| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਦੀਘਨਿਕਾਯ • Dīghanikāya |
੯. ਆਟਾਨਾਟਿਯਸੁਤ੍ਤਂ
9. Āṭānāṭiyasuttaṃ
ਪਠਮਭਾਣવਾਰੋ
Paṭhamabhāṇavāro
੨੭੫. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਰਾਜਗਹੇ વਿਹਰਤਿ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ ਪਬ੍ਬਤੇ। ਅਥ ਖੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਰਾਜਾ 1 ਮਹਤਿਯਾ ਚ ਯਕ੍ਖਸੇਨਾਯ ਮਹਤਿਯਾ ਚ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਸੇਨਾਯ ਮਹਤਿਯਾ ਚ ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਸੇਨਾਯ ਮਹਤਿਯਾ ਚ ਨਾਗਸੇਨਾਯ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਂ ਰਕ੍ਖਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਂ ਗੁਮ੍ਬਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਂ ਓવਰਣਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤવਣ੍ਣਾ ਕੇવਲਕਪ੍ਪਂ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਓਭਾਸੇਤ੍વਾ 2 ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਤੇਪਿ ਖੋ ਯਕ੍ਖਾ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਂ ਸਾવੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ।
275. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Atha kho cattāro mahārājā 3 mahatiyā ca yakkhasenāya mahatiyā ca gandhabbasenāya mahatiyā ca kumbhaṇḍasenāya mahatiyā ca nāgasenāya catuddisaṃ rakkhaṃ ṭhapetvā catuddisaṃ gumbaṃ ṭhapetvā catuddisaṃ ovaraṇaṃ ṭhapetvā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ gijjhakūṭaṃ pabbataṃ obhāsetvā 4 yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tepi kho yakkhā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
੨੭੬. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ વੇਸ੍ਸવਣੋ ਮਹਾਰਾਜਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਲ਼ਾਰਾ ਯਕ੍ਖਾ ਭਗવਤੋ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ। ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਲ਼ਾਰਾ ਯਕ੍ਖਾ ਭਗવਤੋ ਪਸਨ੍ਨਾ। ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ , ਭਨ੍ਤੇ, ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਯਕ੍ਖਾ ਭਗવਤੋ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ। ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਯਕ੍ਖਾ ਭਗવਤੋ ਪਸਨ੍ਨਾ। ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨੀਚਾ ਯਕ੍ਖਾ ਭਗવਤੋ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ। ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨੀਚਾ ਯਕ੍ਖਾ ਭਗવਤੋ ਪਸਨ੍ਨਾ। ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਖੋ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਕ੍ਖਾ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਯੇવ ਭਗવਤੋ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਭਗવਾ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ વੇਰਮਣਿਯਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ વੇਰਮਣਿਯਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ વੇਰਮਣਿਯਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਮੁਸਾવਾਦਾ વੇਰਮਣਿਯਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪ੍ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾ વੇਰਮਣਿਯਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ। ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਖੋ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਕ੍ਖਾ ਅਪ੍ਪਟਿવਿਰਤਾਯੇવ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ, ਅਪ੍ਪਟਿવਿਰਤਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ, ਅਪ੍ਪਟਿવਿਰਤਾ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ, ਅਪ੍ਪਟਿવਿਰਤਾ ਮੁਸਾવਾਦਾ, ਅਪ੍ਪਟਿવਿਰਤਾ ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪ੍ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾ । ਤੇਸਂ ਤਂ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਿਯਂ ਅਮਨਾਪਂ। ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸਾવਕਾ ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਟਿਸੇવਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਾਨਿ ਅਪ੍ਪਨਿਗ੍ਘੋਸਾਨਿ વਿਜਨવਾਤਾਨਿ ਮਨੁਸ੍ਸਰਾਹਸ੍ਸੇਯ੍ਯਕਾਨਿ 5 ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਸਾਰੁਪ੍ਪਾਨਿ। ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤਿ ਉਲ਼ਾਰਾ ਯਕ੍ਖਾ ਨਿવਾਸਿਨੋ, ਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਭਗવਤੋ ਪਾવਚਨੇ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ। ਤੇਸਂ ਪਸਾਦਾਯ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਆਟਾਨਾਟਿਯਂ ਰਕ੍ਖਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਉਪਾਸਕਾਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਰਕ੍ਖਾਯ ਅવਿਹਿਂਸਾਯ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਾਯਾ’’ਤਿ। ਅਧਿવਾਸੇਸਿ ਭਗવਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇਨ।
276. Ekamantaṃ nisinno kho vessavaṇo mahārājā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘santi hi, bhante, uḷārā yakkhā bhagavato appasannā. Santi hi, bhante, uḷārā yakkhā bhagavato pasannā. Santi hi , bhante, majjhimā yakkhā bhagavato appasannā. Santi hi, bhante, majjhimā yakkhā bhagavato pasannā. Santi hi, bhante, nīcā yakkhā bhagavato appasannā. Santi hi, bhante, nīcā yakkhā bhagavato pasannā. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appasannāyeva bhagavato. Taṃ kissa hetu? Bhagavā hi, bhante, pāṇātipātā veramaṇiyā dhammaṃ deseti, adinnādānā veramaṇiyā dhammaṃ deseti, kāmesumicchācārā veramaṇiyā dhammaṃ deseti, musāvādā veramaṇiyā dhammaṃ deseti, surāmerayamajjappamādaṭṭhānā veramaṇiyā dhammaṃ deseti. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appaṭiviratāyeva pāṇātipātā, appaṭiviratā adinnādānā, appaṭiviratā kāmesumicchācārā, appaṭiviratā musāvādā, appaṭiviratā surāmerayamajjappamādaṭṭhānā . Tesaṃ taṃ hoti appiyaṃ amanāpaṃ. Santi hi, bhante, bhagavato sāvakā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni 6 paṭisallānasāruppāni. Tattha santi uḷārā yakkhā nivāsino, ye imasmiṃ bhagavato pāvacane appasannā. Tesaṃ pasādāya uggaṇhātu, bhante, bhagavā āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāyā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
ਅਥ ਖੋ વੇਸ੍ਸવਣੋ ਮਹਾਰਾਜਾ ਭਗવਤੋ ਅਧਿવਾਸਨਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਆਟਾਨਾਟਿਯਂ ਰਕ੍ਖਂ ਅਭਾਸਿ –
Atha kho vessavaṇo mahārājā bhagavato adhivāsanaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ abhāsi –
੨੭੭. ‘‘વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਚ 7 ਨਮਤ੍ਥੁ, ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਿਰੀਮਤੋ।
277. ‘‘Vipassissa ca 8 namatthu, cakkhumantassa sirīmato.
ਨਮਤ੍ਥੁ ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ, ਮਾਰਸੇਨਾਪਮਦ੍ਦਿਨੋ॥
Namatthu kakusandhassa, mārasenāpamaddino.
‘‘ਕੋਣਾਗਮਨਸ੍ਸ ਨਮਤ੍ਥੁ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ વੁਸੀਮਤੋ।
‘‘Koṇāgamanassa namatthu, brāhmaṇassa vusīmato;
‘‘ਅਙ੍ਗੀਰਸਸ੍ਸ ਨਮਤ੍ਥੁ, ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਿਰੀਮਤੋ।
‘‘Aṅgīrasassa namatthu, sakyaputtassa sirīmato;
‘‘ਯੇ ਚਾਪਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਲੋਕੇ, ਯਥਾਭੂਤਂ વਿਪਸ੍ਸਿਸੁਂ।
‘‘Ye cāpi nibbutā loke, yathābhūtaṃ vipassisuṃ;
‘‘ਹਿਤਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਯਂ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਗੋਤਮਂ।
‘‘Hitaṃ devamanussānaṃ, yaṃ namassanti gotamaṃ;
વਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਮਹਨ੍ਤਂ વੀਤਸਾਰਦਂ॥
Vijjācaraṇasampannaṃ, mahantaṃ vītasāradaṃ.
੨੭੮. ‘‘ਯਤੋ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ ਸੂਰਿਯੋ 19, ਆਦਿਚ੍ਚੋ ਮਣ੍ਡਲੀ ਮਹਾ।
278. ‘‘Yato uggacchati sūriyo 20, ādicco maṇḍalī mahā.
ਯਸ੍ਸ ਚੁਗ੍ਗਚ੍ਛਮਾਨਸ੍ਸ, ਸਂવਰੀਪਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ।
Yassa cuggacchamānassa, saṃvarīpi nirujjhati;
ਯਸ੍ਸ ਚੁਗ੍ਗਤੇ ਸੂਰਿਯੇ, ‘ਦਿવਸੋ’ਤਿ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ॥
Yassa cuggate sūriye, ‘divaso’ti pavuccati.
‘‘ਰਹਦੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਗਮ੍ਭੀਰੋ, ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਸਰਿਤੋਦਕੋ।
‘‘Rahadopi tattha gambhīro, samuddo saritodako;
ਏવਂ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਸਰਿਤੋਦਕੋ’॥
Evaṃ taṃ tattha jānanti, ‘samuddo saritodako’.
‘‘ਇਤੋ ‘ਸਾ ਪੁਰਿਮਾ ਦਿਸਾ’, ਇਤਿ ਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਤੀ ਜਨੋ।
‘‘Ito ‘sā purimā disā’, iti naṃ ācikkhatī jano;
ਯਂ ਦਿਸਂ ਅਭਿਪਾਲੇਤਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਯਸਸ੍ਸਿ ਸੋ॥
Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
ਰਮਤੀ ਨਚ੍ਚਗੀਤੇਹਿ, ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੇਹਿ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ॥
Ramatī naccagītehi, gandhabbehi purakkhato.
‘‘ਪੁਤ੍ਤਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਬਹવੋ, ਏਕਨਾਮਾਤਿ ਮੇ ਸੁਤਂ।
‘‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;
ਅਸੀਤਿ ਦਸ ਏਕੋ ਚ, ਇਨ੍ਦਨਾਮਾ ਮਹਬ੍ਬਲਾ॥
Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
ਤੇ ਚਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍વਾਨ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਂ।
Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;
ਦੂਰਤੋવ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਹਨ੍ਤਂ વੀਤਸਾਰਦਂ॥
Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘‘ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞ, ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮ।
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
ਕੁਸਲੇਨ ਸਮੇਕ੍ਖਸਿ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਤਂ વਨ੍ਦਨ੍ਤਿ।
Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;
ਸੁਤਂ ਨੇਤਂ ਅਭਿਣ੍ਹਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਂ વਦੇਮਸੇ॥
Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.
