Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ఇతివుత్తక-అట్ఠకథా • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ౬. అసుభానుపస్సీసుత్తవణ్ణనా

    6. Asubhānupassīsuttavaṇṇanā

    ౮౫. ఛట్ఠే అసుభానుపస్సీతి అసుభం అనుపస్సన్తా ద్వత్తింసాకారవసేన చేవ ఉద్ధుమాతకాదీసు గహితనిమిత్తస్స ఉపసంహరణవసేన చ కాయస్మిం అసుభం అసుభాకారం అనుపస్సకా హుత్వా విహరథ. ఆనాపానస్సతీతి ఆనాపానే సతి, తం ఆరబ్భ పవత్తా సతి, అస్సాసపస్సాసపరిగ్గాహికా సతీతి అత్థో. వుత్తఞ్హేతం ‘‘ఆనన్తి అస్సాసో, నో పస్సాసో. పానన్తి పస్సాసో, నో అస్సాసో’’తిఆది (పటి॰ మ॰ ౧.౧౬౦).

    85. Chaṭṭhe asubhānupassīti asubhaṃ anupassantā dvattiṃsākāravasena ceva uddhumātakādīsu gahitanimittassa upasaṃharaṇavasena ca kāyasmiṃ asubhaṃ asubhākāraṃ anupassakā hutvā viharatha. Ānāpānassatīti ānāpāne sati, taṃ ārabbha pavattā sati, assāsapassāsapariggāhikā satīti attho. Vuttañhetaṃ ‘‘ānanti assāso, no passāso. Pānanti passāso, no assāso’’tiādi (paṭi. ma. 1.160).

    వోతి తుమ్హాకం. అజ్ఝత్తన్తి ఇధ గోచరజ్ఝత్తం అధిప్పేతం. పరిముఖన్తి అభిముఖం. సూపట్ఠితాతి సుట్ఠు ఉపట్ఠితా. ఇదం వుత్తం హోతి – ఆనాపానస్సతి చ తుమ్హాకం కమ్మట్ఠానాభిముఖం సుట్ఠు ఉపట్ఠితా హోతూతి. అథ వా పరిముఖన్తి పరిగ్గహితనియ్యానం. వుత్తఞ్హేతం పటిసమ్భిదాయం – ‘‘పరీతి పరిగ్గహట్ఠో, ముఖన్తి నియ్యానట్ఠో , సతీతి ఉపట్ఠానట్ఠో, తేన వుచ్చతి పరిముఖం సతి’’న్తి (పటి॰ మ॰ ౧.౧౬౪). ఇమినా చతుసతిపట్ఠానసోళసప్పభేదా ఆనాపానస్సతికమ్మట్ఠానభావనా దస్సితాతి దట్ఠబ్బా.

    Voti tumhākaṃ. Ajjhattanti idha gocarajjhattaṃ adhippetaṃ. Parimukhanti abhimukhaṃ. Sūpaṭṭhitāti suṭṭhu upaṭṭhitā. Idaṃ vuttaṃ hoti – ānāpānassati ca tumhākaṃ kammaṭṭhānābhimukhaṃ suṭṭhu upaṭṭhitā hotūti. Atha vā parimukhanti pariggahitaniyyānaṃ. Vuttañhetaṃ paṭisambhidāyaṃ – ‘‘parīti pariggahaṭṭho, mukhanti niyyānaṭṭho , satīti upaṭṭhānaṭṭho, tena vuccati parimukhaṃ sati’’nti (paṭi. ma. 1.164). Iminā catusatipaṭṭhānasoḷasappabhedā ānāpānassatikammaṭṭhānabhāvanā dassitāti daṭṭhabbā.

