| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
੧੨. ਆਸੇવਨਪਚ੍ਚਯਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
12. Āsevanapaccayaniddesavaṇṇanā
੧੨. ਆਸੇવਨਪਚ੍ਚਯਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਪੁਰਿਮਾ ਪੁਰਿਮਾਤਿ ਸਬ੍ਬਨਯੇਸੁ ਸਮਨਨ੍ਤਰਾਤੀਤਾવ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਨਨ੍ਤਰਪਚ੍ਚਯੇ વਿਯ ‘‘ਪੁਰਿਮਾ ਪੁਰਿਮਾ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾਨਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਭਿਨ੍ਨਜਾਤਿਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਨ ਕਤੋਤਿ? ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਤਿਂ ਗਾਹਾਪੇਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਤਾਯ। ਭਿਨ੍ਨਜਾਤਿਕਾ ਹਿ ਭਿਨ੍ਨਜਾਤਿਕਾਨਂ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਆਸੇવਨਗੁਣੇਨ ਪਗੁਣਬਲવਭਾવਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਸਲਾਦਿਭਾવਸਙ੍ਖਾਤਂ ਗਤਿਂ ਗਾਹਾਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸਂ ਅਕਤ੍વਾ ਯੇ ਯੇਸਂ વਾਸਨਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਆਸੇવਨੇਨ ਪਗੁਣਤਰਬਲવਤਰਭਾવવਿਸਿਟ੍ਠਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਸਲਾਦਿਭਾવਸਙ੍ਖਾਤਂ ਗਤਿਂ ਗਾਹਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਤੇਹਿ ਸਮਾਨਜਾਤਿਕੇਹੇવ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਥ વਿਪਾਕਾਬ੍ਯਾਕਤਂ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ? ਆਸੇવਨਾਭਾવੇਨ। વਿਪਾਕਞ੍ਹਿ ਕਮ੍ਮવਸੇਨ વਿਪਾਕਭਾવਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮਪਰਿਣਾਮਿਤਂ ਹੁਤ੍વਾ વਤ੍ਤਤਿ ਨਿਰੁਸ੍ਸਾਹਂ ਦੁਬ੍ਬਲਨ੍ਤਿ ਤਂ ਆਸੇવਨਗੁਣੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾવਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭਾવੇਤ੍વਾ ਨੇવ ਅਞ੍ਞਂ વਿਪਾਕਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਨ ਪੁਰਿਮવਿਪਾਕਾਨੁਭਾવਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਨ੍ਤਿ। ਕਮ੍ਮવੇਗਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤਿਤਂ વਿਯ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ વਿਪਾਕੇ ਆਸੇવਨਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਆਸੇવਨਾਭਾવੇਨ વਿਪਾਕਂ ਨ ਗਹਿਤਂ। ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾਨਨ੍ਤਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਕਮ੍ਮਪਟਿਬਦ੍ਧવੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਆਸੇવਨਗੁਣਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਕੁਸਲਾਦਯੋਪਿਸ੍ਸ ਆਸੇવਨਪਚ੍ਚਯਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਪਿਚ ਨਾਨਾਜਾਤਿਕਤ੍ਤਾਪੇਤੇ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿਯੇવ। ਭੂਮਿਤੋ ਪਨ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ વਾ ਨਾਨਾਜਾਤਿਕਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਮਾવਚਰਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾਮਹਗ੍ਗਤਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾਨਮ੍ਪਿ, ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਞ੍ਚ ਅਨੁਲੋਮਕੁਸਲਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤ੍ਰਭੁਕੁਸਲਸ੍ਸ ਆਸੇવਨਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿਯੇવਾਤਿ ਅਯਂ ਤਾવੇਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿવਣ੍ਣਨਾ। ਅਯਂ ਪਨ ਆਸੇવਨਪਚ੍ਚਯੋ ਜਾਤਿਤੋ ਤਾવ ਕੁਸਲੋ ਅਕੁਸਲੋ ਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤੋਤਿ ਤਿਧਾ ਠਿਤੋ। ਤਤ੍ਥ ਕੁਸਲੋ ਭੂਮਿਤੋ ਕਾਮਾવਚਰੋ ਰੂਪਾવਚਰੋ ਅਰੂਪਾવਚਰੋਤਿ ਤਿવਿਧੋ ਹੋਤਿ, ਅਕੁਸਲੋ ਕਾਮਾવਚਰੋવ ਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤੋ ਕਾਮਾવਚਰੋ ਰੂਪਾવਚਰੋ ਅਰੂਪਾવਚਰੋਤਿ ਤਿવਿਧੋવ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ ਆਸੇવਨਪਚ੍ਚਯੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਏવਮੇਤ੍ਥ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਭੇਦਤੋ વਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ।