‘‘‘ਜਿਨਂ વਨ੍ਦਥ ਗੋਤਮਂ, ਜਿਨਂ વਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮਂ।
‘‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;
વਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਬੁਦ੍ਧਂ વਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮਂ’॥
Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’.
੨੭੯. ‘‘ਯੇਨ ਪੇਤਾ ਪવੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਪਿਸੁਣਾ ਪਿਟ੍ਠਿਮਂਸਿਕਾ।
279. ‘‘Yena petā pavuccanti, pisuṇā piṭṭhimaṃsikā.
‘‘ਇਤੋ ‘ਸਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਦਿਸਾ’, ਇਤਿ ਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਤੀ ਜਨੋ।
‘‘Ito ‘sā dakkhiṇā disā’, iti naṃ ācikkhatī jano;
ਯਂ ਦਿਸਂ ਅਭਿਪਾਲੇਤਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਯਸਸ੍ਸਿ ਸੋ॥
Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
‘‘ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਾਨਂ ਅਧਿਪਤਿ, ‘વਿਰੂਲ਼੍ਹੋ’ ਇਤਿ ਨਾਮਸੋ।
‘‘Kumbhaṇḍānaṃ adhipati, ‘virūḷho’ iti nāmaso;
ਰਮਤੀ ਨਚ੍ਚਗੀਤੇਹਿ, ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡੇਹਿ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ॥
Ramatī naccagītehi, kumbhaṇḍehi purakkhato.
‘‘ਪੁਤ੍ਤਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਬਹવੋ, ਏਕਨਾਮਾਤਿ ਮੇ ਸੁਤਂ।
‘‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;
ਅਸੀਤਿ ਦਸ ਏਕੋ ਚ, ਇਨ੍ਦਨਾਮਾ ਮਹਬ੍ਬਲਾ॥
Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
ਤੇ ਚਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍વਾਨ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਂ।
Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;
ਦੂਰਤੋવ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਹਨ੍ਤਂ વੀਤਸਾਰਦਂ॥
Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘‘ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞ, ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮ।
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
ਕੁਸਲੇਨ ਸਮੇਕ੍ਖਸਿ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਤਂ વਨ੍ਦਨ੍ਤਿ।
Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;
ਸੁਤਂ ਨੇਤਂ ਅਭਿਣ੍ਹਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਂ વਦੇਮਸੇ॥
Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.
‘‘‘ਜਿਨਂ વਨ੍ਦਥ ਗੋਤਮਂ, ਜਿਨਂ વਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮਂ।
‘‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;
વਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਬੁਦ੍ਧਂ વਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮਂ’॥
Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’.
੨੮੦. ‘‘ਯਤ੍ਥ ਚੋਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ ਸੂਰਿਯੋ, ਆਦਿਚ੍ਚੋ ਮਣ੍ਡਲੀ ਮਹਾ।
280. ‘‘Yattha coggacchati sūriyo, ādicco maṇḍalī mahā.
ਯਸ੍ਸ ਚੋਗ੍ਗਚ੍ਛਮਾਨਸ੍ਸ, ਦਿવਸੋਪਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ।
Yassa coggacchamānassa, divasopi nirujjhati;
ਯਸ੍ਸ ਚੋਗ੍ਗਤੇ ਸੂਰਿਯੇ, ‘ਸਂવਰੀ’ਤਿ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ॥
Yassa coggate sūriye, ‘saṃvarī’ti pavuccati.
‘‘ਰਹਦੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਗਮ੍ਭੀਰੋ, ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਸਰਿਤੋਦਕੋ।
‘‘Rahadopi tattha gambhīro, samuddo saritodako;
ਏવਂ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਸਰਿਤੋਦਕੋ’॥
Evaṃ taṃ tattha jānanti, ‘samuddo saritodako’.
‘‘ਇਤੋ ‘ਸਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਦਿਸਾ’, ਇਤਿ ਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਤੀ ਜਨੋ।
‘‘Ito ‘sā pacchimā disā’, iti naṃ ācikkhatī jano;
ਯਂ ਦਿਸਂ ਅਭਿਪਾਲੇਤਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਯਸਸ੍ਸਿ ਸੋ॥
Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
‘‘ਨਾਗਾਨਞ੍ਚ ਅਧਿਪਤਿ, ‘વਿਰੂਪਕ੍ਖੋ’ਤਿ ਨਾਮਸੋ।
‘‘Nāgānañca adhipati, ‘virūpakkho’ti nāmaso;
ਰਮਤੀ ਨਚ੍ਚਗੀਤੇਹਿ, ਨਾਗੇਹੇવ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ॥
Ramatī naccagītehi, nāgeheva purakkhato.
‘‘ਪੁਤ੍ਤਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਬਹવੋ, ਏਕਨਾਮਾਤਿ ਮੇ ਸੁਤਂ।
‘‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;
ਅਸੀਤਿ ਦਸ ਏਕੋ ਚ, ਇਨ੍ਦਨਾਮਾ ਮਹਬ੍ਬਲਾ॥
Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
ਤੇ ਚਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍વਾਨ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਂ।
Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;
ਦੂਰਤੋવ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਹਨ੍ਤਂ વੀਤਸਾਰਦਂ॥
Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘‘ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞ, ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮ।
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
ਕੁਸਲੇਨ ਸਮੇਕ੍ਖਸਿ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਤਂ વਨ੍ਦਨ੍ਤਿ।
Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;
ਸੁਤਂ ਨੇਤਂ ਅਭਿਣ੍ਹਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਂ વਦੇਮਸੇ॥
Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.
‘‘‘ਜਿਨਂ વਨ੍ਦਥ ਗੋਤਮਂ, ਜਿਨਂ વਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮਂ।
‘‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;
વਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਬੁਦ੍ਧਂ વਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮਂ’॥
Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’.
ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਮਮਾ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਾ॥
Manussā tattha jāyanti, amamā apariggahā.
‘‘ਨ ਤੇ ਬੀਜਂ ਪવਪਨ੍ਤਿ, ਨਪਿ ਨੀਯਨ੍ਤਿ ਨਙ੍ਗਲਾ।
‘‘Na te bījaṃ pavapanti, napi nīyanti naṅgalā;
ਅਕਟ੍ਠਪਾਕਿਮਂ ਸਾਲਿਂ, ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਮਾਨੁਸਾ॥
Akaṭṭhapākimaṃ sāliṃ, paribhuñjanti mānusā.
‘‘ਅਕਣਂ ਅਥੁਸਂ ਸੁਦ੍ਧਂ, ਸੁਗਨ੍ਧਂ ਤਣ੍ਡੁਲਪ੍ਫਲਂ।
‘‘Akaṇaṃ athusaṃ suddhaṃ, sugandhaṃ taṇḍulapphalaṃ;
ਤੁਣ੍ਡਿਕੀਰੇ ਪਚਿਤ੍વਾਨ, ਤਤੋ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਭੋਜਨਂ॥
Tuṇḍikīre pacitvāna, tato bhuñjanti bhojanaṃ.
‘‘ਗਾવਿਂ ਏਕਖੁਰਂ ਕਤ੍વਾ, ਅਨੁਯਨ੍ਤਿ ਦਿਸੋਦਿਸਂ।
‘‘Gāviṃ ekakhuraṃ katvā, anuyanti disodisaṃ;
ਪਸੁਂ ਏਕਖੁਰਂ ਕਤ੍વਾ, ਅਨੁਯਨ੍ਤਿ ਦਿਸੋਦਿਸਂ॥
Pasuṃ ekakhuraṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.
ਪੁਰਿਸਂ વਾਹਨਂ ਕਤ੍વਾ, ਅਨੁਯਨ੍ਤਿ ਦਿਸੋਦਿਸਂ॥
Purisaṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.
‘‘ਕੁਮਾਰਿਂ વਾਹਨਂ ਕਤ੍વਾ, ਅਨੁਯਨ੍ਤਿ ਦਿਸੋਦਿਸਂ।
‘‘Kumāriṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ;
ਕੁਮਾਰਂ વਾਹਨਂ ਕਤ੍વਾ, ਅਨੁਯਨ੍ਤਿ ਦਿਸੋਦਿਸਂ॥
Kumāraṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.
‘‘ਤੇ ਯਾਨੇ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍વਾ,
‘‘Te yāne abhiruhitvā,
ਪਚਾਰਾ ਤਸ੍ਸ ਰਾਜਿਨੋ॥
Pacārā tassa rājino.
‘‘ਹਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਅਸ੍ਸਯਾਨਂ, ਦਿਬ੍ਬਂ ਯਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਿਤਂ।
‘‘Hatthiyānaṃ assayānaṃ, dibbaṃ yānaṃ upaṭṭhitaṃ;
ਪਾਸਾਦਾ ਸਿવਿਕਾ ਚੇવ, ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਸ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ॥
Pāsādā sivikā ceva, mahārājassa yasassino.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਚ ਨਗਰਾ ਅਹੁ,
‘‘Tassa ca nagarā ahu,
ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ ਸੁਮਾਪਿਤਾ।
Antalikkhe sumāpitā;
ਆਟਾਨਾਟਾ ਕੁਸਿਨਾਟਾ ਪਰਕੁਸਿਨਾਟਾ,
Āṭānāṭā kusināṭā parakusināṭā,
ਜਨੋਘਮਪਰੇਨ ਚ।
Janoghamaparena ca;
ਨવਨવੁਤਿਯੋ ਅਮ੍ਬਰਅਮ੍ਬਰવਤਿਯੋ,
Navanavutiyo ambaraambaravatiyo,
ਆਲ਼ਕਮਨ੍ਦਾ ਨਾਮ ਰਾਜਧਾਨੀ॥
Āḷakamandā nāma rājadhānī.
‘‘ਕੁવੇਰਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨ, ਮਾਰਿਸ, ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਸ વਿਸਾਣਾ ਨਾਮ ਰਾਜਧਾਨੀ।
‘‘Kuverassa kho pana, mārisa, mahārājassa visāṇā nāma rājadhānī;
ਤਸ੍ਮਾ ਕੁવੇਰੋ ਮਹਾਰਾਜਾ, ‘વੇਸ੍ਸવਣੋ’ਤਿ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ॥
Tasmā kuvero mahārājā, ‘vessavaṇo’ti pavuccati.
‘‘ਪਚ੍ਚੇਸਨ੍ਤੋ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਿ, ਤਤੋਲਾ ਤਤ੍ਤਲਾ ਤਤੋਤਲਾ।
‘‘Paccesanto pakāsenti, tatolā tattalā tatotalā;
ਓਜਸਿ ਤੇਜਸਿ ਤਤੋਜਸੀ, ਸੂਰੋ ਰਾਜਾ ਅਰਿਟ੍ਠੋ ਨੇਮਿ॥
Ojasi tejasi tatojasī, sūro rājā ariṭṭho nemi.
‘‘ਰਹਦੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਧਰਣੀ ਨਾਮ, ਯਤੋ ਮੇਘਾ ਪવਸ੍ਸਨ੍ਤਿ।
‘‘Rahadopi tattha dharaṇī nāma, yato meghā pavassanti;
વਸ੍ਸਾ ਯਤੋ ਪਤਾਯਨ੍ਤਿ, ਸਭਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਸਾਲવਤੀ 35 ਨਾਮ॥
Vassā yato patāyanti, sabhāpi tattha sālavatī 36 nāma.
‘‘ਯਤ੍ਥ ਯਕ੍ਖਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਚ੍ਚਫਲਾ ਰੁਕ੍ਖਾ।
‘‘Yattha yakkhā payirupāsanti, tattha niccaphalā rukkhā;
ਨਾਨਾ ਦਿਜਗਣਾ ਯੁਤਾ, ਮਯੂਰਕੋਞ੍ਚਾਭਿਰੁਦਾ।
Nānā dijagaṇā yutā, mayūrakoñcābhirudā;
ਕੋਕਿਲਾਦੀਹਿ વਗ੍ਗੁਹਿ॥
Kokilādīhi vagguhi.
‘‘ਜੀવਞ੍ਜੀવਕਸਦ੍ਦੇਤ੍ਥ, ਅਥੋ ਓਟ੍ਠવਚਿਤ੍ਤਕਾ।
‘‘Jīvañjīvakasaddettha, atho oṭṭhavacittakā;
‘‘ਸੁਕਸਾਲ਼ਿਕਸਦ੍ਦੇਤ੍ਥ, ਦਣ੍ਡਮਾਣવਕਾਨਿ ਚ।
‘‘Sukasāḷikasaddettha, daṇḍamāṇavakāni ca;
ਸੋਭਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਸਾ, ਕੁવੇਰਨਲ਼ਿਨੀ ਸਦਾ॥
Sobhati sabbakālaṃ sā, kuveranaḷinī sadā.
‘‘ਇਤੋ ‘ਸਾ ਉਤ੍ਤਰਾ ਦਿਸਾ’, ਇਤਿ ਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਤੀ ਜਨੋ।
‘‘Ito ‘sā uttarā disā’, iti naṃ ācikkhatī jano;
ਯਂ ਦਿਸਂ ਅਭਿਪਾਲੇਤਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਯਸਸ੍ਸਿ ਸੋ॥
Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
‘‘ਯਕ੍ਖਾਨਞ੍ਚ ਅਧਿਪਤਿ, ‘ਕੁવੇਰੋ’ ਇਤਿ ਨਾਮਸੋ।
‘‘Yakkhānañca adhipati, ‘kuvero’ iti nāmaso;
ਰਮਤੀ ਨਚ੍ਚਗੀਤੇਹਿ, ਯਕ੍ਖੇਹੇવ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ॥
Ramatī naccagītehi, yakkheheva purakkhato.
‘‘ਪੁਤ੍ਤਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਬਹવੋ, ਏਕਨਾਮਾਤਿ ਮੇ ਸੁਤਂ।
‘‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;
ਅਸੀਤਿ ਦਸ ਏਕੋ ਚ, ਇਨ੍ਦਨਾਮਾ ਮਹਬ੍ਬਲਾ॥
Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
‘‘ਤੇ ਚਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍વਾਨ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਂ।
‘‘Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;
ਦੂਰਤੋવ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਹਨ੍ਤਂ વੀਤਸਾਰਦਂ॥
Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘‘ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞ, ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮ।
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
ਕੁਸਲੇਨ ਸਮੇਕ੍ਖਸਿ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਤਂ વਨ੍ਦਨ੍ਤਿ।
Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;
ਸੁਤਂ ਨੇਤਂ ਅਭਿਣ੍ਹਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਂ વਦੇਮਸੇ॥
Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.
‘‘‘ਜਿਨਂ વਨ੍ਦਥ ਗੋਤਮਂ, ਜਿਨਂ વਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮਂ।
‘‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;
વਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਬੁਦ੍ਧਂ વਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮ’’’ਨ੍ਤਿ॥
Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotama’’’nti.
‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਸਾ, ਮਾਰਿਸ, ਆਟਾਨਾਟਿਯਾ ਰਕ੍ਖਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਉਪਾਸਕਾਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਰਕ੍ਖਾਯ ਅવਿਹਿਂਸਾਯ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਾਯ।
‘‘Ayaṃ kho sā, mārisa, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāya.
੨੮੨. ‘‘ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ, ਮਾਰਿਸ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ વਾ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ વਾ ਉਪਾਸਿਕਾਯ વਾ ਅਯਂ ਆਟਾਨਾਟਿਯਾ ਰਕ੍ਖਾ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਸਮਤ੍ਤਾ ਪਰਿਯਾਪੁਤਾ 39। ਤਂ ਚੇ ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ਯਕ੍ਖੋ વਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ વਾ ਯਕ੍ਖਪੋਤਕੋ વਾ ਯਕ੍ਖਪੋਤਿਕਾ વਾ ਯਕ੍ਖਮਹਾਮਤ੍ਤੋ વਾ ਯਕ੍ਖਪਾਰਿਸਜ੍ਜੋ વਾ ਯਕ੍ਖਪਚਾਰੋ વਾ, ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ વਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੀ વਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਪੋਤਕੋ વਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਪੋਤਿਕਾ વਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਮਹਾਮਤ੍ਤੋ વਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਪਾਰਿਸਜ੍ਜੋ વਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਪਚਾਰੋ વਾ, ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡੋ વਾ ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡੀ વਾ ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਪੋਤਕੋ વਾ ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਪੋਤਿਕਾ વਾ ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਮਹਾਮਤ੍ਤੋ વਾ ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਪਾਰਿਸਜ੍ਜੋ વਾ ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਪਚਾਰੋ વਾ, ਨਾਗੋ વਾ ਨਾਗੀ વਾ ਨਾਗਪੋਤਕੋ વਾ ਨਾਗਪੋਤਿਕਾ વਾ ਨਾਗਮਹਾਮਤ੍ਤੋ વਾ ਨਾਗਪਾਰਿਸਜ੍ਜੋ વਾ ਨਾਗਪਚਾਰੋ વਾ, ਪਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ વਾ ਉਪਾਸਕਂ વਾ ਉਪਾਸਿਕਂ વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ વਾ ਅਨੁਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਠਿਤਂ વਾ ਉਪਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ, ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ વਾ ਉਪਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ, ਨਿਪਨ੍ਨਂ વਾ ਉਪਨਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਨ ਮੇ ਸੋ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ਲਭੇਯ੍ਯ ਗਾਮੇਸੁ વਾ ਨਿਗਮੇਸੁ વਾ ਸਕ੍ਕਾਰਂ વਾ ਗਰੁਕਾਰਂ વਾ। ਨ ਮੇ ਸੋ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ਲਭੇਯ੍ਯ ਆਲ਼ਕਮਨ੍ਦਾਯ ਨਾਮ ਰਾਜਧਾਨਿਯਾ વਤ੍ਥੁਂ વਾ વਾਸਂ વਾ। ਨ ਮੇ ਸੋ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ਲਭੇਯ੍ਯ ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਸਮਿਤਿਂ ਗਨ੍ਤੁਂ। ਅਪਿਸ੍ਸੁ ਨਂ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਨਾવਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ ਅવਿવਯ੍ਹਂ। ਅਪਿਸ੍ਸੁ ਨਂ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਤਾਹਿਪਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਹਿ ਪਰਿਭਾਸਾਹਿ ਪਰਿਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ। ਅਪਿਸ੍ਸੁ ਨਂ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਰਿਤ੍ਤਂਪਿਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਸੀਸੇ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ। ਅਪਿਸ੍ਸੁ ਨਂ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਤ੍ਤਧਾਪਿਸ੍ਸ ਮੁਦ੍ਧਂ ਫਾਲੇਯ੍ਯੁਂ।
282. ‘‘Yassa kassaci, mārisa, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā upāsakassa vā upāsikāya vā ayaṃ āṭānāṭiyā rakkhā suggahitā bhavissati samattā pariyāputā 40. Taṃ ce amanusso yakkho vā yakkhinī vā yakkhapotako vā yakkhapotikā vā yakkhamahāmatto vā yakkhapārisajjo vā yakkhapacāro vā, gandhabbo vā gandhabbī vā gandhabbapotako vā gandhabbapotikā vā gandhabbamahāmatto vā gandhabbapārisajjo vā gandhabbapacāro vā, kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā kumbhaṇḍapotako vā kumbhaṇḍapotikā vā kumbhaṇḍamahāmatto vā kumbhaṇḍapārisajjo vā kumbhaṇḍapacāro vā, nāgo vā nāgī vā nāgapotako vā nāgapotikā vā nāgamahāmatto vā nāgapārisajjo vā nāgapacāro vā, paduṭṭhacitto bhikkhuṃ vā bhikkhuniṃ vā upāsakaṃ vā upāsikaṃ vā gacchantaṃ vā anugaccheyya, ṭhitaṃ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṃ vā upanisīdeyya, nipannaṃ vā upanipajjeyya. Na me so, mārisa, amanusso labheyya gāmesu vā nigamesu vā sakkāraṃ vā garukāraṃ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya āḷakamandāya nāma rājadhāniyā vatthuṃ vā vāsaṃ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya yakkhānaṃ samitiṃ gantuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā anāvayhampi naṃ kareyyuṃ avivayhaṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā attāhipi paripuṇṇāhi paribhāsāhi paribhāseyyuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā rittaṃpissa pattaṃ sīse nikkujjeyyuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā sattadhāpissa muddhaṃ phāleyyuṃ.
‘‘ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚਣ੍ਡਾ ਰੁਦ੍ਧਾ 41 ਰਭਸਾ, ਤੇ ਨੇવ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਖੋ ਤੇ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਅવਰੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਰਿਸ, ਰਞ੍ਞੋ ਮਾਗਧਸ੍ਸ વਿਜਿਤੇ ਮਹਾਚੋਰਾ। ਤੇ ਨੇવ ਰਞ੍ਞੋ ਮਾਗਧਸ੍ਸ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਰਞ੍ਞੋ ਮਾਗਧਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਰਞ੍ਞੋ ਮਾਗਧਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਖੋ ਤੇ, ਮਾਰਿਸ, ਮਹਾਚੋਰਾ ਰਞ੍ਞੋ ਮਾਗਧਸ੍ਸ ਅવਰੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਰਿਸ, ਸਨ੍ਤਿ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚਣ੍ਡਾ ਰੁਦ੍ਧਾ ਰਭਸਾ, ਤੇ ਨੇવ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਖੋ ਤੇ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਅવਰੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਯੋ ਹਿ ਕੋਚਿ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ਯਕ੍ਖੋ વਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ વਾ…ਪੇ॰… ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ વਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੀ વਾ … ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡੋ વਾ ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡੀ વਾ… ਨਾਗੋ વਾ ਨਾਗੀ વਾ ਨਾਗਪੋਤਕੋ વਾ ਨਾਗਪੋਤਿਕਾ વਾ ਨਾਗਮਹਾਮਤ੍ਤੋ વਾ ਨਾਗਪਾਰਿਸਜ੍ਜੋ વਾ ਨਾਗਪਚਾਰੋ વਾ ਪਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ વਾ ਉਪਾਸਕਂ વਾ ਉਪਾਸਿਕਂ વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ વਾ ਅਨੁਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਠਿਤਂ વਾ ਉਪਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ, ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ વਾ ਉਪਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ, ਨਿਪਨ੍ਨਂ વਾ ਉਪਨਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਇਮੇਸਂ ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਮਹਾਯਕ੍ਖਾਨਂ ਸੇਨਾਪਤੀਨਂ ਮਹਾਸੇਨਾਪਤੀਨਂ ਉਜ੍ਝਾਪੇਤਬ੍ਬਂ વਿਕ੍ਕਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ વਿਰવਿਤਬ੍ਬਂ – ‘ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਆવਿਸਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਹੇਠੇਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ વਿਹੇਠੇਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਹਿਂਸਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ વਿਹਿਂਸਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਨ ਮੁਞ੍ਚਤੀ’ਤਿ।
‘‘Santi hi, mārisa, amanussā caṇḍā ruddhā 42 rabhasā, te neva mahārājānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṃ avaruddhā nāma vuccanti. Seyyathāpi, mārisa, rañño māgadhassa vijite mahācorā. Te neva rañño māgadhassa ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṃ ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, mahācorā rañño māgadhassa avaruddhā nāma vuccanti. Evameva kho, mārisa, santi amanussā caṇḍā ruddhā rabhasā, te neva mahārājānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṃ avaruddhā nāma vuccanti. Yo hi koci, mārisa, amanusso yakkho vā yakkhinī vā…pe… gandhabbo vā gandhabbī vā … kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā… nāgo vā nāgī vā nāgapotako vā nāgapotikā vā nāgamahāmatto vā nāgapārisajjo vā nāgapacāro vā paduṭṭhacitto bhikkhuṃ vā bhikkhuniṃ vā upāsakaṃ vā upāsikaṃ vā gacchantaṃ vā anugaccheyya, ṭhitaṃ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṃ vā upanisīdeyya, nipannaṃ vā upanipajjeyya. Imesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ ujjhāpetabbaṃ vikkanditabbaṃ viravitabbaṃ – ‘ayaṃ yakkho gaṇhāti, ayaṃ yakkho āvisati, ayaṃ yakkho heṭheti, ayaṃ yakkho viheṭheti, ayaṃ yakkho hiṃsati, ayaṃ yakkho vihiṃsati, ayaṃ yakkho na muñcatī’ti.
੨੮੩. ‘‘ਕਤਮੇਸਂ ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਮਹਾਯਕ੍ਖਾਨਂ ਸੇਨਾਪਤੀਨਂ ਮਹਾਸੇਨਾਪਤੀਨਂ?
283. ‘‘Katamesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ?
‘‘ਇਨ੍ਦੋ ਸੋਮੋ વਰੁਣੋ ਚ, ਭਾਰਦ੍વਾਜੋ ਪਜਾਪਤਿ।
‘‘Indo somo varuṇo ca, bhāradvājo pajāpati;
ਚਨ੍ਦਨੋ ਕਾਮਸੇਟ੍ਠੋ ਚ, ਕਿਨ੍ਨੁਘਣ੍ਡੁ ਨਿਘਣ੍ਡੁ ਚ॥
Candano kāmaseṭṭho ca, kinnughaṇḍu nighaṇḍu ca.
‘‘ਪਨਾਦੋ ਓਪਮਞ੍ਞੋ ਚ, ਦੇવਸੂਤੋ ਚ ਮਾਤਲਿ।
‘‘Panādo opamañño ca, devasūto ca mātali;
‘‘ਸਾਤਾਗਿਰੋ ਹੇਮવਤੋ, ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਕਰਤਿਯੋ ਗੁਲ਼ੋ।
‘‘Sātāgiro hemavato, puṇṇako karatiyo guḷo;
ਸਿવਕੋ ਮੁਚਲਿਨ੍ਦੋ ਚ, વੇਸ੍ਸਾਮਿਤ੍ਤੋ ਯੁਗਨ੍ਧਰੋ॥
Sivako mucalindo ca, vessāmitto yugandharo.
ਪਞ੍ਚਾਲਚਣ੍ਡੋ ਆਲ਼વਕੋ, ਪਜ੍ਜੁਨ੍ਨੋ ਸੁਮਨੋ ਸੁਮੁਖੋ।
Pañcālacaṇḍo āḷavako, pajjunno sumano sumukho;
‘‘ਇਮੇਸਂ ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਮਹਾਯਕ੍ਖਾਨਂ ਸੇਨਾਪਤੀਨਂ ਮਹਾਸੇਨਾਪਤੀਨਂ ਉਜ੍ਝਾਪੇਤਬ੍ਬਂ વਿਕ੍ਕਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ વਿਰવਿਤਬ੍ਬਂ – ‘ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਆવਿਸਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਹੇਠੇਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ વਿਹੇਠੇਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਹਿਂਸਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ વਿਹਿਂਸਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਨ ਮੁਞ੍ਚਤੀ’ਤਿ।
‘‘Imesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ ujjhāpetabbaṃ vikkanditabbaṃ viravitabbaṃ – ‘ayaṃ yakkho gaṇhāti, ayaṃ yakkho āvisati, ayaṃ yakkho heṭheti, ayaṃ yakkho viheṭheti, ayaṃ yakkho hiṃsati, ayaṃ yakkho vihiṃsati, ayaṃ yakkho na muñcatī’ti.
‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਸਾ, ਮਾਰਿਸ, ਆਟਾਨਾਟਿਯਾ ਰਕ੍ਖਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਉਪਾਸਕਾਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਰਕ੍ਖਾਯ ਅવਿਹਿਂਸਾਯ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਾਯ। ਹਨ੍ਦ ਚ ਦਾਨਿ ਮਯਂ, ਮਾਰਿਸ, ਗਚ੍ਛਾਮ ਬਹੁਕਿਚ੍ਚਾ ਮਯਂ ਬਹੁਕਰਣੀਯਾ’’ਤਿ। ‘‘ਯਸ੍ਸਦਾਨਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ ਕਾਲਂ ਮਞ੍ਞਥਾ’’ਤਿ।
‘‘Ayaṃ kho sā, mārisa, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāya. Handa ca dāni mayaṃ, mārisa, gacchāma bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyā’’ti. ‘‘Yassadāni tumhe mahārājāno kālaṃ maññathā’’ti.
੨੮੪. ਅਥ ਖੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਰਾਜਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ। ਤੇਪਿ ਖੋ ਯਕ੍ਖਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ । ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਂ ਸਾવੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਾ ਤਤ੍ਥੇવਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੂਤਿ।
284. Atha kho cattāro mahārājā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyiṃsu. Tepi kho yakkhā uṭṭhāyāsanā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā tatthevantaradhāyiṃsu . Appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce nāmagottaṃ sāvetvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce tuṇhībhūtā tatthevantaradhāyiṃsūti.
ਪਠਮਭਾਣવਾਰੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
Paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito.