    ఏవం సఙ్ఖేపేనేవ రాగచరితవితక్కచరితానం సప్పాయం పటికూలమనసికారకాయానుపస్సనావసేన సమథకమ్మట్ఠానం విపస్సనాకమ్మట్ఠానఞ్చ ఉపదిసిత్వా ఇదాని సుద్ధవిపస్సనాకమ్మట్ఠానమేవ దస్సేన్తో ‘‘సబ్బసఙ్ఖారేసు అనిచ్చానుపస్సినో విహరథా’’తి ఆహ. తత్థ అనిచ్చం, అనిచ్చలక్ఖణం, అనిచ్చానుపస్సనా, అనిచ్చానుపస్సీతి ఇదం చతుక్కం వేదితబ్బం. హుత్వా, అభావతో, ఉదయబ్బయయోగతో, తావకాలికతో, నిచ్చపటిక్ఖేపతో చ ఖన్ధపఞ్చకం అనిచ్చం నామ. తస్స యో హుత్వా అభావాకారో, తం అనిచ్చలక్ఖణం నామ. తం ఆరబ్భ పవత్తా విపస్సనా అనిచ్చానుపస్సనా. తం అనిచ్చన్తి విపస్సకో అనిచ్చానుపస్సీ. ఏత్థ చ ఏకాదసవిధా అసుభకథా పఠమజ్ఝానం పాపేత్వా, సోళసవత్థుకా చ ఆనాపానకథా చతుత్థజ్ఝానం పాపేత్వా, విపస్సనాకథా చ విత్థారతో వత్తబ్బా, సా పన సబ్బాకారతో విసుద్ధిమగ్గే (విసుద్ధి॰ ౨.౭౩౭-౭౪౦) కథితాతి తత్థ వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బా.

    Evaṃ saṅkhepeneva rāgacaritavitakkacaritānaṃ sappāyaṃ paṭikūlamanasikārakāyānupassanāvasena samathakammaṭṭhānaṃ vipassanākammaṭṭhānañca upadisitvā idāni suddhavipassanākammaṭṭhānameva dassento ‘‘sabbasaṅkhāresu aniccānupassino viharathā’’ti āha. Tattha aniccaṃ, aniccalakkhaṇaṃ, aniccānupassanā, aniccānupassīti idaṃ catukkaṃ veditabbaṃ. Hutvā, abhāvato, udayabbayayogato, tāvakālikato, niccapaṭikkhepato ca khandhapañcakaṃ aniccaṃ nāma. Tassa yo hutvā abhāvākāro, taṃ aniccalakkhaṇaṃ nāma. Taṃ ārabbha pavattā vipassanā aniccānupassanā. Taṃ aniccanti vipassako aniccānupassī. Ettha ca ekādasavidhā asubhakathā paṭhamajjhānaṃ pāpetvā, soḷasavatthukā ca ānāpānakathā catutthajjhānaṃ pāpetvā, vipassanākathā ca vitthārato vattabbā, sā pana sabbākārato visuddhimagge (visuddhi. 2.737-740) kathitāti tattha vuttanayeneva veditabbā.

    ఇదాని అసుభానుపస్సనాదీహి నిప్ఫాదేతబ్బం ఫలవిసేసం దస్సేతుం ‘‘అసుభానుపస్సీన’’న్తిఆదిమాహ. తత్థ సుభాయ ధాతుయాతి సుభభావే, సుభనిమిత్తేతి అత్థో. రాగానుసయోతి సుభారమ్మణే ఉప్పజ్జనారహో కామరాగానుసయో. సో కేసాదీసు ఉద్ధుమాతకాదీసు వా అసుభానుపస్సీనం అసుభనిమిత్తం గహేత్వా తత్థ పఠమజ్ఝానం నిబ్బత్తేత్వా తం పాదకం కత్వా విపస్సనం పట్ఠపేత్వా అధిగతేన అనాగామిమగ్గేన పహీయతి, సబ్బసో సముచ్ఛిన్దీయతీతి అత్థో. వుత్తఞ్హేతం ‘‘అసుభా భావేతబ్బా కామరాగస్స పహానాయా’’తి (అ॰ ని॰ ౯.౩; ఉదా॰ ౩౧). బాహిరాతి బహిద్ధావత్థుకత్తా అనత్థావహత్తా చ బాహిరా బహిభూతా. వితక్కాసయాతి కామసఙ్కప్పాదిమిచ్ఛావితక్కా. తే హి అప్పహీనా ఆసయానుగతా సతి పచ్చయసమవాయే ఉప్పజ్జనతో వితక్కాసయాతి వుత్తా. కామవితక్కో చేత్థ కామరాగగ్గహణేన గహితో ఏవాతి తదవసేసా వితక్కా ఏవ వుత్తాతి వేదితబ్బా. విఘాతపక్ఖికాతి దుక్ఖభాగియా, ఇచ్ఛావిఘాతనిబ్బత్తనకా వా. తే న హోన్తీతి తే పహీయన్తి. బ్యాపాదవితక్కో, విహింసావితక్కో, ఞాతివితక్కో, జనపదవితక్కో, అమరావితక్కో, అనవఞ్ఞత్తిపటిసంయుత్తో వితక్కో, లాభసక్కారసిలోకపటిసంయుత్తో వితక్కో, పరానుద్దయతాపటిసంయుత్తో వితక్కోతి అట్ఠ, కామవితక్కేన సద్ధిం నవవిధా మహావితక్కా ఆనాపానస్సతిసమాధినా తన్నిస్సితాయ చ విపస్సనాయ పుబ్బభాగే విక్ఖమ్భితా. తం పాదకం కత్వా అధిగతేన అరియమగ్గేన యథారహం అనవసేసతో పహీయన్తి. వుత్తమ్పి చేతం ‘‘ఆనాపానస్సతి భావేతబ్బా వితక్కుపచ్ఛేదాయా’’తి (అ॰ ని॰ ౯.౩; ఉదా॰ ౩౧).

