| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ទីឃនិកាយ • Dīghanikāya |
៩. អាដានាដិយសុត្តំ
9. Āṭānāṭiyasuttaṃ
បឋមភាណវារោ
Paṭhamabhāṇavāro
២៧៥. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា រាជគហេ វិហរតិ គិជ្ឈកូដេ បព្ពតេ។ អថ ខោ ចត្តារោ មហារាជា 1 មហតិយា ច យក្ខសេនាយ មហតិយា ច គន្ធព្ពសេនាយ មហតិយា ច កុម្ភណ្ឌសេនាយ មហតិយា ច នាគសេនាយ ចតុទ្ទិសំ រក្ខំ ឋបេត្វា ចតុទ្ទិសំ គុម្ពំ ឋបេត្វា ចតុទ្ទិសំ ឱវរណំ ឋបេត្វា អភិក្កន្តាយ រត្តិយា អភិក្កន្តវណ្ណា កេវលកប្បំ គិជ្ឈកូដំ បព្ពតំ ឱភាសេត្វា 2 យេន ភគវា តេនុបសង្កមិំសុ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។ តេបិ ខោ យក្ខា អប្បេកច្ចេ ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ, អប្បេកច្ចេ ភគវតា សទ្ធិំ សម្មោទិំសុ, សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ, អប្បេកច្ចេ យេន ភគវា តេនញ្ជលិំ បណាមេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ, អប្បេកច្ចេ នាមគោត្តំ សាវេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ, អប្បេកច្ចេ តុណ្ហីភូតា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។
275. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Atha kho cattāro mahārājā 3 mahatiyā ca yakkhasenāya mahatiyā ca gandhabbasenāya mahatiyā ca kumbhaṇḍasenāya mahatiyā ca nāgasenāya catuddisaṃ rakkhaṃ ṭhapetvā catuddisaṃ gumbaṃ ṭhapetvā catuddisaṃ ovaraṇaṃ ṭhapetvā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ gijjhakūṭaṃ pabbataṃ obhāsetvā 4 yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tepi kho yakkhā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
២៧៦. ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ វេស្សវណោ មហារាជា ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘សន្តិ ហិ, ភន្តេ, ឧឡារា យក្ខា ភគវតោ អប្បសន្នា។ សន្តិ ហិ, ភន្តេ, ឧឡារា យក្ខា ភគវតោ បសន្នា។ សន្តិ ហិ , ភន្តេ, មជ្ឈិមា យក្ខា ភគវតោ អប្បសន្នា។ សន្តិ ហិ, ភន្តេ, មជ្ឈិមា យក្ខា ភគវតោ បសន្នា។ សន្តិ ហិ, ភន្តេ, នីចា យក្ខា ភគវតោ អប្បសន្នា។ សន្តិ ហិ, ភន្តេ, នីចា យក្ខា ភគវតោ បសន្នា។ យេភុយ្យេន ខោ បន, ភន្តេ, យក្ខា អប្បសន្នាយេវ ភគវតោ។ តំ កិស្ស ហេតុ? ភគវា ហិ, ភន្តេ, បាណាតិបាតា វេរមណិយា ធម្មំ ទេសេតិ, អទិន្នាទានា វេរមណិយា ធម្មំ ទេសេតិ, កាមេសុមិច្ឆាចារា វេរមណិយា ធម្មំ ទេសេតិ, មុសាវាទា វេរមណិយា ធម្មំ ទេសេតិ, សុរាមេរយមជ្ជប្បមាទដ្ឋានា វេរមណិយា ធម្មំ ទេសេតិ។ យេភុយ្យេន ខោ បន, ភន្តេ, យក្ខា អប្បដិវិរតាយេវ បាណាតិបាតា, អប្បដិវិរតា អទិន្នាទានា, អប្បដិវិរតា កាមេសុមិច្ឆាចារា, អប្បដិវិរតា មុសាវាទា, អប្បដិវិរតា សុរាមេរយមជ្ជប្បមាទដ្ឋានា ។ តេសំ តំ ហោតិ អប្បិយំ អមនាបំ។ សន្តិ ហិ, ភន្តេ, ភគវតោ សាវកា អរញ្ញវនបត្ថានិ បន្តានិ សេនាសនានិ បដិសេវន្តិ អប្បសទ្ទានិ អប្បនិគ្ឃោសានិ វិជនវាតានិ មនុស្សរាហស្សេយ្យកានិ 5 បដិសល្លានសារុប្បានិ។ តត្ថ សន្តិ ឧឡារា យក្ខា និវាសិនោ, យេ ឥមស្មិំ ភគវតោ បាវចនេ អប្បសន្នា។ តេសំ បសាទាយ ឧគ្គណ្ហាតុ, ភន្តេ, ភគវា អាដានាដិយំ រក្ខំ ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនំ ឧបាសកានំ ឧបាសិកានំ គុត្តិយា រក្ខាយ អវិហិំសាយ ផាសុវិហារាយា’’តិ។ អធិវាសេសិ ភគវា តុណ្ហីភាវេន។
276. Ekamantaṃ nisinno kho vessavaṇo mahārājā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘santi hi, bhante, uḷārā yakkhā bhagavato appasannā. Santi hi, bhante, uḷārā yakkhā bhagavato pasannā. Santi hi , bhante, majjhimā yakkhā bhagavato appasannā. Santi hi, bhante, majjhimā yakkhā bhagavato pasannā. Santi hi, bhante, nīcā yakkhā bhagavato appasannā. Santi hi, bhante, nīcā yakkhā bhagavato pasannā. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appasannāyeva bhagavato. Taṃ kissa hetu? Bhagavā hi, bhante, pāṇātipātā veramaṇiyā dhammaṃ deseti, adinnādānā veramaṇiyā dhammaṃ deseti, kāmesumicchācārā veramaṇiyā dhammaṃ deseti, musāvādā veramaṇiyā dhammaṃ deseti, surāmerayamajjappamādaṭṭhānā veramaṇiyā dhammaṃ deseti. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appaṭiviratāyeva pāṇātipātā, appaṭiviratā adinnādānā, appaṭiviratā kāmesumicchācārā, appaṭiviratā musāvādā, appaṭiviratā surāmerayamajjappamādaṭṭhānā . Tesaṃ taṃ hoti appiyaṃ amanāpaṃ. Santi hi, bhante, bhagavato sāvakā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni 6 paṭisallānasāruppāni. Tattha santi uḷārā yakkhā nivāsino, ye imasmiṃ bhagavato pāvacane appasannā. Tesaṃ pasādāya uggaṇhātu, bhante, bhagavā āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāyā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
អថ ខោ វេស្សវណោ មហារាជា ភគវតោ អធិវាសនំ វិទិត្វា តាយំ វេលាយំ ឥមំ អាដានាដិយំ រក្ខំ អភាសិ –
Atha kho vessavaṇo mahārājā bhagavato adhivāsanaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ abhāsi –
២៧៧. ‘‘វិបស្សិស្ស ច 7 នមត្ថុ, ចក្ខុមន្តស្ស សិរីមតោ។
277. ‘‘Vipassissa ca 8 namatthu, cakkhumantassa sirīmato.
នមត្ថុ កកុសន្ធស្ស, មារសេនាបមទ្ទិនោ។
Namatthu kakusandhassa, mārasenāpamaddino.
‘‘កោណាគមនស្ស នមត្ថុ, ព្រាហ្មណស្ស វុសីមតោ;
‘‘Koṇāgamanassa namatthu, brāhmaṇassa vusīmato;
‘‘អង្គីរសស្ស នមត្ថុ, សក្យបុត្តស្ស សិរីមតោ;
‘‘Aṅgīrasassa namatthu, sakyaputtassa sirīmato;
‘‘យេ ចាបិ និព្ពុតា លោកេ, យថាភូតំ វិបស្សិសុំ;
‘‘Ye cāpi nibbutā loke, yathābhūtaṃ vipassisuṃ;
‘‘ហិតំ ទេវមនុស្សានំ, យំ នមស្សន្តិ គោតមំ;
‘‘Hitaṃ devamanussānaṃ, yaṃ namassanti gotamaṃ;
វិជ្ជាចរណសម្បន្នំ, មហន្តំ វីតសារទំ។
Vijjācaraṇasampannaṃ, mahantaṃ vītasāradaṃ.
២៧៨. ‘‘យតោ ឧគ្គច្ឆតិ សូរិយោ 19, អាទិច្ចោ មណ្ឌលី មហា។
278. ‘‘Yato uggacchati sūriyo 20, ādicco maṇḍalī mahā.
យស្ស ចុគ្គច្ឆមានស្ស, សំវរីបិ និរុជ្ឈតិ;
Yassa cuggacchamānassa, saṃvarīpi nirujjhati;
យស្ស ចុគ្គតេ សូរិយេ, ‘ទិវសោ’តិ បវុច្ចតិ។
Yassa cuggate sūriye, ‘divaso’ti pavuccati.
‘‘រហទោបិ តត្ថ គម្ភីរោ, សមុទ្ទោ សរិតោទកោ;
‘‘Rahadopi tattha gambhīro, samuddo saritodako;
ឯវំ តំ តត្ថ ជានន្តិ, ‘សមុទ្ទោ សរិតោទកោ’។
Evaṃ taṃ tattha jānanti, ‘samuddo saritodako’.
‘‘ឥតោ ‘សា បុរិមា ទិសា’, ឥតិ នំ អាចិក្ខតី ជនោ;
‘‘Ito ‘sā purimā disā’, iti naṃ ācikkhatī jano;
យំ ទិសំ អភិបាលេតិ, មហារាជា យសស្សិ សោ។
Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
រមតី នច្ចគីតេហិ, គន្ធព្ពេហិ បុរក្ខតោ។
Ramatī naccagītehi, gandhabbehi purakkhato.
‘‘បុត្តាបិ តស្ស ពហវោ, ឯកនាមាតិ មេ សុតំ;
‘‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;
អសីតិ ទស ឯកោ ច, ឥន្ទនាមា មហព្ពលា។
Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
តេ ចាបិ ពុទ្ធំ ទិស្វាន, ពុទ្ធំ អាទិច្ចពន្ធុនំ;
Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;
ទូរតោវ នមស្សន្តិ, មហន្តំ វីតសារទំ។
Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘‘នមោ តេ បុរិសាជញ្ញ, នមោ តេ បុរិសុត្តម;
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
កុសលេន សមេក្ខសិ, អមនុស្សាបិ តំ វន្ទន្តិ;
Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;
សុតំ នេតំ អភិណ្ហសោ, តស្មា ឯវំ វទេមសេ។
Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.
‘‘‘ជិនំ វន្ទថ គោតមំ, ជិនំ វន្ទាម គោតមំ;
‘‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;
វិជ្ជាចរណសម្បន្នំ, ពុទ្ធំ វន្ទាម គោតមំ’។
Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’.
២៧៩. ‘‘យេន បេតា បវុច្ចន្តិ, បិសុណា បិដ្ឋិមំសិកា។
279. ‘‘Yena petā pavuccanti, pisuṇā piṭṭhimaṃsikā.
‘‘ឥតោ ‘សា ទក្ខិណា ទិសា’, ឥតិ នំ អាចិក្ខតី ជនោ;
‘‘Ito ‘sā dakkhiṇā disā’, iti naṃ ācikkhatī jano;
យំ ទិសំ អភិបាលេតិ, មហារាជា យសស្សិ សោ។
Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
‘‘កុម្ភណ្ឌានំ អធិបតិ, ‘វិរូឡ្ហោ’ ឥតិ នាមសោ;
‘‘Kumbhaṇḍānaṃ adhipati, ‘virūḷho’ iti nāmaso;
រមតី នច្ចគីតេហិ, កុម្ភណ្ឌេហិ បុរក្ខតោ។
Ramatī naccagītehi, kumbhaṇḍehi purakkhato.
‘‘បុត្តាបិ តស្ស ពហវោ, ឯកនាមាតិ មេ សុតំ;
‘‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;
អសីតិ ទស ឯកោ ច, ឥន្ទនាមា មហព្ពលា។
Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
តេ ចាបិ ពុទ្ធំ ទិស្វាន, ពុទ្ធំ អាទិច្ចពន្ធុនំ;
Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;
ទូរតោវ នមស្សន្តិ, មហន្តំ វីតសារទំ។
Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘‘នមោ តេ បុរិសាជញ្ញ, នមោ តេ បុរិសុត្តម;
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
កុសលេន សមេក្ខសិ, អមនុស្សាបិ តំ វន្ទន្តិ;
Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;
សុតំ នេតំ អភិណ្ហសោ, តស្មា ឯវំ វទេមសេ។
Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.
‘‘‘ជិនំ វន្ទថ គោតមំ, ជិនំ វន្ទាម គោតមំ;
‘‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;
វិជ្ជាចរណសម្បន្នំ, ពុទ្ធំ វន្ទាម គោតមំ’។
Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’.
២៨០. ‘‘យត្ថ ចោគ្គច្ឆតិ សូរិយោ, អាទិច្ចោ មណ្ឌលី មហា។
280. ‘‘Yattha coggacchati sūriyo, ādicco maṇḍalī mahā.
យស្ស ចោគ្គច្ឆមានស្ស, ទិវសោបិ និរុជ្ឈតិ;
Yassa coggacchamānassa, divasopi nirujjhati;
យស្ស ចោគ្គតេ សូរិយេ, ‘សំវរី’តិ បវុច្ចតិ។
Yassa coggate sūriye, ‘saṃvarī’ti pavuccati.
‘‘រហទោបិ តត្ថ គម្ភីរោ, សមុទ្ទោ សរិតោទកោ;
‘‘Rahadopi tattha gambhīro, samuddo saritodako;
ឯវំ តំ តត្ថ ជានន្តិ, ‘សមុទ្ទោ សរិតោទកោ’។
Evaṃ taṃ tattha jānanti, ‘samuddo saritodako’.
‘‘ឥតោ ‘សា បច្ឆិមា ទិសា’, ឥតិ នំ អាចិក្ខតី ជនោ;
‘‘Ito ‘sā pacchimā disā’, iti naṃ ācikkhatī jano;
យំ ទិសំ អភិបាលេតិ, មហារាជា យសស្សិ សោ។
Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
‘‘នាគានញ្ច អធិបតិ, ‘វិរូបក្ខោ’តិ នាមសោ;
‘‘Nāgānañca adhipati, ‘virūpakkho’ti nāmaso;
រមតី នច្ចគីតេហិ, នាគេហេវ បុរក្ខតោ។
Ramatī naccagītehi, nāgeheva purakkhato.
‘‘បុត្តាបិ តស្ស ពហវោ, ឯកនាមាតិ មេ សុតំ;
‘‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;
អសីតិ ទស ឯកោ ច, ឥន្ទនាមា មហព្ពលា។
Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
តេ ចាបិ ពុទ្ធំ ទិស្វាន, ពុទ្ធំ អាទិច្ចពន្ធុនំ;
Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;
ទូរតោវ នមស្សន្តិ, មហន្តំ វីតសារទំ។
Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘‘នមោ តេ បុរិសាជញ្ញ, នមោ តេ បុរិសុត្តម;
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
កុសលេន សមេក្ខសិ, អមនុស្សាបិ តំ វន្ទន្តិ;
Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;
សុតំ នេតំ អភិណ្ហសោ, តស្មា ឯវំ វទេមសេ។
Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.
‘‘‘ជិនំ វន្ទថ គោតមំ, ជិនំ វន្ទាម គោតមំ;
‘‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;
វិជ្ជាចរណសម្បន្នំ, ពុទ្ធំ វន្ទាម គោតមំ’។
Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’.
មនុស្សា តត្ថ ជាយន្តិ, អមមា អបរិគ្គហា។
Manussā tattha jāyanti, amamā apariggahā.
‘‘ន តេ ពីជំ បវបន្តិ, នបិ នីយន្តិ នង្គលា;
‘‘Na te bījaṃ pavapanti, napi nīyanti naṅgalā;
អកដ្ឋបាកិមំ សាលិំ, បរិភុញ្ជន្តិ មានុសា។
Akaṭṭhapākimaṃ sāliṃ, paribhuñjanti mānusā.
‘‘អកណំ អថុសំ សុទ្ធំ, សុគន្ធំ តណ្ឌុលប្ផលំ;
‘‘Akaṇaṃ athusaṃ suddhaṃ, sugandhaṃ taṇḍulapphalaṃ;
តុណ្ឌិកីរេ បចិត្វាន, តតោ ភុញ្ជន្តិ ភោជនំ។
Tuṇḍikīre pacitvāna, tato bhuñjanti bhojanaṃ.
‘‘គាវិំ ឯកខុរំ កត្វា, អនុយន្តិ ទិសោទិសំ;
‘‘Gāviṃ ekakhuraṃ katvā, anuyanti disodisaṃ;
បសុំ ឯកខុរំ កត្វា, អនុយន្តិ ទិសោទិសំ។
Pasuṃ ekakhuraṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.
បុរិសំ វាហនំ កត្វា, អនុយន្តិ ទិសោទិសំ។
Purisaṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.
‘‘កុមារិំ វាហនំ កត្វា, អនុយន្តិ ទិសោទិសំ;
‘‘Kumāriṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ;
កុមារំ វាហនំ កត្វា, អនុយន្តិ ទិសោទិសំ។
Kumāraṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.
‘‘តេ យានេ អភិរុហិត្វា,
‘‘Te yāne abhiruhitvā,
បចារា តស្ស រាជិនោ។
Pacārā tassa rājino.
‘‘ហត្ថិយានំ អស្សយានំ, ទិព្ពំ យានំ ឧបដ្ឋិតំ;
‘‘Hatthiyānaṃ assayānaṃ, dibbaṃ yānaṃ upaṭṭhitaṃ;
បាសាទា សិវិកា ចេវ, មហារាជស្ស យសស្សិនោ។
Pāsādā sivikā ceva, mahārājassa yasassino.
‘‘តស្ស ច នគរា អហុ,
‘‘Tassa ca nagarā ahu,
អន្តលិក្ខេ សុមាបិតា;
Antalikkhe sumāpitā;
អាដានាដា កុសិនាដា បរកុសិនាដា,
Āṭānāṭā kusināṭā parakusināṭā,
ជនោឃមបរេន ច;
Janoghamaparena ca;
នវនវុតិយោ អម្ពរអម្ពរវតិយោ,
Navanavutiyo ambaraambaravatiyo,
អាឡកមន្ទា នាម រាជធានី។
Āḷakamandā nāma rājadhānī.