ਦੁਤਿਯਭਾਣવਾਰੋ
Dutiyabhāṇavāro
੨੮੫. ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਰਾਜਾ ਮਹਤਿਯਾ ਚ ਯਕ੍ਖਸੇਨਾਯ ਮਹਤਿਯਾ ਚ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਸੇਨਾਯ ਮਹਤਿਯਾ ਚ ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਸੇਨਾਯ ਮਹਤਿਯਾ ਚ ਨਾਗਸੇਨਾਯ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਂ ਰਕ੍ਖਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਂ ਗੁਮ੍ਬਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਂ ਓવਰਣਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤવਣ੍ਣਾ ਕੇવਲਕਪ੍ਪਂ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਓਭਾਸੇਤ੍વਾ ਯੇਨਾਹਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਮਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਤੇਪਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਕ੍ਖਾ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਮਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਯੇਨਾਹਂ ਤੇਨਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਂ ਸਾવੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ।
285. Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi – ‘‘imaṃ, bhikkhave, rattiṃ cattāro mahārājā mahatiyā ca yakkhasenāya mahatiyā ca gandhabbasenāya mahatiyā ca kumbhaṇḍasenāya mahatiyā ca nāgasenāya catuddisaṃ rakkhaṃ ṭhapetvā catuddisaṃ gumbaṃ ṭhapetvā catuddisaṃ ovaraṇaṃ ṭhapetvā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ gijjhakūṭaṃ pabbataṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tepi kho, bhikkhave, yakkhā appekacce maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce mayā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce yenāhaṃ tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
੨੮੬. ‘‘ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਸ੍ਸવਣੋ ਮਹਾਰਾਜਾ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਲ਼ਾਰਾ ਯਕ੍ਖਾ ਭਗવਤੋ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ…ਪੇ॰… ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ , ਭਨ੍ਤੇ ਨੀਚਾ ਯਕ੍ਖਾ ਭਗવਤੋ ਪਸਨ੍ਨਾ। ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਖੋ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਕ੍ਖਾ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਯੇવ ਭਗવਤੋ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਭਗવਾ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ વੇਰਮਣਿਯਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ… ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪ੍ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾ વੇਰਮਣਿਯਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ। ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਖੋ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਕ੍ਖਾ ਅਪ੍ਪਟਿવਿਰਤਾਯੇવ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ… ਅਪ੍ਪਟਿવਿਰਤਾ ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪ੍ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾ। ਤੇਸਂ ਤਂ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਿਯਂ ਅਮਨਾਪਂ। ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸਾવਕਾ ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਟਿਸੇવਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਾਨਿ ਅਪ੍ਪਨਿਗ੍ਘੋਸਾਨਿ વਿਜਨવਾਤਾਨਿ ਮਨੁਸ੍ਸਰਾਹਸ੍ਸੇਯ੍ਯਕਾਨਿ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਸਾਰੁਪ੍ਪਾਨਿ। ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤਿ ਉਲ਼ਾਰਾ ਯਕ੍ਖਾ ਨਿવਾਸਿਨੋ, ਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਭਗવਤੋ ਪਾવਚਨੇ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ, ਤੇਸਂ ਪਸਾਦਾਯ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਆਟਾਨਾਟਿਯਂ ਰਕ੍ਖਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਉਪਾਸਕਾਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਰਕ੍ਖਾਯ ਅવਿਹਿਂਸਾਯ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਾਯਾ’ਤਿ। ਅਧਿવਾਸੇਸਿਂ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇਨ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਸ੍ਸવਣੋ ਮਹਾਰਾਜਾ ਮੇ ਅਧਿવਾਸਨਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਾਯਂ વੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਆਟਾਨਾਟਿਯਂ ਰਕ੍ਖਂ ਅਭਾਸਿ –
286. ‘‘Ekamantaṃ nisinno kho, bhikkhave, vessavaṇo mahārājā maṃ etadavoca – ‘santi hi, bhante, uḷārā yakkhā bhagavato appasannā…pe… santi hi , bhante nīcā yakkhā bhagavato pasannā. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appasannāyeva bhagavato. Taṃ kissa hetu? Bhagavā hi, bhante, pāṇātipātā veramaṇiyā dhammaṃ deseti… surāmerayamajjappamādaṭṭhānā veramaṇiyā dhammaṃ deseti. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appaṭiviratāyeva pāṇātipātā… appaṭiviratā surāmerayamajjappamādaṭṭhānā. Tesaṃ taṃ hoti appiyaṃ amanāpaṃ. Santi hi, bhante, bhagavato sāvakā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppāni. Tattha santi uḷārā yakkhā nivāsino, ye imasmiṃ bhagavato pāvacane appasannā, tesaṃ pasādāya uggaṇhātu, bhante, bhagavā āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāyā’ti. Adhivāsesiṃ kho ahaṃ, bhikkhave, tuṇhībhāvena. Atha kho, bhikkhave, vessavaṇo mahārājā me adhivāsanaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ abhāsi –
੨੮੭. ‘વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਚ ਨਮਤ੍ਥੁ, ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਿਰੀਮਤੋ।
287. ‘Vipassissa ca namatthu, cakkhumantassa sirīmato.
ਸਿਖਿਸ੍ਸਪਿ ਚ ਨਮਤ੍ਥੁ, ਸਬ੍ਬਭੂਤਾਨੁਕਮ੍ਪਿਨੋ॥
Sikhissapi ca namatthu, sabbabhūtānukampino.
‘વੇਸ੍ਸਭੁਸ੍ਸ ਚ ਨਮਤ੍ਥੁ, ਨ੍ਹਾਤਕਸ੍ਸ ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ।
‘Vessabhussa ca namatthu, nhātakassa tapassino;
ਨਮਤ੍ਥੁ ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ, ਮਾਰਸੇਨਾਪਮਦ੍ਦਿਨੋ॥
Namatthu kakusandhassa, mārasenāpamaddino.
‘ਕੋਣਾਗਮਨਸ੍ਸ ਨਮਤ੍ਥੁ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ વੁਸੀਮਤੋ।
‘Koṇāgamanassa namatthu, brāhmaṇassa vusīmato;
ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਚ ਨਮਤ੍ਥੁ, વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਧਿ॥
Kassapassa ca namatthu, vippamuttassa sabbadhi.
‘ਅਙ੍ਗੀਰਸਸ੍ਸ ਨਮਤ੍ਥੁ, ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਿਰੀਮਤੋ।
‘Aṅgīrasassa namatthu, sakyaputtassa sirīmato;
ਯੋ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾਪਨੂਦਨਂ॥
Yo imaṃ dhammaṃ desesi, sabbadukkhāpanūdanaṃ.
‘ਯੇ ਚਾਪਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਲੋਕੇ, ਯਥਾਭੂਤਂ વਿਪਸ੍ਸਿਸੁਂ।
‘Ye cāpi nibbutā loke, yathābhūtaṃ vipassisuṃ;
ਤੇ ਜਨਾ ਅਪਿਸੁਣਾਥ, ਮਹਨ੍ਤਾ વੀਤਸਾਰਦਾ॥
Te janā apisuṇātha, mahantā vītasāradā.
‘ਹਿਤਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਯਂ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਗੋਤਮਂ।
‘Hitaṃ devamanussānaṃ, yaṃ namassanti gotamaṃ;
વਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਮਹਨ੍ਤਂ વੀਤਸਾਰਦਂ॥
Vijjācaraṇasampannaṃ, mahantaṃ vītasāradaṃ.
੨੮੮. ‘ਯਤੋ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ ਸੂਰਿਯੋ, ਆਦਿਚ੍ਚੋ ਮਣ੍ਡਲੀ ਮਹਾ।
288. ‘Yato uggacchati sūriyo, ādicco maṇḍalī mahā.
ਯਸ੍ਸ ਚੁਗ੍ਗਚ੍ਛਮਾਨਸ੍ਸ, ਸਂવਰੀਪਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ।
Yassa cuggacchamānassa, saṃvarīpi nirujjhati;
ਯਸ੍ਸ ਚੁਗ੍ਗਤੇ ਸੂਰਿਯੇ, ‘‘ਦਿવਸੋ’’ਤਿ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ॥
Yassa cuggate sūriye, ‘‘divaso’’ti pavuccati.
‘ਰਹਦੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਗਮ੍ਭੀਰੋ, ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਸਰਿਤੋਦਕੋ।
‘Rahadopi tattha gambhīro, samuddo saritodako;
ਏવਂ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ‘‘ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਸਰਿਤੋਦਕੋ’’॥
Evaṃ taṃ tattha jānanti, ‘‘samuddo saritodako’’.
‘ਇਤੋ ‘‘ਸਾ ਪੁਰਿਮਾ ਦਿਸਾ’’, ਇਤਿ ਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਤੀ ਜਨੋ।
‘Ito ‘‘sā purimā disā’’, iti naṃ ācikkhatī jano;
ਯਂ ਦਿਸਂ ਅਭਿਪਾਲੇਤਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਯਸਸ੍ਸਿ ਸੋ॥
Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
‘ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾਨਂ ਅਧਿਪਤਿ, ‘‘ਧਤਰਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਨਾਮਸੋ।
‘Gandhabbānaṃ adhipati, ‘‘dhataraṭṭho’’ti nāmaso;
ਰਮਤੀ ਨਚ੍ਚਗੀਤੇਹਿ, ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੇਹਿ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ॥
Ramatī naccagītehi, gandhabbehi purakkhato.
‘ਪੁਤ੍ਤਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਬਹવੋ, ਏਕਨਾਮਾਤਿ ਮੇ ਸੁਤਂ।
‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;
ਅਸੀਤਿ ਦਸ ਏਕੋ ਚ, ਇਨ੍ਦਨਾਮਾ ਮਹਬ੍ਬਲਾ॥
Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
‘ਤੇ ਚਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍વਾਨ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਂ।
‘Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;
ਦੂਰਤੋવ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਹਨ੍ਤਂ વੀਤਸਾਰਦਂ॥
Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞ, ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮ।
‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
ਕੁਸਲੇਨ ਸਮੇਕ੍ਖਸਿ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਤਂ વਨ੍ਦਨ੍ਤਿ।
Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;
ਸੁਤਂ ਨੇਤਂ ਅਭਿਣ੍ਹਸੋ, ਤਸ੍ਸਾ ਏવਂ વਦੇਮਸੇ॥
Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tassā evaṃ vademase.
‘‘ਜਿਨਂ વਨ੍ਦਥ ਗੋਤਮਂ, ਜਿਨਂ વਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮਂ।
‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;
વਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਬੁਦ੍ਧਂ વਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮਂ’’॥
Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’’.
੨੮੯. ‘ਯੇਨ ਪੇਤਾ ਪવੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਪਿਸੁਣਾ ਪਿਟ੍ਠਿਮਂਸਿਕਾ।
289. ‘Yena petā pavuccanti, pisuṇā piṭṭhimaṃsikā.
ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਿਨੋ ਲੁਦ੍ਦਾ, ਚੋਰਾ ਨੇਕਤਿਕਾ ਜਨਾ॥
Pāṇātipātino luddā, corā nekatikā janā.
‘ਇਤੋ ‘‘ਸਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਦਿਸਾ’’, ਇਤਿ ਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਤੀ ਜਨੋ।
‘Ito ‘‘sā dakkhiṇā disā’’, iti naṃ ācikkhatī jano;
ਯਂ ਦਿਸਂ ਅਭਿਪਾਲੇਤਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਯਸਸ੍ਸਿ ਸੋ॥
Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
‘ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਾਨਂ ਅਧਿਪਤਿ, ‘‘વਿਰੂਲ਼੍ਹੋ’’ ਇਤਿ ਨਾਮਸੋ।
‘Kumbhaṇḍānaṃ adhipati, ‘‘virūḷho’’ iti nāmaso;
ਰਮਤੀ ਨਚ੍ਚਗੀਤੇਹਿ, ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡੇਹਿ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ॥
Ramatī naccagītehi, kumbhaṇḍehi purakkhato.
‘ਪੁਤ੍ਤਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਬਹવੋ, ਏਕਨਾਮਾਤਿ ਮੇ ਸੁਤਂ।
‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;
ਅਸੀਤਿ ਦਸ ਏਕੋ ਚ, ਇਨ੍ਦਨਾਮਾ ਮਹਬ੍ਬਲਾ॥
Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
‘ਤੇ ਚਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍વਾਨ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਂ।
‘Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;
ਦੂਰਤੋવ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਹਨ੍ਤਂ વੀਤਸਾਰਦਂ॥
Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞ, ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮ।
‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
ਕੁਸਲੇਨ ਸਮੇਕ੍ਖਸਿ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਤਂ વਨ੍ਦਨ੍ਤਿ।
Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;
ਸੁਤਂ ਨੇਤਂ ਅਭਿਣ੍ਹਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਂ વਦੇਮਸੇ॥
Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.
‘‘ਜਿਨਂ વਨ੍ਦਥ ਗੋਤਮਂ, ਜਿਨਂ વਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮਂ।
‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;
વਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਬੁਦ੍ਧਂ વਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮਂ’’॥
Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’’.
੨੯੦. ‘ਯਤ੍ਥ ਚੋਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ ਸੂਰਿਯੋ, ਆਦਿਚ੍ਚੋ ਮਣ੍ਡਲੀ ਮਹਾ।
290. ‘Yattha coggacchati sūriyo, ādicco maṇḍalī mahā.
ਯਸ੍ਸ ਚੋਗ੍ਗਚ੍ਛਮਾਨਸ੍ਸ, ਦਿવਸੋਪਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ।
Yassa coggacchamānassa, divasopi nirujjhati;
ਯਸ੍ਸ ਚੋਗ੍ਗਤੇ ਸੂਰਿਯੇ, ‘‘ਸਂવਰੀ’’ਤਿ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ॥
Yassa coggate sūriye, ‘‘saṃvarī’’ti pavuccati.
‘ਰਹਦੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਗਮ੍ਭੀਰੋ, ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਸਰਿਤੋਦਕੋ।
‘Rahadopi tattha gambhīro, samuddo saritodako;
ਏવਂ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਸਰਿਤੋਦਕੋ॥
Evaṃ taṃ tattha jānanti, samuddo saritodako.
‘ਇਤੋ ‘‘ਸਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਦਿਸਾ’’, ਇਤਿ ਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਤੀ ਜਨੋ।
‘Ito ‘‘sā pacchimā disā’’, iti naṃ ācikkhatī jano;
ਯਂ ਦਿਸਂ ਅਭਿਪਾਲੇਤਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਯਸਸ੍ਸਿ ਸੋ॥
Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
‘ਨਾਗਾਨਞ੍ਚ ਅਧਿਪਤਿ, ‘‘વਿਰੂਪਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਨਾਮਸੋ।
‘Nāgānañca adhipati, ‘‘virūpakkho’’ti nāmaso;
ਰਮਤੀ ਨਚ੍ਚਗੀਤੇਹਿ, ਨਾਗੇਹੇવ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ॥
Ramatī naccagītehi, nāgeheva purakkhato.
‘ਪੁਤ੍ਤਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਬਹવੋ, ਏਕਨਾਮਾਤਿ ਮੇ ਸੁਤਂ।
‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;
ਅਸੀਤਿ ਦਸ ਏਕੋ ਚ, ਇਨ੍ਦਨਾਮਾ ਮਹਬ੍ਬਲਾ॥
Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
‘ਤੇ ਚਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍વਾਨ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਂ।
‘Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;
ਦੂਰਤੋવ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਹਨ੍ਤਂ વੀਤਸਾਰਦਂ॥
Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞ, ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮ।
‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
ਕੁਸਲੇਨ ਸਮੇਕ੍ਖਸਿ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਤਂ વਨ੍ਦਨ੍ਤਿ।
Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;
ਸੁਤਂ ਨੇਤਂ ਅਭਿਣ੍ਹਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਂ વਦੇਮਸੇ॥
Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.
‘‘ਜਿਨਂ વਨ੍ਦਥ ਗੋਤਮਂ, ਜਿਨਂ વਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮਂ।
‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;
વਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਬੁਦ੍ਧਂ વਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮਂ’’॥
Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’’.
੨੯੧. ‘ਯੇਨ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁવ੍ਹੋ, ਮਹਾਨੇਰੁ ਸੁਦਸ੍ਸਨੋ।
291. ‘Yena uttarakuruvho, mahāneru sudassano.
ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਮਮਾ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਾ॥
Manussā tattha jāyanti, amamā apariggahā.
‘ਨ ਤੇ ਬੀਜਂ ਪવਪਨ੍ਤਿ, ਨਾਪਿ ਨੀਯਨ੍ਤਿ ਨਙ੍ਗਲਾ।
‘Na te bījaṃ pavapanti, nāpi nīyanti naṅgalā;
ਅਕਟ੍ਠਪਾਕਿਮਂ ਸਾਲਿਂ, ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਮਾਨੁਸਾ॥
Akaṭṭhapākimaṃ sāliṃ, paribhuñjanti mānusā.
‘ਅਕਣਂ ਅਥੁਸਂ ਸੁਦ੍ਧਂ, ਸੁਗਨ੍ਧਂ ਤਣ੍ਡੁਲਪ੍ਫਲਂ।
‘Akaṇaṃ athusaṃ suddhaṃ, sugandhaṃ taṇḍulapphalaṃ;
ਤੁਣ੍ਡਿਕੀਰੇ ਪਚਿਤ੍વਾਨ, ਤਤੋ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਭੋਜਨਂ॥
Tuṇḍikīre pacitvāna, tato bhuñjanti bhojanaṃ.
‘ਗਾવਿਂ ਏਕਖੁਰਂ ਕਤ੍વਾ, ਅਨੁਯਨ੍ਤਿ ਦਿਸੋਦਿਸਂ।
‘Gāviṃ ekakhuraṃ katvā, anuyanti disodisaṃ;
ਪਸੁਂ ਏਕਖੁਰਂ ਕਤ੍વਾ, ਅਨੁਯਨ੍ਤਿ ਦਿਸੋਦਿਸਂ॥
Pasuṃ ekakhuraṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.
‘ਇਤ੍ਥਿਂ વਾ વਾਹਨਂ ਕਤ੍વਾ, ਅਨੁਯਨ੍ਤਿ ਦਿਸੋਦਿਸਂ।
‘Itthiṃ vā vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ;
ਪੁਰਿਸਂ વਾਹਨਂ ਕਤ੍વਾ, ਅਨੁਯਨ੍ਤਿ ਦਿਸੋਦਿਸਂ॥
Purisaṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.
‘ਕੁਮਾਰਿਂ વਾਹਨਂ ਕਤ੍વਾ, ਅਨੁਯਨ੍ਤਿ ਦਿਸੋਦਿਸਂ।
‘Kumāriṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ;
ਕੁਮਾਰਂ વਾਹਨਂ ਕਤ੍વਾ, ਅਨੁਯਨ੍ਤਿ ਦਿਸੋਦਿਸਂ॥
Kumāraṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.
‘ਤੇ ਯਾਨੇ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍વਾ,
‘Te yāne abhiruhitvā,
ਸਬ੍ਬਾ ਦਿਸਾ ਅਨੁਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ।
Sabbā disā anupariyāyanti;
ਪਚਾਰਾ ਤਸ੍ਸ ਰਾਜਿਨੋ॥
Pacārā tassa rājino.
‘ਹਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਅਸ੍ਸਯਾਨਂ,
‘Hatthiyānaṃ assayānaṃ,
ਦਿਬ੍ਬਂ ਯਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਿਤਂ।
Dibbaṃ yānaṃ upaṭṭhitaṃ;
ਪਾਸਾਦਾ ਸਿવਿਕਾ ਚੇવ,
Pāsādā sivikā ceva,
ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਸ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ॥
Mahārājassa yasassino.
‘ਤਸ੍ਸ ਚ ਨਗਰਾ ਅਹੁ,
‘Tassa ca nagarā ahu,
ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ ਸੁਮਾਪਿਤਾ।
Antalikkhe sumāpitā;
ਆਟਾਨਾਟਾ ਕੁਸਿਨਾਟਾ ਪਰਕੁਸਿਨਾਟਾ,
Āṭānāṭā kusināṭā parakusināṭā,
ਨਾਟਸੁਰਿਯਾ ਪਰਕੁਸਿਟਨਾਟਾ॥
Nāṭasuriyā parakusiṭanāṭā.
‘ਉਤ੍ਤਰੇਨ ਕਸਿવਨ੍ਤੋ,
‘Uttarena kasivanto,
ਜਨੋਘਮਪਰੇਨ ਚ।
Janoghamaparena ca;
ਨવਨવੁਤਿਯੋ ਅਮ੍ਬਰਅਮ੍ਬਰવਤਿਯੋ,
Navanavutiyo ambaraambaravatiyo,
ਆਲ਼ਕਮਨ੍ਦਾ ਨਾਮ ਰਾਜਧਾਨੀ॥
Āḷakamandā nāma rājadhānī.
‘ਕੁવੇਰਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨ, ਮਾਰਿਸ, ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਸ વਿਸਾਣਾ ਨਾਮ ਰਾਜਧਾਨੀ।
‘Kuverassa kho pana, mārisa, mahārājassa visāṇā nāma rājadhānī;
ਤਸ੍ਮਾ ਕੁવੇਰੋ ਮਹਾਰਾਜਾ, ‘‘વੇਸ੍ਸવਣੋ’’ਤਿ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ॥
Tasmā kuvero mahārājā, ‘‘vessavaṇo’’ti pavuccati.
‘ਪਚ੍ਚੇਸਨ੍ਤੋ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਿ, ਤਤੋਲਾ ਤਤ੍ਤਲਾ ਤਤੋਤਲਾ।
‘Paccesanto pakāsenti, tatolā tattalā tatotalā;
ਓਜਸਿ ਤੇਜਸਿ ਤਤੋਜਸੀ, ਸੂਰੋ ਰਾਜਾ ਅਰਿਟ੍ਠੋ ਨੇਮਿ॥
Ojasi tejasi tatojasī, sūro rājā ariṭṭho nemi.
‘ਰਹਦੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਧਰਣੀ ਨਾਮ, ਯਤੋ ਮੇਘਾ ਪવਸ੍ਸਨ੍ਤਿ।
‘Rahadopi tattha dharaṇī nāma, yato meghā pavassanti;
વਸ੍ਸਾ ਯਤੋ ਪਤਾਯਨ੍ਤਿ, ਸਭਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਸਾਲવਤੀ ਨਾਮ॥
Vassā yato patāyanti, sabhāpi tattha sālavatī nāma.
‘ਯਤ੍ਥ ਯਕ੍ਖਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਚ੍ਚਫਲਾ ਰੁਕ੍ਖਾ।
‘Yattha yakkhā payirupāsanti, tattha niccaphalā rukkhā;
ਨਾਨਾ ਦਿਜਗਣਾ ਯੁਤਾ, ਮਯੂਰਕੋਞ੍ਚਾਭਿਰੁਦਾ।
Nānā dijagaṇā yutā, mayūrakoñcābhirudā;
ਕੋਕਿਲਾਦੀਹਿ વਗ੍ਗੁਹਿ॥
Kokilādīhi vagguhi.
‘ਜੀવਞ੍ਜੀવਕਸਦ੍ਦੇਤ੍ਥ, ਅਥੋ ਓਟ੍ਠવਚਿਤ੍ਤਕਾ।
‘Jīvañjīvakasaddettha, atho oṭṭhavacittakā;
ਕੁਕ੍ਕੁਟਕਾ ਕੁਲ਼ੀਰਕਾ, વਨੇ ਪੋਕ੍ਖਰਸਾਤਕਾ॥
Kukkuṭakā kuḷīrakā, vane pokkharasātakā.
‘ਸੁਕਸਾਲ਼ਿਕ ਸਦ੍ਦੇਤ੍ਥ, ਦਣ੍ਡਮਾਣવਕਾਨਿ ਚ।
‘Sukasāḷika saddettha, daṇḍamāṇavakāni ca;
ਸੋਭਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਸਾ, ਕੁવੇਰਨਲ਼ਿਨੀ ਸਦਾ॥
Sobhati sabbakālaṃ sā, kuveranaḷinī sadā.
‘ਇਤੋ ‘‘ਸਾ ਉਤ੍ਤਰਾ ਦਿਸਾ’’, ਇਤਿ ਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਤੀ ਜਨੋ।
‘Ito ‘‘sā uttarā disā’’, iti naṃ ācikkhatī jano;
ਯਂ ਦਿਸਂ ਅਭਿਪਾਲੇਤਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਯਸਸ੍ਸਿ ਸੋ॥
Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.
‘ਯਕ੍ਖਾਨਞ੍ਚ ਅਧਿਪਤਿ, ‘‘ਕੁવੇਰੋ’’ ਇਤਿ ਨਾਮਸੋ।
‘Yakkhānañca adhipati, ‘‘kuvero’’ iti nāmaso;
ਰਮਤੀ ਨਚ੍ਚਗੀਤੇਹਿ, ਯਕ੍ਖੇਹੇવ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ॥
Ramatī naccagītehi, yakkheheva purakkhato.
‘ਪੁਤ੍ਤਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਬਹવੋ, ਏਕਨਾਮਾਤਿ ਮੇ ਸੁਤਂ।
‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;
ਅਸੀਤਿ ਦਸ ਏਕੋ ਚ, ਇਨ੍ਦਨਾਮਾ ਮਹਬ੍ਬਲਾ॥
Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.
‘ਤੇ ਚਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍વਾਨ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਂ।
‘Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;
ਦੂਰਤੋવ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਹਨ੍ਤਂ વੀਤਸਾਰਦਂ॥
Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.
‘ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞ, ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮ।
‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
ਕੁਸਲੇਨ ਸਮੇਕ੍ਖਸਿ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਤਂ વਨ੍ਦਨ੍ਤਿ।
Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;
ਸੁਤਂ ਨੇਤਂ ਅਭਿਣ੍ਹਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਂ વਦੇਮਸੇ॥
Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.
‘‘ਜਿਨਂ વਨ੍ਦਥ ਗੋਤਮਂ, ਜਿਨਂ વਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮਂ।
‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;
વਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਬੁਦ੍ਧਂ વਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮ’’ਨ੍ਤਿ॥
Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotama’’nti.
੨੯੨. ‘ਅਯਂ ਖੋ ਸਾ, ਮਾਰਿਸ , ਆਟਾਨਾਟਿਯਾ ਰਕ੍ਖਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਉਪਾਸਕਾਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਰਕ੍ਖਾਯ ਅવਿਹਿਂਸਾਯ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਾਯ। ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ, ਮਾਰਿਸ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ વਾ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ વਾ ਉਪਾਸਿਕਾਯ વਾ ਅਯਂ ਆਟਾਨਾਟਿਯਾ ਰਕ੍ਖਾ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ ਸਮਤ੍ਤਾ ਪਰਿਯਾਪੁਤਾ ਤਂ ਚੇ ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ਯਕ੍ਖੋ વਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ વਾ…ਪੇ॰… ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ વਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੀ વਾ…ਪੇ॰… ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡੋ વਾ ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡੀ વਾ…ਪੇ॰… ਨਾਗੋ વਾ ਨਾਗੀ વਾ ਨਾਗਪੋਤਕੋ વਾ ਨਾਗਪੋਤਿਕਾ વਾ ਨਾਗਮਹਾਮਤ੍ਤੋ વਾ ਨਾਗਪਾਰਿਸਜ੍ਜੋ વਾ ਨਾਗਪਚਾਰੋ વਾ, ਪਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ વਾ ਉਪਾਸਕਂ વਾ ਉਪਾਸਿਕਂ વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ વਾ ਅਨੁਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਠਿਤਂ વਾ ਉਪਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ, ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ વਾ ਉਪਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ, ਨਿਪਨ੍ਨਂ વਾ ਉਪਨਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਨ ਮੇ ਸੋ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ਲਭੇਯ੍ਯ ਗਾਮੇਸੁ વਾ ਨਿਗਮੇਸੁ વਾ ਸਕ੍ਕਾਰਂ વਾ ਗਰੁਕਾਰਂ વਾ। ਨ ਮੇ ਸੋ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ਲਭੇਯ੍ਯ ਆਲ਼ਕਮਨ੍ਦਾਯ ਨਾਮ ਰਾਜਧਾਨਿਯਾ વਤ੍ਥੁਂ વਾ વਾਸਂ વਾ। ਨ ਮੇ ਸੋ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ਲਭੇਯ੍ਯ ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਸਮਿਤਿਂ ਗਨ੍ਤੁਂ। ਅਪਿਸ੍ਸੁ ਨਂ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਨਾવਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ ਅવਿવਯ੍ਹਂ। ਅਪਿਸ੍ਸੁ ਨਂ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਤਾਹਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਹਿ ਪਰਿਭਾਸਾਹਿ ਪਰਿਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ। ਅਪਿਸ੍ਸੁ ਨਂ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਰਿਤ੍ਤਂਪਿਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਸੀਸੇ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ। ਅਪਿਸ੍ਸੁ ਨਂ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਤ੍ਤਧਾਪਿਸ੍ਸ ਮੁਦ੍ਧਂ ਫਾਲੇਯ੍ਯੁਂ। ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚਣ੍ਡਾ ਰੁਦ੍ਧਾ ਰਭਸਾ, ਤੇ ਨੇવ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਖੋ ਤੇ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਅવਰੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਾਰਿਸ, ਰਞ੍ਞੋ ਮਾਗਧਸ੍ਸ વਿਜਿਤੇ ਮਹਾਚੋਰਾ। ਤੇ ਨੇવ ਰਞ੍ਞੋ ਮਾਗਧਸ੍ਸ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਰਞ੍ਞੋ ਮਾਗਧਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਰਞ੍ਞੋ ਮਾਗਧਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਖੋ ਤੇ, ਮਾਰਿਸ, ਮਹਾਚੋਰਾ ਰਞ੍ਞੋ ਮਾਗਧਸ੍ਸ ਅવਰੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਾਰਿਸ, ਸਨ੍ਤਿ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚਣ੍ਡਾ ਰੁਦ੍ਧਾ ਰਭਸਾ, ਤੇ ਨੇવ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਪੁਰਿਸਕਾਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਖੋ ਤੇ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਅવਰੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਯੋ ਹਿ ਕੋਚਿ, ਮਾਰਿਸ, ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ਯਕ੍ਖੋ વਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ વਾ…ਪੇ॰… ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ વਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੀ વਾ…ਪੇ॰… ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡੋ વਾ ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡੀ વਾ…ਪੇ॰… ਨਾਗੋ વਾ ਨਾਗੀ વਾ…ਪੇ॰… ਪਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ વਾ ਉਪਾਸਕਂ વਾ ਉਪਾਸਿਕਂ વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ વਾ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਠਿਤਂ વਾ ਉਪਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ, ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ વਾ ਉਪਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ, ਨਿਪਨ੍ਨਂ વਾ ਉਪਨਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਇਮੇਸਂ ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਮਹਾਯਕ੍ਖਾਨਂ ਸੇਨਾਪਤੀਨਂ ਮਹਾਸੇਨਾਪਤੀਨਂ ਉਜ੍ਝਾਪੇਤਬ੍ਬਂ વਿਕ੍ਕਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ વਿਰવਿਤਬ੍ਬਂ – ‘ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਆવਿਸਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਹੇਠੇਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ વਿਹੇਠੇਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਹਿਂਸਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ વਿਹਿਂਸਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਨ ਮੁਞ੍ਚਤੀ’ਤਿ।