    Idāni asubhānupassanādīhi nipphādetabbaṃ phalavisesaṃ dassetuṃ ‘‘asubhānupassīna’’ntiādimāha. Tattha subhāya dhātuyāti subhabhāve, subhanimitteti attho. Rāgānusayoti subhārammaṇe uppajjanāraho kāmarāgānusayo. So kesādīsu uddhumātakādīsu vā asubhānupassīnaṃ asubhanimittaṃ gahetvā tattha paṭhamajjhānaṃ nibbattetvā taṃ pādakaṃ katvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā adhigatena anāgāmimaggena pahīyati, sabbaso samucchindīyatīti attho. Vuttañhetaṃ ‘‘asubhā bhāvetabbā kāmarāgassa pahānāyā’’ti (a. ni. 9.3; udā. 31). Bāhirāti bahiddhāvatthukattā anatthāvahattā ca bāhirā bahibhūtā. Vitakkāsayāti kāmasaṅkappādimicchāvitakkā. Te hi appahīnā āsayānugatā sati paccayasamavāye uppajjanato vitakkāsayāti vuttā. Kāmavitakko cettha kāmarāgaggahaṇena gahito evāti tadavasesā vitakkā eva vuttāti veditabbā. Vighātapakkhikāti dukkhabhāgiyā, icchāvighātanibbattanakā vā. Te na hontīti te pahīyanti. Byāpādavitakko, vihiṃsāvitakko, ñātivitakko, janapadavitakko, amarāvitakko, anavaññattipaṭisaṃyutto vitakko, lābhasakkārasilokapaṭisaṃyutto vitakko, parānuddayatāpaṭisaṃyutto vitakkoti aṭṭha, kāmavitakkena saddhiṃ navavidhā mahāvitakkā ānāpānassatisamādhinā tannissitāya ca vipassanāya pubbabhāge vikkhambhitā. Taṃ pādakaṃ katvā adhigatena ariyamaggena yathārahaṃ anavasesato pahīyanti. Vuttampi cetaṃ ‘‘ānāpānassati bhāvetabbā vitakkupacchedāyā’’ti (a. ni. 9.3; udā. 31).

