| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
3. අසුභසුත්‌තවණ්‌ණනා
3. Asubhasuttavaṇṇanā
163. තතියෙ ‘‘යථා එතං, තථා ඉද’’න්‌ති ඉමිනා නයෙනාති එතෙන –
163. Tatiye ‘‘yathā etaṃ, tathā ida’’nti iminā nayenāti etena –
‘‘යථා ඉදං තථා එතං, යථා එතං තථා ඉදං;
‘‘Yathā idaṃ tathā etaṃ, yathā etaṃ tathā idaṃ;
අජ්‌ඣත්‌තඤ්‌ච බහිද්‌ධා ච, කායෙ ඡන්‌දං විරාජයෙ’’ති. (සු. නි. 205); –
Ajjhattañca bahiddhā ca, kāye chandaṃ virājaye’’ti. (su. ni. 205); –
ඉමං දෙසනානයං සඞ්‌ගණ්‌හාති. තස්‌සත්‌ථො – යථා ඉදං සවිඤ්‌ඤාණකාසුභං ආයුඋස්‌මාවිඤ්‌ඤාණානං අනපගමා චරති තිට්‌ඨති නිසීදති සයති, තථා එතං එතරහි සුසානෙ සයිතං අවිඤ්‌ඤාණකම්‌පි පුබ්‌බෙ තෙසං ධම්‌මානං අනපගමා අහොසි. යථා ච එතං එතරහි මතසරීරං තෙසං ධම්‌මානං අපගමා න චරති න තිට්‌ඨති න නිසීදති න සෙය්‍යං කප්‌පෙති, තථා ඉදං සවිඤ්‌ඤාණකම්‌පි තෙසං ධම්‌මානං අපගමා භවිස්‌සති. යථා ච ඉදං සවිඤ්‌ඤාණකං නෙතරහි සුසානෙ මතං සෙති න උද්‌ධුමාතකාදිභාවමුපගතං, තථා එතං එතරහි මතසරීරම්‌පි පුබ්‌බෙ අහොසි. යථා පනෙතං එතරහි අවිඤ්‌ඤාණකාසුභං මතකසුසානෙ සෙති උද්‌ධුමාතකාදිභාවඤ්‌ච උපගතං, තථා ඉදං සවිඤ්‌ඤාණකම්‌පි භවිස්‌සතීති. තත්‌ථ යථා ඉදං තථා එතන්‌ති අත්‌තනා මතසරීරස්‌ස සමානභාවං කරොන්‌තො බාහිරෙ දොසං පජහති. යථා එතං තථා ඉදන්‌ති මතසරීරෙන අත්‌තනො සමානභාවං කරොන්‌තො අජ්‌ඣත්‌තිකෙ රාගං පජහති. යෙනාකාරෙන උභයං සමං කරොති, තං සම්‌පජානන්‌තො උභයත්‌ථ මොහං පජහති.
Imaṃ desanānayaṃ saṅgaṇhāti. Tassattho – yathā idaṃ saviññāṇakāsubhaṃ āyuusmāviññāṇānaṃ anapagamā carati tiṭṭhati nisīdati sayati, tathā etaṃ etarahi susāne sayitaṃ aviññāṇakampi pubbe tesaṃ dhammānaṃ anapagamā ahosi. Yathā ca etaṃ etarahi matasarīraṃ tesaṃ dhammānaṃ apagamā na carati na tiṭṭhati na nisīdati na seyyaṃ kappeti, tathā idaṃ saviññāṇakampi tesaṃ dhammānaṃ apagamā bhavissati. Yathā ca idaṃ saviññāṇakaṃ netarahi susāne mataṃ seti na uddhumātakādibhāvamupagataṃ, tathā etaṃ etarahi matasarīrampi pubbe ahosi. Yathā panetaṃ etarahi aviññāṇakāsubhaṃ matakasusāne seti uddhumātakādibhāvañca upagataṃ, tathā idaṃ saviññāṇakampi bhavissatīti. Tattha yathā idaṃ tathā etanti attanā matasarīrassa samānabhāvaṃ karonto bāhire dosaṃ pajahati. Yathā etaṃ tathā idanti matasarīrena attano samānabhāvaṃ karonto ajjhattike rāgaṃ pajahati. Yenākārena ubhayaṃ samaṃ karoti, taṃ sampajānanto ubhayattha mohaṃ pajahati.