292. ‘Ayaṃ kho sā, mārisa , āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāya. Yassa kassaci, mārisa, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā upāsakassa vā upāsikāya vā ayaṃ āṭānāṭiyā rakkhā suggahitā bhavissati samattā pariyāputā taṃ ce amanusso yakkho vā yakkhinī vā…pe… gandhabbo vā gandhabbī vā…pe… kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā…pe… nāgo vā nāgī vā nāgapotako vā nāgapotikā vā nāgamahāmatto vā nāgapārisajjo vā nāgapacāro vā, paduṭṭhacitto bhikkhuṃ vā bhikkhuniṃ vā upāsakaṃ vā upāsikaṃ vā gacchantaṃ vā anugaccheyya, ṭhitaṃ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṃ vā upanisīdeyya, nipannaṃ vā upanipajjeyya. Na me so, mārisa, amanusso labheyya gāmesu vā nigamesu vā sakkāraṃ vā garukāraṃ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya āḷakamandāya nāma rājadhāniyā vatthuṃ vā vāsaṃ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya yakkhānaṃ samitiṃ gantuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā anāvayhampi naṃ kareyyuṃ avivayhaṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā attāhi paripuṇṇāhi paribhāsāhi paribhāseyyuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā rittaṃpissa pattaṃ sīse nikkujjeyyuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā sattadhāpissa muddhaṃ phāleyyuṃ. Santi hi, mārisa, amanussā caṇḍā ruddhā rabhasā, te neva mahārājānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṃ avaruddhā nāma vuccanti. Seyyathāpi, mārisa, rañño māgadhassa vijite mahācorā. Te neva rañño māgadhassa ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṃ ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, mahācorā rañño māgadhassa avaruddhā nāma vuccanti. Evameva kho, mārisa, santi amanussā caṇḍā ruddhā rabhasā, te neva mahārājānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṃ avaruddhā nāma vuccanti. Yo hi koci, mārisa, amanusso yakkho vā yakkhinī vā…pe… gandhabbo vā gandhabbī vā…pe… kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā…pe… nāgo vā nāgī vā…pe… paduṭṭhacitto bhikkhuṃ vā bhikkhuniṃ vā upāsakaṃ vā upāsikaṃ vā gacchantaṃ vā upagaccheyya, ṭhitaṃ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṃ vā upanisīdeyya, nipannaṃ vā upanipajjeyya. Imesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ ujjhāpetabbaṃ vikkanditabbaṃ viravitabbaṃ – ‘ayaṃ yakkho gaṇhāti, ayaṃ yakkho āvisati, ayaṃ yakkho heṭheti, ayaṃ yakkho viheṭheti, ayaṃ yakkho hiṃsati, ayaṃ yakkho vihiṃsati, ayaṃ yakkho na muñcatī’ti.
੨੯੩. ‘ਕਤਮੇਸਂ ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਮਹਾਯਕ੍ਖਾਨਂ ਸੇਨਾਪਤੀਨਂ ਮਹਾਸੇਨਾਪਤੀਨਂ?
293. ‘Katamesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ?
‘ਇਨ੍ਦੋ ਸੋਮੋ વਰੁਣੋ ਚ, ਭਾਰਦ੍વਾਜੋ ਪਜਾਪਤਿ।
‘Indo somo varuṇo ca, bhāradvājo pajāpati;
ਚਨ੍ਦਨੋ ਕਾਮਸੇਟ੍ਠੋ ਚ, ਕਿਨ੍ਨੁਘਣ੍ਡੁ ਨਿਘਣ੍ਡੁ ਚ॥
Candano kāmaseṭṭho ca, kinnughaṇḍu nighaṇḍu ca.
‘ਪਨਾਦੋ ਓਪਮਞ੍ਞੋ ਚ, ਦੇવਸੂਤੋ ਚ ਮਾਤਲਿ।
‘Panādo opamañño ca, devasūto ca mātali;
ਚਿਤ੍ਤਸੇਨੋ ਚ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ, ਨਲ਼ੋ ਰਾਜਾ ਜਨੇਸਭੋ॥
Cittaseno ca gandhabbo, naḷo rājā janesabho.
‘ਸਾਤਾਗਿਰੋ ਹੇવਮਤੋ, ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਕਰਤਿਯੋ ਗੁਲ਼ੋ।
‘Sātāgiro hevamato, puṇṇako karatiyo guḷo;
ਸਿવਕੋ ਮੁਚਲਿਨ੍ਦੋ ਚ, વੇਸ੍ਸਾਮਿਤ੍ਤੋ ਯੁਗਨ੍ਧਰੋ॥
Sivako mucalindo ca, vessāmitto yugandharo.
‘ਗੋਪਾਲੋ ਸੁਪ੍ਪਰੋਧੋ ਚ, ਹਿਰਿ ਨੇਤ੍ਤਿ ਚ ਮਨ੍ਦਿਯੋ।
‘Gopālo supparodho ca, hiri netti ca mandiyo;
ਪਞ੍ਚਾਲਚਣ੍ਡੋ ਆਲ਼વਕੋ, ਪਜ੍ਜੁਨ੍ਨੋ ਸੁਮਨੋ ਸੁਮੁਖੋ।
Pañcālacaṇḍo āḷavako, pajjunno sumano sumukho;
ਦਧਿਮੁਖੋ ਮਣਿ ਮਾਣਿવਰੋ ਦੀਘੋ, ਅਥੋ ਸੇਰੀਸਕੋ ਸਹ॥
Dadhimukho maṇi māṇivaro dīgho, atho serīsako saha.
‘ਇਮੇਸਂ ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਮਹਾਯਕ੍ਖਾਨਂ ਸੇਨਾਪਤੀਨਂ ਮਹਾਸੇਨਾਪਤੀਨਂ ਉਜ੍ਝਾਪੇਤਬ੍ਬਂ વਿਕ੍ਕਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ વਿਰવਿਤਬ੍ਬਂ – ‘‘ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਆવਿਸਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਹੇਠੇਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ વਿਹੇਠੇਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਹਿਂਸਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ વਿਹਿਂਸਤਿ, ਅਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਨ ਮੁਞ੍ਚਤੀ’’ਤਿ। ਅਯਂ ਖੋ, ਮਾਰਿਸ, ਆਟਾਨਾਟਿਯਾ ਰਕ੍ਖਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਉਪਾਸਕਾਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਰਕ੍ਖਾਯ ਅવਿਹਿਂਸਾਯ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਾਯ। ਹਨ੍ਦ ਚ ਦਾਨਿ ਮਯਂ, ਮਾਰਿਸ, ਗਚ੍ਛਾਮ, ਬਹੁਕਿਚ੍ਚਾ ਮਯਂ ਬਹੁਕਰਣੀਯਾ’’’ਤਿ। ‘‘‘ਯਸ੍ਸ ਦਾਨਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ ਕਾਲਂ ਮਞ੍ਞਥਾ’’’ਤਿ।
‘Imesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ ujjhāpetabbaṃ vikkanditabbaṃ viravitabbaṃ – ‘‘ayaṃ yakkho gaṇhāti, ayaṃ yakkho āvisati, ayaṃ yakkho heṭheti, ayaṃ yakkho viheṭheti, ayaṃ yakkho hiṃsati, ayaṃ yakkho vihiṃsati, ayaṃ yakkho na muñcatī’’ti. Ayaṃ kho, mārisa, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāya. Handa ca dāni mayaṃ, mārisa, gacchāma, bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyā’’’ti. ‘‘‘Yassa dāni tumhe mahārājāno kālaṃ maññathā’’’ti.
੨੯੪. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਰਾਜਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਮਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ। ਤੇਪਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਕ੍ਖਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਮਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਯੇਨਾਹਂ ਤੇਨਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਂ ਸਾવੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਾ ਤਤ੍ਥੇવਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ।
294. ‘‘Atha kho, bhikkhave, cattāro mahārājā uṭṭhāyāsanā maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyiṃsu. Tepi kho, bhikkhave, yakkhā uṭṭhāyāsanā appekacce maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce mayā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce yenāhaṃ tenañjaliṃ paṇāmetvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce nāmagottaṃ sāvetvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce tuṇhībhūtā tatthevantaradhāyiṃsu.
੨੯੫. ‘‘ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਥ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਟਾਨਾਟਿਯਂ ਰਕ੍ਖਂ। ਪਰਿਯਾਪੁਣਾਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਟਾਨਾਟਿਯਂ ਰਕ੍ਖਂ। ਧਾਰੇਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਟਾਨਾਟਿਯਂ ਰਕ੍ਖਂ। ਅਤ੍ਥਸਂਹਿਤਾ 51, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਟਾਨਾਟਿਯਾ ਰਕ੍ਖਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਉਪਾਸਕਾਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਰਕ੍ਖਾਯ ਅવਿਹਿਂਸਾਯ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਾਯਾ’’ਤਿ। ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ। ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ।
295. ‘‘Uggaṇhātha , bhikkhave, āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ. Pariyāpuṇātha, bhikkhave, āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ. Dhāretha, bhikkhave, āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ. Atthasaṃhitā 52, bhikkhave, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāyā’’ti. Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
ਆਟਾਨਾਟਿਯਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਨવਮਂ।
Āṭānāṭiyasuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਦੀਘ ਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ੯. ਆਟਾਨਾਟਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Āṭānāṭiyasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਦੀਘਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ੯. ਆਟਾਨਾਟਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Āṭānāṭiyasuttavaṇṇanā
