| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
੧. ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
1. Assādadiṭṭhiniddeso
੧੨੮. ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ? ਯਂ ਰੂਪਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਅਯਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ ਅਸ੍ਸਾਦੋ, ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਅਸ੍ਸਾਦੋ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਦੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ।
128. Assādadiṭṭhiyā katamehi pañcatiṃsāya ākārehi abhiniveso hoti? Yaṃ rūpaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ rūpassa assādoti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Diṭṭhi na assādo, assādo na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, añño assādo. Yā ca diṭṭhi yo ca assādo – ayaṃ vuccati assādadiṭṭhi.
ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਨ੍ਨੋ। ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਸੇવਿਤਬ੍ਬੋ ਨ ਭਜਿਤਬ੍ਬੋ ਨ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤਬ੍ਬੋ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾ। ਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਰਾਗੋ 1, ਸੋ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ ਰਾਗੋ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਰਾਗੋ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯੋ ਚ ਰਾਗੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗੋ। ਤਾਯ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਤੇਨ ਚ ਰਾਗੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗਰਤ੍ਤੋ। ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗਰਤ੍ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਦਿਨ੍ਨਂ ਦਾਨਂ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਨ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ।
Assādadiṭṭhi micchādiṭṭhi diṭṭhivipatti. Tāya diṭṭhivipattiyā samannāgato puggalo diṭṭhivipanno. Diṭṭhivipanno puggalo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo. Taṃ kissa hetu? Diṭṭhi hissa pāpikā. Yo diṭṭhiyā rāgo 2, so na diṭṭhi. Diṭṭhi na rāgo. Aññā diṭṭhi, añño rāgo. Yā ca diṭṭhi yo ca rāgo – ayaṃ vuccati diṭṭhirāgo. Tāya ca diṭṭhiyā tena ca rāgena samannāgato puggalo diṭṭhirāgaratto. Diṭṭhirāgaratte puggale dinnaṃ dānaṃ na mahapphalaṃ hoti na mahānisaṃsaṃ. Taṃ kissa hetu? Diṭṭhi hissa pāpikā assādadiṭṭhi micchādiṭṭhi.
ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦ੍વੇવ ਗਤਿਯੋ – ਨਿਰਯੋ વਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿ વਾ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਯਞ੍ਚੇવ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਯਞ੍ਚ વਚੀਕਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਯਞ੍ਚ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਯਾ ਚ ਚੇਤਨਾ ਯਾ ਚ ਪਤ੍ਥਨਾ ਯੋ ਚ ਪਣਿਧਿ ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਟ੍ਠਾਯ ਅਕਨ੍ਤਾਯ ਅਮਨਾਪਾਯ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਿਮ੍ਬਬੀਜਂ વਾ ਕੋਸਾਤਕੀਬੀਜਂ વਾ ਤਿਤ੍ਤਕਾਲਾਬੁਬੀਜਂ વਾ ਅਲ੍ਲਾਯ ਪਥવਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਯਂ ਚੇવ ਪਥવਿਰਸਂ ਉਪਾਦਿਯਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਆਪੋਰਸਂ ਉਪਾਦਿਯਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾਯ ਕਟੁਕਤ੍ਤਾਯ ਅਸਾਤਤ੍ਤਾਯ 3 ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਬੀਜਂ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਂ। ਏવਮੇવਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਯਞ੍ਚੇવ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਯਞ੍ਚ વਚੀਕਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਯਞ੍ਚ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਯਾ ਚ ਚੇਤਨਾ ਯਾ ਚ ਪਤ੍ਥਨਾ ਯੋ ਚ ਪਣਿਧਿ ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਟ੍ਠਾਯ ਅਕਨ੍ਤਾਯ ਅਮਨਾਪਾਯ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ।
Micchādiṭṭhikassa purisapuggalassa dveva gatiyo – nirayo vā tiracchānayoni vā. Micchādiṭṭhikassa purisapuggalassa yañceva kāyakammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ samādinnaṃ, yañca vacīkammaṃ…pe… yañca manokammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ samādinnaṃ, yā ca cetanā yā ca patthanā yo ca paṇidhi ye ca saṅkhārā, sabbe te dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu? Diṭṭhi hissa pāpikā. Seyyathāpi nimbabījaṃ vā kosātakībījaṃ vā tittakālābubījaṃ vā allāya pathaviyā nikkhittaṃ yaṃ ceva pathavirasaṃ upādiyati, yañca āporasaṃ upādiyati, sabbaṃ taṃ tittakattāya kaṭukattāya asātattāya 4 saṃvattati. Taṃ kissa hetu? Bījaṃ hissa pāpikaṃ. Evamevaṃ micchādiṭṭhikassa purisapuggalassa yañceva kāyakammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ samādinnaṃ, yañca vacīkammaṃ…pe… yañca manokammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ samādinnaṃ, yā ca cetanā yā ca patthanā yo ca paṇidhi ye ca saṅkhārā, sabbe te dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu? Diṭṭhi hissa pāpikā assādadiṭṭhi micchādiṭṭhi.
ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰਂ, ਦਿਟ੍ਠਿવਿਸੂਕਂ, ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਲ੍ਲਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਬਾਧੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਪਲਿਬੋਧੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਬਨ੍ਧਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਪਪਾਤੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਤਾਪੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਲ਼ਾਹੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਗਨ੍ਥੋ, ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿવੇਸੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੋ – ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞੋਗੋ।
Micchādiṭṭhi diṭṭhigataṃ, diṭṭhigahanaṃ, diṭṭhikantāraṃ, diṭṭhivisūkaṃ, diṭṭhivipphanditaṃ, diṭṭhisaññojanaṃ, diṭṭhisallaṃ, diṭṭhisambādho, diṭṭhipalibodho, diṭṭhibandhanaṃ, diṭṭhipapāto, diṭṭhānusayo, diṭṭhisantāpo, diṭṭhipariḷāho, diṭṭhigantho, diṭṭhupādānaṃ, diṭṭhābhiniveso, diṭṭhiparāmāso – imehi aṭṭhārasahi ākārehi pariyuṭṭhitacittassa saññogo.
੧੨੯. ਅਤ੍ਥਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਚੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਚ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਕਤਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਚੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਚ? ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ – ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਚੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਚ। ਕਤਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ? ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਮਾਨਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਭવਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਇਸ੍ਸਾਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਮਚ੍ਛਰਿਯਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਅਨੁਨਯਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਞ੍ਞੋਜਨਂ – ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ।
129. Atthi saññojanāni ceva diṭṭhiyo ca, atthi saññojanāni na ca diṭṭhiyo. Katamāni saññojanāni ceva diṭṭhiyo ca? Sakkāyadiṭṭhi, sīlabbataparāmāso – imāni saññojanāni ceva diṭṭhiyo ca. Katamāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo? Kāmarāgasaññojanaṃ, paṭighasaññojanaṃ, mānasaññojanaṃ, vicikicchāsaññojanaṃ, bhavarāgasaññojanaṃ, issāsaññojanaṃ, macchariyasaññojanaṃ, anunayasaññojanaṃ, avijjāsaññojanaṃ – imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo.