‘‘កុវេរស្ស ខោ បន, មារិស, មហារាជស្ស វិសាណា នាម រាជធានី;
‘‘Kuverassa kho pana, mārisa, mahārājassa visāṇā nāma rājadhānī;
តស្មា កុវេរោ មហារាជា, ‘វេស្សវណោ’តិ បវុច្ចតិ។
Tasmā kuvero mahārājā, ‘vessavaṇo’ti pavuccati.
‘‘បច្ចេសន្តោ បកាសេន្តិ, តតោលា តត្តលា តតោតលា;
‘‘Paccesanto pakāsenti, tatolā tattalā tatotalā;
ឱជសិ តេជសិ តតោជសី, សូរោ រាជា អរិដ្ឋោ នេមិ។
Ojasi tejasi tatojasī, sūro rājā ariṭṭho nemi.
‘‘រហទោបិ តត្ថ ធរណី នាម, យតោ មេឃា បវស្សន្តិ;
‘‘Rahadopi tattha dharaṇī nāma, yato meghā pavassanti;
វស្សា យតោ បតាយន្តិ, សភាបិ តត្ថ សាលវតី 35 នាម។
Vassā yato patāyanti, sabhāpi tattha sālavatī 36 nāma.
‘‘យត្ថ យក្ខា បយិរុបាសន្តិ, តត្ថ និច្ចផលា រុក្ខា;
‘‘Yattha yakkhā payirupāsanti, tattha niccaphalā rukkhā;
នានា ទិជគណា យុតា, មយូរកោញ្ចាភិរុទា;
Nānā dijagaṇā yutā, mayūrakoñcābhirudā;
កោកិលាទីហិ វគ្គុហិ។
Kokilādīhi vagguhi.
‘‘ជីវញ្ជីវកសទ្ទេត្ថ, អថោ ឱដ្ឋវចិត្តកា;
‘‘Jīvañjīvakasaddettha, atho oṭṭhavacittakā;
‘‘សុកសាឡិកសទ្ទេត្ថ, ទណ្ឌមាណវកានិ ច;
‘‘Sukasāḷikasaddettha, daṇḍamāṇavakāni ca;
សោភតិ សព្ពកាលំ សា, កុវេរនឡិនី សទា។
Sobhati sabbakālaṃ sā, kuveranaḷinī sadā.
‘‘ឥតោ ‘សា ឧត្តរា ទិសា’, ឥតិ នំ អាចិក្ខតី ជនោ;
‘‘Ito ‘sā uttarā disā’, iti naṃ ācikkhatī jano;
យំ ទិសំ អភិបាលេតិ, មហារាជា យសស្សិ សោ។
Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
‘‘យក្ខានញ្ច អធិបតិ, ‘កុវេរោ’ ឥតិ នាមសោ;
‘‘Yakkhānañca adhipati, ‘kuvero’ iti nāmaso;
រមតី នច្ចគីតេហិ, យក្ខេហេវ បុរក្ខតោ។
Ramatī naccagītehi, yakkheheva purakkhato.
‘‘បុត្តាបិ តស្ស ពហវោ, ឯកនាមាតិ មេ សុតំ;
‘‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;
អសីតិ ទស ឯកោ ច, ឥន្ទនាមា មហព្ពលា។
Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
‘‘តេ ចាបិ ពុទ្ធំ ទិស្វាន, ពុទ្ធំ អាទិច្ចពន្ធុនំ;
‘‘Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;
ទូរតោវ នមស្សន្តិ, មហន្តំ វីតសារទំ។
Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘‘នមោ តេ បុរិសាជញ្ញ, នមោ តេ បុរិសុត្តម;
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
កុសលេន សមេក្ខសិ, អមនុស្សាបិ តំ វន្ទន្តិ;
Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;
សុតំ នេតំ អភិណ្ហសោ, តស្មា ឯវំ វទេមសេ។
Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.
‘‘‘ជិនំ វន្ទថ គោតមំ, ជិនំ វន្ទាម គោតមំ;
‘‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;
វិជ្ជាចរណសម្បន្នំ, ពុទ្ធំ វន្ទាម គោតម’’’ន្តិ។
Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotama’’’nti.
‘‘អយំ ខោ សា, មារិស, អាដានាដិយា រក្ខា ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនំ ឧបាសកានំ ឧបាសិកានំ គុត្តិយា រក្ខាយ អវិហិំសាយ ផាសុវិហារាយ។
‘‘Ayaṃ kho sā, mārisa, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāya.
២៨២. ‘‘យស្ស កស្សចិ, មារិស, ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា ឧបាសកស្ស វា ឧបាសិកាយ វា អយំ អាដានាដិយា រក្ខា សុគ្គហិតា ភវិស្សតិ សមត្តា បរិយាបុតា 39។ តំ ចេ អមនុស្សោ យក្ខោ វា យក្ខិនី វា យក្ខបោតកោ វា យក្ខបោតិកា វា យក្ខមហាមត្តោ វា យក្ខបារិសជ្ជោ វា យក្ខបចារោ វា, គន្ធព្ពោ វា គន្ធព្ពី វា គន្ធព្ពបោតកោ វា គន្ធព្ពបោតិកា វា គន្ធព្ពមហាមត្តោ វា គន្ធព្ពបារិសជ្ជោ វា គន្ធព្ពបចារោ វា, កុម្ភណ្ឌោ វា កុម្ភណ្ឌី វា កុម្ភណ្ឌបោតកោ វា កុម្ភណ្ឌបោតិកា វា កុម្ភណ្ឌមហាមត្តោ វា កុម្ភណ្ឌបារិសជ្ជោ វា កុម្ភណ្ឌបចារោ វា, នាគោ វា នាគី វា នាគបោតកោ វា នាគបោតិកា វា នាគមហាមត្តោ វា នាគបារិសជ្ជោ វា នាគបចារោ វា, បទុដ្ឋចិត្តោ ភិក្ខុំ វា ភិក្ខុនិំ វា ឧបាសកំ វា ឧបាសិកំ វា គច្ឆន្តំ វា អនុគច្ឆេយ្យ, ឋិតំ វា ឧបតិដ្ឋេយ្យ, និសិន្នំ វា ឧបនិសីទេយ្យ, និបន្នំ វា ឧបនិបជ្ជេយ្យ។ ន មេ សោ, មារិស, អមនុស្សោ លភេយ្យ គាមេសុ វា និគមេសុ វា សក្ការំ វា គរុការំ វា។ ន មេ សោ, មារិស, អមនុស្សោ លភេយ្យ អាឡកមន្ទាយ នាម រាជធានិយា វត្ថុំ វា វាសំ វា។ ន មេ សោ, មារិស, អមនុស្សោ លភេយ្យ យក្ខានំ សមិតិំ គន្តុំ។ អបិស្សុ នំ, មារិស, អមនុស្សា អនាវយ្ហម្បិ នំ ករេយ្យុំ អវិវយ្ហំ។ អបិស្សុ នំ, មារិស, អមនុស្សា អត្តាហិបិ បរិបុណ្ណាហិ បរិភាសាហិ បរិភាសេយ្យុំ។ អបិស្សុ នំ, មារិស, អមនុស្សា រិត្តំបិស្ស បត្តំ សីសេ និក្កុជ្ជេយ្យុំ។ អបិស្សុ នំ, មារិស, អមនុស្សា សត្តធាបិស្ស មុទ្ធំ ផាលេយ្យុំ។
282. ‘‘Yassa kassaci, mārisa, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā upāsakassa vā upāsikāya vā ayaṃ āṭānāṭiyā rakkhā suggahitā bhavissati samattā pariyāputā 40. Taṃ ce amanusso yakkho vā yakkhinī vā yakkhapotako vā yakkhapotikā vā yakkhamahāmatto vā yakkhapārisajjo vā yakkhapacāro vā, gandhabbo vā gandhabbī vā gandhabbapotako vā gandhabbapotikā vā gandhabbamahāmatto vā gandhabbapārisajjo vā gandhabbapacāro vā, kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā kumbhaṇḍapotako vā kumbhaṇḍapotikā vā kumbhaṇḍamahāmatto vā kumbhaṇḍapārisajjo vā kumbhaṇḍapacāro vā, nāgo vā nāgī vā nāgapotako vā nāgapotikā vā nāgamahāmatto vā nāgapārisajjo vā nāgapacāro vā, paduṭṭhacitto bhikkhuṃ vā bhikkhuniṃ vā upāsakaṃ vā upāsikaṃ vā gacchantaṃ vā anugaccheyya, ṭhitaṃ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṃ vā upanisīdeyya, nipannaṃ vā upanipajjeyya. Na me so, mārisa, amanusso labheyya gāmesu vā nigamesu vā sakkāraṃ vā garukāraṃ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya āḷakamandāya nāma rājadhāniyā vatthuṃ vā vāsaṃ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya yakkhānaṃ samitiṃ gantuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā anāvayhampi naṃ kareyyuṃ avivayhaṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā attāhipi paripuṇṇāhi paribhāsāhi paribhāseyyuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā rittaṃpissa pattaṃ sīse nikkujjeyyuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā sattadhāpissa muddhaṃ phāleyyuṃ.