බහිද්‌ධා දිට්‌ඨානන්‌ති බහිද්‌ධා සුසානාදීසු දිට්‌ඨානං උද්‌ධුමාතකාදිදසන්‌නං අසුභානං. ‘‘නවන්‌නං පාටිකුල්‍යානං වසෙනා’’ති කස්‌මා වුත්‌තං, නනු අන්‌තිමජීවිකාභාවතො පිණ්‌ඩපාතස්‌ස අලාභලාභෙසු පරිතස්‌සනගෙධාදිසමුප්‌පත්‌තිතො භත්‌තස්‌ස සම්‌මදජනනතො කිමිකුලසංවද්‌ධනතොති එවමාදීහිපි ආකාරෙහි ආහාරෙපටිකූලතා පච්‌චවෙක්‌ඛිතබ්‌බා. වුත්‌තඤ්‌හෙතං – ‘‘අන්‌තමිදං, භික්‌ඛවෙ, ජීවිකානං යදිදං පිණ්‌ඩොල්‍යං අතිපාපොයං ලොකස්‌මිං යදිදං පිණ්‌ඩොල්‍යො විචරති පත්‌තපාණීති (සං. නි. 3.80; ඉතිවු. 91). අලද්‌ධා ච පිණ්‌ඩපාතං පරිතස්‌සති, ලද්‌ධා ච පිණ්‌ඩපාතං ගධිතො මුච්‌ඡිතො අජ්‌ඣොපන්‌නො අනාදීනවදස්‌සාවී අනිස්‌සරණපඤ්‌ඤො පරිභුඤ්‌ජතීති (අ. නි. 3.124). භුත්‌තො ච ආහාරො කස්‌සචි කදාචි මරණං වා මරණමත්‌තං වා දුක්‌ඛං ආවහතී’’ති.
Bahiddhā diṭṭhānanti bahiddhā susānādīsu diṭṭhānaṃ uddhumātakādidasannaṃ asubhānaṃ. ‘‘Navannaṃ pāṭikulyānaṃ vasenā’’ti kasmā vuttaṃ, nanu antimajīvikābhāvato piṇḍapātassa alābhalābhesu paritassanagedhādisamuppattito bhattassa sammadajananato kimikulasaṃvaddhanatoti evamādīhipi ākārehi āhārepaṭikūlatā paccavekkhitabbā. Vuttañhetaṃ – ‘‘antamidaṃ, bhikkhave, jīvikānaṃ yadidaṃ piṇḍolyaṃ atipāpoyaṃ lokasmiṃ yadidaṃ piṇḍolyo vicarati pattapāṇīti (saṃ. ni. 3.80; itivu. 91). Aladdhā ca piṇḍapātaṃ paritassati, laddhā ca piṇḍapātaṃ gadhito mucchito ajjhopanno anādīnavadassāvī anissaraṇapañño paribhuñjatīti (a. ni. 3.124). Bhutto ca āhāro kassaci kadāci maraṇaṃ vā maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ āvahatī’’ti.
කටුකීටකාදයො ද්‌වත්‌තිංසකුලප්‌පභෙදා කිමියො නං උපනිස්‌සාය ජීවන්‌තීති? වුච්‌චතෙ – අන්‌තිමජීවිකාභාවො තාව චිත්‌තසංකිලෙසවිසොධනත්‌ථං කම්‌මට්‌ඨානාභිනිවෙසනතො පගෙව මනසි කාතබ්‌බො ‘‘මාහං ඡවාලාතසදිසො භවෙය්‍ය’’න්‌ති. තථා පිණ්‌ඩපාතස්‌ස අලාභලාභෙසු පරිතස්‌සනගෙධාදිසමුප්‌පත්‌තිනිවාරණං පගෙව අනුට්‌ඨාතබ්‌බං සුපරිසුද්‌ධසීලස්‌ස පටිසඞ්‌ඛානවතො තදභාවතො. භත්‌තසම්‌මදො අනෙකන්‌තිකො පරිභොගෙ අන්‌තොගධොවාති වෙදිතබ්‌බො. කිමිකුලසංවද්‌ධනං පන සඞ්‌ගහෙතබ්‌බං, සඞ්‌ගහිතමෙව වා ‘‘නවන්‌නං පාටිකුල්‍යානං වසෙනා’’ති එත්‌ථ නියමස්‌ස අකතත්‌තා. ඉමිනා වා නයෙන ඉතරෙසම්‌පෙත්‌ථ සඞ්‌ගහො දට්‌ඨබ්‌බො යථාසම්‌භවමෙත්‌ථ පටිකූලතාපච්‌චවෙක්‌ඛණස්‌ස අධිප්‌පෙතත්‌තා.
Kaṭukīṭakādayo dvattiṃsakulappabhedā kimiyo naṃ upanissāya jīvantīti? Vuccate – antimajīvikābhāvo tāva cittasaṃkilesavisodhanatthaṃ kammaṭṭhānābhinivesanato pageva manasi kātabbo ‘‘māhaṃ chavālātasadiso bhaveyya’’nti. Tathā piṇḍapātassa alābhalābhesu paritassanagedhādisamuppattinivāraṇaṃ pageva anuṭṭhātabbaṃ suparisuddhasīlassa paṭisaṅkhānavato tadabhāvato. Bhattasammado anekantiko paribhoge antogadhovāti veditabbo. Kimikulasaṃvaddhanaṃ pana saṅgahetabbaṃ, saṅgahitameva vā ‘‘navannaṃ pāṭikulyānaṃ vasenā’’ti ettha niyamassa akatattā. Iminā vā nayena itaresampettha saṅgaho daṭṭhabbo yathāsambhavamettha paṭikūlatāpaccavekkhaṇassa adhippetattā.
එවඤ්‌ච කත්‌වා විසුද්‌ධිමග්‌ගෙ (විසුද්‌ධි. 1.294-295) දසහි ආකාරෙහි පටිකූලතා වෙදිතබ්‌බා. සෙය්‍යථිදං – ගමනතො, පරියෙසනතො, පරිභොගතො, ආසයතො, නිධානතො, අපරිපක්‌කතො, පරිපක්‌කතො, ඵලතො, නිස්‌සන්‌දතො, සම්‌මක්‌ඛනතොති. එවං දසන්‌නං වසෙන පාටිකුල්‍යවචනෙනපි ඉධ ‘‘නවන්‌න’’න්‌ති වචනං න විරුජ්‌ඣති, සම්‌මක්‌ඛනස්‌ස පරිභොගාදීසු ලබ්‌භමානභාවා විසුං තං අග්‌ගහෙත්‌වා න වදන්‌ති. විසුද්‌ධිමග්‌ගෙ (විසුද්‌ධි. 1.304) පන සම්‌මක්‌ඛනං පරිභොගාදීසු ලබ්‌භමානම්‌පි නිස්‌සන්‌දවසෙන විසෙසතො පටිකූලන්‌ති දස්‌සෙතුං සබ්‌බපච්‌ඡා ඨපිතා.
Evañca katvā visuddhimagge (visuddhi. 1.294-295) dasahi ākārehi paṭikūlatā veditabbā. Seyyathidaṃ – gamanato, pariyesanato, paribhogato, āsayato, nidhānato, aparipakkato, paripakkato, phalato, nissandato, sammakkhanatoti. Evaṃ dasannaṃ vasena pāṭikulyavacanenapi idha ‘‘navanna’’nti vacanaṃ na virujjhati, sammakkhanassa paribhogādīsu labbhamānabhāvā visuṃ taṃ aggahetvā na vadanti. Visuddhimagge (visuddhi. 1.304) pana sammakkhanaṃ paribhogādīsu labbhamānampi nissandavasena visesato paṭikūlanti dassetuṃ sabbapacchā ṭhapitā.
උක්‌කණ්‌ඨිතසඤ්‌ඤාය සමන්‌නාගතොති තීසු භවෙසු අරුච්‌චනවසෙන පවත්‌තාය විපස්‌සනාපඤ්‌ඤාය සමන්‌නාගතො. නිබ්‌බිදානුපස්‌සනා හෙසා සඤ්‌ඤාසීසෙන වුත්‌තා. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානමෙව.
Ukkaṇṭhitasaññāya samannāgatoti tīsu bhavesu aruccanavasena pavattāya vipassanāpaññāya samannāgato. Nibbidānupassanā hesā saññāsīsena vuttā. Sesamettha uttānameva.
අසුභසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Asubhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 3. අසුභසුත්‌තං • 3. Asubhasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 3. අසුභසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Asubhasuttavaṇṇanā