ਯਂ વੇਦਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ…ਪੇ॰… ਯਂ ਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਚ੍ਚ…ਪੇ॰… ਯਂ ਸਙ੍ਖਾਰੇ 5 ਪਟਿਚ੍ਚ…ਪੇ॰… ਯਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਚਕ੍ਖੁਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਸੋਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਘਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਜਿવ੍ਹਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਕਾਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਮਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਰੂਪੇ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਸਦ੍ਦੇ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਗਨ੍ਧੇ ਪਟਿਚ੍ਚ … ਯਂ ਰਸੇ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ … ਯਂ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਘਾਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਜਿવ੍ਹਾਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਘਾਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਜਿવ੍ਹਾਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ… ਯਂ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਅਯਂ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾਯ વੇਦਨਾਯ ਅਸ੍ਸਾਦੋਤਿ – ਅਭਿਨਿવੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ ਅਸ੍ਸਾਦੋ, ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਅਸ੍ਸਾਦੋ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਦੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ।
Yaṃ vedanaṃ paṭicca…pe… yaṃ saññaṃ paṭicca…pe… yaṃ saṅkhāre 6 paṭicca…pe… yaṃ viññāṇaṃ paṭicca… yaṃ cakkhuṃ paṭicca… yaṃ sotaṃ paṭicca… yaṃ ghānaṃ paṭicca… yaṃ jivhaṃ paṭicca… yaṃ kāyaṃ paṭicca… yaṃ manaṃ paṭicca… yaṃ rūpe paṭicca… yaṃ sadde paṭicca… yaṃ gandhe paṭicca … yaṃ rase paṭicca… yaṃ phoṭṭhabbe paṭicca… yaṃ dhamme paṭicca… yaṃ cakkhuviññāṇaṃ paṭicca… yaṃ sotaviññāṇaṃ paṭicca… yaṃ ghānaviññāṇaṃ paṭicca… yaṃ jivhāviññāṇaṃ paṭicca… yaṃ kāyaviññāṇaṃ paṭicca… yaṃ manoviññāṇaṃ paṭicca … yaṃ cakkhusamphassaṃ paṭicca… yaṃ sotasamphassaṃ paṭicca… yaṃ ghānasamphassaṃ paṭicca… yaṃ jivhāsamphassaṃ paṭicca… yaṃ kāyasamphassaṃ paṭicca… yaṃ manosamphassaṃ paṭicca… yaṃ cakkhusamphassajaṃ vedanaṃ paṭicca… yaṃ sotasamphassajaṃ vedanaṃ paṭicca… yaṃ ghānasamphassajaṃ vedanaṃ paṭicca… yaṃ jivhāsamphassajaṃ vedanaṃ paṭicca… yaṃ kāyasamphassajaṃ vedanaṃ paṭicca… yaṃ manosamphassajaṃ vedanaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ manosamphassajāya vedanāya assādoti – abhinivesaparāmāso diṭṭhi. Diṭṭhi na assādo, assādo na diṭṭhi. Aññā diṭṭhi, añño assādo. Yā ca diṭṭhi yo ca assādo – ayaṃ vuccati assādadiṭṭhi.
ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿ। ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਨ੍ਨੋ। ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਸੇવਿਤਬ੍ਬੋ ਨ ਭਜਿਤਬ੍ਬੋ ਨ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤਬ੍ਬੋ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾ। ਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਰਾਗੋ, ਸੋ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿ। ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ ਰਾਗੋ। ਅਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਰਾਗੋ। ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯੋ ਚ ਰਾਗੋ, ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗੋ। ਤਾਯ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਤੇਨ ਚ ਰਾਗੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗਰਤ੍ਤੋ। ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗਰਤ੍ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਦਿਨ੍ਨਂ ਦਾਨਂ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਨ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ।
Assādadiṭṭhi micchādiṭṭhi diṭṭhivipatti. Tāya diṭṭhivipattiyā samannāgato puggalo diṭṭhivipanno. Diṭṭhivipanno puggalo na sevitabbo na bhajitabbo na payirupāsitabbo. Taṃ kissa hetu? Diṭṭhi hissa pāpikā. Yo diṭṭhiyā rāgo, so na diṭṭhi. Diṭṭhi na rāgo. Aññā diṭṭhi, añño rāgo. Yā ca diṭṭhi yo ca rāgo, ayaṃ vuccati diṭṭhirāgo. Tāya ca diṭṭhiyā tena ca rāgena samannāgato puggalo diṭṭhirāgaratto. Diṭṭhirāgaratte puggale dinnaṃ dānaṃ na mahapphalaṃ hoti na mahānisaṃsaṃ. Taṃ kissa hetu? Diṭṭhi hissa pāpikā assādadiṭṭhi micchādiṭṭhi.
ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦ੍વੇવ ਗਤਿਯੋ – ਨਿਰਯੋ વਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿ વਾ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਯਞ੍ਚੇવ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਯਞ੍ਚ વਚੀਕਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਯਞ੍ਚ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਯਾ ਚ ਚੇਤਨਾ ਯਾ ਚ ਪਤ੍ਥਨਾ ਯੋ ਚ ਪਣਿਧਿ ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਟ੍ਠਾਯ ਅਕਨ੍ਤਾਯ ਅਮਨਾਪਾਯ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਿਮ੍ਬਬੀਜਂ વਾ ਕੋਸਾਤਕੀਬੀਜਂ વਾ ਤਿਤ੍ਤਕਾਲਾਬੁਬੀਜਂ વਾ ਅਲ੍ਲਾਯ ਪਥવਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਯਞ੍ਚੇવ ਪਥવਿਰਸਂ ਉਪਾਦਿਯਤਿ ਯਞ੍ਚ ਆਪੋਰਸਂ ਉਪਾਦਿਯਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾਯ ਕਟੁਕਤ੍ਤਾਯ ਅਸਾਤਤ੍ਤਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਬੀਜਂ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਂ। ਏવਮੇવਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਯਞ੍ਚੇવ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਯਞ੍ਚ વਚੀਕਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਯਞ੍ਚ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਯਾ ਚ ਚੇਤਨਾ ਯਾ ਚ ਪਤ੍ਥਨਾ ਯੋ ਚ ਪਣਿਧਿ ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਟ੍ਠਾਯ ਅਕਨ੍ਤਾਯ ਅਮਨਾਪਾਯ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ।
Micchādiṭṭhikassa purisapuggalassa dveva gatiyo – nirayo vā tiracchānayoni vā. Micchādiṭṭhikassa purisapuggalassa yañceva kāyakammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ samādinnaṃ, yañca vacīkammaṃ…pe… yañca manokammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ samādinnaṃ, yā ca cetanā yā ca patthanā yo ca paṇidhi ye ca saṅkhārā, sabbe te dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu? Diṭṭhi hissa pāpikā. Seyyathāpi nimbabījaṃ vā kosātakībījaṃ vā tittakālābubījaṃ vā allāya pathaviyā nikkhittaṃ yañceva pathavirasaṃ upādiyati yañca āporasaṃ upādiyati, sabbaṃ taṃ tittakattāya kaṭukattāya asātattāya saṃvattati. Taṃ kissa hetu? Bījaṃ hissa pāpikaṃ. Evamevaṃ micchādiṭṭhikassa purisapuggalassa yañceva kāyakammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ samādinnaṃ yañca vacīkammaṃ…pe… yañca manokammaṃ yathādiṭṭhi samattaṃ samādinnaṃ, yā ca cetanā yā ca patthanā yo ca paṇidhi ye ca saṅkhārā, sabbe te dhammā aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu? Diṭṭhi hissa pāpikā assādadiṭṭhi micchādiṭṭhi.
ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ…ਪੇ॰… ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿવੇਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੋ – ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞੋਗੋ।
Micchādiṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ…pe… diṭṭhābhiniveso diṭṭhiparāmāso – imehi aṭṭhārasahi ākārehi pariyuṭṭhitacittassa saññogo.
ਅਤ੍ਥਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਚੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਚ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਕਤਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਚੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਚ? ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ – ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਚੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਚ। ਕਤਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ? ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਮਾਨਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਭવਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਇਸ੍ਸਾਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਮਚ੍ਛਰਿਯਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਅਨੁਨਯਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸਞ੍ਞੋਜਨਂ – ਇਮਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ, ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ। ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿવੇਸੋ ਹੋਤਿ।
Atthi saññojanāni ceva diṭṭhiyo ca, atthi saññojanāni na ca diṭṭhiyo. Katamāni saññojanāni ceva diṭṭhiyo ca? Sakkāyadiṭṭhi, sīlabbataparāmāso – imāni saññojanāni ceva diṭṭhiyo ca. Katamāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo? Kāmarāgasaññojanaṃ, paṭighasaññojanaṃ, mānasaññojanaṃ, vicikicchāsaññojanaṃ, bhavarāgasaññojanaṃ, issāsaññojanaṃ, macchariyasaññojanaṃ, anunayasaññojanaṃ, avijjāsaññojanaṃ – imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo. Assādadiṭṭhiyā imehi pañcatiṃsāya ākārehi abhiniveso hoti.
ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਠਮੋ।
Assādadiṭṭhiniddeso paṭhamo.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ੧. ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • 1. Assādadiṭṭhiniddesavaṇṇanā
