធម្មោបិ វា កោចិ វិបាកស្ស អាសេវនបច្ចយោ នត្ថីតិ ឯវមេត្ថ បច្ចយុប្បន្នតោបិ វិញ្ញាតព្ពោ វិនិច្ឆយោតិ។
Evaṃ bhinne panettha kāmāvacarakusalaṃ attano anantarassa kāmāvacarakusalasseva. Yaṃ panettha ñāṇasampayuttaṃ, taṃ attanā sadisavedanassa rūpāvacarakusalassa arūpāvacarakusalassa lokuttarakusalassāti imesaṃ rāsīnaṃ āsevanapaccayo hoti. Rūpāvacarakusalaṃ pana rūpāvacarakusalasseva. Arūpāvacarakusalaṃ arūpāvacarakusalasseva. Akusalaṃ pana akusalasseva āsevanapaccayo hoti. Kiriyato pana kāmāvacarakiriyasaṅkhāto tāva kāmāvacarakiriyasseva. Yo panettha ñāṇasampayutto, so attanā sadisavedanassa rūpāvacarakiriyassa arūpāvacarakiriyassāti imesaṃ rāsīnaṃ āsevanapaccayo hoti. Rūpāvacarakiriyasaṅkhāto pana rūpāvacarakiriyasseva, arūpāvacarakiriyasaṅkhāto arūpāvacarakiriyasseva āsevanapaccayo hoti. Vipāko pana ekadhammassāpi ekadhammopi vā koci vipākassa āsevanapaccayo natthīti evamettha paccayuppannatopi viññātabbo vinicchayoti.
អាសេវនបច្ចយនិទ្ទេសវណ្ណនា។
Āsevanapaccayaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / បដ្ឋានបាឡិ • Paṭṭhānapāḷi / (២) បច្ចយនិទ្ទេសោ • (2) Paccayaniddeso