12. Āsevanapaccayaniddese purimā purimāti sabbanayesu samanantarātītāva daṭṭhabbā. Kasmā panettha anantarapaccaye viya ‘‘purimā purimā kusalā dhammā pacchimānaṃ pacchimānaṃ abyākatānaṃ dhammāna’’ntiādinā nayena bhinnajātikehi saddhiṃ niddeso na katoti? Attano gatiṃ gāhāpetuṃ asamatthatāya. Bhinnajātikā hi bhinnajātikānaṃ arūpadhammānaṃ āsevanaguṇena paguṇabalavabhāvaṃ sādhayamānā attano kusalādibhāvasaṅkhātaṃ gatiṃ gāhāpetuṃ na sakkonti. Tasmā tehi saddhiṃ niddesaṃ akatvā ye yesaṃ vāsanāsaṅkhātena āsevanena paguṇatarabalavatarabhāvavisiṭṭhaṃ attano kusalādibhāvasaṅkhātaṃ gatiṃ gāhāpetuṃ sakkonti, tesaṃ tehi samānajātikeheva saddhiṃ niddeso katoti veditabbo. Atha vipākābyākataṃ kasmā na gahitanti? Āsevanābhāvena. Vipākañhi kammavasena vipākabhāvappattaṃ kammapariṇāmitaṃ hutvā vattati nirussāhaṃ dubbalanti taṃ āsevanaguṇena attano sabhāvaṃ gāhāpetvā paribhāvetvā neva aññaṃ vipākaṃ uppādetuṃ sakkoti, na purimavipākānubhāvaṃ gahetvā uppajjitunti. Kammavegakkhittaṃ pana patitaṃ viya hutvā uppajjatīti sabbathāpi vipāke āsevanaṃ natthīti āsevanābhāvena vipākaṃ na gahitaṃ. Kusalākusalakiriyānantaraṃ uppajjamānampi cetaṃ kammapaṭibaddhavuttitāya āsevanaguṇaṃ na gaṇhātīti kusalādayopissa āsevanapaccayā na honti. Apica nānājātikattāpete na hontiyeva. Bhūmito pana ārammaṇato vā nānājātikattaṃ nāma natthi. Tasmā kāmāvacarakusalakiriyāmahaggatakusalakiriyānampi, saṅkhārārammaṇañca anulomakusalaṃ nibbānārammaṇassa gotrabhukusalassa āsevanapaccayo hotiyevāti ayaṃ tāvettha pāḷivaṇṇanā. Ayaṃ pana āsevanapaccayo jātito tāva kusalo akusalo kiriyābyākatoti tidhā ṭhito. Tattha kusalo bhūmito kāmāvacaro rūpāvacaro arūpāvacaroti tividho hoti, akusalo kāmāvacarova kiriyābyākato kāmāvacaro rūpāvacaro arūpāvacaroti tividhova, lokuttaro āsevanapaccayo nāma natthīti evamettha nānappakārabhedato viññātabbo vinicchayo.
ਏવਂ ਭਿਨ੍ਨੇ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਾਮਾવਚਰਕੁਸਲਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਕਾਮਾવਚਰਕੁਸਲਸ੍ਸੇવ। ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦਿਸવੇਦਨਸ੍ਸ ਰੂਪਾવਚਰਕੁਸਲਸ੍ਸ ਅਰੂਪਾવਚਰਕੁਸਲਸ੍ਸ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਰਾਸੀਨਂ ਆਸੇવਨਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ। ਰੂਪਾવਚਰਕੁਸਲਂ ਪਨ ਰੂਪਾવਚਰਕੁਸਲਸ੍ਸੇવ। ਅਰੂਪਾવਚਰਕੁਸਲਂ ਅਰੂਪਾવਚਰਕੁਸਲਸ੍ਸੇવ। ਅਕੁਸਲਂ ਪਨ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸੇવ ਆਸੇવਨਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ। ਕਿਰਿਯਤੋ ਪਨ ਕਾਮਾવਚਰਕਿਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤੋ ਤਾવ ਕਾਮਾવਚਰਕਿਰਿਯਸ੍ਸੇવ। ਯੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦਿਸવੇਦਨਸ੍ਸ ਰੂਪਾવਚਰਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਅਰੂਪਾવਚਰਕਿਰਿਯਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਰਾਸੀਨਂ ਆਸੇવਨਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ। ਰੂਪਾવਚਰਕਿਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤੋ ਪਨ ਰੂਪਾવਚਰਕਿਰਿਯਸ੍ਸੇવ, ਅਰੂਪਾવਚਰਕਿਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਰੂਪਾવਚਰਕਿਰਿਯਸ੍ਸੇવ ਆਸੇવਨਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ। વਿਪਾਕੋ ਪਨ ਏਕਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਪਿ ਏਕਧਮ੍ਮੋਪਿ વਾ ਕੋਚਿ વਿਪਾਕਸ੍ਸ ਆਸੇવਨਪਚ੍ਚਯੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਏવਮੇਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਤੋਪਿ વਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋਤਿ।
Evaṃ bhinne panettha kāmāvacarakusalaṃ attano anantarassa kāmāvacarakusalasseva. Yaṃ panettha ñāṇasampayuttaṃ, taṃ attanā sadisavedanassa rūpāvacarakusalassa arūpāvacarakusalassa lokuttarakusalassāti imesaṃ rāsīnaṃ āsevanapaccayo hoti. Rūpāvacarakusalaṃ pana rūpāvacarakusalasseva. Arūpāvacarakusalaṃ arūpāvacarakusalasseva. Akusalaṃ pana akusalasseva āsevanapaccayo hoti. Kiriyato pana kāmāvacarakiriyasaṅkhāto tāva kāmāvacarakiriyasseva. Yo panettha ñāṇasampayutto, so attanā sadisavedanassa rūpāvacarakiriyassa arūpāvacarakiriyassāti imesaṃ rāsīnaṃ āsevanapaccayo hoti. Rūpāvacarakiriyasaṅkhāto pana rūpāvacarakiriyasseva, arūpāvacarakiriyasaṅkhāto arūpāvacarakiriyasseva āsevanapaccayo hoti. Vipāko pana ekadhammassāpi ekadhammopi vā koci vipākassa āsevanapaccayo natthīti evamettha paccayuppannatopi viññātabbo vinicchayoti.
ਆਸੇવਨਪਚ੍ਚਯਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ।
Āsevanapaccayaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਪਟ੍ਠਾਨਪਾਲ਼ਿ • Paṭṭhānapāḷi / (੨) ਪਚ੍ਚਯਨਿਦ੍ਦੇਸੋ • (2) Paccayaniddeso