‘‘សន្តិ ហិ, មារិស, អមនុស្សា ចណ្ឌា រុទ្ធា 41 រភសា, តេ នេវ មហារាជានំ អាទិយន្តិ, ន មហារាជានំ បុរិសកានំ អាទិយន្តិ, ន មហារាជានំ បុរិសកានំ បុរិសកានំ អាទិយន្តិ។ តេ ខោ តេ, មារិស, អមនុស្សា មហារាជានំ អវរុទ្ធា នាម វុច្ចន្តិ។ សេយ្យថាបិ, មារិស, រញ្ញោ មាគធស្ស វិជិតេ មហាចោរា។ តេ នេវ រញ្ញោ មាគធស្ស អាទិយន្តិ, ន រញ្ញោ មាគធស្ស បុរិសកានំ អាទិយន្តិ, ន រញ្ញោ មាគធស្ស បុរិសកានំ បុរិសកានំ អាទិយន្តិ។ តេ ខោ តេ, មារិស, មហាចោរា រញ្ញោ មាគធស្ស អវរុទ្ធា នាម វុច្ចន្តិ។ ឯវមេវ ខោ, មារិស, សន្តិ អមនុស្សា ចណ្ឌា រុទ្ធា រភសា, តេ នេវ មហារាជានំ អាទិយន្តិ, ន មហារាជានំ បុរិសកានំ អាទិយន្តិ, ន មហារាជានំ បុរិសកានំ បុរិសកានំ អាទិយន្តិ។ តេ ខោ តេ, មារិស, អមនុស្សា មហារាជានំ អវរុទ្ធា នាម វុច្ចន្តិ។ យោ ហិ កោចិ, មារិស, អមនុស្សោ យក្ខោ វា យក្ខិនី វា…បេ.… គន្ធព្ពោ វា គន្ធព្ពី វា … កុម្ភណ្ឌោ វា កុម្ភណ្ឌី វា… នាគោ វា នាគី វា នាគបោតកោ វា នាគបោតិកា វា នាគមហាមត្តោ វា នាគបារិសជ្ជោ វា នាគបចារោ វា បទុដ្ឋចិត្តោ ភិក្ខុំ វា ភិក្ខុនិំ វា ឧបាសកំ វា ឧបាសិកំ វា គច្ឆន្តំ វា អនុគច្ឆេយ្យ, ឋិតំ វា ឧបតិដ្ឋេយ្យ, និសិន្នំ វា ឧបនិសីទេយ្យ, និបន្នំ វា ឧបនិបជ្ជេយ្យ។ ឥមេសំ យក្ខានំ មហាយក្ខានំ សេនាបតីនំ មហាសេនាបតីនំ ឧជ្ឈាបេតព្ពំ វិក្កន្ទិតព្ពំ វិរវិតព្ពំ – ‘អយំ យក្ខោ គណ្ហាតិ, អយំ យក្ខោ អាវិសតិ, អយំ យក្ខោ ហេឋេតិ, អយំ យក្ខោ វិហេឋេតិ, អយំ យក្ខោ ហិំសតិ, អយំ យក្ខោ វិហិំសតិ, អយំ យក្ខោ ន មុញ្ចតី’តិ។
‘‘Santi hi, mārisa, amanussā caṇḍā ruddhā 42 rabhasā, te neva mahārājānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṃ avaruddhā nāma vuccanti. Seyyathāpi, mārisa, rañño māgadhassa vijite mahācorā. Te neva rañño māgadhassa ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṃ ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, mahācorā rañño māgadhassa avaruddhā nāma vuccanti. Evameva kho, mārisa, santi amanussā caṇḍā ruddhā rabhasā, te neva mahārājānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṃ avaruddhā nāma vuccanti. Yo hi koci, mārisa, amanusso yakkho vā yakkhinī vā…pe… gandhabbo vā gandhabbī vā … kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā… nāgo vā nāgī vā nāgapotako vā nāgapotikā vā nāgamahāmatto vā nāgapārisajjo vā nāgapacāro vā paduṭṭhacitto bhikkhuṃ vā bhikkhuniṃ vā upāsakaṃ vā upāsikaṃ vā gacchantaṃ vā anugaccheyya, ṭhitaṃ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṃ vā upanisīdeyya, nipannaṃ vā upanipajjeyya. Imesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ ujjhāpetabbaṃ vikkanditabbaṃ viravitabbaṃ – ‘ayaṃ yakkho gaṇhāti, ayaṃ yakkho āvisati, ayaṃ yakkho heṭheti, ayaṃ yakkho viheṭheti, ayaṃ yakkho hiṃsati, ayaṃ yakkho vihiṃsati, ayaṃ yakkho na muñcatī’ti.
២៨៣. ‘‘កតមេសំ យក្ខានំ មហាយក្ខានំ សេនាបតីនំ មហាសេនាបតីនំ?
283. ‘‘Katamesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ?
‘‘ឥន្ទោ សោមោ វរុណោ ច, ភារទ្វាជោ បជាបតិ;
‘‘Indo somo varuṇo ca, bhāradvājo pajāpati;
ចន្ទនោ កាមសេដ្ឋោ ច, កិន្នុឃណ្ឌុ និឃណ្ឌុ ច។
Candano kāmaseṭṭho ca, kinnughaṇḍu nighaṇḍu ca.
‘‘បនាទោ ឱបមញ្ញោ ច, ទេវសូតោ ច មាតលិ;
‘‘Panādo opamañño ca, devasūto ca mātali;
‘‘សាតាគិរោ ហេមវតោ, បុណ្ណកោ ករតិយោ គុឡោ;
‘‘Sātāgiro hemavato, puṇṇako karatiyo guḷo;
សិវកោ មុចលិន្ទោ ច, វេស្សាមិត្តោ យុគន្ធរោ។
Sivako mucalindo ca, vessāmitto yugandharo.
បញ្ចាលចណ្ឌោ អាឡវកោ, បជ្ជុន្នោ សុមនោ សុមុខោ;
Pañcālacaṇḍo āḷavako, pajjunno sumano sumukho;
‘‘ឥមេសំ យក្ខានំ មហាយក្ខានំ សេនាបតីនំ មហាសេនាបតីនំ ឧជ្ឈាបេតព្ពំ វិក្កន្ទិតព្ពំ វិរវិតព្ពំ – ‘អយំ យក្ខោ គណ្ហាតិ, អយំ យក្ខោ អាវិសតិ, អយំ យក្ខោ ហេឋេតិ, អយំ យក្ខោ វិហេឋេតិ, អយំ យក្ខោ ហិំសតិ, អយំ យក្ខោ វិហិំសតិ, អយំ យក្ខោ ន មុញ្ចតី’តិ។
‘‘Imesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ ujjhāpetabbaṃ vikkanditabbaṃ viravitabbaṃ – ‘ayaṃ yakkho gaṇhāti, ayaṃ yakkho āvisati, ayaṃ yakkho heṭheti, ayaṃ yakkho viheṭheti, ayaṃ yakkho hiṃsati, ayaṃ yakkho vihiṃsati, ayaṃ yakkho na muñcatī’ti.
‘‘អយំ ខោ សា, មារិស, អាដានាដិយា រក្ខា ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនំ ឧបាសកានំ ឧបាសិកានំ គុត្តិយា រក្ខាយ អវិហិំសាយ ផាសុវិហារាយ។ ហន្ទ ច ទានិ មយំ, មារិស, គច្ឆាម ពហុកិច្ចា មយំ ពហុករណីយា’’តិ។ ‘‘យស្សទានិ តុម្ហេ មហារាជានោ កាលំ មញ្ញថា’’តិ។
‘‘Ayaṃ kho sā, mārisa, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāya. Handa ca dāni mayaṃ, mārisa, gacchāma bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyā’’ti. ‘‘Yassadāni tumhe mahārājāno kālaṃ maññathā’’ti.
២៨៤. អថ ខោ ចត្តារោ មហារាជា ឧដ្ឋាយាសនា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា តត្ថេវន្តរធាយិំសុ។ តេបិ ខោ យក្ខា ឧដ្ឋាយាសនា អប្បេកច្ចេ ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា តត្ថេវន្តរធាយិំសុ។ អប្បេកច្ចេ ភគវតា សទ្ធិំ សម្មោទិំសុ, សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា តត្ថេវន្តរធាយិំសុ ។ អប្បេកច្ចេ យេន ភគវា តេនញ្ជលិំ បណាមេត្វា តត្ថេវន្តរធាយិំសុ។ អប្បេកច្ចេ នាមគោត្តំ សាវេត្វា តត្ថេវន្តរធាយិំសុ។ អប្បេកច្ចេ តុណ្ហីភូតា តត្ថេវន្តរធាយិំសូតិ។
284. Atha kho cattāro mahārājā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyiṃsu. Tepi kho yakkhā uṭṭhāyāsanā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā tatthevantaradhāyiṃsu . Appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce nāmagottaṃ sāvetvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce tuṇhībhūtā tatthevantaradhāyiṃsūti.
បឋមភាណវារោ និដ្ឋិតោ។
Paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito.
ទុតិយភាណវារោ
Dutiyabhāṇavāro
២៨៥. អថ ខោ ភគវា តស្សា រត្តិយា អច្ចយេន ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘ឥមំ, ភិក្ខវេ, រត្តិំ ចត្តារោ មហារាជា មហតិយា ច យក្ខសេនាយ មហតិយា ច គន្ធព្ពសេនាយ មហតិយា ច កុម្ភណ្ឌសេនាយ មហតិយា ច នាគសេនាយ ចតុទ្ទិសំ រក្ខំ ឋបេត្វា ចតុទ្ទិសំ គុម្ពំ ឋបេត្វា ចតុទ្ទិសំ ឱវរណំ ឋបេត្វា អភិក្កន្តាយ រត្តិយា អភិក្កន្តវណ្ណា កេវលកប្បំ គិជ្ឈកូដំ បព្ពតំ ឱភាសេត្វា យេនាហំ តេនុបសង្កមិំសុ; ឧបសង្កមិត្វា មំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។ តេបិ ខោ, ភិក្ខវេ, យក្ខា អប្បេកច្ចេ មំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។ អប្បេកច្ចេ មយា សទ្ធិំ សម្មោទិំសុ, សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។ អប្បេកច្ចេ យេនាហំ តេនញ្ជលិំ បណាមេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។ អប្បេកច្ចេ នាមគោត្តំ សាវេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។ អប្បេកច្ចេ តុណ្ហីភូតា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។
285. Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi – ‘‘imaṃ, bhikkhave, rattiṃ cattāro mahārājā mahatiyā ca yakkhasenāya mahatiyā ca gandhabbasenāya mahatiyā ca kumbhaṇḍasenāya mahatiyā ca nāgasenāya catuddisaṃ rakkhaṃ ṭhapetvā catuddisaṃ gumbaṃ ṭhapetvā catuddisaṃ ovaraṇaṃ ṭhapetvā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ gijjhakūṭaṃ pabbataṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tepi kho, bhikkhave, yakkhā appekacce maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce mayā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce yenāhaṃ tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
២៨៦. ‘‘ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ, ភិក្ខវេ, វេស្សវណោ មហារាជា មំ ឯតទវោច – ‘សន្តិ ហិ, ភន្តេ, ឧឡារា យក្ខា ភគវតោ អប្បសន្នា…បេ.… សន្តិ ហិ , ភន្តេ នីចា យក្ខា ភគវតោ បសន្នា។ យេភុយ្យេន ខោ បន, ភន្តេ, យក្ខា អប្បសន្នាយេវ ភគវតោ។ តំ កិស្ស ហេតុ? ភគវា ហិ, ភន្តេ, បាណាតិបាតា វេរមណិយា ធម្មំ ទេសេតិ… សុរាមេរយមជ្ជប្បមាទដ្ឋានា វេរមណិយា ធម្មំ ទេសេតិ។ យេភុយ្យេន ខោ បន, ភន្តេ, យក្ខា អប្បដិវិរតាយេវ បាណាតិបាតា… អប្បដិវិរតា សុរាមេរយមជ្ជប្បមាទដ្ឋានា។ តេសំ តំ ហោតិ អប្បិយំ អមនាបំ។ សន្តិ ហិ, ភន្តេ, ភគវតោ សាវកា អរញ្ញវនបត្ថានិ បន្តានិ សេនាសនានិ បដិសេវន្តិ អប្បសទ្ទានិ អប្បនិគ្ឃោសានិ វិជនវាតានិ មនុស្សរាហស្សេយ្យកានិ បដិសល្លានសារុប្បានិ។ តត្ថ សន្តិ ឧឡារា យក្ខា និវាសិនោ, យេ ឥមស្មិំ ភគវតោ បាវចនេ អប្បសន្នា, តេសំ បសាទាយ ឧគ្គណ្ហាតុ, ភន្តេ, ភគវា អាដានាដិយំ រក្ខំ ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនំ ឧបាសកានំ ឧបាសិកានំ គុត្តិយា រក្ខាយ អវិហិំសាយ ផាសុវិហារាយា’តិ។ អធិវាសេសិំ ខោ អហំ, ភិក្ខវេ, តុណ្ហីភាវេន។ អថ ខោ, ភិក្ខវេ, វេស្សវណោ មហារាជា មេ អធិវាសនំ វិទិត្វា តាយំ វេលាយំ ឥមំ អាដានាដិយំ រក្ខំ អភាសិ –
286. ‘‘Ekamantaṃ nisinno kho, bhikkhave, vessavaṇo mahārājā maṃ etadavoca – ‘santi hi, bhante, uḷārā yakkhā bhagavato appasannā…pe… santi hi , bhante nīcā yakkhā bhagavato pasannā. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appasannāyeva bhagavato. Taṃ kissa hetu? Bhagavā hi, bhante, pāṇātipātā veramaṇiyā dhammaṃ deseti… surāmerayamajjappamādaṭṭhānā veramaṇiyā dhammaṃ deseti. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appaṭiviratāyeva pāṇātipātā… appaṭiviratā surāmerayamajjappamādaṭṭhānā. Tesaṃ taṃ hoti appiyaṃ amanāpaṃ. Santi hi, bhante, bhagavato sāvakā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppāni. Tattha santi uḷārā yakkhā nivāsino, ye imasmiṃ bhagavato pāvacane appasannā, tesaṃ pasādāya uggaṇhātu, bhante, bhagavā āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāyā’ti. Adhivāsesiṃ kho ahaṃ, bhikkhave, tuṇhībhāvena. Atha kho, bhikkhave, vessavaṇo mahārājā me adhivāsanaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ abhāsi –
២៨៧. ‘វិបស្សិស្ស ច នមត្ថុ, ចក្ខុមន្តស្ស សិរីមតោ។
287. ‘Vipassissa ca namatthu, cakkhumantassa sirīmato.
សិខិស្សបិ ច នមត្ថុ, សព្ពភូតានុកម្បិនោ។
Sikhissapi ca namatthu, sabbabhūtānukampino.
‘វេស្សភុស្ស ច នមត្ថុ, ន្ហាតកស្ស តបស្សិនោ;
‘Vessabhussa ca namatthu, nhātakassa tapassino;
នមត្ថុ កកុសន្ធស្ស, មារសេនាបមទ្ទិនោ។
Namatthu kakusandhassa, mārasenāpamaddino.
‘កោណាគមនស្ស នមត្ថុ, ព្រាហ្មណស្ស វុសីមតោ;
‘Koṇāgamanassa namatthu, brāhmaṇassa vusīmato;
កស្សបស្ស ច នមត្ថុ, វិប្បមុត្តស្ស សព្ពធិ។
Kassapassa ca namatthu, vippamuttassa sabbadhi.
‘អង្គីរសស្ស នមត្ថុ, សក្យបុត្តស្ស សិរីមតោ;
‘Aṅgīrasassa namatthu, sakyaputtassa sirīmato;
យោ ឥមំ ធម្មំ ទេសេសិ, សព្ពទុក្ខាបនូទនំ។
Yo imaṃ dhammaṃ desesi, sabbadukkhāpanūdanaṃ.
‘យេ ចាបិ និព្ពុតា លោកេ, យថាភូតំ វិបស្សិសុំ;
‘Ye cāpi nibbutā loke, yathābhūtaṃ vipassisuṃ;
តេ ជនា អបិសុណាថ, មហន្តា វីតសារទា។
Te janā apisuṇātha, mahantā vītasāradā.
‘ហិតំ ទេវមនុស្សានំ, យំ នមស្សន្តិ គោតមំ;
‘Hitaṃ devamanussānaṃ, yaṃ namassanti gotamaṃ;
វិជ្ជាចរណសម្បន្នំ, មហន្តំ វីតសារទំ។
Vijjācaraṇasampannaṃ, mahantaṃ vītasāradaṃ.
២៨៨. ‘យតោ ឧគ្គច្ឆតិ សូរិយោ, អាទិច្ចោ មណ្ឌលី មហា។
288. ‘Yato uggacchati sūriyo, ādicco maṇḍalī mahā.
យស្ស ចុគ្គច្ឆមានស្ស, សំវរីបិ និរុជ្ឈតិ;
Yassa cuggacchamānassa, saṃvarīpi nirujjhati;
យស្ស ចុគ្គតេ សូរិយេ, ‘‘ទិវសោ’’តិ បវុច្ចតិ។
Yassa cuggate sūriye, ‘‘divaso’’ti pavuccati.
‘រហទោបិ តត្ថ គម្ភីរោ, សមុទ្ទោ សរិតោទកោ;
‘Rahadopi tattha gambhīro, samuddo saritodako;
ឯវំ តំ តត្ថ ជានន្តិ, ‘‘សមុទ្ទោ សរិតោទកោ’’។
Evaṃ taṃ tattha jānanti, ‘‘samuddo saritodako’’.
‘ឥតោ ‘‘សា បុរិមា ទិសា’’, ឥតិ នំ អាចិក្ខតី ជនោ;
‘Ito ‘‘sā purimā disā’’, iti naṃ ācikkhatī jano;
យំ ទិសំ អភិបាលេតិ, មហារាជា យសស្សិ សោ។
Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
‘គន្ធព្ពានំ អធិបតិ, ‘‘ធតរដ្ឋោ’’តិ នាមសោ;
‘Gandhabbānaṃ adhipati, ‘‘dhataraṭṭho’’ti nāmaso;
រមតី នច្ចគីតេហិ, គន្ធព្ពេហិ បុរក្ខតោ។
Ramatī naccagītehi, gandhabbehi purakkhato.
‘បុត្តាបិ តស្ស ពហវោ, ឯកនាមាតិ មេ សុតំ;
‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;
អសីតិ ទស ឯកោ ច, ឥន្ទនាមា មហព្ពលា។
Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
‘តេ ចាបិ ពុទ្ធំ ទិស្វាន, ពុទ្ធំ អាទិច្ចពន្ធុនំ;
‘Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;
ទូរតោវ នមស្សន្តិ, មហន្តំ វីតសារទំ។
Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘នមោ តេ បុរិសាជញ្ញ, នមោ តេ បុរិសុត្តម;
‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
កុសលេន សមេក្ខសិ, អមនុស្សាបិ តំ វន្ទន្តិ;
Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;
សុតំ នេតំ អភិណ្ហសោ, តស្សា ឯវំ វទេមសេ។
Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tassā evaṃ vademase.
‘‘ជិនំ វន្ទថ គោតមំ, ជិនំ វន្ទាម គោតមំ;
‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;
វិជ្ជាចរណសម្បន្នំ, ពុទ្ធំ វន្ទាម គោតមំ’’។
Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’’.
២៨៩. ‘យេន បេតា បវុច្ចន្តិ, បិសុណា បិដ្ឋិមំសិកា។
289. ‘Yena petā pavuccanti, pisuṇā piṭṭhimaṃsikā.
បាណាតិបាតិនោ លុទ្ទា, ចោរា នេកតិកា ជនា។
Pāṇātipātino luddā, corā nekatikā janā.
‘ឥតោ ‘‘សា ទក្ខិណា ទិសា’’, ឥតិ នំ អាចិក្ខតី ជនោ;
‘Ito ‘‘sā dakkhiṇā disā’’, iti naṃ ācikkhatī jano;
យំ ទិសំ អភិបាលេតិ, មហារាជា យសស្សិ សោ។
Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
‘កុម្ភណ្ឌានំ អធិបតិ, ‘‘វិរូឡ្ហោ’’ ឥតិ នាមសោ;
‘Kumbhaṇḍānaṃ adhipati, ‘‘virūḷho’’ iti nāmaso;
រមតី នច្ចគីតេហិ, កុម្ភណ្ឌេហិ បុរក្ខតោ។
Ramatī naccagītehi, kumbhaṇḍehi purakkhato.
‘បុត្តាបិ តស្ស ពហវោ, ឯកនាមាតិ មេ សុតំ;
‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;
អសីតិ ទស ឯកោ ច, ឥន្ទនាមា មហព្ពលា។
Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
‘តេ ចាបិ ពុទ្ធំ ទិស្វាន, ពុទ្ធំ អាទិច្ចពន្ធុនំ;
‘Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;
ទូរតោវ នមស្សន្តិ, មហន្តំ វីតសារទំ។
Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘នមោ តេ បុរិសាជញ្ញ, នមោ តេ បុរិសុត្តម;
‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
កុសលេន សមេក្ខសិ, អមនុស្សាបិ តំ វន្ទន្តិ;
Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;
សុតំ នេតំ អភិណ្ហសោ, តស្មា ឯវំ វទេមសេ។
Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.
‘‘ជិនំ វន្ទថ គោតមំ, ជិនំ វន្ទាម គោតមំ;
‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;
វិជ្ជាចរណសម្បន្នំ, ពុទ្ធំ វន្ទាម គោតមំ’’។
Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’’.
២៩០. ‘យត្ថ ចោគ្គច្ឆតិ សូរិយោ, អាទិច្ចោ មណ្ឌលី មហា។
290. ‘Yattha coggacchati sūriyo, ādicco maṇḍalī mahā.
យស្ស ចោគ្គច្ឆមានស្ស, ទិវសោបិ និរុជ្ឈតិ;
Yassa coggacchamānassa, divasopi nirujjhati;
យស្ស ចោគ្គតេ សូរិយេ, ‘‘សំវរី’’តិ បវុច្ចតិ។
Yassa coggate sūriye, ‘‘saṃvarī’’ti pavuccati.
‘រហទោបិ តត្ថ គម្ភីរោ, សមុទ្ទោ សរិតោទកោ;
‘Rahadopi tattha gambhīro, samuddo saritodako;
ឯវំ តំ តត្ថ ជានន្តិ, សមុទ្ទោ សរិតោទកោ។
Evaṃ taṃ tattha jānanti, samuddo saritodako.
‘ឥតោ ‘‘សា បច្ឆិមា ទិសា’’, ឥតិ នំ អាចិក្ខតី ជនោ;
‘Ito ‘‘sā pacchimā disā’’, iti naṃ ācikkhatī jano;
យំ ទិសំ អភិបាលេតិ, មហារាជា យសស្សិ សោ។
Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
‘នាគានញ្ច អធិបតិ, ‘‘វិរូបក្ខោ’’តិ នាមសោ;
‘Nāgānañca adhipati, ‘‘virūpakkho’’ti nāmaso;
រមតី នច្ចគីតេហិ, នាគេហេវ បុរក្ខតោ។
Ramatī naccagītehi, nāgeheva purakkhato.
‘បុត្តាបិ តស្ស ពហវោ, ឯកនាមាតិ មេ សុតំ;
‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;
អសីតិ ទស ឯកោ ច, ឥន្ទនាមា មហព្ពលា។
Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
‘តេ ចាបិ ពុទ្ធំ ទិស្វាន, ពុទ្ធំ អាទិច្ចពន្ធុនំ;
‘Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;
ទូរតោវ នមស្សន្តិ, មហន្តំ វីតសារទំ។
Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘នមោ តេ បុរិសាជញ្ញ, នមោ តេ បុរិសុត្តម;
‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
កុសលេន សមេក្ខសិ, អមនុស្សាបិ តំ វន្ទន្តិ;
Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;
សុតំ នេតំ អភិណ្ហសោ, តស្មា ឯវំ វទេមសេ។
Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.
‘‘ជិនំ វន្ទថ គោតមំ, ជិនំ វន្ទាម គោតមំ;
‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;
វិជ្ជាចរណសម្បន្នំ, ពុទ្ធំ វន្ទាម គោតមំ’’។
Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’’.
២៩១. ‘យេន ឧត្តរកុរុវ្ហោ, មហានេរុ សុទស្សនោ។
291. ‘Yena uttarakuruvho, mahāneru sudassano.
មនុស្សា តត្ថ ជាយន្តិ, អមមា អបរិគ្គហា។
Manussā tattha jāyanti, amamā apariggahā.
‘ន តេ ពីជំ បវបន្តិ, នាបិ នីយន្តិ នង្គលា;
‘Na te bījaṃ pavapanti, nāpi nīyanti naṅgalā;
អកដ្ឋបាកិមំ សាលិំ, បរិភុញ្ជន្តិ មានុសា។
Akaṭṭhapākimaṃ sāliṃ, paribhuñjanti mānusā.
‘អកណំ អថុសំ សុទ្ធំ, សុគន្ធំ តណ្ឌុលប្ផលំ;
‘Akaṇaṃ athusaṃ suddhaṃ, sugandhaṃ taṇḍulapphalaṃ;
តុណ្ឌិកីរេ បចិត្វាន, តតោ ភុញ្ជន្តិ ភោជនំ។
Tuṇḍikīre pacitvāna, tato bhuñjanti bhojanaṃ.
‘គាវិំ ឯកខុរំ កត្វា, អនុយន្តិ ទិសោទិសំ;
‘Gāviṃ ekakhuraṃ katvā, anuyanti disodisaṃ;
បសុំ ឯកខុរំ កត្វា, អនុយន្តិ ទិសោទិសំ។
Pasuṃ ekakhuraṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.
‘ឥត្ថិំ វា វាហនំ កត្វា, អនុយន្តិ ទិសោទិសំ;
‘Itthiṃ vā vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ;
បុរិសំ វាហនំ កត្វា, អនុយន្តិ ទិសោទិសំ។
Purisaṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.
‘កុមារិំ វាហនំ កត្វា, អនុយន្តិ ទិសោទិសំ;
‘Kumāriṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ;
កុមារំ វាហនំ កត្វា, អនុយន្តិ ទិសោទិសំ។
Kumāraṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.
‘តេ យានេ អភិរុហិត្វា,
‘Te yāne abhiruhitvā,
សព្ពា ទិសា អនុបរិយាយន្តិ;
Sabbā disā anupariyāyanti;
បចារា តស្ស រាជិនោ។
Pacārā tassa rājino.
‘ហត្ថិយានំ អស្សយានំ,
‘Hatthiyānaṃ assayānaṃ,
ទិព្ពំ យានំ ឧបដ្ឋិតំ;
Dibbaṃ yānaṃ upaṭṭhitaṃ;
បាសាទា សិវិកា ចេវ,
Pāsādā sivikā ceva,
មហារាជស្ស យសស្សិនោ។
Mahārājassa yasassino.
‘តស្ស ច នគរា អហុ,
‘Tassa ca nagarā ahu,
អន្តលិក្ខេ សុមាបិតា;
Antalikkhe sumāpitā;
អាដានាដា កុសិនាដា បរកុសិនាដា,
Āṭānāṭā kusināṭā parakusināṭā,
នាដសុរិយា បរកុសិដនាដា។
Nāṭasuriyā parakusiṭanāṭā.
‘ឧត្តរេន កសិវន្តោ,
‘Uttarena kasivanto,
ជនោឃមបរេន ច;
Janoghamaparena ca;
នវនវុតិយោ អម្ពរអម្ពរវតិយោ,
Navanavutiyo ambaraambaravatiyo,
អាឡកមន្ទា នាម រាជធានី។
Āḷakamandā nāma rājadhānī.
‘កុវេរស្ស ខោ បន, មារិស, មហារាជស្ស វិសាណា នាម រាជធានី;
‘Kuverassa kho pana, mārisa, mahārājassa visāṇā nāma rājadhānī;
តស្មា កុវេរោ មហារាជា, ‘‘វេស្សវណោ’’តិ បវុច្ចតិ។
Tasmā kuvero mahārājā, ‘‘vessavaṇo’’ti pavuccati.
‘បច្ចេសន្តោ បកាសេន្តិ, តតោលា តត្តលា តតោតលា;
‘Paccesanto pakāsenti, tatolā tattalā tatotalā;
ឱជសិ តេជសិ តតោជសី, សូរោ រាជា អរិដ្ឋោ នេមិ។
Ojasi tejasi tatojasī, sūro rājā ariṭṭho nemi.
‘រហទោបិ តត្ថ ធរណី នាម, យតោ មេឃា បវស្សន្តិ;
‘Rahadopi tattha dharaṇī nāma, yato meghā pavassanti;
វស្សា យតោ បតាយន្តិ, សភាបិ តត្ថ សាលវតី នាម។
Vassā yato patāyanti, sabhāpi tattha sālavatī nāma.
‘យត្ថ យក្ខា បយិរុបាសន្តិ, តត្ថ និច្ចផលា រុក្ខា;
‘Yattha yakkhā payirupāsanti, tattha niccaphalā rukkhā;
នានា ទិជគណា យុតា, មយូរកោញ្ចាភិរុទា;
Nānā dijagaṇā yutā, mayūrakoñcābhirudā;
កោកិលាទីហិ វគ្គុហិ។
Kokilādīhi vagguhi.
‘ជីវញ្ជីវកសទ្ទេត្ថ, អថោ ឱដ្ឋវចិត្តកា;
‘Jīvañjīvakasaddettha, atho oṭṭhavacittakā;
កុក្កុដកា កុឡីរកា, វនេ បោក្ខរសាតកា។
Kukkuṭakā kuḷīrakā, vane pokkharasātakā.
‘សុកសាឡិក សទ្ទេត្ថ, ទណ្ឌមាណវកានិ ច;
‘Sukasāḷika saddettha, daṇḍamāṇavakāni ca;
សោភតិ សព្ពកាលំ សា, កុវេរនឡិនី សទា។
Sobhati sabbakālaṃ sā, kuveranaḷinī sadā.
‘ឥតោ ‘‘សា ឧត្តរា ទិសា’’, ឥតិ នំ អាចិក្ខតី ជនោ;
‘Ito ‘‘sā uttarā disā’’, iti naṃ ācikkhatī jano;
យំ ទិសំ អភិបាលេតិ, មហារាជា យសស្សិ សោ។
Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
‘យក្ខានញ្ច អធិបតិ, ‘‘កុវេរោ’’ ឥតិ នាមសោ;
‘Yakkhānañca adhipati, ‘‘kuvero’’ iti nāmaso;
រមតី នច្ចគីតេហិ, យក្ខេហេវ បុរក្ខតោ។
Ramatī naccagītehi, yakkheheva purakkhato.
‘បុត្តាបិ តស្ស ពហវោ, ឯកនាមាតិ មេ សុតំ;
‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;
អសីតិ ទស ឯកោ ច, ឥន្ទនាមា មហព្ពលា។
Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
‘តេ ចាបិ ពុទ្ធំ ទិស្វាន, ពុទ្ធំ អាទិច្ចពន្ធុនំ;
‘Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;
ទូរតោវ នមស្សន្តិ, មហន្តំ វីតសារទំ។
Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘នមោ តេ បុរិសាជញ្ញ, នមោ តេ បុរិសុត្តម;
‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
កុសលេន សមេក្ខសិ, អមនុស្សាបិ តំ វន្ទន្តិ;
Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;
សុតំ នេតំ អភិណ្ហសោ, តស្មា ឯវំ វទេមសេ។
Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.
‘‘ជិនំ វន្ទថ គោតមំ, ជិនំ វន្ទាម គោតមំ;
‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;
វិជ្ជាចរណសម្បន្នំ, ពុទ្ធំ វន្ទាម គោតម’’ន្តិ។
Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotama’’nti.
២៩២. ‘អយំ ខោ សា, មារិស , អាដានាដិយា រក្ខា ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនំ ឧបាសកានំ ឧបាសិកានំ គុត្តិយា រក្ខាយ អវិហិំសាយ ផាសុវិហារាយ។ យស្ស កស្សចិ, មារិស, ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា ឧបាសកស្ស វា ឧបាសិកាយ វា អយំ អាដានាដិយា រក្ខា សុគ្គហិតា ភវិស្សតិ សមត្តា បរិយាបុតា តំ ចេ អមនុស្សោ យក្ខោ វា យក្ខិនី វា…បេ.… គន្ធព្ពោ វា គន្ធព្ពី វា…បេ.… កុម្ភណ្ឌោ វា កុម្ភណ្ឌី វា…បេ.… នាគោ វា នាគី វា នាគបោតកោ វា នាគបោតិកា វា នាគមហាមត្តោ វា នាគបារិសជ្ជោ វា នាគបចារោ វា, បទុដ្ឋចិត្តោ ភិក្ខុំ វា ភិក្ខុនិំ វា ឧបាសកំ វា ឧបាសិកំ វា គច្ឆន្តំ វា អនុគច្ឆេយ្យ, ឋិតំ វា ឧបតិដ្ឋេយ្យ, និសិន្នំ វា ឧបនិសីទេយ្យ, និបន្នំ វា ឧបនិបជ្ជេយ្យ។ ន មេ សោ, មារិស, អមនុស្សោ លភេយ្យ គាមេសុ វា និគមេសុ វា សក្ការំ វា គរុការំ វា។ ន មេ សោ, មារិស, អមនុស្សោ លភេយ្យ អាឡកមន្ទាយ នាម រាជធានិយា វត្ថុំ វា វាសំ វា។ ន មេ សោ, មារិស, អមនុស្សោ លភេយ្យ យក្ខានំ សមិតិំ គន្តុំ។ អបិស្សុ នំ, មារិស, អមនុស្សា អនាវយ្ហម្បិ នំ ករេយ្យុំ អវិវយ្ហំ។ អបិស្សុ នំ, មារិស, អមនុស្សា អត្តាហិ បរិបុណ្ណាហិ បរិភាសាហិ បរិភាសេយ្យុំ។ អបិស្សុ នំ, មារិស, អមនុស្សា រិត្តំបិស្ស បត្តំ សីសេ និក្កុជ្ជេយ្យុំ។ អបិស្សុ នំ, មារិស, អមនុស្សា សត្តធាបិស្ស មុទ្ធំ ផាលេយ្យុំ។ សន្តិ ហិ, មារិស, អមនុស្សា ចណ្ឌា រុទ្ធា រភសា, តេ នេវ មហារាជានំ អាទិយន្តិ, ន មហារាជានំ បុរិសកានំ អាទិយន្តិ, ន មហារាជានំ បុរិសកានំ បុរិសកានំ អាទិយន្តិ។ តេ ខោ តេ, មារិស, អមនុស្សា មហារាជានំ អវរុទ្ធា នាម វុច្ចន្តិ។ សេយ្យថាបិ, មារិស, រញ្ញោ មាគធស្ស វិជិតេ មហាចោរា។ តេ នេវ រញ្ញោ មាគធស្ស អាទិយន្តិ, ន រញ្ញោ មាគធស្ស បុរិសកានំ អាទិយន្តិ, ន រញ្ញោ មាគធស្ស បុរិសកានំ បុរិសកានំ អាទិយន្តិ។ តេ ខោ តេ, មារិស, មហាចោរា រញ្ញោ មាគធស្ស អវរុទ្ធា នាម វុច្ចន្តិ។ ឯវមេវ ខោ, មារិស, សន្តិ អមនុស្សា ចណ្ឌា រុទ្ធា រភសា, តេ នេវ មហារាជានំ អាទិយន្តិ, ន មហារាជានំ បុរិសកានំ អាទិយន្តិ, ន មហារាជានំ បុរិសកានំ បុរិសកានំ អាទិយន្តិ។ តេ ខោ តេ, មារិស, អមនុស្សា មហារាជានំ អវរុទ្ធា នាម វុច្ចន្តិ។ យោ ហិ កោចិ, មារិស, អមនុស្សោ យក្ខោ វា យក្ខិនី វា…បេ.… គន្ធព្ពោ វា គន្ធព្ពី វា…បេ.… កុម្ភណ្ឌោ វា កុម្ភណ្ឌី វា…បេ.… នាគោ វា នាគី វា…បេ.… បទុដ្ឋចិត្តោ ភិក្ខុំ វា ភិក្ខុនិំ វា ឧបាសកំ វា ឧបាសិកំ វា គច្ឆន្តំ វា ឧបគច្ឆេយ្យ, ឋិតំ វា ឧបតិដ្ឋេយ្យ, និសិន្នំ វា ឧបនិសីទេយ្យ, និបន្នំ វា ឧបនិបជ្ជេយ្យ។ ឥមេសំ យក្ខានំ មហាយក្ខានំ សេនាបតីនំ មហាសេនាបតីនំ ឧជ្ឈាបេតព្ពំ វិក្កន្ទិតព្ពំ វិរវិតព្ពំ – ‘អយំ យក្ខោ គណ្ហាតិ, អយំ យក្ខោ អាវិសតិ, អយំ យក្ខោ ហេឋេតិ, អយំ យក្ខោ វិហេឋេតិ, អយំ យក្ខោ ហិំសតិ, អយំ យក្ខោ វិហិំសតិ, អយំ យក្ខោ ន មុញ្ចតី’តិ។
292. ‘Ayaṃ kho sā, mārisa , āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāya. Yassa kassaci, mārisa, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā upāsakassa vā upāsikāya vā ayaṃ āṭānāṭiyā rakkhā suggahitā bhavissati samattā pariyāputā taṃ ce amanusso yakkho vā yakkhinī vā…pe… gandhabbo vā gandhabbī vā…pe… kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā…pe… nāgo vā nāgī vā nāgapotako vā nāgapotikā vā nāgamahāmatto vā nāgapārisajjo vā nāgapacāro vā, paduṭṭhacitto bhikkhuṃ vā bhikkhuniṃ vā upāsakaṃ vā upāsikaṃ vā gacchantaṃ vā anugaccheyya, ṭhitaṃ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṃ vā upanisīdeyya, nipannaṃ vā upanipajjeyya. Na me so, mārisa, amanusso labheyya gāmesu vā nigamesu vā sakkāraṃ vā garukāraṃ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya āḷakamandāya nāma rājadhāniyā vatthuṃ vā vāsaṃ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya yakkhānaṃ samitiṃ gantuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā anāvayhampi naṃ kareyyuṃ avivayhaṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā attāhi paripuṇṇāhi paribhāsāhi paribhāseyyuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā rittaṃpissa pattaṃ sīse nikkujjeyyuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā sattadhāpissa muddhaṃ phāleyyuṃ. Santi hi, mārisa, amanussā caṇḍā ruddhā rabhasā, te neva mahārājānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṃ avaruddhā nāma vuccanti. Seyyathāpi, mārisa, rañño māgadhassa vijite mahācorā. Te neva rañño māgadhassa ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṃ ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, mahācorā rañño māgadhassa avaruddhā nāma vuccanti. Evameva kho, mārisa, santi amanussā caṇḍā ruddhā rabhasā, te neva mahārājānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṃ avaruddhā nāma vuccanti. Yo hi koci, mārisa, amanusso yakkho vā yakkhinī vā…pe… gandhabbo vā gandhabbī vā…pe… kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā…pe… nāgo vā nāgī vā…pe… paduṭṭhacitto bhikkhuṃ vā bhikkhuniṃ vā upāsakaṃ vā upāsikaṃ vā gacchantaṃ vā upagaccheyya, ṭhitaṃ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṃ vā upanisīdeyya, nipannaṃ vā upanipajjeyya. Imesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ ujjhāpetabbaṃ vikkanditabbaṃ viravitabbaṃ – ‘ayaṃ yakkho gaṇhāti, ayaṃ yakkho āvisati, ayaṃ yakkho heṭheti, ayaṃ yakkho viheṭheti, ayaṃ yakkho hiṃsati, ayaṃ yakkho vihiṃsati, ayaṃ yakkho na muñcatī’ti.
២៩៣. ‘កតមេសំ យក្ខានំ មហាយក្ខានំ សេនាបតីនំ មហាសេនាបតីនំ?
293. ‘Katamesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ?
‘ឥន្ទោ សោមោ វរុណោ ច, ភារទ្វាជោ បជាបតិ;
‘Indo somo varuṇo ca, bhāradvājo pajāpati;
ចន្ទនោ កាមសេដ្ឋោ ច, កិន្នុឃណ្ឌុ និឃណ្ឌុ ច។
Candano kāmaseṭṭho ca, kinnughaṇḍu nighaṇḍu ca.
‘បនាទោ ឱបមញ្ញោ ច, ទេវសូតោ ច មាតលិ;
‘Panādo opamañño ca, devasūto ca mātali;
ចិត្តសេនោ ច គន្ធព្ពោ, នឡោ រាជា ជនេសភោ។
Cittaseno ca gandhabbo, naḷo rājā janesabho.
‘សាតាគិរោ ហេវមតោ, បុណ្ណកោ ករតិយោ គុឡោ;
‘Sātāgiro hevamato, puṇṇako karatiyo guḷo;
សិវកោ មុចលិន្ទោ ច, វេស្សាមិត្តោ យុគន្ធរោ។
Sivako mucalindo ca, vessāmitto yugandharo.
‘គោបាលោ សុប្បរោធោ ច, ហិរិ នេត្តិ ច មន្ទិយោ;
‘Gopālo supparodho ca, hiri netti ca mandiyo;
បញ្ចាលចណ្ឌោ អាឡវកោ, បជ្ជុន្នោ សុមនោ សុមុខោ;
Pañcālacaṇḍo āḷavako, pajjunno sumano sumukho;
ទធិមុខោ មណិ មាណិវរោ ទីឃោ, អថោ សេរីសកោ សហ។
Dadhimukho maṇi māṇivaro dīgho, atho serīsako saha.
‘ឥមេសំ យក្ខានំ មហាយក្ខានំ សេនាបតីនំ មហាសេនាបតីនំ ឧជ្ឈាបេតព្ពំ វិក្កន្ទិតព្ពំ វិរវិតព្ពំ – ‘‘អយំ យក្ខោ គណ្ហាតិ, អយំ យក្ខោ អាវិសតិ, អយំ យក្ខោ ហេឋេតិ, អយំ យក្ខោ វិហេឋេតិ, អយំ យក្ខោ ហិំសតិ, អយំ យក្ខោ វិហិំសតិ, អយំ យក្ខោ ន មុញ្ចតី’’តិ។ អយំ ខោ, មារិស, អាដានាដិយា រក្ខា ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនំ ឧបាសកានំ ឧបាសិកានំ គុត្តិយា រក្ខាយ អវិហិំសាយ ផាសុវិហារាយ។ ហន្ទ ច ទានិ មយំ, មារិស, គច្ឆាម, ពហុកិច្ចា មយំ ពហុករណីយា’’’តិ។ ‘‘‘យស្ស ទានិ តុម្ហេ មហារាជានោ កាលំ មញ្ញថា’’’តិ។
‘Imesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ ujjhāpetabbaṃ vikkanditabbaṃ viravitabbaṃ – ‘‘ayaṃ yakkho gaṇhāti, ayaṃ yakkho āvisati, ayaṃ yakkho heṭheti, ayaṃ yakkho viheṭheti, ayaṃ yakkho hiṃsati, ayaṃ yakkho vihiṃsati, ayaṃ yakkho na muñcatī’’ti. Ayaṃ kho, mārisa, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāya. Handa ca dāni mayaṃ, mārisa, gacchāma, bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyā’’’ti. ‘‘‘Yassa dāni tumhe mahārājāno kālaṃ maññathā’’’ti.
២៩៤. ‘‘អថ ខោ, ភិក្ខវេ, ចត្តារោ មហារាជា ឧដ្ឋាយាសនា មំ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា តត្ថេវន្តរធាយិំសុ។ តេបិ ខោ, ភិក្ខវេ, យក្ខា ឧដ្ឋាយាសនា អប្បេកច្ចេ មំ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា តត្ថេវន្តរធាយិំសុ។ អប្បេកច្ចេ មយា សទ្ធិំ សម្មោទិំសុ, សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា តត្ថេវន្តរធាយិំសុ។ អប្បេកច្ចេ យេនាហំ តេនញ្ជលិំ បណាមេត្វា តត្ថេវន្តរធាយិំសុ។ អប្បេកច្ចេ នាមគោត្តំ សាវេត្វា តត្ថេវន្តរធាយិំសុ។ អប្បេកច្ចេ តុណ្ហីភូតា តត្ថេវន្តរធាយិំសុ។
294. ‘‘Atha kho, bhikkhave, cattāro mahārājā uṭṭhāyāsanā maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyiṃsu. Tepi kho, bhikkhave, yakkhā uṭṭhāyāsanā appekacce maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce mayā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce yenāhaṃ tenañjaliṃ paṇāmetvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce nāmagottaṃ sāvetvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce tuṇhībhūtā tatthevantaradhāyiṃsu.
២៩៥. ‘‘ឧគ្គណ្ហាថ , ភិក្ខវេ, អាដានាដិយំ រក្ខំ។ បរិយាបុណាថ, ភិក្ខវេ, អាដានាដិយំ រក្ខំ។ ធារេថ, ភិក្ខវេ, អាដានាដិយំ រក្ខំ។ អត្ថសំហិតា 51, ភិក្ខវេ, អាដានាដិយា រក្ខា ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនំ ឧបាសកានំ ឧបាសិកានំ គុត្តិយា រក្ខាយ អវិហិំសាយ ផាសុវិហារាយា’’តិ។ ឥទមវោច ភគវា។ អត្តមនា តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ភាសិតំ អភិនន្ទុន្តិ។
295. ‘‘Uggaṇhātha , bhikkhave, āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ. Pariyāpuṇātha, bhikkhave, āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ. Dhāretha, bhikkhave, āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ. Atthasaṃhitā 52, bhikkhave, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāyā’’ti. Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
អាដានាដិយសុត្តំ និដ្ឋិតំ នវមំ។
Āṭānāṭiyasuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ទីឃ និកាយ (អដ្ឋកថា) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ៩. អាដានាដិយសុត្តវណ្ណនា • 9. Āṭānāṭiyasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ទីឃនិកាយ (ដីកា) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ៩. អាដានាដិយសុត្តវណ្ណនា • 9. Āṭānāṭiyasuttavaṇṇanā
