| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
೧೨. ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
12. Āsevanapaccayaniddesavaṇṇanā
೧೨. ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸೇ ಪುರಿಮಾ ಪುರಿಮಾತಿ ಸಬ್ಬನಯೇಸು ಸಮನನ್ತರಾತೀತಾವ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ಕಸ್ಮಾ ಪನೇತ್ಥ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯೇ ವಿಯ ‘‘ಪುರಿಮಾ ಪುರಿಮಾ ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಪಚ್ಛಿಮಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮಾನಂ ಅಬ್ಯಾಕತಾನಂ ಧಮ್ಮಾನ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಭಿನ್ನಜಾತಿಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿದ್ದೇಸೋ ನ ಕತೋತಿ? ಅತ್ತನೋ ಗತಿಂ ಗಾಹಾಪೇತುಂ ಅಸಮತ್ಥತಾಯ। ಭಿನ್ನಜಾತಿಕಾ ಹಿ ಭಿನ್ನಜಾತಿಕಾನಂ ಅರೂಪಧಮ್ಮಾನಂ ಆಸೇವನಗುಣೇನ ಪಗುಣಬಲವಭಾವಂ ಸಾಧಯಮಾನಾ ಅತ್ತನೋ ಕುಸಲಾದಿಭಾವಸಙ್ಖಾತಂ ಗತಿಂ ಗಾಹಾಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿದ್ದೇಸಂ ಅಕತ್ವಾ ಯೇ ಯೇಸಂ ವಾಸನಾಸಙ್ಖಾತೇನ ಆಸೇವನೇನ ಪಗುಣತರಬಲವತರಭಾವವಿಸಿಟ್ಠಂ ಅತ್ತನೋ ಕುಸಲಾದಿಭಾವಸಙ್ಖಾತಂ ಗತಿಂ ಗಾಹಾಪೇತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ತೇಸಂ ತೇಹಿ ಸಮಾನಜಾತಿಕೇಹೇವ ಸದ್ಧಿಂ ನಿದ್ದೇಸೋ ಕತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅಥ ವಿಪಾಕಾಬ್ಯಾಕತಂ ಕಸ್ಮಾ ನ ಗಹಿತನ್ತಿ? ಆಸೇವನಾಭಾವೇನ। ವಿಪಾಕಞ್ಹಿ ಕಮ್ಮವಸೇನ ವಿಪಾಕಭಾವಪ್ಪತ್ತಂ ಕಮ್ಮಪರಿಣಾಮಿತಂ ಹುತ್ವಾ ವತ್ತತಿ ನಿರುಸ್ಸಾಹಂ ದುಬ್ಬಲನ್ತಿ ತಂ ಆಸೇವನಗುಣೇನ ಅತ್ತನೋ ಸಭಾವಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಪರಿಭಾವೇತ್ವಾ ನೇವ ಅಞ್ಞಂ ವಿಪಾಕಂ ಉಪ್ಪಾದೇತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ನ ಪುರಿಮವಿಪಾಕಾನುಭಾವಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತುನ್ತಿ। ಕಮ್ಮವೇಗಕ್ಖಿತ್ತಂ ಪನ ಪತಿತಂ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ವಿಪಾಕೇ ಆಸೇವನಂ ನತ್ಥೀತಿ ಆಸೇವನಾಭಾವೇನ ವಿಪಾಕಂ ನ ಗಹಿತಂ। ಕುಸಲಾಕುಸಲಕಿರಿಯಾನನ್ತರಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಮ್ಪಿ ಚೇತಂ ಕಮ್ಮಪಟಿಬದ್ಧವುತ್ತಿತಾಯ ಆಸೇವನಗುಣಂ ನ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಕುಸಲಾದಯೋಪಿಸ್ಸ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯಾ ನ ಹೋನ್ತಿ। ಅಪಿಚ ನಾನಾಜಾತಿಕತ್ತಾಪೇತೇ ನ ಹೋನ್ತಿಯೇವ। ಭೂಮಿತೋ ಪನ ಆರಮ್ಮಣತೋ ವಾ ನಾನಾಜಾತಿಕತ್ತಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ತಸ್ಮಾ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಕಿರಿಯಾಮಹಗ್ಗತಕುಸಲಕಿರಿಯಾನಮ್ಪಿ, ಸಙ್ಖಾರಾರಮ್ಮಣಞ್ಚ ಅನುಲೋಮಕುಸಲಂ ನಿಬ್ಬಾನಾರಮ್ಮಣಸ್ಸ ಗೋತ್ರಭುಕುಸಲಸ್ಸ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿಯೇವಾತಿ ಅಯಂ ತಾವೇತ್ಥ ಪಾಳಿವಣ್ಣನಾ। ಅಯಂ ಪನ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯೋ ಜಾತಿತೋ ತಾವ ಕುಸಲೋ ಅಕುಸಲೋ ಕಿರಿಯಾಬ್ಯಾಕತೋತಿ ತಿಧಾ ಠಿತೋ। ತತ್ಥ ಕುಸಲೋ ಭೂಮಿತೋ ಕಾಮಾವಚರೋ ರೂಪಾವಚರೋ ಅರೂಪಾವಚರೋತಿ ತಿವಿಧೋ ಹೋತಿ, ಅಕುಸಲೋ ಕಾಮಾವಚರೋವ ಕಿರಿಯಾಬ್ಯಾಕತೋ ಕಾಮಾವಚರೋ ರೂಪಾವಚರೋ ಅರೂಪಾವಚರೋತಿ ತಿವಿಧೋವ, ಲೋಕುತ್ತರೋ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯೋ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ನಾನಪ್ಪಕಾರಭೇದತೋ ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।
12. Āsevanapaccayaniddese purimā purimāti sabbanayesu samanantarātītāva daṭṭhabbā. Kasmā panettha anantarapaccaye viya ‘‘purimā purimā kusalā dhammā pacchimānaṃ pacchimānaṃ abyākatānaṃ dhammāna’’ntiādinā nayena bhinnajātikehi saddhiṃ niddeso na katoti? Attano gatiṃ gāhāpetuṃ asamatthatāya. Bhinnajātikā hi bhinnajātikānaṃ arūpadhammānaṃ āsevanaguṇena paguṇabalavabhāvaṃ sādhayamānā attano kusalādibhāvasaṅkhātaṃ gatiṃ gāhāpetuṃ na sakkonti. Tasmā tehi saddhiṃ niddesaṃ akatvā ye yesaṃ vāsanāsaṅkhātena āsevanena paguṇatarabalavatarabhāvavisiṭṭhaṃ attano kusalādibhāvasaṅkhātaṃ gatiṃ gāhāpetuṃ sakkonti, tesaṃ tehi samānajātikeheva saddhiṃ niddeso katoti veditabbo. Atha vipākābyākataṃ kasmā na gahitanti? Āsevanābhāvena. Vipākañhi kammavasena vipākabhāvappattaṃ kammapariṇāmitaṃ hutvā vattati nirussāhaṃ dubbalanti taṃ āsevanaguṇena attano sabhāvaṃ gāhāpetvā paribhāvetvā neva aññaṃ vipākaṃ uppādetuṃ sakkoti, na purimavipākānubhāvaṃ gahetvā uppajjitunti. Kammavegakkhittaṃ pana patitaṃ viya hutvā uppajjatīti sabbathāpi vipāke āsevanaṃ natthīti āsevanābhāvena vipākaṃ na gahitaṃ. Kusalākusalakiriyānantaraṃ uppajjamānampi cetaṃ kammapaṭibaddhavuttitāya āsevanaguṇaṃ na gaṇhātīti kusalādayopissa āsevanapaccayā na honti. Apica nānājātikattāpete na hontiyeva. Bhūmito pana ārammaṇato vā nānājātikattaṃ nāma natthi. Tasmā kāmāvacarakusalakiriyāmahaggatakusalakiriyānampi, saṅkhārārammaṇañca anulomakusalaṃ nibbānārammaṇassa gotrabhukusalassa āsevanapaccayo hotiyevāti ayaṃ tāvettha pāḷivaṇṇanā. Ayaṃ pana āsevanapaccayo jātito tāva kusalo akusalo kiriyābyākatoti tidhā ṭhito. Tattha kusalo bhūmito kāmāvacaro rūpāvacaro arūpāvacaroti tividho hoti, akusalo kāmāvacarova kiriyābyākato kāmāvacaro rūpāvacaro arūpāvacaroti tividhova, lokuttaro āsevanapaccayo nāma natthīti evamettha nānappakārabhedato viññātabbo vinicchayo.
ಏವಂ ಭಿನ್ನೇ ಪನೇತ್ಥ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಂ ಅತ್ತನೋ ಅನನ್ತರಸ್ಸ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಸ್ಸೇವ। ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಞಾಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ, ತಂ ಅತ್ತನಾ ಸದಿಸವೇದನಸ್ಸ ರೂಪಾವಚರಕುಸಲಸ್ಸ ಅರೂಪಾವಚರಕುಸಲಸ್ಸ ಲೋಕುತ್ತರಕುಸಲಸ್ಸಾತಿ ಇಮೇಸಂ ರಾಸೀನಂ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ। ರೂಪಾವಚರಕುಸಲಂ ಪನ ರೂಪಾವಚರಕುಸಲಸ್ಸೇವ। ಅರೂಪಾವಚರಕುಸಲಂ ಅರೂಪಾವಚರಕುಸಲಸ್ಸೇವ। ಅಕುಸಲಂ ಪನ ಅಕುಸಲಸ್ಸೇವ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ। ಕಿರಿಯತೋ ಪನ ಕಾಮಾವಚರಕಿರಿಯಸಙ್ಖಾತೋ ತಾವ ಕಾಮಾವಚರಕಿರಿಯಸ್ಸೇವ। ಯೋ ಪನೇತ್ಥ ಞಾಣಸಮ್ಪಯುತ್ತೋ, ಸೋ ಅತ್ತನಾ ಸದಿಸವೇದನಸ್ಸ ರೂಪಾವಚರಕಿರಿಯಸ್ಸ ಅರೂಪಾವಚರಕಿರಿಯಸ್ಸಾತಿ ಇಮೇಸಂ ರಾಸೀನಂ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ। ರೂಪಾವಚರಕಿರಿಯಸಙ್ಖಾತೋ ಪನ ರೂಪಾವಚರಕಿರಿಯಸ್ಸೇವ, ಅರೂಪಾವಚರಕಿರಿಯಸಙ್ಖಾತೋ ಅರೂಪಾವಚರಕಿರಿಯಸ್ಸೇವ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ। ವಿಪಾಕೋ ಪನ ಏಕಧಮ್ಮಸ್ಸಾಪಿ ಏಕಧಮ್ಮೋಪಿ ವಾ ಕೋಚಿ ವಿಪಾಕಸ್ಸ ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯೋ ನತ್ಥೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನತೋಪಿ ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋತಿ।
Evaṃ bhinne panettha kāmāvacarakusalaṃ attano anantarassa kāmāvacarakusalasseva. Yaṃ panettha ñāṇasampayuttaṃ, taṃ attanā sadisavedanassa rūpāvacarakusalassa arūpāvacarakusalassa lokuttarakusalassāti imesaṃ rāsīnaṃ āsevanapaccayo hoti. Rūpāvacarakusalaṃ pana rūpāvacarakusalasseva. Arūpāvacarakusalaṃ arūpāvacarakusalasseva. Akusalaṃ pana akusalasseva āsevanapaccayo hoti. Kiriyato pana kāmāvacarakiriyasaṅkhāto tāva kāmāvacarakiriyasseva. Yo panettha ñāṇasampayutto, so attanā sadisavedanassa rūpāvacarakiriyassa arūpāvacarakiriyassāti imesaṃ rāsīnaṃ āsevanapaccayo hoti. Rūpāvacarakiriyasaṅkhāto pana rūpāvacarakiriyasseva, arūpāvacarakiriyasaṅkhāto arūpāvacarakiriyasseva āsevanapaccayo hoti. Vipāko pana ekadhammassāpi ekadhammopi vā koci vipākassa āsevanapaccayo natthīti evamettha paccayuppannatopi viññātabbo vinicchayoti.
ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ।
Āsevanapaccayaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಪಟ್ಠಾನಪಾಳಿ • Paṭṭhānapāḷi / (೨) ಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸೋ • (2) Paccayaniddeso