    యా అవిజ్జా, సా పహీయతీతి యా సచ్చసభావపటిచ్ఛాదినీ సబ్బానత్థకారీ సకలస్స వట్టదుక్ఖస్స మూలభూతా అవిజ్జా, సా అనిచ్చానుపస్సీనం విహరతం సముచ్ఛిజ్జతి. ఇదం కిర భగవతా అనిచ్చాకారతో వుట్ఠితస్స సుక్ఖవిపస్సకఖీణాసవస్స వసేన వుత్తం. తస్సాయం సఙ్ఖేపత్థో – తేభూమకేసు సబ్బసఙ్ఖారేసు అనిచ్చాదితో సమ్మసనం పట్ఠపేత్వా విపస్సన్తానం యదా అనిచ్చన్తి పవత్తమానా వుట్ఠానగామినీవిపస్సనా మగ్గేన ఘటీయతి, అనుక్కమేన అరహత్తమగ్గో ఉప్పజ్జతి, తేసం అనిచ్చానుపస్సీనం విహరతం అవిజ్జా అనవసేసతో పహీయతి, అరహత్తమగ్గవిజ్జా ఉప్పజ్జతీతి. అనిచ్చానుపస్సీనం విహరతన్తి ఇదం అనిచ్చలక్ఖణస్స తేసం పాకటభావతో ఇతరస్స లక్ఖణద్వయస్స గహణే ఉపాయభావతో వా వుత్తం, న పన ఏకస్సేవ లక్ఖణస్స అనుపస్సితబ్బతో. వుత్తఞ్హేతం ‘‘యదనిచ్చం తం దుక్ఖం, యం దుక్ఖం తదనత్తా’’తి (సం॰ ని॰ ౩.౧౫). అపరమ్పి వుత్తం ‘‘అనిచ్చసఞ్ఞినో హి, మేఘియ, అనత్తసఞ్ఞా సణ్ఠాతి, అనత్తసఞ్ఞీ అస్మిమానసముగ్ఘాతం పాపుణాతీ’’తి.

    Yā avijjā, sā pahīyatīti yā saccasabhāvapaṭicchādinī sabbānatthakārī sakalassa vaṭṭadukkhassa mūlabhūtā avijjā, sā aniccānupassīnaṃ viharataṃ samucchijjati. Idaṃ kira bhagavatā aniccākārato vuṭṭhitassa sukkhavipassakakhīṇāsavassa vasena vuttaṃ. Tassāyaṃ saṅkhepattho – tebhūmakesu sabbasaṅkhāresu aniccādito sammasanaṃ paṭṭhapetvā vipassantānaṃ yadā aniccanti pavattamānā vuṭṭhānagāminīvipassanā maggena ghaṭīyati, anukkamena arahattamaggo uppajjati, tesaṃ aniccānupassīnaṃ viharataṃ avijjā anavasesato pahīyati, arahattamaggavijjā uppajjatīti. Aniccānupassīnaṃ viharatanti idaṃ aniccalakkhaṇassa tesaṃ pākaṭabhāvato itarassa lakkhaṇadvayassa gahaṇe upāyabhāvato vā vuttaṃ, na pana ekasseva lakkhaṇassa anupassitabbato. Vuttañhetaṃ ‘‘yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ, yaṃ dukkhaṃ tadanattā’’ti (saṃ. ni. 3.15). Aparampi vuttaṃ ‘‘aniccasaññino hi, meghiya, anattasaññā saṇṭhāti, anattasaññī asmimānasamugghātaṃ pāpuṇātī’’ti.

    గాథాసు ఆనాపానే పటిస్సతోతి ఆనాపాననిమిత్తస్మిం పటి పటి సతో, ఉపట్ఠితస్సతీతి అత్థో. పస్సన్తి ఆసవక్ఖయఞాణచక్ఖునా సఙ్ఖారూపసమం నిబ్బానం పస్సన్తో. ఆతాపీ సబ్బదాతి అన్తరావోసానం అనాపజ్జిత్వా అసుభానుపస్సనాదీసు సతతం ఆతాపీ యుత్తప్పయుత్తో, తతో ఏవ యతో వాయమమానో, నియతో వా సమ్మత్తనియామేన తత్థ సబ్బసఙ్ఖారసమథే నిబ్బానే అరహత్తఫలవిముత్తియా విముచ్చతి. సేసం వుత్తనయమేవ.

    Gāthāsu ānāpāne paṭissatoti ānāpānanimittasmiṃ paṭi paṭi sato, upaṭṭhitassatīti attho. Passanti āsavakkhayañāṇacakkhunā saṅkhārūpasamaṃ nibbānaṃ passanto. Ātāpī sabbadāti antarāvosānaṃ anāpajjitvā asubhānupassanādīsu satataṃ ātāpī yuttappayutto, tato eva yato vāyamamāno, niyato vā sammattaniyāmena tattha sabbasaṅkhārasamathe nibbāne arahattaphalavimuttiyā vimuccati. Sesaṃ vuttanayameva.

    ఛట్ఠసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Chaṭṭhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / ఇతివుత్తకపాళి • Itivuttakapāḷi / ౬. అసుభానుపస్సీసుత్తం • 6. Asubhānupassīsuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact