| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
दीघ निकाय ३२
Dīgha Nikāya 32
Long Discourses 32
आटानाटियसुत्त
Āṭānāṭiyasutta
The Āṭānāṭiya Protection
१। पठमभाणवार
1. Paṭhamabhāṇavāra
1. The First Recitation Section
एवं मे सुतं—एकं समयं भगवा राजगहे विहरति गिज्झकूटे पब्बते। अथ खो चत्तारो महाराजा महतिया च यक्खसेनाय महतिया च गन्धब्बसेनाय महतिया च कुम्भण्डसेनाय महतिया च नागसेनाय चतुद्दिसं रक्खं ठपेत्वा चतुद्दिसं गुम्बं ठपेत्वा चतुद्दिसं ओवरणं ठपेत्वा अभिक्कन्ताय रत्तिया अभिक्कन्तवण्णा केवलकप्पं गिज्झकूटं पब्बतं ओभासेत्वा येन भगवा तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। तेपि खो यक्खा अप्पेकच्चे भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु, अप्पेकच्चे भगवता सद्धिं सम्मोदिंसु, सम्मोदनीयं कथं सारणीयं वीतिसारेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु, अप्पेकच्चे येन भगवा तेनञ्जलिं पणामेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु, अप्पेकच्चे नामगोत्तं सावेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु, अप्पेकच्चे तुण्हीभूता एकमन्तं निसीदिंसु।
Evaṁ me sutaṁ—ekaṁ samayaṁ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Atha kho cattāro mahārājā1 mahatiyā ca yakkhasenāya mahatiyā ca gandhabbasenāya mahatiyā ca kumbhaṇḍasenāya mahatiyā ca nāgasenāya catuddisaṁ rakkhaṁ ṭhapetvā catuddisaṁ gumbaṁ ṭhapetvā catuddisaṁ ovaraṇaṁ ṭhapetvā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ gijjhakūṭaṁ pabbataṁ obhāsetvā2 yena bhagavā tenupasaṅkamiṁsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṁ abhivādetvā ekamantaṁ nisīdiṁsu. Tepi kho yakkhā appekacce bhagavantaṁ abhivādetvā ekamantaṁ nisīdiṁsu, appekacce bhagavatā saddhiṁ sammodiṁsu, sammodanīyaṁ kathaṁ sāraṇīyaṁ vītisāretvā ekamantaṁ nisīdiṁsu, appekacce yena bhagavā tenañjaliṁ paṇāmetvā ekamantaṁ nisīdiṁsu, appekacce nāmagottaṁ sāvetvā ekamantaṁ nisīdiṁsu, appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṁ nisīdiṁsu.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Rājagaha, on the Vulture’s Peak Mountain. Then, late at night, the Four Great Kings—with large armies of spirits, centaurs, goblins, and dragons—set guards, troops, and wards at the four quarters and then, lighting up the entire Vulture’s Peak with their beauty, went up to the Buddha, bowed, and sat down to one side. Before sitting down to one side, some spirits bowed, some exchanged greetings and polite conversation, some held up their joined palms toward the Buddha, some announced their name and clan, while some kept silent.
एकमन्तं निसिन्नो खो वेस्सवणो महाराजा भगवन्तं एतदवोच: “सन्ति हि, भन्ते, उळारा यक्खा भगवतो अप्पसन्ना। सन्ति हि, भन्ते, उळारा यक्खा भगवतो पसन्ना। सन्ति हि, भन्ते, मज्झिमा यक्खा भगवतो अप्पसन्ना। सन्ति हि, भन्ते, मज्झिमा यक्खा भगवतो पसन्ना। सन्ति हि, भन्ते, नीचा यक्खा भगवतो अप्पसन्ना। सन्ति हि, भन्ते, नीचा यक्खा भगवतो पसन्ना। येभुय्येन खो पन, भन्ते, यक्खा अप्पसन्नायेव भगवतो। तं किस्स हेतु? भगवा हि, भन्ते, पाणातिपाता वेरमणिया धम्मं देसेति, अदिन्नादाना वेरमणिया धम्मं देसेति, कामेसुमिच्छाचारा वेरमणिया धम्मं देसेति, मुसावादा वेरमणिया धम्मं देसेति, सुरामेरयमज्जप्पमादट्ठाना वेरमणिया धम्मं देसेति। येभुय्येन खो पन, भन्ते, यक्खा अप्पटिविरतायेव पाणातिपाता, अप्पटिविरता अदिन्नादाना, अप्पटिविरता कामेसुमिच्छाचारा, अप्पटिविरता मुसावादा, अप्पटिविरता सुरामेरयमज्जप्पमादट्ठाना। तेसं तं होति अप्पियं अमनापं।
Ekamantaṁ nisinno kho vessavaṇo mahārājā bhagavantaṁ etadavoca: “santi hi, bhante, uḷārā yakkhā bhagavato appasannā. Santi hi, bhante, uḷārā yakkhā bhagavato pasannā. Santi hi, bhante, majjhimā yakkhā bhagavato appasannā. Santi hi, bhante, majjhimā yakkhā bhagavato pasannā. Santi hi, bhante, nīcā yakkhā bhagavato appasannā. Santi hi, bhante, nīcā yakkhā bhagavato pasannā. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appasannāyeva bhagavato. Taṁ kissa hetu? Bhagavā hi, bhante, pāṇātipātā veramaṇiyā dhammaṁ deseti, adinnādānā veramaṇiyā dhammaṁ deseti, kāmesumicchācārā veramaṇiyā dhammaṁ deseti, musāvādā veramaṇiyā dhammaṁ deseti, surāmerayamajjappamādaṭṭhānā veramaṇiyā dhammaṁ deseti. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appaṭiviratāyeva pāṇātipātā, appaṭiviratā adinnādānā, appaṭiviratā kāmesumicchācārā, appaṭiviratā musāvādā, appaṭiviratā surāmerayamajjappamādaṭṭhānā. Tesaṁ taṁ hoti appiyaṁ amanāpaṁ.
Seated to one side, the Great King Vessavaṇa said to the Buddha, “Sir, some high spirits have confidence in the Buddha, some do not. Some middling spirits have confidence in the Buddha, some do not. Some low spirits have confidence in the Buddha, some do not. But mostly the spirits don’t have confidence in the Buddha. Why is that? Because the Buddha teaches them to refrain from killing living creatures, stealing, lying, sexual misconduct, and drinking alcohol. But mostly they don’t refrain from such things. They don’t like that or approve of it.
सन्ति हि, भन्ते, भगवतो सावका अरञ्ञवनपत्थानि पन्तानि सेनासनानि पटिसेवन्ति अप्पसद्दानि अप्पनिग्घोसानि विजनवातानि मनुस्सराहस्सेय्यकानि पटिसल्लानसारुप्पानि। तत्थ सन्ति उळारा यक्खा निवासिनो, ये इमस्मिं भगवतो पावचने अप्पसन्ना। तेसं पसादाय उग्गण्हातु, भन्ते, भगवा आटानाटियं रक्खं भिक्खूनं भिक्खुनीनं उपासकानं उपासिकानं गुत्तिया रक्खाय अविहिंसाय फासुविहाराया”ति। अधिवासेसि भगवा तुण्हीभावेन।
Santi hi, bhante, bhagavato sāvakā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppāni. Tattha santi uḷārā yakkhā nivāsino, ye imasmiṁ bhagavato pāvacane appasannā. Tesaṁ pasādāya uggaṇhātu, bhante, bhagavā āṭānāṭiyaṁ rakkhaṁ bhikkhūnaṁ bhikkhunīnaṁ upāsakānaṁ upāsikānaṁ guttiyā rakkhāya avihiṁsāya phāsuvihārāyā”ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
Sir, there are disciples of the Buddha who frequent remote lodgings in the wilderness and the forest that are quiet and still, far from the madding crowd, remote from human settlements, and fit for retreat. There dwell high spirits who have no confidence in the Buddha’s dispensation. To give them confidence, may the Buddha please learn the Āṭānāṭiya protection for the guarding, protection, safety, and comfort of the monks, nuns, laymen, and laywomen.” The Buddha consented with silence.
अथ खो वेस्सवणो महाराजा भगवतो अधिवासनं विदित्वा तायं वेलायं इमं आटानाटियं रक्खं अभासि:
Atha kho vessavaṇo mahārājā bhagavato adhivāsanaṁ viditvā tāyaṁ velāyaṁ imaṁ āṭānāṭiyaṁ rakkhaṁ abhāsi:
Then, knowing that the Buddha had consented, on that occasion Great King Vessavaṇa recited the Āṭānāṭiya protection.
“विपस्सिस्स च नमत्थु, चक्खुमन्तस्स सिरीमतो; सिखिस्सपि च नमत्थु, सब्बभूतानुकम्पिनो।
“Vipassissa ca3 namatthu, cakkhumantassa sirīmato; Sikhissapi ca namatthu, sabbabhūtānukampino.
“Hail Vipassī, the glorious Clear-eyed One! Hail Sikhī, compassionate for all beings!
वेस्सभुस्स च नमत्थु, न्हातकस्स तपस्सिनो; नमत्थु ककुसन्धस्स, मारसेनापमद्दिनो।
Vessabhussa ca4 namatthu, nhātakassa tapassino; Namatthu kakusandhassa, mārasenāpamaddino.
Hail Vessabhū, cleansed and austere! Hail Kakusandha, crusher of Māra’s army!
कोणागमनस्स नमत्थु, ब्राह्मणस्स वुसीमतो; कस्सपस्स च नमत्थु, विप्पमुत्तस्स सब्बधि।
Koṇāgamanassa namatthu, brāhmaṇassa vusīmato; Kassapassa ca5 namatthu, vippamuttassa sabbadhi.
Hail Koṇāgamana, the brahmin who has lived the life! Hail Kassapa, everywhere free!
अङ्गीरसस्स नमत्थु, सक्यपुत्तस्स सिरीमतो; यो इमं धम्मं देसेसि, सब्बदुक्खापनूदनं।
Aṅgīrasassa namatthu, sakyaputtassa sirīmato; Yo imaṁ dhammaṁ desesi, sabbadukkhāpanūdanaṁ.
Hail Aṅgīrasa, the glorious Sakyan! He taught this Dhamma that dispels all suffering.
ये चापि निब्बुता लोके, यथाभूतं विपस्सिसुं; ते जना अपिसुणाथ, महन्ता वीतसारदा।
Ye cāpi nibbutā loke, yathābhūtaṁ vipassisuṁ; Te janā apisuṇātha, mahantā vītasāradā.
Those in the world who are extinguished, truly discerning, not backbiters; such people being great of heart and rid of naivety,
हितं देवमनुस्सानं, यं नमस्सन्ति गोतमं; विज्जाचरणसम्पन्नं, महन्तं वीतसारदं।
Hitaṁ devamanussānaṁ, yaṁ namassanti gotamaṁ; Vijjācaraṇasampannaṁ, mahantaṁ vītasāradaṁ.
revere that Gotama; he who is helpful to gods and humans, accomplished in knowledge and conduct, great of heart and rid of naivety.
यतो उग्गच्छति सूरियो, आदिच्चो मण्डली महा; यस्स चुग्गच्छमानस्स, संवरीपि निरुज्झति; यस्स चुग्गते सूरिये, ‘दिवसोऽति पवुच्चति।
Yato uggacchati sūriyo, ādicco maṇḍalī mahā; Yassa cuggacchamānassa, saṁvarīpi nirujjhati; Yassa cuggate sūriye, ‘divaso’ti pavuccati.
Where rises the sun—Aditi’s child, the great orb, who in his rising dispels the night, and of whom, when sun has risen, it is said to be the day—
रहदोपि तत्थ गम्भीरो, समुद्दो सरितोदको; एवं तं तत्थ जानन्ति, ‘समुद्दो सरितोदकोऽ।
Rahadopi tattha gambhīro, samuddo saritodako; Evaṁ taṁ tattha jānanti, ‘samuddo saritodako’.
there is a deep lake, an ocean of flowing waters. That’s how they understand that lake there, as an ocean of flowing waters.
इतो ‘सा पुरिमा दिसाऽ, इति नं आचिक्खती जनो; यं दिसं अभिपालेति, महाराजा यसस्सि सो।
Ito ‘sā purimā disā’, iti naṁ ācikkhatī jano; Yaṁ disaṁ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
From here that is the eastern quarter, so the people say. That quarter is warded by a great king, glorious,
गन्धब्बानं अधिपति, ‘धतरट्ठोऽति नामसो; रमती नच्चगीतेहि, गन्धब्बेहि पुरक्खतो।
Gandhabbānaṁ adhipati, ‘dhataraṭṭho’ti nāmaso; Ramatī naccagītehi, gandhabbehi purakkhato.
the lord of the centaurs; his name is Dhataraṭṭha. He delights in song and dance, honored by the centaurs.
पुत्तापि तस्स बहवो, एकनामाति मे सुतं; असीति दस एको च, इन्दनामा महब्बला।
Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṁ; Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
And he has many mighty sons all of one name, so I’ve heard. Eighty, and ten, and one—all of them named Indra.
ते चापि बुद्धं दिस्वान, बुद्धं आदिच्चबन्धुनं; दूरतोव नमस्सन्ति, महन्तं वीतसारदं।
Te cāpi buddhaṁ disvāna, buddhaṁ ādiccabandhunaṁ; Dūratova namassanti, mahantaṁ vītasāradaṁ.
After seeing the Awakened One, the Buddha, kinsman of the Sun, they revere him from afar, the one great of heart and rid of naivety.
नमो ते पुरिसाजञ्ञ, नमो ते पुरिसुत्तम; कुसलेन समेक्खसि, अमनुस्सापि तं वन्दन्ति; सुतं नेतं अभिण्हसो, तस्मा एवं वदेमसे।
Namo te purisājañña, namo te purisuttama; Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṁ vandanti; Sutaṁ netaṁ abhiṇhaso, tasmā evaṁ vademase.
Homage to you, O thoroughbred! Homage to you, supreme among men! You examine us skillfully; the non-humans bow to you. We’ve been asked many a time, ‘Do you bow to Gotama the victor?’
‘जिनं वन्दथ गोतमंऽ, ‘जिनं वन्दाम गोतमं; विज्जाचरणसम्पन्नं, बुद्धं वन्दाम गोतमंऽ।
‘Jinaṁ vandatha gotamaṁ’, ‘jinaṁ vandāma gotamaṁ; Vijjācaraṇasampannaṁ, buddhaṁ vandāma gotamaṁ’.
And so we ought to declare: ‘We bow to Gotama the victor, accomplished in knowledge and conduct! We bow to Gotama the awakened!’
येन पेता पवुच्चन्ति, पिसुणा पिट्ठिमंसिका; पाणातिपातिनो लुद्दा, चोरा नेकतिका जना।
Yena petā pavuccanti, pisuṇā piṭṭhimaṁsikā; Pāṇātipātino luddā, corā nekatikā janā.
It’s where the departed go, they say, who are dividers and backbiters, killers and hunters, bandits and frauds.
इतो ‘सा दक्खिणा दिसाऽ, इति नं आचिक्खती जनो; यं दिसं अभिपालेति, महाराजा यसस्सि सो।
Ito ‘sā dakkhiṇā disā’, iti naṁ ācikkhatī jano; Yaṁ disaṁ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
From here that is the southern quarter, so the people say. That quarter is warded by a great king, glorious,
कुम्भण्डानं अधिपति, ‘विरूळ्होऽ इति नामसो; रमती नच्चगीतेहि, कुम्भण्डेहि पुरक्खतो।
Kumbhaṇḍānaṁ adhipati, ‘virūḷho’ iti nāmaso; Ramatī naccagītehi, kumbhaṇḍehi purakkhato.
the lord of the goblins; his name is Virūḷha. He delights in song and dance, honored by the goblins.
पुत्तापि तस्स बहवो, एकनामाति मे सुतं; असीति दस एको च, इन्दनामा महब्बला।
Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṁ; Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
And he has many mighty sons all of one name, so I’ve heard. Eighty, and ten, and one—all of them named Indra.
ते चापि बुद्धं दिस्वान, बुद्धं आदिच्चबन्धुनं; दूरतोव नमस्सन्ति, महन्तं वीतसारदं।
Te cāpi buddhaṁ disvāna, buddhaṁ ādiccabandhunaṁ; Dūratova namassanti, mahantaṁ vītasāradaṁ.
After seeing the Awakened One, the Buddha, kinsman of the Sun, they revere him from afar, the one great of heart and rid of naivety.
नमो ते पुरिसाजञ्ञ, नमो ते पुरिसुत्तम; कुसलेन समेक्खसि, अमनुस्सापि तं वन्दन्ति; सुतं नेतं अभिण्हसो, तस्मा एवं वदेमसे।
Namo te purisājañña, namo te purisuttama; Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṁ vandanti; Sutaṁ netaṁ abhiṇhaso, tasmā evaṁ vademase.
Homage to you, O thoroughbred! Homage to you, supreme among men! You examine us skillfully; the non-humans bow to you. We’ve been asked many a time, ‘Do you bow to Gotama the victor?’
‘जिनं वन्दथ गोतमंऽ, ‘जिनं वन्दाम गोतमं; विज्जाचरणसम्पन्नं, बुद्धं वन्दाम गोतमंऽ।
‘Jinaṁ vandatha gotamaṁ’, ‘jinaṁ vandāma gotamaṁ; Vijjācaraṇasampannaṁ, buddhaṁ vandāma gotamaṁ’.
And so we ought to declare: ‘We bow to Gotama the victor, accomplished in knowledge and conduct! We bow to Gotama the awakened!’
यत्थ चोग्गच्छति सूरियो, आदिच्चो मण्डली महा; यस्स चोग्गच्छमानस्स, दिवसोपि निरुज्झति; यस्स चोग्गते सूरिये, ‘संवरीऽति पवुच्चति।
Yattha coggacchati sūriyo, ādicco maṇḍalī mahā; Yassa coggacchamānassa, divasopi nirujjhati; Yassa coggate sūriye, ‘saṁvarī’ti pavuccati.
Where sets the sun—Aditi’s child, the great orb, who in his setting ends the day, and of whom, when sun has set, it is said to be the night—
रहदोपि तत्थ गम्भीरो, समुद्दो सरितोदको; एवं तं तत्थ जानन्ति, ‘समुद्दो सरितोदकोऽ।
Rahadopi tattha gambhīro, samuddo saritodako; Evaṁ taṁ tattha jānanti, ‘samuddo saritodako’.
there is a deep lake in that place, an ocean of flowing waters. That’s how they understand that lake there, as an ocean of flowing waters.
इतो ‘सा पच्छिमा दिसाऽ, इति नं आचिक्खती जनो; यं दिसं अभिपालेति, महाराजा यसस्सि सो।
Ito ‘sā pacchimā disā’, iti naṁ ācikkhatī jano; Yaṁ disaṁ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
From here that is the western quarter, so the people say. That quarter is warded by a great king, glorious,
नागानञ्च अधिपति, ‘विरूपक्खोऽति नामसो; रमती नच्चगीतेहि, नागेहेव पुरक्खतो।
Nāgānañca adhipati, ‘virūpakkho’ti nāmaso; Ramatī naccagītehi, nāgeheva purakkhato.
the lord of the dragons; his name is Virūpakkha. He delights in song and dance, honored by the dragons.
पुत्तापि तस्स बहवो, एकनामाति मे सुतं; असीति दस एको च, इन्दनामा महब्बला।
Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṁ; Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
And he has many mighty sons all of one name, so I’ve heard. Eighty, and ten, and one—all of them named Indra.
ते चापि बुद्धं दिस्वान, बुद्धं आदिच्चबन्धुनं; दूरतोव नमस्सन्ति, महन्तं वीतसारदं।
Te cāpi buddhaṁ disvāna, buddhaṁ ādiccabandhunaṁ; Dūratova namassanti, mahantaṁ vītasāradaṁ.
After seeing the Awakened One, the Buddha, kinsman of the Sun, they revere him from afar, the one great of heart and rid of naivety.
नमो ते पुरिसाजञ्ञ, नमो ते पुरिसुत्तम; कुसलेन समेक्खसि, अमनुस्सापि तं वन्दन्ति; सुतं नेतं अभिण्हसो, तस्मा एवं वदेमसे।
Namo te purisājañña, namo te purisuttama; Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṁ vandanti; Sutaṁ netaṁ abhiṇhaso, tasmā evaṁ vademase.
Homage to you, O thoroughbred! Homage to you, supreme among men! You examine us skillfully; the non-humans bow to you. We’ve been asked many a time, ‘Do you bow to Gotama the victor?’
‘जिनं वन्दथ गोतमंऽ, ‘जिनं वन्दाम गोतमं; विज्जाचरणसम्पन्नं, बुद्धं वन्दाम गोतमंऽ।
‘Jinaṁ vandatha gotamaṁ’, ‘jinaṁ vandāma gotamaṁ; Vijjācaraṇasampannaṁ, buddhaṁ vandāma gotamaṁ’.
And so we ought to declare: ‘We bow to Gotama the victor, accomplished in knowledge and conduct! We bow to Gotama the awakened!’
येन उत्तरकुरुव्हो, महानेरु सुदस्सनो; मनुस्सा तत्थ जायन्ति, अममा अपरिग्गहा।
Yena uttarakuruvho, mahāneru sudassano; Manussā tattha jāyanti, amamā apariggahā.
Where lovely Uttarakuru is, and the beautiful Mount Meru, humans born there are unselfish, not possessive.
न ते बीजं पवपन्ति, नपि नीयन्ति नङ्गला; अकट्ठपाकिमं सालिं, परिभुञ्जन्ति मानुसा।
Na te bījaṁ pavapanti, napi nīyanti naṅgalā; Akaṭṭhapākimaṁ sāliṁ, paribhuñjanti mānusā.
They do not sow the seed, nor do they draw the plough. The rice eaten by people ripens in untilled soil,
अकणं अथुसं सुद्धं, सुगन्धं तण्डुलप्फलं; तुण्डिकीरे पचित्वान, ततो भुञ्जन्ति भोजनं।
Akaṇaṁ athusaṁ suddhaṁ, sugandhaṁ taṇḍulapphalaṁ; Tuṇḍikīre pacitvāna, tato bhuñjanti bhojanaṁ.
free of powder or husk, pure, fragrant, with only the rice-grain. After cooking in a tandoor oven, they enjoy eating that food.
गाविं एकखुरं कत्वा, अनुयन्ति दिसोदिसं; पसुं एकखुरं कत्वा, अनुयन्ति दिसोदिसं।
Gāviṁ ekakhuraṁ katvā, anuyanti disodisaṁ; Pasuṁ ekakhuraṁ katvā, anuyanti disodisaṁ.
Having prepared a cow with hooves uncloven, they’re drawn about from place to place. Having prepared a beast with hooves uncloven, they’re drawn about from place to place.
इत्थिं वा वाहनं कत्वा, अनुयन्ति दिसोदिसं; पुरिसं वाहनं कत्वा, अनुयन्ति दिसोदिसं।
Itthiṁ vā vāhanaṁ6 katvā, anuyanti disodisaṁ; Purisaṁ vāhanaṁ katvā, anuyanti disodisaṁ.
Having prepared a woman-drawn carriage, they’re drawn about from place to place. Having prepared a man-drawn carriage, they’re drawn about from place to place.
कुमारिं वाहनं कत्वा, अनुयन्ति दिसोदिसं; कुमारं वाहनं कत्वा, अनुयन्ति दिसोदिसं।
Kumāriṁ vāhanaṁ katvā, anuyanti disodisaṁ; Kumāraṁ vāhanaṁ katvā, anuyanti disodisaṁ.
Having prepared a girl-drawn carriage, they’re drawn about from place to place. Having prepared a boy-drawn carriage, they’re drawn about from place to place.
ते याने अभिरुहित्वा, सब्बा दिसा अनुपरियायन्ति; पचारा तस्स राजिनो।
Te yāne abhiruhitvā, Sabbā disā anupariyāyanti; Pacārā tassa rājino.
Having ascended their vehicle, that king’s servants tour about in every quarter,
हत्थियानं अस्सयानं, दिब्बं यानं उपट्ठितं; पासादा सिविका चेव, महाराजस्स यसस्सिनो।
Hatthiyānaṁ assayānaṁ, dibbaṁ yānaṁ upaṭṭhitaṁ; Pāsādā sivikā ceva, mahārājassa yasassino.
provided with vehicles, elephant, horse, and divine. And there are mansions and palanquins for that great and glorious king.
तस्स च नगरा अहु, अन्तलिक्खे सुमापिता; आटानाटा कुसिनाटा परकुसिनाटा, नाटसुरिया परकुसिटनाटा।
Tassa ca nagarā ahu, Antalikkhe sumāpitā; Āṭānāṭā kusināṭā parakusināṭā, Nāṭasuriyā7 parakusiṭanāṭā.
And he has cities, too, well-built in the sky: Āṭānāṭā, Kusināṭā, Parakusināṭā, Nāṭapuriyā, and Parakusiṭanāṭā.
उत्तरेन कसिवन्तो, जनोघमपरेन च; नवनवुतियो अम्बरअम्बरवतियो, आळकमन्दा नाम राजधानी।
Uttarena kasivanto, Janoghamaparena ca; Navanavutiyo ambaraambaravatiyo, Āḷakamandā nāma rājadhānī.
To the north is Kapīvanta, and Janogha lies beyond. And there’s Navanavutiya, Ambara-ambaravatiya, and the royal capital named Āḷakamandā.
कुवेरस्स खो पन मारिस, महाराजस्स विसाणा नाम राजधानी; तस्मा कुवेरो महाराजा, ‘वेस्सवणोऽति पवुच्चति।
Kuverassa kho pana mārisa, Mahārājassa visāṇā nāma rājadhānī; Tasmā kuvero mahārājā, ‘Vessavaṇo’ti pavuccati.
The Great King Kuvera, dear sir, has a capital named Visāṇā, which is why the great king is called ‘Vessavaṇa’.
पच्चेसन्तो पकासेन्ति, ततोला तत्तला ततोतला; ओजसि तेजसि ततोजसी, सूरो राजा अरिट्ठो नेमि।
Paccesanto pakāsenti, Tatolā tattalā tatotalā; Ojasi tejasi tatojasī, Sūro rājā ariṭṭho nemi.
These each individually inform the King: Tatolā, Tattalā, Tatotalā, Ojasi, Tejasi, Tatojasi, Sūra, Rājā, Ariṭṭha, and Nemi.
रहदोपि तत्थ धरणी नाम, यतो मेघा पवस्सन्ति; वस्सा यतो पतायन्ति, सभापि तत्थ सालवती नाम।
Rahadopi tattha dharaṇī nāma, Yato meghā pavassanti; Vassā yato patāyanti, Sabhāpi tattha sālavatī8 nāma.
There is a lake there too named Dharaṇī, whence the clouds rain down, and the rains disperse. There is a hall there too named Sālavatī,
यत्थ यक्खा पयिरुपासन्ति, तत्थ निच्चफला रुक्खा; नाना दिजगणा युता, मयूरकोञ्चाभिरुदा; कोकिलादीहि वग्गुहि।
Yattha yakkhā payirupāsanti, Tattha niccaphalā rukkhā; Nānā dijagaṇā yutā, Mayūrakoñcābhirudā; Kokilādīhi vagguhi.
where the spirits frequent. There the trees are ever in fruit, with many different flocks of birds. Peacocks and herons call out there, and the sweet cuckoos too.
जीवञ्जीवकसद्देत्थ, अथो ओट्ठवचित्तका; कुक्कुटका कुळीरका, वने पोक्खरसातका।
Jīvañjīvakasaddettha, atho oṭṭhavacittakā; Kukkuṭakā9 kuḷīrakā, vane pokkharasātakā.
One bird cries out ‘Live, live!’, another ‘Lift up your heart!’ There are cocks and kookaburras, and in the wood the woodpeckers.
सुकसाळिकसद्देत्थ, दण्डमाणवकानि च; सोभति सब्बकालं सा, कुवेरनळिनी सदा।
Sukasāḷikasaddettha, daṇḍamāṇavakāni ca; Sobhati sabbakālaṁ sā, kuveranaḷinī sadā.
The parrots and mynah cry out there, and the ‘little stick-boy’ birds. Kuvera’s pond of rushes is lovely all the time.
इतो ‘सा उत्तरा दिसाऽ, इति नं आचिक्खती जनो; यं दिसं अभिपालेति, महाराजा यसस्सि सो।
Ito ‘sā uttarā disā’, iti naṁ ācikkhatī jano; Yaṁ disaṁ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
From here that is the northern quarter, so the people say. That quarter is warded by a great king, glorious,
यक्खानञ्च अधिपति, ‘कुवेरोऽ इति नामसो; रमती नच्चगीतेहि, यक्खेहेव पुरक्खतो।
Yakkhānañca adhipati, ‘kuvero’ iti nāmaso; Ramatī naccagītehi, yakkheheva purakkhato.
the lord of spirits; his name is Kuvera. He delights in song and dance, honored by the spirits.
पुत्तापि तस्स बहवो, एकनामाति मे सुतं; असीति दस एको च, इन्दनामा महब्बला।
Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṁ; Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
And he has many mighty sons all of one name, so I’ve heard. Eighty, and ten, and one—all of them named Indra.
ते चापि बुद्धं दिस्वान, बुद्धं आदिच्चबन्धुनं; दूरतोव नमस्सन्ति, महन्तं वीतसारदं।
Te cāpi buddhaṁ disvāna, buddhaṁ ādiccabandhunaṁ; Dūratova namassanti, mahantaṁ vītasāradaṁ.
After seeing the Awakened One, the Buddha, kinsman of the Sun, they revere him from afar, the one great of heart and rid of naivety.
नमो ते पुरिसाजञ्ञ, नमो ते पुरिसुत्तम; कुसलेन समेक्खसि, अमनुस्सापि तं वन्दन्ति; सुतं नेतं अभिण्हसो, तस्मा एवं वदेमसे।
Namo te purisājañña, namo te purisuttama; Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṁ vandanti; Sutaṁ netaṁ abhiṇhaso, tasmā evaṁ vademase.
Homage to you, O thoroughbred! Homage to you, supreme among men! You examine us skillfully; the non-humans bow to you. We’ve been asked many a time, ‘Do you bow to Gotama the victor?’
‘जिनं वन्दथ गोतमंऽ, ‘जिनं वन्दाम गोतमं; विज्जाचरणसम्पन्नं, बुद्धं वन्दाम गोतमन्ऽति।
‘Jinaṁ vandatha gotamaṁ’, ‘jinaṁ vandāma gotamaṁ; Vijjācaraṇasampannaṁ, buddhaṁ vandāma gotaman’ti.
And so we ought to declare: ‘We bow to Gotama the victor, accomplished in knowledge and conduct! We bow to Gotama the awakened!’
अयं खो सा, मारिस, आटानाटिया रक्खा भिक्खूनं भिक्खुनीनं उपासकानं उपासिकानं गुत्तिया रक्खाय अविहिंसाय फासुविहाराय।
Ayaṁ kho sā, mārisa, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṁ bhikkhunīnaṁ upāsakānaṁ upāsikānaṁ guttiyā rakkhāya avihiṁsāya phāsuvihārāya.
This, dear sir, is the Āṭānāṭiya protection for the guarding, protection, safety, and comfort of the monks, nuns, laymen, and laywomen.
यस्स कस्सचि, मारिस, भिक्खुस्स वा भिक्खुनिया वा उपासकस्स वा उपासिकाय वा अयं आटानाटिया रक्खा सुग्गहिता भविस्सति समत्ता परियापुता। तञ्चे अमनुस्सो यक्खो वा यक्खिनी वा यक्खपोतको वा यक्खपोतिका वा यक्खमहामत्तो वा यक्खपारिसज्जो वा यक्खपचारो वा, गन्धब्बो वा गन्धब्बी वा गन्धब्बपोतको वा गन्धब्बपोतिका वा गन्धब्बमहामत्तो वा गन्धब्बपारिसज्जो वा गन्धब्बपचारो वा, कुम्भण्डो वा कुम्भण्डी वा कुम्भण्डपोतको वा कुम्भण्डपोतिका वा कुम्भण्डमहामत्तो वा कुम्भण्डपारिसज्जो वा कुम्भण्डपचारो वा, नागो वा नागी वा नागपोतको वा नागपोतिका वा नागमहामत्तो वा नागपारिसज्जो वा नागपचारो वा, पदुट्ठचित्तो भिक्खुं वा भिक्खुनिं वा उपासकं वा उपासिकं वा गच्छन्तं वा अनुगच्छेय्य, ठितं वा उपतिट्ठेय्य, निसिन्नं वा उपनिसीदेय्य, निपन्नं वा उपनिपज्जेय्य। न मे सो, मारिस, अमनुस्सो लभेय्य गामेसु वा निगमेसु वा सक्कारं वा गरुकारं वा। न मे सो, मारिस, अमनुस्सो लभेय्य आळकमन्दाय नाम राजधानिया वत्थुं वा वासं वा। न मे सो, मारिस, अमनुस्सो लभेय्य यक्खानं समितिं गन्तुं। अपिस्सु नं, मारिस, अमनुस्सा अनावय्हम्पि नं करेय्युं अविवय्हं। अपिस्सु नं, मारिस, अमनुस्सा अत्ताहिपि परिपुण्णाहि परिभासाहि परिभासेय्युं। अपिस्सु नं, मारिस, अमनुस्सा रित्तम्पिस्स पत्तं सीसे निक्कुज्जेय्युं। अपिस्सु नं, मारिस, अमनुस्सा सत्तधापिस्स मुद्धं फालेय्युं।
Yassa kassaci, mārisa, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā upāsakassa vā upāsikāya vā ayaṁ āṭānāṭiyā rakkhā suggahitā bhavissati samattā pariyāputā. Tañce amanusso yakkho vā yakkhinī vā yakkhapotako vā yakkhapotikā vā yakkhamahāmatto vā yakkhapārisajjo vā yakkhapacāro vā, gandhabbo vā gandhabbī vā gandhabbapotako vā gandhabbapotikā vā gandhabbamahāmatto vā gandhabbapārisajjo vā gandhabbapacāro vā, kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā kumbhaṇḍapotako vā kumbhaṇḍapotikā vā kumbhaṇḍamahāmatto vā kumbhaṇḍapārisajjo vā kumbhaṇḍapacāro vā, nāgo vā nāgī vā nāgapotako vā nāgapotikā vā nāgamahāmatto vā nāgapārisajjo vā nāgapacāro vā, paduṭṭhacitto bhikkhuṁ vā bhikkhuniṁ vā upāsakaṁ vā upāsikaṁ vā gacchantaṁ vā anugaccheyya, ṭhitaṁ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṁ vā upanisīdeyya, nipannaṁ vā upanipajjeyya. Na me so, mārisa, amanusso labheyya gāmesu vā nigamesu vā sakkāraṁ vā garukāraṁ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya āḷakamandāya nāma rājadhāniyā vatthuṁ vā vāsaṁ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya yakkhānaṁ samitiṁ gantuṁ. Apissu naṁ, mārisa, amanussā anāvayhampi naṁ kareyyuṁ avivayhaṁ. Apissu naṁ, mārisa, amanussā attāhipi paripuṇṇāhi paribhāsāhi paribhāseyyuṁ. Apissu naṁ, mārisa, amanussā rittampissa pattaṁ sīse nikkujjeyyuṁ. Apissu naṁ, mārisa, amanussā sattadhāpissa muddhaṁ phāleyyuṁ.
The monks, nuns, laymen, and laywomen should learn this Āṭānāṭiya protection well and completely memorize it. If anyone who does so is approached while walking, standing, sitting, or lying down by any non-human being with malicious intent—including males, females, boys, girls, ministers, counselors, and servants among the spirits, centaurs, goblins, and dragons—that non-human will receive no homage or respect in any village or town. And they will receive no ground or dwelling in my capital of Ālakamandā. Nor will they get to go to the conference of the spirits. In addition, the non-humans would not give or take them in marriage. They’d heap personal abuse on them, drop an empty bowl on their head, and even split their head into seven pieces!
सन्ति हि, मारिस, अमनुस्सा चण्डा रुद्धा रभसा, ते नेव महाराजानं आदियन्ति, न महाराजानं पुरिसकानं आदियन्ति, न महाराजानं पुरिसकानं पुरिसकानं आदियन्ति। ते खो ते, मारिस, अमनुस्सा महाराजानं अवरुद्धा नाम वुच्चन्ति। सेय्यथापि, मारिस, रञ्ञो मागधस्स विजिते महाचोरा। ते नेव रञ्ञो मागधस्स आदियन्ति, न रञ्ञो मागधस्स पुरिसकानं आदियन्ति, न रञ्ञो मागधस्स पुरिसकानं पुरिसकानं आदियन्ति। ते खो ते, मारिस, महाचोरा रञ्ञो मागधस्स अवरुद्धा नाम वुच्चन्ति।
Santi hi, mārisa, amanussā caṇḍā ruddhā10 rabhasā, te neva mahārājānaṁ ādiyanti, na mahārājānaṁ purisakānaṁ ādiyanti, na mahārājānaṁ purisakānaṁ purisakānaṁ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṁ avaruddhā nāma vuccanti. Seyyathāpi, mārisa, rañño māgadhassa vijite mahācorā. Te neva rañño māgadhassa ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṁ ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṁ purisakānaṁ ādiyanti. Te kho te, mārisa, mahācorā rañño māgadhassa avaruddhā nāma vuccanti.
For there are, dear sir, non-humans who are fierce, cruel, and violent. They don’t obey the Great Kings or their men or their men’s men. They’re said to be rebelling against the Great Kings. They’re just like the bandits in the king of Magadha’s realm who don’t obey the king, his men, or his men’s men, and are said to be rebelling against the king.
एवमेव खो, मारिस, सन्ति अमनुस्सा चण्डा रुद्धा रभसा, ते नेव महाराजानं आदियन्ति, न महाराजानं पुरिसकानं आदियन्ति, न महाराजानं पुरिसकानं पुरिसकानं आदियन्ति। ते खो ते, मारिस, अमनुस्सा महाराजानं अवरुद्धा नाम वुच्चन्ति। यो हि कोचि, मारिस, अमनुस्सो यक्खो वा यक्खिनी वा …पे… गन्धब्बो वा गन्धब्बी वा …पे… कुम्भण्डो वा कुम्भण्डी वा …पे… नागो वा नागी वा नागपोतको वा नागपोतिका वा नागमहामत्तो वा नागपारिसज्जो वा नागपचारो वा पदुट्ठचित्तो भिक्खुं वा भिक्खुनिं वा उपासकं वा उपासिकं वा गच्छन्तं वा अनुगच्छेय्य, ठितं वा उपतिट्ठेय्य, निसिन्नं वा उपनिसीदेय्य, निपन्नं वा उपनिपज्जेय्य। इमेसं यक्खानं महायक्खानं सेनापतीनं महासेनापतीनं उज्झापेतब्बं विक्कन्दितब्बं विरवितब्बं: ‘अयं यक्खो गण्हाति, अयं यक्खो आविसति, अयं यक्खो हेठेति, अयं यक्खो विहेठेति, अयं यक्खो हिंसति, अयं यक्खो विहिंसति, अयं यक्खो न मुञ्चतीऽति।
Evameva kho, mārisa, santi amanussā caṇḍā ruddhā rabhasā, te neva mahārājānaṁ ādiyanti, na mahārājānaṁ purisakānaṁ ādiyanti, na mahārājānaṁ purisakānaṁ purisakānaṁ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṁ avaruddhā nāma vuccanti. Yo hi koci, mārisa, amanusso yakkho vā yakkhinī vā …pe… gandhabbo vā gandhabbī vā …pe… kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā …pe… nāgo vā nāgī vā nāgapotako vā nāgapotikā vā nāgamahāmatto vā nāgapārisajjo vā nāgapacāro vā paduṭṭhacitto bhikkhuṁ vā bhikkhuniṁ vā upāsakaṁ vā upāsikaṁ vā gacchantaṁ vā anugaccheyya, ṭhitaṁ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṁ vā upanisīdeyya, nipannaṁ vā upanipajjeyya. Imesaṁ yakkhānaṁ mahāyakkhānaṁ senāpatīnaṁ mahāsenāpatīnaṁ ujjhāpetabbaṁ vikkanditabbaṁ viravitabbaṁ: ‘ayaṁ yakkho gaṇhāti, ayaṁ yakkho āvisati, ayaṁ yakkho heṭheti, ayaṁ yakkho viheṭheti, ayaṁ yakkho hiṁsati, ayaṁ yakkho vihiṁsati, ayaṁ yakkho na muñcatī’ti.
If any non-human being with malicious intent—including males, females, boys, girls, ministers, counselors, and servants among the spirits, centaurs, goblins, and dragons—approaches a monk, nun, layman, or laywoman while walking, standing, sitting, or lying down, one ought to yell, cry, and scream to the spirits, great spirits, generals, great generals: ‘This spirit’s got me! This spirit’s entered me! This spirit’s annoying me! This spirit’s harassing me! This spirit’s hurting me! This spirit’s harming me! This spirit won’t let me go!’
कतमेसं यक्खानं महायक्खानं सेनापतीनं महासेनापतीनं?
Katamesaṁ yakkhānaṁ mahāyakkhānaṁ senāpatīnaṁ mahāsenāpatīnaṁ?
To what spirits, great spirits, generals, great generals?
इन्दो सोमो वरुणो च, भारद्वाजो पजापति; चन्दनो कामसेट्ठो च, किन्नुघण्डु निघण्डु च।
Indo somo varuṇo ca, bhāradvājo pajāpati; Candano kāmaseṭṭho ca, kinnughaṇḍu nighaṇḍu ca.
‘Indra, Soma, and Varuṇa, Bhāradvāja, the Progenitor, Candana and Kāmaseṭṭha, Kinnughaṇḍu and Nighaṇḍu,
पनादो ओपमञ्ञो च, देवसूतो च मातलि; चित्तसेनो च गन्धब्बो, नळो राजा जनेसभो।
Panādo opamañño ca, devasūto ca mātali; Cittaseno ca gandhabbo, naḷo rājā janesabho.
Panāda and Opamañña, and Mātali, the god’s charioteer. Cittasena the centaur, and the kings Nala and Janesabha,
सातागिरो हेमवतो, पुण्णको करतियो गुळो; सिवको मुचलिन्दो च, वेस्सामित्तो युगन्धरो।
Sātāgiro hemavato, puṇṇako karatiyo guḷo; Sivako mucalindo ca, vessāmitto yugandharo.
Sātāgira, Hemavata, Puṇṇaka, Karatiya, and Guḷa; Sivaka and Mucalinda, Vessāmitta, Yugandhara,
गोपालो सुप्परोधो च, हिरि नेत्ति च मन्दियो; पञ्चालचण्डो आळवको, पज्जुन्नो सुमनो सुमुखो; दधिमुखो मणि माणिवरो दीघो, अथो सेरीसको सह।
Gopālo supparodho ca, Hiri netti ca mandiyo; Pañcālacaṇḍo āḷavako, Pajjunno11 sumano sumukho; Dadhimukho maṇi māṇivaro12 dīgho, Atho serīsako13 saha.
Gopāla, Suppagedha, Hiri, Netti, and Mandiya; Pañcālacaṇḍa, Āḷavaka, Pajjunna, Sumana, Sumukha, Dadhimukha, Maṇi, Māṇivara, Dīgha, together with Serīsaka.’
इमेसं यक्खानं महायक्खानं सेनापतीनं महासेनापतीनं उज्झापेतब्बं विक्कन्दितब्बं विरवितब्बं: ‘अयं यक्खो गण्हाति, अयं यक्खो आविसति, अयं यक्खो हेठेति, अयं यक्खो विहेठेति, अयं यक्खो हिंसति, अयं यक्खो विहिंसति, अयं यक्खो न मुञ्चतीऽति।
Imesaṁ yakkhānaṁ mahāyakkhānaṁ senāpatīnaṁ mahāsenāpatīnaṁ ujjhāpetabbaṁ vikkanditabbaṁ viravitabbaṁ: ‘ayaṁ yakkho gaṇhāti, ayaṁ yakkho āvisati, ayaṁ yakkho heṭheti, ayaṁ yakkho viheṭheti, ayaṁ yakkho hiṁsati, ayaṁ yakkho vihiṁsati, ayaṁ yakkho na muñcatī’ti.
अयं खो सा, मारिस, आटानाटिया रक्खा भिक्खूनं भिक्खुनीनं उपासकानं उपासिकानं गुत्तिया रक्खाय अविहिंसाय फासुविहाराय। हन्द च दानि मयं, मारिस, गच्छाम बहुकिच्चा मयं बहुकरणीया”ति।
Ayaṁ kho sā, mārisa, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṁ bhikkhunīnaṁ upāsakānaṁ upāsikānaṁ guttiyā rakkhāya avihiṁsāya phāsuvihārāya. Handa ca dāni mayaṁ, mārisa, gacchāma bahukiccā mayaṁ bahukaraṇīyā”ti.
This, dear sir, is the Āṭānāṭiya protection for the guarding, protection, safety, and comfort of the monks, nuns, laymen, and laywomen. Well, now, dear sir, I must go. I have many duties, and much to do.”
“यस्सदानि तुम्हे, महाराजानो, कालं मञ्ञथा”ति।
“Yassadāni tumhe, mahārājāno, kālaṁ maññathā”ti.
“Please, Great Kings, go at your convenience.”
अथ खो चत्तारो महाराजा उट्ठायासना भगवन्तं अभिवादेत्वा पदक्खिणं कत्वा तत्थेवन्तरधायिंसु। तेपि खो यक्खा उट्ठायासना अप्पेकच्चे भगवन्तं अभिवादेत्वा पदक्खिणं कत्वा तत्थेवन्तरधायिंसु। अप्पेकच्चे भगवता सद्धिं सम्मोदिंसु, सम्मोदनीयं कथं सारणीयं वीतिसारेत्वा तत्थेवन्तरधायिंसु। अप्पेकच्चे येन भगवा तेनञ्जलिं पणामेत्वा तत्थेवन्तरधायिंसु। अप्पेकच्चे नामगोत्तं सावेत्वा तत्थेवन्तरधायिंसु। अप्पेकच्चे तुण्हीभूता तत्थेवन्तरधायिंसूति।
Atha kho cattāro mahārājā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṁ abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā tatthevantaradhāyiṁsu. Tepi kho yakkhā uṭṭhāyāsanā appekacce bhagavantaṁ abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā tatthevantaradhāyiṁsu. Appekacce bhagavatā saddhiṁ sammodiṁsu, sammodanīyaṁ kathaṁ sāraṇīyaṁ vītisāretvā tatthevantaradhāyiṁsu. Appekacce yena bhagavā tenañjaliṁ paṇāmetvā tatthevantaradhāyiṁsu. Appekacce nāmagottaṁ sāvetvā tatthevantaradhāyiṁsu. Appekacce tuṇhībhūtā tatthevantaradhāyiṁsūti.
Then the Four Great Kings got up from their seats, bowed, and respectfully circled the Buddha, keeping him on their right side, before vanishing right there. And before the other spirits present vanished, some bowed and respectfully circled the Buddha, keeping him on their right side, some exchanged greetings and polite conversation, some held up their joined palms toward the Buddha, some announced their name and clan, while some kept silent.
पठमभाणवारो निट्ठितो।
Paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito.
The first recitation section is finished.
२। दुतियभाणवार
2. Dutiyabhāṇavāra
2. The Second Recitation Section
अथ खो भगवा तस्सा रत्तिया अच्चयेन भिक्खू आमन्तेसि: “इमं, भिक्खवे, रत्तिं चत्तारो महाराजा महतिया च यक्खसेनाय महतिया च गन्धब्बसेनाय महतिया च कुम्भण्डसेनाय महतिया च नागसेनाय चतुद्दिसं रक्खं ठपेत्वा चतुद्दिसं गुम्बं ठपेत्वा चतुद्दिसं ओवरणं ठपेत्वा अभिक्कन्ताय रत्तिया अभिक्कन्तवण्णा केवलकप्पं गिज्झकूटं पब्बतं ओभासेत्वा येनाहं तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा मं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। तेपि खो, भिक्खवे, यक्खा अप्पेकच्चे मं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। अप्पेकच्चे मया सद्धिं सम्मोदिंसु, सम्मोदनीयं कथं सारणीयं वीतिसारेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। अप्पेकच्चे येनाहं तेनञ्जलिं पणामेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। अप्पेकच्चे नामगोत्तं सावेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। अप्पेकच्चे तुण्हीभूता एकमन्तं निसीदिंसु।
Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi: “imaṁ, bhikkhave, rattiṁ cattāro mahārājā mahatiyā ca yakkhasenāya mahatiyā ca gandhabbasenāya mahatiyā ca kumbhaṇḍasenāya mahatiyā ca nāgasenāya catuddisaṁ rakkhaṁ ṭhapetvā catuddisaṁ gumbaṁ ṭhapetvā catuddisaṁ ovaraṇaṁ ṭhapetvā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ gijjhakūṭaṁ pabbataṁ obhāsetvā yenāhaṁ tenupasaṅkamiṁsu; upasaṅkamitvā maṁ abhivādetvā ekamantaṁ nisīdiṁsu. Tepi kho, bhikkhave, yakkhā appekacce maṁ abhivādetvā ekamantaṁ nisīdiṁsu. Appekacce mayā saddhiṁ sammodiṁsu, sammodanīyaṁ kathaṁ sāraṇīyaṁ vītisāretvā ekamantaṁ nisīdiṁsu. Appekacce yenāhaṁ tenañjaliṁ paṇāmetvā ekamantaṁ nisīdiṁsu. Appekacce nāmagottaṁ sāvetvā ekamantaṁ nisīdiṁsu. Appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṁ nisīdiṁsu.
Then, when the night had passed, the Buddha told the bhikkhus all that had happened, repeating all the verses spoken. Then he added:
एकमन्तं निसिन्नो खो, भिक्खवे, वेस्सवणो महाराजा मं एतदवोच: ‘सन्ति हि, भन्ते, उळारा यक्खा भगवतो अप्पसन्ना …पे… सन्ति हि, भन्ते, नीचा यक्खा भगवतो पसन्ना। येभुय्येन खो पन, भन्ते, यक्खा अप्पसन्नायेव भगवतो। तं किस्स हेतु? भगवा हि, भन्ते, पाणातिपाता वेरमणिया धम्मं देसेति … सुरामेरयमज्जप्पमादट्ठाना वेरमणिया धम्मं देसेति। येभुय्येन खो पन, भन्ते, यक्खा अप्पटिविरतायेव पाणातिपाता … अप्पटिविरता सुरामेरयमज्जप्पमादट्ठाना। तेसं तं होति अप्पियं अमनापं। सन्ति हि, भन्ते, भगवतो सावका अरञ्ञवनपत्थानि पन्तानि सेनासनानि पटिसेवन्ति अप्पसद्दानि अप्पनिग्घोसानि विजनवातानि मनुस्सराहस्सेय्यकानि पटिसल्लानसारुप्पानि। तत्थ सन्ति उळारा यक्खा निवासिनो, ये इमस्मिं भगवतो पावचने अप्पसन्ना, तेसं पसादाय उग्गण्हातु, भन्ते, भगवा आटानाटियं रक्खं भिक्खूनं भिक्खुनीनं उपासकानं उपासिकानं गुत्तिया रक्खाय अविहिंसाय फासुविहारायाऽति। अधिवासेसिं खो अहं, भिक्खवे, तुण्हीभावेन। अथ खो, भिक्खवे, वेस्सवणो महाराजा मे अधिवासनं विदित्वा तायं वेलायं इमं आटानाटियं रक्खं अभासि:
Ekamantaṁ nisinno kho, bhikkhave, vessavaṇo mahārājā maṁ etadavoca: ‘santi hi, bhante, uḷārā yakkhā bhagavato appasannā …pe… santi hi, bhante, nīcā yakkhā bhagavato pasannā. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appasannāyeva bhagavato. Taṁ kissa hetu? Bhagavā hi, bhante, pāṇātipātā veramaṇiyā dhammaṁ deseti … surāmerayamajjappamādaṭṭhānā veramaṇiyā dhammaṁ deseti. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appaṭiviratāyeva pāṇātipātā … appaṭiviratā surāmerayamajjappamādaṭṭhānā. Tesaṁ taṁ hoti appiyaṁ amanāpaṁ. Santi hi, bhante, bhagavato sāvakā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppāni. Tattha santi uḷārā yakkhā nivāsino, ye imasmiṁ bhagavato pāvacane appasannā, tesaṁ pasādāya uggaṇhātu, bhante, bhagavā āṭānāṭiyaṁ rakkhaṁ bhikkhūnaṁ bhikkhunīnaṁ upāsakānaṁ upāsikānaṁ guttiyā rakkhāya avihiṁsāya phāsuvihārāyā’ti. Adhivāsesiṁ kho ahaṁ, bhikkhave, tuṇhībhāvena. Atha kho, bhikkhave, vessavaṇo mahārājā me adhivāsanaṁ viditvā tāyaṁ velāyaṁ imaṁ āṭānāṭiyaṁ rakkhaṁ abhāsi:
‘विपस्सिस्स च नमत्थु, चक्खुमन्तस्स सिरीमतो; सिखिस्सपि च नमत्थु, सब्बभूतानुकम्पिनो।
‘Vipassissa ca namatthu, cakkhumantassa sirīmato; Sikhissapi ca namatthu, sabbabhūtānukampino.
वेस्सभुस्स च नमत्थु, न्हातकस्स तपस्सिनो; नमत्थु ककुसन्धस्स, मारसेनापमद्दिनो।
Vessabhussa ca namatthu, nhātakassa tapassino; Namatthu kakusandhassa, mārasenāpamaddino.
कोणागमनस्स नमत्थु, ब्राह्मणस्स वुसीमतो; कस्सपस्स च नमत्थु, विप्पमुत्तस्स सब्बधि।
Koṇāgamanassa namatthu, brāhmaṇassa vusīmato; Kassapassa ca namatthu, vippamuttassa sabbadhi.
अङ्गीरसस्स नमत्थु, सक्यपुत्तस्स सिरीमतो; यो इमं धम्मं देसेसि, सब्बदुक्खापनूदनं।
Aṅgīrasassa namatthu, sakyaputtassa sirīmato; Yo imaṁ dhammaṁ desesi, sabbadukkhāpanūdanaṁ.
ये चापि निब्बुता लोके, यथाभूतं विपस्सिसुं; ते जना अपिसुणाथ, महन्ता वीतसारदा।
Ye cāpi nibbutā loke, yathābhūtaṁ vipassisuṁ; Te janā apisuṇātha, mahantā vītasāradā.
हितं देवमनुस्सानं, यं नमस्सन्ति गोतमं; विज्जाचरणसम्पन्नं, महन्तं वीतसारदं।
Hitaṁ devamanussānaṁ, yaṁ namassanti gotamaṁ; Vijjācaraṇasampannaṁ, mahantaṁ vītasāradaṁ.
यतो उग्गच्छति सूरियो, आदिच्चो मण्डली महा; यस्स चुग्गच्छमानस्स, संवरीपि निरुज्झति; यस्स चुग्गते सूरिये, “दिवसो”ति पवुच्चति।
Yato uggacchati sūriyo, ādicco maṇḍalī mahā; Yassa cuggacchamānassa, saṁvarīpi nirujjhati; Yassa cuggate sūriye, “divaso”ti pavuccati.
रहदोपि तत्थ गम्भीरो, समुद्दो सरितोदको; एवं तं तत्थ जानन्ति, “समुद्दो सरितोदको”।
Rahadopi tattha gambhīro, samuddo saritodako; Evaṁ taṁ tattha jānanti, “samuddo saritodako”.
इतो “सा पुरिमा दिसा”, इति नं आचिक्खती जनो; यं दिसं अभिपालेति, महाराजा यसस्सि सो।
Ito “sā purimā disā”, iti naṁ ācikkhatī jano; Yaṁ disaṁ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
गन्धब्बानं अधिपति, “धतरट्ठो”ति नामसो; रमती नच्चगीतेहि, गन्धब्बेहि पुरक्खतो।
Gandhabbānaṁ adhipati, “dhataraṭṭho”ti nāmaso; Ramatī naccagītehi, gandhabbehi purakkhato.
पुत्तापि तस्स बहवो, एकनामाति मे सुतं; असीति दस एको च, इन्दनामा महब्बला।
Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṁ; Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
ते चापि बुद्धं दिस्वान, बुद्धं आदिच्चबन्धुनं; दूरतोव नमस्सन्ति, महन्तं वीतसारदं।
Te cāpi buddhaṁ disvāna, buddhaṁ ādiccabandhunaṁ; Dūratova namassanti, mahantaṁ vītasāradaṁ.
नमो ते पुरिसाजञ्ञ, नमो ते पुरिसुत्तम; कुसलेन समेक्खसि, अमनुस्सापि तं वन्दन्ति; सुतं नेतं अभिण्हसो, तस्मा एवं वदेमसे।
Namo te purisājañña, namo te purisuttama; Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṁ vandanti; Sutaṁ netaṁ abhiṇhaso, tasmā evaṁ vademase.
“जिनं वन्दथ गोतमं, जिनं वन्दाम गोतमं; विज्जाचरणसम्पन्नं, बुद्धं वन्दाम गोतमं”।
“Jinaṁ vandatha gotamaṁ, jinaṁ vandāma gotamaṁ; Vijjācaraṇasampannaṁ, buddhaṁ vandāma gotamaṁ”.
येन पेता पवुच्चन्ति, पिसुणा पिट्ठिमंसिका; पाणातिपातिनो लुद्दा, चोरा नेकतिका जना।
Yena petā pavuccanti, pisuṇā piṭṭhimaṁsikā; Pāṇātipātino luddā, corā nekatikā janā.
इतो “सा दक्खिणा दिसा”, इति नं आचिक्खती जनो; यं दिसं अभिपालेति, महाराजा यसस्सि सो।
Ito “sā dakkhiṇā disā”, iti naṁ ācikkhatī jano; Yaṁ disaṁ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
कुम्भण्डानं अधिपति, “विरूळ्हो” इति नामसो; रमती नच्चगीतेहि, कुम्भण्डेहि पुरक्खतो।
Kumbhaṇḍānaṁ adhipati, “virūḷho” iti nāmaso; Ramatī naccagītehi, kumbhaṇḍehi purakkhato.
पुत्तापि तस्स बहवो, एकनामाति मे सुतं; असीति दस एको च, इन्दनामा महब्बला।
Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṁ; Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
ते चापि बुद्धं दिस्वान, बुद्धं आदिच्चबन्धुनं; दूरतोव नमस्सन्ति, महन्तं वीतसारदं।
Te cāpi buddhaṁ disvāna, buddhaṁ ādiccabandhunaṁ; Dūratova namassanti, mahantaṁ vītasāradaṁ.
नमो ते पुरिसाजञ्ञ, नमो ते पुरिसुत्तम; कुसलेन समेक्खसि, अमनुस्सापि तं वन्दन्ति; सुतं नेतं अभिण्हसो, तस्मा एवं वदेमसे।
Namo te purisājañña, namo te purisuttama; Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṁ vandanti; Sutaṁ netaṁ abhiṇhaso, tasmā evaṁ vademase.
“जिनं वन्दथ गोतमं, जिनं वन्दाम गोतमं; विज्जाचरणसम्पन्नं, बुद्धं वन्दाम गोतमं”।
“Jinaṁ vandatha gotamaṁ, jinaṁ vandāma gotamaṁ; Vijjācaraṇasampannaṁ, buddhaṁ vandāma gotamaṁ”.
यत्थ चोग्गच्छति सूरियो, आदिच्चो मण्डली महा; यस्स चोग्गच्छमानस्स, दिवसोपि निरुज्झति; यस्स चोग्गते सूरिये, “संवरी”ति पवुच्चति।
Yattha coggacchati sūriyo, ādicco maṇḍalī mahā; Yassa coggacchamānassa, divasopi nirujjhati; Yassa coggate sūriye, “saṁvarī”ti pavuccati.
रहदोपि तत्थ गम्भीरो, समुद्दो सरितोदको; एवं तं तत्थ जानन्ति, समुद्दो सरितोदको।
Rahadopi tattha gambhīro, samuddo saritodako; Evaṁ taṁ tattha jānanti, samuddo saritodako.
इतो “सा पच्छिमा दिसा”, इति नं आचिक्खती जनो; यं दिसं अभिपालेति, महाराजा यसस्सि सो।
Ito “sā pacchimā disā”, iti naṁ ācikkhatī jano; Yaṁ disaṁ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
नागानञ्च अधिपति, “विरूपक्खो”ति नामसो; रमती नच्चगीतेहि, नागेहेव पुरक्खतो।
Nāgānañca adhipati, “virūpakkho”ti nāmaso; Ramatī naccagītehi, nāgeheva purakkhato.
पुत्तापि तस्स बहवो, एकनामाति मे सुतं; असीति दस एको च, इन्दनामा महब्बला।
Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṁ; Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
ते चापि बुद्धं दिस्वान, बुद्धं आदिच्चबन्धुनं; दूरतोव नमस्सन्ति, महन्तं वीतसारदं।
Te cāpi buddhaṁ disvāna, buddhaṁ ādiccabandhunaṁ; Dūratova namassanti, mahantaṁ vītasāradaṁ.
नमो ते पुरिसाजञ्ञ, नमो ते पुरिसुत्तम; कुसलेन समेक्खसि, अमनुस्सापि तं वन्दन्ति; सुतं नेतं अभिण्हसो, तस्मा एवं वदेमसे।
Namo te purisājañña, namo te purisuttama; Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṁ vandanti; Sutaṁ netaṁ abhiṇhaso, tasmā evaṁ vademase.
“जिनं वन्दथ गोतमं, जिनं वन्दाम गोतमं; विज्जाचरणसम्पन्नं, बुद्धं वन्दाम गोतमं”।
“Jinaṁ vandatha gotamaṁ, jinaṁ vandāma gotamaṁ; Vijjācaraṇasampannaṁ, buddhaṁ vandāma gotamaṁ”.
येन उत्तरकुरुव्हो, महानेरु सुदस्सनो; मनुस्सा तत्थ जायन्ति, अममा अपरिग्गहा।
Yena uttarakuruvho, mahāneru sudassano; Manussā tattha jāyanti, amamā apariggahā.
न ते बीजं पवपन्ति, नापि नीयन्ति नङ्गला; अकट्ठपाकिमं सालिं, परिभुञ्जन्ति मानुसा।
Na te bījaṁ pavapanti, nāpi nīyanti naṅgalā; Akaṭṭhapākimaṁ sāliṁ, paribhuñjanti mānusā.
अकणं अथुसं सुद्धं, सुगन्धं तण्डुलप्फलं; तुण्डिकीरे पचित्वान, ततो भुञ्जन्ति भोजनं।
Akaṇaṁ athusaṁ suddhaṁ, sugandhaṁ taṇḍulapphalaṁ; Tuṇḍikīre pacitvāna, tato bhuñjanti bhojanaṁ.
गाविं एकखुरं कत्वा, अनुयन्ति दिसोदिसं; पसुं एकखुरं कत्वा, अनुयन्ति दिसोदिसं।
Gāviṁ ekakhuraṁ katvā, anuyanti disodisaṁ; Pasuṁ ekakhuraṁ katvā, anuyanti disodisaṁ.
इत्थिं वा वाहनं कत्वा, अनुयन्ति दिसोदिसं; पुरिसं वाहनं कत्वा, अनुयन्ति दिसोदिसं।
Itthiṁ vā vāhanaṁ katvā, anuyanti disodisaṁ; Purisaṁ vāhanaṁ katvā, anuyanti disodisaṁ.
कुमारिं वाहनं कत्वा, अनुयन्ति दिसोदिसं; कुमारं वाहनं कत्वा, अनुयन्ति दिसोदिसं।
Kumāriṁ vāhanaṁ katvā, anuyanti disodisaṁ; Kumāraṁ vāhanaṁ katvā, anuyanti disodisaṁ.
ते याने अभिरुहित्वा, सब्बा दिसा अनुपरियायन्ति; पचारा तस्स राजिनो।
Te yāne abhiruhitvā, Sabbā disā anupariyāyanti; Pacārā tassa rājino.
हत्थियानं अस्सयानं, दिब्बं यानं उपट्ठितं; पासादा सिविका चेव, महाराजस्स यसस्सिनो।
Hatthiyānaṁ assayānaṁ, dibbaṁ yānaṁ upaṭṭhitaṁ; Pāsādā sivikā ceva, mahārājassa yasassino.
तस्स च नगरा अहु, अन्तलिक्खे सुमापिता; आटानाटा कुसिनाटा परकुसिनाटा, नाटसुरिया परकुसिटनाटा।
Tassa ca nagarā ahu, Antalikkhe sumāpitā; Āṭānāṭā kusināṭā parakusināṭā, Nāṭasuriyā parakusiṭanāṭā.
उत्तरेन कसिवन्तो, जनोघमपरेन च; नवनवुतियो अम्बरअम्बरवतियो, आळकमन्दा नाम राजधानी।
Uttarena kasivanto, Janoghamaparena ca; Navanavutiyo ambaraambaravatiyo, Āḷakamandā nāma rājadhānī.
कुवेरस्स खो पन मारिस, महाराजस्स विसाणा नाम राजधानी; तस्मा कुवेरो महाराजा, “वेस्सवणो”ति पवुच्चति।
Kuverassa kho pana mārisa, Mahārājassa visāṇā nāma rājadhānī; Tasmā kuvero mahārājā, “Vessavaṇo”ti pavuccati.
पच्चेसन्तो पकासेन्ति, ततोला तत्तला ततोतला; ओजसि तेजसि ततोजसी, सूरो राजा अरिट्ठो नेमि।
Paccesanto pakāsenti, Tatolā tattalā tatotalā; Ojasi tejasi tatojasī, Sūro rājā ariṭṭho nemi.
रहदोपि तत्थ धरणी नाम, यतो मेघा पवस्सन्ति; वस्सा यतो पतायन्ति, सभापि तत्थ सालवती नाम।
Rahadopi tattha dharaṇī nāma, Yato meghā pavassanti; Vassā yato patāyanti, Sabhāpi tattha sālavatī nāma.
यत्थ यक्खा पयिरुपासन्ति, तत्थ निच्चफला रुक्खा; नाना दिजगणा युता, मयूरकोञ्चाभिरुदा; कोकिलादीहि वग्गुहि।
Yattha yakkhā payirupāsanti, Tattha niccaphalā rukkhā; Nānā dijagaṇā yutā, Mayūrakoñcābhirudā; Kokilādīhi vagguhi.
जीवञ्जीवकसद्देत्थ, अथो ओट्ठवचित्तका; कुक्कुटका कुळीरका, वने पोक्खरसातका।
Jīvañjīvakasaddettha, atho oṭṭhavacittakā; Kukkuṭakā kuḷīrakā, vane pokkharasātakā.
सुकसाळिक सद्देत्थ, दण्डमाणवकानि च; सोभति सब्बकालं सा, कुवेरनळिनी सदा।
Sukasāḷika saddettha, daṇḍamāṇavakāni ca; Sobhati sabbakālaṁ sā, kuveranaḷinī sadā.
इतो “सा उत्तरा दिसा”, इति नं आचिक्खती जनो; यं दिसं अभिपालेति, महाराजा यसस्सि सो।
Ito “sā uttarā disā”, iti naṁ ācikkhatī jano; Yaṁ disaṁ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
यक्खानञ्च अधिपति, “कुवेरो” इति नामसो; रमती नच्चगीतेहि, यक्खेहेव पुरक्खतो।
Yakkhānañca adhipati, “kuvero” iti nāmaso; Ramatī naccagītehi, yakkheheva purakkhato.
पुत्तापि तस्स बहवो, एकनामाति मे सुतं; असीति दस एको च, इन्दनामा महब्बला।
Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṁ; Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
ते चापि बुद्धं दिस्वान, बुद्धं आदिच्चबन्धुनं; दूरतोव नमस्सन्ति, महन्तं वीतसारदं।
Te cāpi buddhaṁ disvāna, buddhaṁ ādiccabandhunaṁ; Dūratova namassanti, mahantaṁ vītasāradaṁ.
नमो ते पुरिसाजञ्ञ, नमो ते पुरिसुत्तम; कुसलेन समेक्खसि, अमनुस्सापि तं वन्दन्ति; सुतं नेतं अभिण्हसो, तस्मा एवं वदेमसे।
Namo te purisājañña, namo te purisuttama; Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṁ vandanti; Sutaṁ netaṁ abhiṇhaso, tasmā evaṁ vademase.
“जिनं वन्दथ गोतमं, जिनं वन्दाम गोतमं; विज्जाचरणसम्पन्नं, बुद्धं वन्दाम गोतमन्”ति।
“Jinaṁ vandatha gotamaṁ, jinaṁ vandāma gotamaṁ; Vijjācaraṇasampannaṁ, buddhaṁ vandāma gotaman”ti.
अयं खो सा, मारिस, आटानाटिया रक्खा भिक्खूनं भिक्खुनीनं उपासकानं उपासिकानं गुत्तिया रक्खाय अविहिंसाय फासुविहाराय। यस्स कस्सचि, मारिस, भिक्खुस्स वा भिक्खुनिया वा उपासकस्स वा उपासिकाय वा अयं आटानाटिया रक्खा सुग्गहिता भविस्सति समत्ता परियापुता तञ्चे अमनुस्सो यक्खो वा यक्खिनी वा …पे… गन्धब्बो वा गन्धब्बी वा …पे… कुम्भण्डो वा कुम्भण्डी वा …पे… नागो वा नागी वा नागपोतको वा नागपोतिका वा नागमहामत्तो वा नागपारिसज्जो वा नागपचारो वा, पदुट्ठचित्तो भिक्खुं वा भिक्खुनिं वा उपासकं वा उपासिकं वा गच्छन्तं वा अनुगच्छेय्य, ठितं वा उपतिट्ठेय्य, निसिन्नं वा उपनिसीदेय्य, निपन्नं वा उपनिपज्जेय्य। न मे सो, मारिस, अमनुस्सो लभेय्य गामेसु वा निगमेसु वा सक्कारं वा गरुकारं वा। न मे सो, मारिस, अमनुस्सो लभेय्य आळकमन्दाय नाम राजधानिया वत्थुं वा वासं वा। न मे सो, मारिस, अमनुस्सो लभेय्य यक्खानं समितिं गन्तुं। अपिस्सु नं, मारिस, अमनुस्सा अनावय्हम्पि नं करेय्युं अविवय्हं। अपिस्सु नं, मारिस, अमनुस्सा अत्ताहि परिपुण्णाहि परिभासाहि परिभासेय्युं। अपिस्सु नं, मारिस, अमनुस्सा रित्तम्पिस्स पत्तं सीसे निक्कुज्जेय्युं। अपिस्सु नं, मारिस, अमनुस्सा सत्तधापिस्स मुद्धं फालेय्युं।
Ayaṁ kho sā, mārisa, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṁ bhikkhunīnaṁ upāsakānaṁ upāsikānaṁ guttiyā rakkhāya avihiṁsāya phāsuvihārāya. Yassa kassaci, mārisa, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā upāsakassa vā upāsikāya vā ayaṁ āṭānāṭiyā rakkhā suggahitā bhavissati samattā pariyāputā tañce amanusso yakkho vā yakkhinī vā …pe… gandhabbo vā gandhabbī vā …pe… kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā …pe… nāgo vā nāgī vā nāgapotako vā nāgapotikā vā nāgamahāmatto vā nāgapārisajjo vā nāgapacāro vā, paduṭṭhacitto bhikkhuṁ vā bhikkhuniṁ vā upāsakaṁ vā upāsikaṁ vā gacchantaṁ vā anugaccheyya, ṭhitaṁ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṁ vā upanisīdeyya, nipannaṁ vā upanipajjeyya. Na me so, mārisa, amanusso labheyya gāmesu vā nigamesu vā sakkāraṁ vā garukāraṁ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya āḷakamandāya nāma rājadhāniyā vatthuṁ vā vāsaṁ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya yakkhānaṁ samitiṁ gantuṁ. Apissu naṁ, mārisa, amanussā anāvayhampi naṁ kareyyuṁ avivayhaṁ. Apissu naṁ, mārisa, amanussā attāhi paripuṇṇāhi paribhāsāhi paribhāseyyuṁ. Apissu naṁ, mārisa, amanussā rittampissa pattaṁ sīse nikkujjeyyuṁ. Apissu naṁ, mārisa, amanussā sattadhāpissa muddhaṁ phāleyyuṁ.
सन्ति हि, मारिस, अमनुस्सा चण्डा रुद्धा रभसा, ते नेव महाराजानं आदियन्ति, न महाराजानं पुरिसकानं आदियन्ति, न महाराजानं पुरिसकानं पुरिसकानं आदियन्ति। ते खो ते, मारिस, अमनुस्सा महाराजानं अवरुद्धा नाम वुच्चन्ति। सेय्यथापि, मारिस, रञ्ञो मागधस्स विजिते महाचोरा। ते नेव रञ्ञो मागधस्स आदियन्ति, न रञ्ञो मागधस्स पुरिसकानं आदियन्ति, न रञ्ञो मागधस्स पुरिसकानं पुरिसकानं आदियन्ति। ते खो ते, मारिस, महाचोरा रञ्ञो मागधस्स अवरुद्धा नाम वुच्चन्ति।
Santi hi, mārisa, amanussā caṇḍā ruddhā rabhasā, te neva mahārājānaṁ ādiyanti, na mahārājānaṁ purisakānaṁ ādiyanti, na mahārājānaṁ purisakānaṁ purisakānaṁ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṁ avaruddhā nāma vuccanti. Seyyathāpi, mārisa, rañño māgadhassa vijite mahācorā. Te neva rañño māgadhassa ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṁ ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṁ purisakānaṁ ādiyanti. Te kho te, mārisa, mahācorā rañño māgadhassa avaruddhā nāma vuccanti.
एवमेव खो, मारिस, सन्ति अमनुस्सा चण्डा रुद्धा रभसा, ते नेव महाराजानं आदियन्ति, न महाराजानं पुरिसकानं आदियन्ति, न महाराजानं पुरिसकानं पुरिसकानं आदियन्ति। ते खो ते, मारिस, अमनुस्सा महाराजानं अवरुद्धा नाम वुच्चन्ति। यो हि कोचि, मारिस, अमनुस्सो यक्खो वा यक्खिनी वा …पे… गन्धब्बो वा गन्धब्बी वा …पे… कुम्भण्डो वा कुम्भण्डी वा …पे… नागो वा नागी वा …पे… पदुट्ठचित्तो भिक्खुं वा भिक्खुनिं वा उपासकं वा उपासिकं वा गच्छन्तं वा उपगच्छेय्य, ठितं वा उपतिट्ठेय्य, निसिन्नं वा उपनिसीदेय्य, निपन्नं वा उपनिपज्जेय्य। इमेसं यक्खानं महायक्खानं सेनापतीनं महासेनापतीनं उज्झापेतब्बं विक्कन्दितब्बं विरवितब्बं: “अयं यक्खो गण्हाति, अयं यक्खो आविसति, अयं यक्खो हेठेति, अयं यक्खो विहेठेति, अयं यक्खो हिंसति, अयं यक्खो विहिंसति, अयं यक्खो न मुञ्चती”ति।
Evameva kho, mārisa, santi amanussā caṇḍā ruddhā rabhasā, te neva mahārājānaṁ ādiyanti, na mahārājānaṁ purisakānaṁ ādiyanti, na mahārājānaṁ purisakānaṁ purisakānaṁ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṁ avaruddhā nāma vuccanti. Yo hi koci, mārisa, amanusso yakkho vā yakkhinī vā …pe… gandhabbo vā gandhabbī vā …pe… kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā …pe… nāgo vā nāgī vā …pe… paduṭṭhacitto bhikkhuṁ vā bhikkhuniṁ vā upāsakaṁ vā upāsikaṁ vā gacchantaṁ vā upagaccheyya, ṭhitaṁ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṁ vā upanisīdeyya, nipannaṁ vā upanipajjeyya. Imesaṁ yakkhānaṁ mahāyakkhānaṁ senāpatīnaṁ mahāsenāpatīnaṁ ujjhāpetabbaṁ vikkanditabbaṁ viravitabbaṁ: “ayaṁ yakkho gaṇhāti, ayaṁ yakkho āvisati, ayaṁ yakkho heṭheti, ayaṁ yakkho viheṭheti, ayaṁ yakkho hiṁsati, ayaṁ yakkho vihiṁsati, ayaṁ yakkho na muñcatī”ti.
कतमेसं यक्खानं महायक्खानं सेनापतीनं महासेनापतीनं?
Katamesaṁ yakkhānaṁ mahāyakkhānaṁ senāpatīnaṁ mahāsenāpatīnaṁ?
इन्दो सोमो वरुणो च, भारद्वाजो पजापति; चन्दनो कामसेट्ठो च, किन्नुघण्डु निघण्डु च।
Indo somo varuṇo ca, bhāradvājo pajāpati; Candano kāmaseṭṭho ca, kinnughaṇḍu nighaṇḍu ca.
पनादो ओपमञ्ञो च, देवसूतो च मातलि; चित्तसेनो च गन्धब्बो, नळो राजा जनेसभो।
Panādo opamañño ca, devasūto ca mātali; Cittaseno ca gandhabbo, naḷo rājā janesabho.
सातागिरो हेमवतो, पुण्णको करतियो गुळो; सिवको मुचलिन्दो च, वेस्सामित्तो युगन्धरो।
Sātāgiro hemavato, puṇṇako karatiyo guḷo; Sivako mucalindo ca, vessāmitto yugandharo.
गोपालो सुप्परोधो च, हिरि नेत्ति च मन्दियो; पञ्चालचण्डो आळवको, पज्जुन्नो सुमनो सुमुखो; दधिमुखो मणि माणिवरो दीघो, अथो सेरीसको सह।
Gopālo supparodho ca, Hiri netti ca mandiyo; Pañcālacaṇḍo āḷavako, Pajjunno sumano sumukho; Dadhimukho maṇi māṇivaro dīgho, Atho serīsako saha.
इमेसं यक्खानं महायक्खानं सेनापतीनं महासेनापतीनं उज्झापेतब्बं विक्कन्दितब्बं विरवितब्बं: “अयं यक्खो गण्हाति, अयं यक्खो आविसति, अयं यक्खो हेठेति, अयं यक्खो विहेठेति, अयं यक्खो हिंसति, अयं यक्खो विहिंसति, अयं यक्खो न मुञ्चती”ति।
Imesaṁ yakkhānaṁ mahāyakkhānaṁ senāpatīnaṁ mahāsenāpatīnaṁ ujjhāpetabbaṁ vikkanditabbaṁ viravitabbaṁ: “ayaṁ yakkho gaṇhāti, ayaṁ yakkho āvisati, ayaṁ yakkho heṭheti, ayaṁ yakkho viheṭheti, ayaṁ yakkho hiṁsati, ayaṁ yakkho vihiṁsati, ayaṁ yakkho na muñcatī”ti.
अयं खो, मारिस, आटानाटिया रक्खा भिक्खूनं भिक्खुनीनं उपासकानं उपासिकानं गुत्तिया रक्खाय अविहिंसाय फासुविहाराय। हन्द च दानि मयं, मारिस, गच्छाम, बहुकिच्चा मयं बहुकरणीयाऽति। ‘यस्सदानि तुम्हे, महाराजानो, कालं मञ्ञथाऽति।
Ayaṁ kho, mārisa, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṁ bhikkhunīnaṁ upāsakānaṁ upāsikānaṁ guttiyā rakkhāya avihiṁsāya phāsuvihārāya. Handa ca dāni mayaṁ, mārisa, gacchāma, bahukiccā mayaṁ bahukaraṇīyā’ti. ‘Yassadāni tumhe, mahārājāno, kālaṁ maññathā’ti.
अथ खो, भिक्खवे, चत्तारो महाराजा उट्ठायासना मं अभिवादेत्वा पदक्खिणं कत्वा तत्थेवन्तरधायिंसु। तेपि खो, भिक्खवे, यक्खा उट्ठायासना अप्पेकच्चे मं अभिवादेत्वा पदक्खिणं कत्वा तत्थेवन्तरधायिंसु। अप्पेकच्चे मया सद्धिं सम्मोदिंसु, सम्मोदनीयं कथं सारणीयं वीतिसारेत्वा तत्थेवन्तरधायिंसु। अप्पेकच्चे येनाहं तेनञ्जलिं पणामेत्वा तत्थेवन्तरधायिंसु। अप्पेकच्चे नामगोत्तं सावेत्वा तत्थेवन्तरधायिंसु। अप्पेकच्चे तुण्हीभूता तत्थेवन्तरधायिंसु।
Atha kho, bhikkhave, cattāro mahārājā uṭṭhāyāsanā maṁ abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā tatthevantaradhāyiṁsu. Tepi kho, bhikkhave, yakkhā uṭṭhāyāsanā appekacce maṁ abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā tatthevantaradhāyiṁsu. Appekacce mayā saddhiṁ sammodiṁsu, sammodanīyaṁ kathaṁ sāraṇīyaṁ vītisāretvā tatthevantaradhāyiṁsu. Appekacce yenāhaṁ tenañjaliṁ paṇāmetvā tatthevantaradhāyiṁsu. Appekacce nāmagottaṁ sāvetvā tatthevantaradhāyiṁsu. Appekacce tuṇhībhūtā tatthevantaradhāyiṁsu.
उग्गण्हाथ, भिक्खवे, आटानाटियं रक्खं। परियापुणाथ, भिक्खवे, आटानाटियं रक्खं। धारेथ, भिक्खवे, आटानाटियं रक्खं। अत्थसंहिता, भिक्खवे, आटानाटिया रक्खा भिक्खूनं भिक्खुनीनं उपासकानं उपासिकानं गुत्तिया रक्खाय अविहिंसाय फासुविहाराया”ति।
Uggaṇhātha, bhikkhave, āṭānāṭiyaṁ rakkhaṁ. Pariyāpuṇātha, bhikkhave, āṭānāṭiyaṁ rakkhaṁ. Dhāretha, bhikkhave, āṭānāṭiyaṁ rakkhaṁ. Atthasaṁhitā, bhikkhave, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṁ bhikkhunīnaṁ upāsakānaṁ upāsikānaṁ guttiyā rakkhāya avihiṁsāya phāsuvihārāyā”ti.
“Bhikkhus, learn the Āṭānāṭiya protection! Memorize the Āṭānāṭiya protection! Remember the Āṭānāṭiya protection! The Āṭānāṭiya protection is beneficial, and is for the guarding, protection, safety, and comfort of the monks, nuns, laymen, and laywomen.”
इदमवोच भगवा। अत्तमना ते भिक्खू भगवतो भासितं अभिनन्दुन्ति।
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṁ abhinandunti.
That is what the Buddha said. Satisfied, the bhikkhus approved what the Buddha said.
आटानाटियसुत्तं निट्ठितं नवमं।
Āṭānāṭiyasuttaṁ niṭṭhitaṁ navamaṁ.
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
Footnotes:
