Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ദീഘനികായ • Dīghanikāya

    ൯. ആടാനാടിയസുത്തം

    9. Āṭānāṭiyasuttaṃ

    പഠമഭാണവാരോ

    Paṭhamabhāṇavāro

    ൨൭൫. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ രാജഗഹേ വിഹരതി ഗിജ്ഝകൂടേ പബ്ബതേ. അഥ ഖോ ചത്താരോ മഹാരാജാ 1 മഹതിയാ ച യക്ഖസേനായ മഹതിയാ ച ഗന്ധബ്ബസേനായ മഹതിയാ ച കുമ്ഭണ്ഡസേനായ മഹതിയാ ച നാഗസേനായ ചതുദ്ദിസം രക്ഖം ഠപേത്വാ ചതുദ്ദിസം ഗുമ്ബം ഠപേത്വാ ചതുദ്ദിസം ഓവരണം ഠപേത്വാ അഭിക്കന്തായ രത്തിയാ അഭിക്കന്തവണ്ണാ കേവലകപ്പം ഗിജ്ഝകൂടം പബ്ബതം ഓഭാസേത്വാ 2 യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു. തേപി ഖോ യക്ഖാ അപ്പേകച്ചേ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു, അപ്പേകച്ചേ ഭഗവതാ സദ്ധിം സമ്മോദിംസു, സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു, അപ്പേകച്ചേ യേന ഭഗവാ തേനഞ്ജലിം പണാമേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു, അപ്പേകച്ചേ നാമഗോത്തം സാവേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു, അപ്പേകച്ചേ തുണ്ഹീഭൂതാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു.

    275. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Atha kho cattāro mahārājā 3 mahatiyā ca yakkhasenāya mahatiyā ca gandhabbasenāya mahatiyā ca kumbhaṇḍasenāya mahatiyā ca nāgasenāya catuddisaṃ rakkhaṃ ṭhapetvā catuddisaṃ gumbaṃ ṭhapetvā catuddisaṃ ovaraṇaṃ ṭhapetvā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ gijjhakūṭaṃ pabbataṃ obhāsetvā 4 yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tepi kho yakkhā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

    ൨൭൬. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ വേസ്സവണോ മഹാരാജാ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘സന്തി ഹി, ഭന്തേ, ഉളാരാ യക്ഖാ ഭഗവതോ അപ്പസന്നാ. സന്തി ഹി, ഭന്തേ, ഉളാരാ യക്ഖാ ഭഗവതോ പസന്നാ. സന്തി ഹി , ഭന്തേ, മജ്ഝിമാ യക്ഖാ ഭഗവതോ അപ്പസന്നാ. സന്തി ഹി, ഭന്തേ, മജ്ഝിമാ യക്ഖാ ഭഗവതോ പസന്നാ. സന്തി ഹി, ഭന്തേ, നീചാ യക്ഖാ ഭഗവതോ അപ്പസന്നാ. സന്തി ഹി, ഭന്തേ, നീചാ യക്ഖാ ഭഗവതോ പസന്നാ. യേഭുയ്യേന ഖോ പന, ഭന്തേ, യക്ഖാ അപ്പസന്നായേവ ഭഗവതോ. തം കിസ്സ ഹേതു? ഭഗവാ ഹി, ഭന്തേ, പാണാതിപാതാ വേരമണിയാ ധമ്മം ദേസേതി, അദിന്നാദാനാ വേരമണിയാ ധമ്മം ദേസേതി, കാമേസുമിച്ഛാചാരാ വേരമണിയാ ധമ്മം ദേസേതി, മുസാവാദാ വേരമണിയാ ധമ്മം ദേസേതി, സുരാമേരയമജ്ജപ്പമാദട്ഠാനാ വേരമണിയാ ധമ്മം ദേസേതി. യേഭുയ്യേന ഖോ പന, ഭന്തേ, യക്ഖാ അപ്പടിവിരതായേവ പാണാതിപാതാ, അപ്പടിവിരതാ അദിന്നാദാനാ, അപ്പടിവിരതാ കാമേസുമിച്ഛാചാരാ, അപ്പടിവിരതാ മുസാവാദാ, അപ്പടിവിരതാ സുരാമേരയമജ്ജപ്പമാദട്ഠാനാ . തേസം തം ഹോതി അപ്പിയം അമനാപം. സന്തി ഹി, ഭന്തേ, ഭഗവതോ സാവകാ അരഞ്ഞവനപത്ഥാനി പന്താനി സേനാസനാനി പടിസേവന്തി അപ്പസദ്ദാനി അപ്പനിഗ്ഘോസാനി വിജനവാതാനി മനുസ്സരാഹസ്സേയ്യകാനി 5 പടിസല്ലാനസാരുപ്പാനി. തത്ഥ സന്തി ഉളാരാ യക്ഖാ നിവാസിനോ, യേ ഇമസ്മിം ഭഗവതോ പാവചനേ അപ്പസന്നാ. തേസം പസാദായ ഉഗ്ഗണ്ഹാതു, ഭന്തേ, ഭഗവാ ആടാനാടിയം രക്ഖം ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനം ഉപാസകാനം ഉപാസികാനം ഗുത്തിയാ രക്ഖായ അവിഹിംസായ ഫാസുവിഹാരായാ’’തി. അധിവാസേസി ഭഗവാ തുണ്ഹീഭാവേന.

    276. Ekamantaṃ nisinno kho vessavaṇo mahārājā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘santi hi, bhante, uḷārā yakkhā bhagavato appasannā. Santi hi, bhante, uḷārā yakkhā bhagavato pasannā. Santi hi , bhante, majjhimā yakkhā bhagavato appasannā. Santi hi, bhante, majjhimā yakkhā bhagavato pasannā. Santi hi, bhante, nīcā yakkhā bhagavato appasannā. Santi hi, bhante, nīcā yakkhā bhagavato pasannā. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appasannāyeva bhagavato. Taṃ kissa hetu? Bhagavā hi, bhante, pāṇātipātā veramaṇiyā dhammaṃ deseti, adinnādānā veramaṇiyā dhammaṃ deseti, kāmesumicchācārā veramaṇiyā dhammaṃ deseti, musāvādā veramaṇiyā dhammaṃ deseti, surāmerayamajjappamādaṭṭhānā veramaṇiyā dhammaṃ deseti. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appaṭiviratāyeva pāṇātipātā, appaṭiviratā adinnādānā, appaṭiviratā kāmesumicchācārā, appaṭiviratā musāvādā, appaṭiviratā surāmerayamajjappamādaṭṭhānā . Tesaṃ taṃ hoti appiyaṃ amanāpaṃ. Santi hi, bhante, bhagavato sāvakā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni 6 paṭisallānasāruppāni. Tattha santi uḷārā yakkhā nivāsino, ye imasmiṃ bhagavato pāvacane appasannā. Tesaṃ pasādāya uggaṇhātu, bhante, bhagavā āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāyā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.

    അഥ ഖോ വേസ്സവണോ മഹാരാജാ ഭഗവതോ അധിവാസനം വിദിത്വാ തായം വേലായം ഇമം ആടാനാടിയം രക്ഖം അഭാസി –

    Atha kho vessavaṇo mahārājā bhagavato adhivāsanaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ abhāsi –

    ൨൭൭. ‘‘വിപസ്സിസ്സ ച 7 നമത്ഥു, ചക്ഖുമന്തസ്സ സിരീമതോ.

    277. ‘‘Vipassissa ca 8 namatthu, cakkhumantassa sirīmato.

    സിഖിസ്സപി ച 9 നമത്ഥു, സബ്ബഭൂതാനുകമ്പിനോ.

    Sikhissapi ca 10 namatthu, sabbabhūtānukampino.

    ‘‘വേസ്സഭുസ്സ ച 11 നമത്ഥു, ന്ഹാതകസ്സ തപസ്സിനോ;

    ‘‘Vessabhussa ca 12 namatthu, nhātakassa tapassino;

    നമത്ഥു കകുസന്ധസ്സ, മാരസേനാപമദ്ദിനോ.

    Namatthu kakusandhassa, mārasenāpamaddino.

    ‘‘കോണാഗമനസ്സ നമത്ഥു, ബ്രാഹ്മണസ്സ വുസീമതോ;

    ‘‘Koṇāgamanassa namatthu, brāhmaṇassa vusīmato;

    കസ്സപസ്സ ച 13 നമത്ഥു, വിപ്പമുത്തസ്സ സബ്ബധി.

    Kassapassa ca 14 namatthu, vippamuttassa sabbadhi.

    ‘‘അങ്ഗീരസസ്സ നമത്ഥു, സക്യപുത്തസ്സ സിരീമതോ;

    ‘‘Aṅgīrasassa namatthu, sakyaputtassa sirīmato;

    യോ ഇമം ധമ്മം ദേസേസി 15, സബ്ബദുക്ഖാപനൂദനം.

    Yo imaṃ dhammaṃ desesi 16, sabbadukkhāpanūdanaṃ.

    ‘‘യേ ചാപി നിബ്ബുതാ ലോകേ, യഥാഭൂതം വിപസ്സിസും;

    ‘‘Ye cāpi nibbutā loke, yathābhūtaṃ vipassisuṃ;

    തേ ജനാ അപിസുണാഥ 17, മഹന്താ വീതസാരദാ.

    Te janā apisuṇātha 18, mahantā vītasāradā.

    ‘‘ഹിതം ദേവമനുസ്സാനം, യം നമസ്സന്തി ഗോതമം;

    ‘‘Hitaṃ devamanussānaṃ, yaṃ namassanti gotamaṃ;

    വിജ്ജാചരണസമ്പന്നം, മഹന്തം വീതസാരദം.

    Vijjācaraṇasampannaṃ, mahantaṃ vītasāradaṃ.

    ൨൭൮. ‘‘യതോ ഉഗ്ഗച്ഛതി സൂരിയോ 19, ആദിച്ചോ മണ്ഡലീ മഹാ.

    278. ‘‘Yato uggacchati sūriyo 20, ādicco maṇḍalī mahā.

    യസ്സ ചുഗ്ഗച്ഛമാനസ്സ, സംവരീപി നിരുജ്ഝതി;

    Yassa cuggacchamānassa, saṃvarīpi nirujjhati;

    യസ്സ ചുഗ്ഗതേ സൂരിയേ, ‘ദിവസോ’തി പവുച്ചതി.

    Yassa cuggate sūriye, ‘divaso’ti pavuccati.

    ‘‘രഹദോപി തത്ഥ ഗമ്ഭീരോ, സമുദ്ദോ സരിതോദകോ;

    ‘‘Rahadopi tattha gambhīro, samuddo saritodako;

    ഏവം തം തത്ഥ ജാനന്തി, ‘സമുദ്ദോ സരിതോദകോ’.

    Evaṃ taṃ tattha jānanti, ‘samuddo saritodako’.

    ‘‘ഇതോ ‘സാ പുരിമാ ദിസാ’, ഇതി നം ആചിക്ഖതീ ജനോ;

    ‘‘Ito ‘sā purimā disā’, iti naṃ ācikkhatī jano;

    യം ദിസം അഭിപാലേതി, മഹാരാജാ യസസ്സി സോ.

    Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.

    ‘‘ഗന്ധബ്ബാനം അധിപതി 21, ‘ധതരട്ഠോ’തി നാമസോ;

    ‘‘Gandhabbānaṃ adhipati 22, ‘dhataraṭṭho’ti nāmaso;

    രമതീ നച്ചഗീതേഹി, ഗന്ധബ്ബേഹി പുരക്ഖതോ.

    Ramatī naccagītehi, gandhabbehi purakkhato.

    ‘‘പുത്താപി തസ്സ ബഹവോ, ഏകനാമാതി മേ സുതം;

    ‘‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;

    അസീതി ദസ ഏകോ ച, ഇന്ദനാമാ മഹബ്ബലാ.

    Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.

    തേ ചാപി ബുദ്ധം ദിസ്വാന, ബുദ്ധം ആദിച്ചബന്ധുനം;

    Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;

    ദൂരതോവ നമസ്സന്തി, മഹന്തം വീതസാരദം.

    Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.

    ‘‘നമോ തേ പുരിസാജഞ്ഞ, നമോ തേ പുരിസുത്തമ;

    ‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;

    കുസലേന സമേക്ഖസി, അമനുസ്സാപി തം വന്ദന്തി;

    Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;

    സുതം നേതം അഭിണ്ഹസോ, തസ്മാ ഏവം വദേമസേ.

    Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.

    ‘‘‘ജിനം വന്ദഥ ഗോതമം, ജിനം വന്ദാമ ഗോതമം;

    ‘‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;

    വിജ്ജാചരണസമ്പന്നം, ബുദ്ധം വന്ദാമ ഗോതമം’.

    Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’.

    ൨൭൯. ‘‘യേന പേതാ പവുച്ചന്തി, പിസുണാ പിട്ഠിമംസികാ.

    279. ‘‘Yena petā pavuccanti, pisuṇā piṭṭhimaṃsikā.

    പാണാതിപാതിനോ ലുദ്ദാ 23, ചോരാ നേകതികാ ജനാ.

    Pāṇātipātino luddā 24, corā nekatikā janā.

    ‘‘ഇതോ ‘സാ ദക്ഖിണാ ദിസാ’, ഇതി നം ആചിക്ഖതീ ജനോ;

    ‘‘Ito ‘sā dakkhiṇā disā’, iti naṃ ācikkhatī jano;

    യം ദിസം അഭിപാലേതി, മഹാരാജാ യസസ്സി സോ.

    Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.

    ‘‘കുമ്ഭണ്ഡാനം അധിപതി, ‘വിരൂള്ഹോ’ ഇതി നാമസോ;

    ‘‘Kumbhaṇḍānaṃ adhipati, ‘virūḷho’ iti nāmaso;

    രമതീ നച്ചഗീതേഹി, കുമ്ഭണ്ഡേഹി പുരക്ഖതോ.

    Ramatī naccagītehi, kumbhaṇḍehi purakkhato.

    ‘‘പുത്താപി തസ്സ ബഹവോ, ഏകനാമാതി മേ സുതം;

    ‘‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;

    അസീതി ദസ ഏകോ ച, ഇന്ദനാമാ മഹബ്ബലാ.

    Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.

    തേ ചാപി ബുദ്ധം ദിസ്വാന, ബുദ്ധം ആദിച്ചബന്ധുനം;

    Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;

    ദൂരതോവ നമസ്സന്തി, മഹന്തം വീതസാരദം.

    Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.

    ‘‘നമോ തേ പുരിസാജഞ്ഞ, നമോ തേ പുരിസുത്തമ;

    ‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;

    കുസലേന സമേക്ഖസി, അമനുസ്സാപി തം വന്ദന്തി;

    Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;

    സുതം നേതം അഭിണ്ഹസോ, തസ്മാ ഏവം വദേമസേ.

    Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.

    ‘‘‘ജിനം വന്ദഥ ഗോതമം, ജിനം വന്ദാമ ഗോതമം;

    ‘‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;

    വിജ്ജാചരണസമ്പന്നം, ബുദ്ധം വന്ദാമ ഗോതമം’.

    Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’.

    ൨൮൦. ‘‘യത്ഥ ചോഗ്ഗച്ഛതി സൂരിയോ, ആദിച്ചോ മണ്ഡലീ മഹാ.

    280. ‘‘Yattha coggacchati sūriyo, ādicco maṇḍalī mahā.

    യസ്സ ചോഗ്ഗച്ഛമാനസ്സ, ദിവസോപി നിരുജ്ഝതി;

    Yassa coggacchamānassa, divasopi nirujjhati;

    യസ്സ ചോഗ്ഗതേ സൂരിയേ, ‘സംവരീ’തി പവുച്ചതി.

    Yassa coggate sūriye, ‘saṃvarī’ti pavuccati.

    ‘‘രഹദോപി തത്ഥ ഗമ്ഭീരോ, സമുദ്ദോ സരിതോദകോ;

    ‘‘Rahadopi tattha gambhīro, samuddo saritodako;

    ഏവം തം തത്ഥ ജാനന്തി, ‘സമുദ്ദോ സരിതോദകോ’.

    Evaṃ taṃ tattha jānanti, ‘samuddo saritodako’.

    ‘‘ഇതോ ‘സാ പച്ഛിമാ ദിസാ’, ഇതി നം ആചിക്ഖതീ ജനോ;

    ‘‘Ito ‘sā pacchimā disā’, iti naṃ ācikkhatī jano;

    യം ദിസം അഭിപാലേതി, മഹാരാജാ യസസ്സി സോ.

    Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.

    ‘‘നാഗാനഞ്ച അധിപതി, ‘വിരൂപക്ഖോ’തി നാമസോ;

    ‘‘Nāgānañca adhipati, ‘virūpakkho’ti nāmaso;

    രമതീ നച്ചഗീതേഹി, നാഗേഹേവ പുരക്ഖതോ.

    Ramatī naccagītehi, nāgeheva purakkhato.

    ‘‘പുത്താപി തസ്സ ബഹവോ, ഏകനാമാതി മേ സുതം;

    ‘‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;

    അസീതി ദസ ഏകോ ച, ഇന്ദനാമാ മഹബ്ബലാ.

    Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.

    തേ ചാപി ബുദ്ധം ദിസ്വാന, ബുദ്ധം ആദിച്ചബന്ധുനം;

    Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;

    ദൂരതോവ നമസ്സന്തി, മഹന്തം വീതസാരദം.

    Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.

    ‘‘നമോ തേ പുരിസാജഞ്ഞ, നമോ തേ പുരിസുത്തമ;

    ‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;

    കുസലേന സമേക്ഖസി, അമനുസ്സാപി തം വന്ദന്തി;

    Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;

    സുതം നേതം അഭിണ്ഹസോ, തസ്മാ ഏവം വദേമസേ.

    Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.

    ‘‘‘ജിനം വന്ദഥ ഗോതമം, ജിനം വന്ദാമ ഗോതമം;

    ‘‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;

    വിജ്ജാചരണസമ്പന്നം, ബുദ്ധം വന്ദാമ ഗോതമം’.

    Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’.

    ൨൮൧. ‘‘യേന ഉത്തരകുരുവ്ഹോ 25, മഹാനേരു സുദസ്സനോ.

    281. ‘‘Yena uttarakuruvho 26, mahāneru sudassano.

    മനുസ്സാ തത്ഥ ജായന്തി, അമമാ അപരിഗ്ഗഹാ.

    Manussā tattha jāyanti, amamā apariggahā.

    ‘‘ന തേ ബീജം പവപന്തി, നപി നീയന്തി നങ്ഗലാ;

    ‘‘Na te bījaṃ pavapanti, napi nīyanti naṅgalā;

    അകട്ഠപാകിമം സാലിം, പരിഭുഞ്ജന്തി മാനുസാ.

    Akaṭṭhapākimaṃ sāliṃ, paribhuñjanti mānusā.

    ‘‘അകണം അഥുസം സുദ്ധം, സുഗന്ധം തണ്ഡുലപ്ഫലം;

    ‘‘Akaṇaṃ athusaṃ suddhaṃ, sugandhaṃ taṇḍulapphalaṃ;

    തുണ്ഡികീരേ പചിത്വാന, തതോ ഭുഞ്ജന്തി ഭോജനം.

    Tuṇḍikīre pacitvāna, tato bhuñjanti bhojanaṃ.

    ‘‘ഗാവിം ഏകഖുരം കത്വാ, അനുയന്തി ദിസോദിസം;

    ‘‘Gāviṃ ekakhuraṃ katvā, anuyanti disodisaṃ;

    പസും ഏകഖുരം കത്വാ, അനുയന്തി ദിസോദിസം.

    Pasuṃ ekakhuraṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.

    ‘‘ഇത്ഥിം വാ വാഹനം 27 കത്വാ, അനുയന്തി ദിസോദിസം;

    ‘‘Itthiṃ vā vāhanaṃ 28 katvā, anuyanti disodisaṃ;

    പുരിസം വാഹനം കത്വാ, അനുയന്തി ദിസോദിസം.

    Purisaṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.

    ‘‘കുമാരിം വാഹനം കത്വാ, അനുയന്തി ദിസോദിസം;

    ‘‘Kumāriṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ;

    കുമാരം വാഹനം കത്വാ, അനുയന്തി ദിസോദിസം.

    Kumāraṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.

    ‘‘തേ യാനേ അഭിരുഹിത്വാ,

    ‘‘Te yāne abhiruhitvā,

    സബ്ബാ ദിസാ അനുപരിയായന്തി 29;

    Sabbā disā anupariyāyanti 30;

    പചാരാ തസ്സ രാജിനോ.

    Pacārā tassa rājino.

    ‘‘ഹത്ഥിയാനം അസ്സയാനം, ദിബ്ബം യാനം ഉപട്ഠിതം;

    ‘‘Hatthiyānaṃ assayānaṃ, dibbaṃ yānaṃ upaṭṭhitaṃ;

    പാസാദാ സിവികാ ചേവ, മഹാരാജസ്സ യസസ്സിനോ.

    Pāsādā sivikā ceva, mahārājassa yasassino.

    ‘‘തസ്സ ച നഗരാ അഹു,

    ‘‘Tassa ca nagarā ahu,

    അന്തലിക്ഖേ സുമാപിതാ;

    Antalikkhe sumāpitā;

    ആടാനാടാ കുസിനാടാ പരകുസിനാടാ,

    Āṭānāṭā kusināṭā parakusināṭā,

    നാടസുരിയാ 31 പരകുസിടനാടാ.

    Nāṭasuriyā 32 parakusiṭanāṭā.

    ‘‘ഉത്തരേന കസിവന്തോ 33,

    ‘‘Uttarena kasivanto 34,

    ജനോഘമപരേന ച;

    Janoghamaparena ca;

    നവനവുതിയോ അമ്ബരഅമ്ബരവതിയോ,

    Navanavutiyo ambaraambaravatiyo,

    ആളകമന്ദാ നാമ രാജധാനീ.

    Āḷakamandā nāma rājadhānī.

    ‘‘കുവേരസ്സ ഖോ പന, മാരിസ, മഹാരാജസ്സ വിസാണാ നാമ രാജധാനീ;

    ‘‘Kuverassa kho pana, mārisa, mahārājassa visāṇā nāma rājadhānī;

    തസ്മാ കുവേരോ മഹാരാജാ, ‘വേസ്സവണോ’തി പവുച്ചതി.

    Tasmā kuvero mahārājā, ‘vessavaṇo’ti pavuccati.

    ‘‘പച്ചേസന്തോ പകാസേന്തി, തതോലാ തത്തലാ തതോതലാ;

    ‘‘Paccesanto pakāsenti, tatolā tattalā tatotalā;

    ഓജസി തേജസി തതോജസീ, സൂരോ രാജാ അരിട്ഠോ നേമി.

    Ojasi tejasi tatojasī, sūro rājā ariṭṭho nemi.

    ‘‘രഹദോപി തത്ഥ ധരണീ നാമ, യതോ മേഘാ പവസ്സന്തി;

    ‘‘Rahadopi tattha dharaṇī nāma, yato meghā pavassanti;

    വസ്സാ യതോ പതായന്തി, സഭാപി തത്ഥ സാലവതീ 35 നാമ.

    Vassā yato patāyanti, sabhāpi tattha sālavatī 36 nāma.

    ‘‘യത്ഥ യക്ഖാ പയിരുപാസന്തി, തത്ഥ നിച്ചഫലാ രുക്ഖാ;

    ‘‘Yattha yakkhā payirupāsanti, tattha niccaphalā rukkhā;

    നാനാ ദിജഗണാ യുതാ, മയൂരകോഞ്ചാഭിരുദാ;

    Nānā dijagaṇā yutā, mayūrakoñcābhirudā;

    കോകിലാദീഹി വഗ്ഗുഹി.

    Kokilādīhi vagguhi.

    ‘‘ജീവഞ്ജീവകസദ്ദേത്ഥ, അഥോ ഓട്ഠവചിത്തകാ;

    ‘‘Jīvañjīvakasaddettha, atho oṭṭhavacittakā;

    കുക്കുടകാ 37 കുളീരകാ, വനേ പോക്ഖരസാതകാ.

    Kukkuṭakā 38 kuḷīrakā, vane pokkharasātakā.

    ‘‘സുകസാളികസദ്ദേത്ഥ, ദണ്ഡമാണവകാനി ച;

    ‘‘Sukasāḷikasaddettha, daṇḍamāṇavakāni ca;

    സോഭതി സബ്ബകാലം സാ, കുവേരനളിനീ സദാ.

    Sobhati sabbakālaṃ sā, kuveranaḷinī sadā.

    ‘‘ഇതോ ‘സാ ഉത്തരാ ദിസാ’, ഇതി നം ആചിക്ഖതീ ജനോ;

    ‘‘Ito ‘sā uttarā disā’, iti naṃ ācikkhatī jano;

    യം ദിസം അഭിപാലേതി, മഹാരാജാ യസസ്സി സോ.

    Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.

    ‘‘യക്ഖാനഞ്ച അധിപതി, ‘കുവേരോ’ ഇതി നാമസോ;

    ‘‘Yakkhānañca adhipati, ‘kuvero’ iti nāmaso;

    രമതീ നച്ചഗീതേഹി, യക്ഖേഹേവ പുരക്ഖതോ.

    Ramatī naccagītehi, yakkheheva purakkhato.

    ‘‘പുത്താപി തസ്സ ബഹവോ, ഏകനാമാതി മേ സുതം;

    ‘‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;

    അസീതി ദസ ഏകോ ച, ഇന്ദനാമാ മഹബ്ബലാ.

    Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.

    ‘‘തേ ചാപി ബുദ്ധം ദിസ്വാന, ബുദ്ധം ആദിച്ചബന്ധുനം;

    ‘‘Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;

    ദൂരതോവ നമസ്സന്തി, മഹന്തം വീതസാരദം.

    Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.

    ‘‘നമോ തേ പുരിസാജഞ്ഞ, നമോ തേ പുരിസുത്തമ;

    ‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;

    കുസലേന സമേക്ഖസി, അമനുസ്സാപി തം വന്ദന്തി;

    Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;

    സുതം നേതം അഭിണ്ഹസോ, തസ്മാ ഏവം വദേമസേ.

    Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.

    ‘‘‘ജിനം വന്ദഥ ഗോതമം, ജിനം വന്ദാമ ഗോതമം;

    ‘‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;

    വിജ്ജാചരണസമ്പന്നം, ബുദ്ധം വന്ദാമ ഗോതമ’’’ന്തി.

    Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotama’’’nti.

    ‘‘അയം ഖോ സാ, മാരിസ, ആടാനാടിയാ രക്ഖാ ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനം ഉപാസകാനം ഉപാസികാനം ഗുത്തിയാ രക്ഖായ അവിഹിംസായ ഫാസുവിഹാരായ.

    ‘‘Ayaṃ kho sā, mārisa, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāya.

    ൨൮൨. ‘‘യസ്സ കസ്സചി, മാരിസ, ഭിക്ഖുസ്സ വാ ഭിക്ഖുനിയാ വാ ഉപാസകസ്സ വാ ഉപാസികായ വാ അയം ആടാനാടിയാ രക്ഖാ സുഗ്ഗഹിതാ ഭവിസ്സതി സമത്താ പരിയാപുതാ 39. തം ചേ അമനുസ്സോ യക്ഖോ വാ യക്ഖിനീ വാ യക്ഖപോതകോ വാ യക്ഖപോതികാ വാ യക്ഖമഹാമത്തോ വാ യക്ഖപാരിസജ്ജോ വാ യക്ഖപചാരോ വാ, ഗന്ധബ്ബോ വാ ഗന്ധബ്ബീ വാ ഗന്ധബ്ബപോതകോ വാ ഗന്ധബ്ബപോതികാ വാ ഗന്ധബ്ബമഹാമത്തോ വാ ഗന്ധബ്ബപാരിസജ്ജോ വാ ഗന്ധബ്ബപചാരോ വാ, കുമ്ഭണ്ഡോ വാ കുമ്ഭണ്ഡീ വാ കുമ്ഭണ്ഡപോതകോ വാ കുമ്ഭണ്ഡപോതികാ വാ കുമ്ഭണ്ഡമഹാമത്തോ വാ കുമ്ഭണ്ഡപാരിസജ്ജോ വാ കുമ്ഭണ്ഡപചാരോ വാ, നാഗോ വാ നാഗീ വാ നാഗപോതകോ വാ നാഗപോതികാ വാ നാഗമഹാമത്തോ വാ നാഗപാരിസജ്ജോ വാ നാഗപചാരോ വാ, പദുട്ഠചിത്തോ ഭിക്ഖും വാ ഭിക്ഖുനിം വാ ഉപാസകം വാ ഉപാസികം വാ ഗച്ഛന്തം വാ അനുഗച്ഛേയ്യ, ഠിതം വാ ഉപതിട്ഠേയ്യ, നിസിന്നം വാ ഉപനിസീദേയ്യ, നിപന്നം വാ ഉപനിപജ്ജേയ്യ. ന മേ സോ, മാരിസ, അമനുസ്സോ ലഭേയ്യ ഗാമേസു വാ നിഗമേസു വാ സക്കാരം വാ ഗരുകാരം വാ. ന മേ സോ, മാരിസ, അമനുസ്സോ ലഭേയ്യ ആളകമന്ദായ നാമ രാജധാനിയാ വത്ഥും വാ വാസം വാ. ന മേ സോ, മാരിസ, അമനുസ്സോ ലഭേയ്യ യക്ഖാനം സമിതിം ഗന്തും. അപിസ്സു നം, മാരിസ, അമനുസ്സാ അനാവയ്ഹമ്പി നം കരേയ്യും അവിവയ്ഹം. അപിസ്സു നം, മാരിസ, അമനുസ്സാ അത്താഹിപി പരിപുണ്ണാഹി പരിഭാസാഹി പരിഭാസേയ്യും. അപിസ്സു നം, മാരിസ, അമനുസ്സാ രിത്തംപിസ്സ പത്തം സീസേ നിക്കുജ്ജേയ്യും. അപിസ്സു നം, മാരിസ, അമനുസ്സാ സത്തധാപിസ്സ മുദ്ധം ഫാലേയ്യും.

    282. ‘‘Yassa kassaci, mārisa, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā upāsakassa vā upāsikāya vā ayaṃ āṭānāṭiyā rakkhā suggahitā bhavissati samattā pariyāputā 40. Taṃ ce amanusso yakkho vā yakkhinī vā yakkhapotako vā yakkhapotikā vā yakkhamahāmatto vā yakkhapārisajjo vā yakkhapacāro vā, gandhabbo vā gandhabbī vā gandhabbapotako vā gandhabbapotikā vā gandhabbamahāmatto vā gandhabbapārisajjo vā gandhabbapacāro vā, kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā kumbhaṇḍapotako vā kumbhaṇḍapotikā vā kumbhaṇḍamahāmatto vā kumbhaṇḍapārisajjo vā kumbhaṇḍapacāro vā, nāgo vā nāgī vā nāgapotako vā nāgapotikā vā nāgamahāmatto vā nāgapārisajjo vā nāgapacāro vā, paduṭṭhacitto bhikkhuṃ vā bhikkhuniṃ vā upāsakaṃ vā upāsikaṃ vā gacchantaṃ vā anugaccheyya, ṭhitaṃ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṃ vā upanisīdeyya, nipannaṃ vā upanipajjeyya. Na me so, mārisa, amanusso labheyya gāmesu vā nigamesu vā sakkāraṃ vā garukāraṃ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya āḷakamandāya nāma rājadhāniyā vatthuṃ vā vāsaṃ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya yakkhānaṃ samitiṃ gantuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā anāvayhampi naṃ kareyyuṃ avivayhaṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā attāhipi paripuṇṇāhi paribhāsāhi paribhāseyyuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā rittaṃpissa pattaṃ sīse nikkujjeyyuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā sattadhāpissa muddhaṃ phāleyyuṃ.

    ‘‘സന്തി ഹി, മാരിസ, അമനുസ്സാ ചണ്ഡാ രുദ്ധാ 41 രഭസാ, തേ നേവ മഹാരാജാനം ആദിയന്തി, ന മഹാരാജാനം പുരിസകാനം ആദിയന്തി, ന മഹാരാജാനം പുരിസകാനം പുരിസകാനം ആദിയന്തി. തേ ഖോ തേ, മാരിസ, അമനുസ്സാ മഹാരാജാനം അവരുദ്ധാ നാമ വുച്ചന്തി. സേയ്യഥാപി, മാരിസ, രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ വിജിതേ മഹാചോരാ. തേ നേവ രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ ആദിയന്തി, ന രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ പുരിസകാനം ആദിയന്തി, ന രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ പുരിസകാനം പുരിസകാനം ആദിയന്തി. തേ ഖോ തേ, മാരിസ, മഹാചോരാ രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ അവരുദ്ധാ നാമ വുച്ചന്തി. ഏവമേവ ഖോ, മാരിസ, സന്തി അമനുസ്സാ ചണ്ഡാ രുദ്ധാ രഭസാ, തേ നേവ മഹാരാജാനം ആദിയന്തി, ന മഹാരാജാനം പുരിസകാനം ആദിയന്തി, ന മഹാരാജാനം പുരിസകാനം പുരിസകാനം ആദിയന്തി. തേ ഖോ തേ, മാരിസ, അമനുസ്സാ മഹാരാജാനം അവരുദ്ധാ നാമ വുച്ചന്തി. യോ ഹി കോചി, മാരിസ, അമനുസ്സോ യക്ഖോ വാ യക്ഖിനീ വാ…പേ॰… ഗന്ധബ്ബോ വാ ഗന്ധബ്ബീ വാ … കുമ്ഭണ്ഡോ വാ കുമ്ഭണ്ഡീ വാ… നാഗോ വാ നാഗീ വാ നാഗപോതകോ വാ നാഗപോതികാ വാ നാഗമഹാമത്തോ വാ നാഗപാരിസജ്ജോ വാ നാഗപചാരോ വാ പദുട്ഠചിത്തോ ഭിക്ഖും വാ ഭിക്ഖുനിം വാ ഉപാസകം വാ ഉപാസികം വാ ഗച്ഛന്തം വാ അനുഗച്ഛേയ്യ, ഠിതം വാ ഉപതിട്ഠേയ്യ, നിസിന്നം വാ ഉപനിസീദേയ്യ, നിപന്നം വാ ഉപനിപജ്ജേയ്യ. ഇമേസം യക്ഖാനം മഹായക്ഖാനം സേനാപതീനം മഹാസേനാപതീനം ഉജ്ഝാപേതബ്ബം വിക്കന്ദിതബ്ബം വിരവിതബ്ബം – ‘അയം യക്ഖോ ഗണ്ഹാതി, അയം യക്ഖോ ആവിസതി, അയം യക്ഖോ ഹേഠേതി, അയം യക്ഖോ വിഹേഠേതി, അയം യക്ഖോ ഹിംസതി, അയം യക്ഖോ വിഹിംസതി, അയം യക്ഖോ ന മുഞ്ചതീ’തി.

    ‘‘Santi hi, mārisa, amanussā caṇḍā ruddhā 42 rabhasā, te neva mahārājānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṃ avaruddhā nāma vuccanti. Seyyathāpi, mārisa, rañño māgadhassa vijite mahācorā. Te neva rañño māgadhassa ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṃ ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, mahācorā rañño māgadhassa avaruddhā nāma vuccanti. Evameva kho, mārisa, santi amanussā caṇḍā ruddhā rabhasā, te neva mahārājānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṃ avaruddhā nāma vuccanti. Yo hi koci, mārisa, amanusso yakkho vā yakkhinī vā…pe… gandhabbo vā gandhabbī vā … kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā… nāgo vā nāgī vā nāgapotako vā nāgapotikā vā nāgamahāmatto vā nāgapārisajjo vā nāgapacāro vā paduṭṭhacitto bhikkhuṃ vā bhikkhuniṃ vā upāsakaṃ vā upāsikaṃ vā gacchantaṃ vā anugaccheyya, ṭhitaṃ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṃ vā upanisīdeyya, nipannaṃ vā upanipajjeyya. Imesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ ujjhāpetabbaṃ vikkanditabbaṃ viravitabbaṃ – ‘ayaṃ yakkho gaṇhāti, ayaṃ yakkho āvisati, ayaṃ yakkho heṭheti, ayaṃ yakkho viheṭheti, ayaṃ yakkho hiṃsati, ayaṃ yakkho vihiṃsati, ayaṃ yakkho na muñcatī’ti.

    ൨൮൩. ‘‘കതമേസം യക്ഖാനം മഹായക്ഖാനം സേനാപതീനം മഹാസേനാപതീനം?

    283. ‘‘Katamesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ?

    ‘‘ഇന്ദോ സോമോ വരുണോ ച, ഭാരദ്വാജോ പജാപതി;

    ‘‘Indo somo varuṇo ca, bhāradvājo pajāpati;

    ചന്ദനോ കാമസേട്ഠോ ച, കിന്നുഘണ്ഡു നിഘണ്ഡു ച.

    Candano kāmaseṭṭho ca, kinnughaṇḍu nighaṇḍu ca.

    ‘‘പനാദോ ഓപമഞ്ഞോ ച, ദേവസൂതോ ച മാതലി;

    ‘‘Panādo opamañño ca, devasūto ca mātali;

    ചിത്തസേനോ ച ഗന്ധബ്ബോ, നളോ രാജാ ജനേസഭോ 43.

    Cittaseno ca gandhabbo, naḷo rājā janesabho 44.

    ‘‘സാതാഗിരോ ഹേമവതോ, പുണ്ണകോ കരതിയോ ഗുളോ;

    ‘‘Sātāgiro hemavato, puṇṇako karatiyo guḷo;

    സിവകോ മുചലിന്ദോ ച, വേസ്സാമിത്തോ യുഗന്ധരോ.

    Sivako mucalindo ca, vessāmitto yugandharo.

    ‘‘ഗോപാലോ സുപ്പരോധോ ച 45, ഹിരി നേത്തി 46 ച മന്ദിയോ;

    ‘‘Gopālo supparodho ca 47, hiri netti 48 ca mandiyo;

    പഞ്ചാലചണ്ഡോ ആളവകോ, പജ്ജുന്നോ സുമനോ സുമുഖോ;

    Pañcālacaṇḍo āḷavako, pajjunno sumano sumukho;

    ദധിമുഖോ മണി മാണിവരോ 49 ദീഘോ, അഥോ സേരീസകോ സഹ.

    Dadhimukho maṇi māṇivaro 50 dīgho, atho serīsako saha.

    ‘‘ഇമേസം യക്ഖാനം മഹായക്ഖാനം സേനാപതീനം മഹാസേനാപതീനം ഉജ്ഝാപേതബ്ബം വിക്കന്ദിതബ്ബം വിരവിതബ്ബം – ‘അയം യക്ഖോ ഗണ്ഹാതി, അയം യക്ഖോ ആവിസതി, അയം യക്ഖോ ഹേഠേതി, അയം യക്ഖോ വിഹേഠേതി, അയം യക്ഖോ ഹിംസതി, അയം യക്ഖോ വിഹിംസതി, അയം യക്ഖോ ന മുഞ്ചതീ’തി.

    ‘‘Imesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ ujjhāpetabbaṃ vikkanditabbaṃ viravitabbaṃ – ‘ayaṃ yakkho gaṇhāti, ayaṃ yakkho āvisati, ayaṃ yakkho heṭheti, ayaṃ yakkho viheṭheti, ayaṃ yakkho hiṃsati, ayaṃ yakkho vihiṃsati, ayaṃ yakkho na muñcatī’ti.

    ‘‘അയം ഖോ സാ, മാരിസ, ആടാനാടിയാ രക്ഖാ ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനം ഉപാസകാനം ഉപാസികാനം ഗുത്തിയാ രക്ഖായ അവിഹിംസായ ഫാസുവിഹാരായ. ഹന്ദ ച ദാനി മയം, മാരിസ, ഗച്ഛാമ ബഹുകിച്ചാ മയം ബഹുകരണീയാ’’തി. ‘‘യസ്സദാനി തുമ്ഹേ മഹാരാജാനോ കാലം മഞ്ഞഥാ’’തി.

    ‘‘Ayaṃ kho sā, mārisa, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāya. Handa ca dāni mayaṃ, mārisa, gacchāma bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyā’’ti. ‘‘Yassadāni tumhe mahārājāno kālaṃ maññathā’’ti.

    ൨൮൪. അഥ ഖോ ചത്താരോ മഹാരാജാ ഉട്ഠായാസനാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ തത്ഥേവന്തരധായിംസു. തേപി ഖോ യക്ഖാ ഉട്ഠായാസനാ അപ്പേകച്ചേ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ തത്ഥേവന്തരധായിംസു. അപ്പേകച്ചേ ഭഗവതാ സദ്ധിം സമ്മോദിംസു, സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ തത്ഥേവന്തരധായിംസു . അപ്പേകച്ചേ യേന ഭഗവാ തേനഞ്ജലിം പണാമേത്വാ തത്ഥേവന്തരധായിംസു. അപ്പേകച്ചേ നാമഗോത്തം സാവേത്വാ തത്ഥേവന്തരധായിംസു. അപ്പേകച്ചേ തുണ്ഹീഭൂതാ തത്ഥേവന്തരധായിംസൂതി.

    284. Atha kho cattāro mahārājā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyiṃsu. Tepi kho yakkhā uṭṭhāyāsanā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā tatthevantaradhāyiṃsu . Appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce nāmagottaṃ sāvetvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce tuṇhībhūtā tatthevantaradhāyiṃsūti.

    പഠമഭാണവാരോ നിട്ഠിതോ.

    Paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito.

    ദുതിയഭാണവാരോ

    Dutiyabhāṇavāro

    ൨൮൫. അഥ ഖോ ഭഗവാ തസ്സാ രത്തിയാ അച്ചയേന ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘ഇമം, ഭിക്ഖവേ, രത്തിം ചത്താരോ മഹാരാജാ മഹതിയാ ച യക്ഖസേനായ മഹതിയാ ച ഗന്ധബ്ബസേനായ മഹതിയാ ച കുമ്ഭണ്ഡസേനായ മഹതിയാ ച നാഗസേനായ ചതുദ്ദിസം രക്ഖം ഠപേത്വാ ചതുദ്ദിസം ഗുമ്ബം ഠപേത്വാ ചതുദ്ദിസം ഓവരണം ഠപേത്വാ അഭിക്കന്തായ രത്തിയാ അഭിക്കന്തവണ്ണാ കേവലകപ്പം ഗിജ്ഝകൂടം പബ്ബതം ഓഭാസേത്വാ യേനാഹം തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ മം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു. തേപി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, യക്ഖാ അപ്പേകച്ചേ മം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു. അപ്പേകച്ചേ മയാ സദ്ധിം സമ്മോദിംസു, സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു. അപ്പേകച്ചേ യേനാഹം തേനഞ്ജലിം പണാമേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു. അപ്പേകച്ചേ നാമഗോത്തം സാവേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു. അപ്പേകച്ചേ തുണ്ഹീഭൂതാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു.

    285. Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi – ‘‘imaṃ, bhikkhave, rattiṃ cattāro mahārājā mahatiyā ca yakkhasenāya mahatiyā ca gandhabbasenāya mahatiyā ca kumbhaṇḍasenāya mahatiyā ca nāgasenāya catuddisaṃ rakkhaṃ ṭhapetvā catuddisaṃ gumbaṃ ṭhapetvā catuddisaṃ ovaraṇaṃ ṭhapetvā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ gijjhakūṭaṃ pabbataṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tepi kho, bhikkhave, yakkhā appekacce maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce mayā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce yenāhaṃ tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

    ൨൮൬. ‘‘ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, വേസ്സവണോ മഹാരാജാ മം ഏതദവോച – ‘സന്തി ഹി, ഭന്തേ, ഉളാരാ യക്ഖാ ഭഗവതോ അപ്പസന്നാ…പേ॰… സന്തി ഹി , ഭന്തേ നീചാ യക്ഖാ ഭഗവതോ പസന്നാ. യേഭുയ്യേന ഖോ പന, ഭന്തേ, യക്ഖാ അപ്പസന്നായേവ ഭഗവതോ. തം കിസ്സ ഹേതു? ഭഗവാ ഹി, ഭന്തേ, പാണാതിപാതാ വേരമണിയാ ധമ്മം ദേസേതി… സുരാമേരയമജ്ജപ്പമാദട്ഠാനാ വേരമണിയാ ധമ്മം ദേസേതി. യേഭുയ്യേന ഖോ പന, ഭന്തേ, യക്ഖാ അപ്പടിവിരതായേവ പാണാതിപാതാ… അപ്പടിവിരതാ സുരാമേരയമജ്ജപ്പമാദട്ഠാനാ. തേസം തം ഹോതി അപ്പിയം അമനാപം. സന്തി ഹി, ഭന്തേ, ഭഗവതോ സാവകാ അരഞ്ഞവനപത്ഥാനി പന്താനി സേനാസനാനി പടിസേവന്തി അപ്പസദ്ദാനി അപ്പനിഗ്ഘോസാനി വിജനവാതാനി മനുസ്സരാഹസ്സേയ്യകാനി പടിസല്ലാനസാരുപ്പാനി. തത്ഥ സന്തി ഉളാരാ യക്ഖാ നിവാസിനോ, യേ ഇമസ്മിം ഭഗവതോ പാവചനേ അപ്പസന്നാ, തേസം പസാദായ ഉഗ്ഗണ്ഹാതു, ഭന്തേ, ഭഗവാ ആടാനാടിയം രക്ഖം ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനം ഉപാസകാനം ഉപാസികാനം ഗുത്തിയാ രക്ഖായ അവിഹിംസായ ഫാസുവിഹാരായാ’തി. അധിവാസേസിം ഖോ അഹം, ഭിക്ഖവേ, തുണ്ഹീഭാവേന. അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, വേസ്സവണോ മഹാരാജാ മേ അധിവാസനം വിദിത്വാ തായം വേലായം ഇമം ആടാനാടിയം രക്ഖം അഭാസി –

    286. ‘‘Ekamantaṃ nisinno kho, bhikkhave, vessavaṇo mahārājā maṃ etadavoca – ‘santi hi, bhante, uḷārā yakkhā bhagavato appasannā…pe… santi hi , bhante nīcā yakkhā bhagavato pasannā. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appasannāyeva bhagavato. Taṃ kissa hetu? Bhagavā hi, bhante, pāṇātipātā veramaṇiyā dhammaṃ deseti… surāmerayamajjappamādaṭṭhānā veramaṇiyā dhammaṃ deseti. Yebhuyyena kho pana, bhante, yakkhā appaṭiviratāyeva pāṇātipātā… appaṭiviratā surāmerayamajjappamādaṭṭhānā. Tesaṃ taṃ hoti appiyaṃ amanāpaṃ. Santi hi, bhante, bhagavato sāvakā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppāni. Tattha santi uḷārā yakkhā nivāsino, ye imasmiṃ bhagavato pāvacane appasannā, tesaṃ pasādāya uggaṇhātu, bhante, bhagavā āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāyā’ti. Adhivāsesiṃ kho ahaṃ, bhikkhave, tuṇhībhāvena. Atha kho, bhikkhave, vessavaṇo mahārājā me adhivāsanaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ abhāsi –

    ൨൮൭. ‘വിപസ്സിസ്സ ച നമത്ഥു, ചക്ഖുമന്തസ്സ സിരീമതോ.

    287. ‘Vipassissa ca namatthu, cakkhumantassa sirīmato.

    സിഖിസ്സപി ച നമത്ഥു, സബ്ബഭൂതാനുകമ്പിനോ.

    Sikhissapi ca namatthu, sabbabhūtānukampino.

    ‘വേസ്സഭുസ്സ ച നമത്ഥു, ന്ഹാതകസ്സ തപസ്സിനോ;

    ‘Vessabhussa ca namatthu, nhātakassa tapassino;

    നമത്ഥു കകുസന്ധസ്സ, മാരസേനാപമദ്ദിനോ.

    Namatthu kakusandhassa, mārasenāpamaddino.

    ‘കോണാഗമനസ്സ നമത്ഥു, ബ്രാഹ്മണസ്സ വുസീമതോ;

    ‘Koṇāgamanassa namatthu, brāhmaṇassa vusīmato;

    കസ്സപസ്സ ച നമത്ഥു, വിപ്പമുത്തസ്സ സബ്ബധി.

    Kassapassa ca namatthu, vippamuttassa sabbadhi.

    ‘അങ്ഗീരസസ്സ നമത്ഥു, സക്യപുത്തസ്സ സിരീമതോ;

    ‘Aṅgīrasassa namatthu, sakyaputtassa sirīmato;

    യോ ഇമം ധമ്മം ദേസേസി, സബ്ബദുക്ഖാപനൂദനം.

    Yo imaṃ dhammaṃ desesi, sabbadukkhāpanūdanaṃ.

    ‘യേ ചാപി നിബ്ബുതാ ലോകേ, യഥാഭൂതം വിപസ്സിസും;

    ‘Ye cāpi nibbutā loke, yathābhūtaṃ vipassisuṃ;

    തേ ജനാ അപിസുണാഥ, മഹന്താ വീതസാരദാ.

    Te janā apisuṇātha, mahantā vītasāradā.

    ‘ഹിതം ദേവമനുസ്സാനം, യം നമസ്സന്തി ഗോതമം;

    ‘Hitaṃ devamanussānaṃ, yaṃ namassanti gotamaṃ;

    വിജ്ജാചരണസമ്പന്നം, മഹന്തം വീതസാരദം.

    Vijjācaraṇasampannaṃ, mahantaṃ vītasāradaṃ.

    ൨൮൮. ‘യതോ ഉഗ്ഗച്ഛതി സൂരിയോ, ആദിച്ചോ മണ്ഡലീ മഹാ.

    288. ‘Yato uggacchati sūriyo, ādicco maṇḍalī mahā.

    യസ്സ ചുഗ്ഗച്ഛമാനസ്സ, സംവരീപി നിരുജ്ഝതി;

    Yassa cuggacchamānassa, saṃvarīpi nirujjhati;

    യസ്സ ചുഗ്ഗതേ സൂരിയേ, ‘‘ദിവസോ’’തി പവുച്ചതി.

    Yassa cuggate sūriye, ‘‘divaso’’ti pavuccati.

    ‘രഹദോപി തത്ഥ ഗമ്ഭീരോ, സമുദ്ദോ സരിതോദകോ;

    ‘Rahadopi tattha gambhīro, samuddo saritodako;

    ഏവം തം തത്ഥ ജാനന്തി, ‘‘സമുദ്ദോ സരിതോദകോ’’.

    Evaṃ taṃ tattha jānanti, ‘‘samuddo saritodako’’.

    ‘ഇതോ ‘‘സാ പുരിമാ ദിസാ’’, ഇതി നം ആചിക്ഖതീ ജനോ;

    ‘Ito ‘‘sā purimā disā’’, iti naṃ ācikkhatī jano;

    യം ദിസം അഭിപാലേതി, മഹാരാജാ യസസ്സി സോ.

    Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.

    ‘ഗന്ധബ്ബാനം അധിപതി, ‘‘ധതരട്ഠോ’’തി നാമസോ;

    ‘Gandhabbānaṃ adhipati, ‘‘dhataraṭṭho’’ti nāmaso;

    രമതീ നച്ചഗീതേഹി, ഗന്ധബ്ബേഹി പുരക്ഖതോ.

    Ramatī naccagītehi, gandhabbehi purakkhato.

    ‘പുത്താപി തസ്സ ബഹവോ, ഏകനാമാതി മേ സുതം;

    ‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;

    അസീതി ദസ ഏകോ ച, ഇന്ദനാമാ മഹബ്ബലാ.

    Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.

    ‘തേ ചാപി ബുദ്ധം ദിസ്വാന, ബുദ്ധം ആദിച്ചബന്ധുനം;

    ‘Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;

    ദൂരതോവ നമസ്സന്തി, മഹന്തം വീതസാരദം.

    Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.

    ‘നമോ തേ പുരിസാജഞ്ഞ, നമോ തേ പുരിസുത്തമ;

    ‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;

    കുസലേന സമേക്ഖസി, അമനുസ്സാപി തം വന്ദന്തി;

    Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;

    സുതം നേതം അഭിണ്ഹസോ, തസ്സാ ഏവം വദേമസേ.

    Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tassā evaṃ vademase.

    ‘‘ജിനം വന്ദഥ ഗോതമം, ജിനം വന്ദാമ ഗോതമം;

    ‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;

    വിജ്ജാചരണസമ്പന്നം, ബുദ്ധം വന്ദാമ ഗോതമം’’.

    Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’’.

    ൨൮൯. ‘യേന പേതാ പവുച്ചന്തി, പിസുണാ പിട്ഠിമംസികാ.

    289. ‘Yena petā pavuccanti, pisuṇā piṭṭhimaṃsikā.

    പാണാതിപാതിനോ ലുദ്ദാ, ചോരാ നേകതികാ ജനാ.

    Pāṇātipātino luddā, corā nekatikā janā.

    ‘ഇതോ ‘‘സാ ദക്ഖിണാ ദിസാ’’, ഇതി നം ആചിക്ഖതീ ജനോ;

    ‘Ito ‘‘sā dakkhiṇā disā’’, iti naṃ ācikkhatī jano;

    യം ദിസം അഭിപാലേതി, മഹാരാജാ യസസ്സി സോ.

    Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.

    ‘കുമ്ഭണ്ഡാനം അധിപതി, ‘‘വിരൂള്ഹോ’’ ഇതി നാമസോ;

    ‘Kumbhaṇḍānaṃ adhipati, ‘‘virūḷho’’ iti nāmaso;

    രമതീ നച്ചഗീതേഹി, കുമ്ഭണ്ഡേഹി പുരക്ഖതോ.

    Ramatī naccagītehi, kumbhaṇḍehi purakkhato.

    ‘പുത്താപി തസ്സ ബഹവോ, ഏകനാമാതി മേ സുതം;

    ‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;

    അസീതി ദസ ഏകോ ച, ഇന്ദനാമാ മഹബ്ബലാ.

    Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.

    ‘തേ ചാപി ബുദ്ധം ദിസ്വാന, ബുദ്ധം ആദിച്ചബന്ധുനം;

    ‘Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;

    ദൂരതോവ നമസ്സന്തി, മഹന്തം വീതസാരദം.

    Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.

    ‘നമോ തേ പുരിസാജഞ്ഞ, നമോ തേ പുരിസുത്തമ;

    ‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;

    കുസലേന സമേക്ഖസി, അമനുസ്സാപി തം വന്ദന്തി;

    Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;

    സുതം നേതം അഭിണ്ഹസോ, തസ്മാ ഏവം വദേമസേ.

    Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.

    ‘‘ജിനം വന്ദഥ ഗോതമം, ജിനം വന്ദാമ ഗോതമം;

    ‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;

    വിജ്ജാചരണസമ്പന്നം, ബുദ്ധം വന്ദാമ ഗോതമം’’.

    Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’’.

    ൨൯൦. ‘യത്ഥ ചോഗ്ഗച്ഛതി സൂരിയോ, ആദിച്ചോ മണ്ഡലീ മഹാ.

    290. ‘Yattha coggacchati sūriyo, ādicco maṇḍalī mahā.

    യസ്സ ചോഗ്ഗച്ഛമാനസ്സ, ദിവസോപി നിരുജ്ഝതി;

    Yassa coggacchamānassa, divasopi nirujjhati;

    യസ്സ ചോഗ്ഗതേ സൂരിയേ, ‘‘സംവരീ’’തി പവുച്ചതി.

    Yassa coggate sūriye, ‘‘saṃvarī’’ti pavuccati.

    ‘രഹദോപി തത്ഥ ഗമ്ഭീരോ, സമുദ്ദോ സരിതോദകോ;

    ‘Rahadopi tattha gambhīro, samuddo saritodako;

    ഏവം തം തത്ഥ ജാനന്തി, സമുദ്ദോ സരിതോദകോ.

    Evaṃ taṃ tattha jānanti, samuddo saritodako.

    ‘ഇതോ ‘‘സാ പച്ഛിമാ ദിസാ’’, ഇതി നം ആചിക്ഖതീ ജനോ;

    ‘Ito ‘‘sā pacchimā disā’’, iti naṃ ācikkhatī jano;

    യം ദിസം അഭിപാലേതി, മഹാരാജാ യസസ്സി സോ.

    Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.

    ‘നാഗാനഞ്ച അധിപതി, ‘‘വിരൂപക്ഖോ’’തി നാമസോ;

    ‘Nāgānañca adhipati, ‘‘virūpakkho’’ti nāmaso;

    രമതീ നച്ചഗീതേഹി, നാഗേഹേവ പുരക്ഖതോ.

    Ramatī naccagītehi, nāgeheva purakkhato.

    ‘പുത്താപി തസ്സ ബഹവോ, ഏകനാമാതി മേ സുതം;

    ‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;

    അസീതി ദസ ഏകോ ച, ഇന്ദനാമാ മഹബ്ബലാ.

    Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.

    ‘തേ ചാപി ബുദ്ധം ദിസ്വാന, ബുദ്ധം ആദിച്ചബന്ധുനം;

    ‘Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;

    ദൂരതോവ നമസ്സന്തി, മഹന്തം വീതസാരദം.

    Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.

    ‘നമോ തേ പുരിസാജഞ്ഞ, നമോ തേ പുരിസുത്തമ;

    ‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;

    കുസലേന സമേക്ഖസി, അമനുസ്സാപി തം വന്ദന്തി;

    Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;

    സുതം നേതം അഭിണ്ഹസോ, തസ്മാ ഏവം വദേമസേ.

    Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.

    ‘‘ജിനം വന്ദഥ ഗോതമം, ജിനം വന്ദാമ ഗോതമം;

    ‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;

    വിജ്ജാചരണസമ്പന്നം, ബുദ്ധം വന്ദാമ ഗോതമം’’.

    Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotamaṃ’’.

    ൨൯൧. ‘യേന ഉത്തരകുരുവ്ഹോ, മഹാനേരു സുദസ്സനോ.

    291. ‘Yena uttarakuruvho, mahāneru sudassano.

    മനുസ്സാ തത്ഥ ജായന്തി, അമമാ അപരിഗ്ഗഹാ.

    Manussā tattha jāyanti, amamā apariggahā.

    ‘ന തേ ബീജം പവപന്തി, നാപി നീയന്തി നങ്ഗലാ;

    ‘Na te bījaṃ pavapanti, nāpi nīyanti naṅgalā;

    അകട്ഠപാകിമം സാലിം, പരിഭുഞ്ജന്തി മാനുസാ.

    Akaṭṭhapākimaṃ sāliṃ, paribhuñjanti mānusā.

    ‘അകണം അഥുസം സുദ്ധം, സുഗന്ധം തണ്ഡുലപ്ഫലം;

    ‘Akaṇaṃ athusaṃ suddhaṃ, sugandhaṃ taṇḍulapphalaṃ;

    തുണ്ഡികീരേ പചിത്വാന, തതോ ഭുഞ്ജന്തി ഭോജനം.

    Tuṇḍikīre pacitvāna, tato bhuñjanti bhojanaṃ.

    ‘ഗാവിം ഏകഖുരം കത്വാ, അനുയന്തി ദിസോദിസം;

    ‘Gāviṃ ekakhuraṃ katvā, anuyanti disodisaṃ;

    പസും ഏകഖുരം കത്വാ, അനുയന്തി ദിസോദിസം.

    Pasuṃ ekakhuraṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.

    ‘ഇത്ഥിം വാ വാഹനം കത്വാ, അനുയന്തി ദിസോദിസം;

    ‘Itthiṃ vā vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ;

    പുരിസം വാഹനം കത്വാ, അനുയന്തി ദിസോദിസം.

    Purisaṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.

    ‘കുമാരിം വാഹനം കത്വാ, അനുയന്തി ദിസോദിസം;

    ‘Kumāriṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ;

    കുമാരം വാഹനം കത്വാ, അനുയന്തി ദിസോദിസം.

    Kumāraṃ vāhanaṃ katvā, anuyanti disodisaṃ.

    ‘തേ യാനേ അഭിരുഹിത്വാ,

    ‘Te yāne abhiruhitvā,

    സബ്ബാ ദിസാ അനുപരിയായന്തി;

    Sabbā disā anupariyāyanti;

    പചാരാ തസ്സ രാജിനോ.

    Pacārā tassa rājino.

    ‘ഹത്ഥിയാനം അസ്സയാനം,

    ‘Hatthiyānaṃ assayānaṃ,

    ദിബ്ബം യാനം ഉപട്ഠിതം;

    Dibbaṃ yānaṃ upaṭṭhitaṃ;

    പാസാദാ സിവികാ ചേവ,

    Pāsādā sivikā ceva,

    മഹാരാജസ്സ യസസ്സിനോ.

    Mahārājassa yasassino.

    ‘തസ്സ ച നഗരാ അഹു,

    ‘Tassa ca nagarā ahu,

    അന്തലിക്ഖേ സുമാപിതാ;

    Antalikkhe sumāpitā;

    ആടാനാടാ കുസിനാടാ പരകുസിനാടാ,

    Āṭānāṭā kusināṭā parakusināṭā,

    നാടസുരിയാ പരകുസിടനാടാ.

    Nāṭasuriyā parakusiṭanāṭā.

    ‘ഉത്തരേന കസിവന്തോ,

    ‘Uttarena kasivanto,

    ജനോഘമപരേന ച;

    Janoghamaparena ca;

    നവനവുതിയോ അമ്ബരഅമ്ബരവതിയോ,

    Navanavutiyo ambaraambaravatiyo,

    ആളകമന്ദാ നാമ രാജധാനീ.

    Āḷakamandā nāma rājadhānī.

    ‘കുവേരസ്സ ഖോ പന, മാരിസ, മഹാരാജസ്സ വിസാണാ നാമ രാജധാനീ;

    ‘Kuverassa kho pana, mārisa, mahārājassa visāṇā nāma rājadhānī;

    തസ്മാ കുവേരോ മഹാരാജാ, ‘‘വേസ്സവണോ’’തി പവുച്ചതി.

    Tasmā kuvero mahārājā, ‘‘vessavaṇo’’ti pavuccati.

    ‘പച്ചേസന്തോ പകാസേന്തി, തതോലാ തത്തലാ തതോതലാ;

    ‘Paccesanto pakāsenti, tatolā tattalā tatotalā;

    ഓജസി തേജസി തതോജസീ, സൂരോ രാജാ അരിട്ഠോ നേമി.

    Ojasi tejasi tatojasī, sūro rājā ariṭṭho nemi.

    ‘രഹദോപി തത്ഥ ധരണീ നാമ, യതോ മേഘാ പവസ്സന്തി;

    ‘Rahadopi tattha dharaṇī nāma, yato meghā pavassanti;

    വസ്സാ യതോ പതായന്തി, സഭാപി തത്ഥ സാലവതീ നാമ.

    Vassā yato patāyanti, sabhāpi tattha sālavatī nāma.

    ‘യത്ഥ യക്ഖാ പയിരുപാസന്തി, തത്ഥ നിച്ചഫലാ രുക്ഖാ;

    ‘Yattha yakkhā payirupāsanti, tattha niccaphalā rukkhā;

    നാനാ ദിജഗണാ യുതാ, മയൂരകോഞ്ചാഭിരുദാ;

    Nānā dijagaṇā yutā, mayūrakoñcābhirudā;

    കോകിലാദീഹി വഗ്ഗുഹി.

    Kokilādīhi vagguhi.

    ‘ജീവഞ്ജീവകസദ്ദേത്ഥ, അഥോ ഓട്ഠവചിത്തകാ;

    ‘Jīvañjīvakasaddettha, atho oṭṭhavacittakā;

    കുക്കുടകാ കുളീരകാ, വനേ പോക്ഖരസാതകാ.

    Kukkuṭakā kuḷīrakā, vane pokkharasātakā.

    ‘സുകസാളിക സദ്ദേത്ഥ, ദണ്ഡമാണവകാനി ച;

    ‘Sukasāḷika saddettha, daṇḍamāṇavakāni ca;

    സോഭതി സബ്ബകാലം സാ, കുവേരനളിനീ സദാ.

    Sobhati sabbakālaṃ sā, kuveranaḷinī sadā.

    ‘ഇതോ ‘‘സാ ഉത്തരാ ദിസാ’’, ഇതി നം ആചിക്ഖതീ ജനോ;

    ‘Ito ‘‘sā uttarā disā’’, iti naṃ ācikkhatī jano;

    യം ദിസം അഭിപാലേതി, മഹാരാജാ യസസ്സി സോ.

    Yaṃ disaṃ abhipāleti, mahārājā yasassi so.

    ‘യക്ഖാനഞ്ച അധിപതി, ‘‘കുവേരോ’’ ഇതി നാമസോ;

    ‘Yakkhānañca adhipati, ‘‘kuvero’’ iti nāmaso;

    രമതീ നച്ചഗീതേഹി, യക്ഖേഹേവ പുരക്ഖതോ.

    Ramatī naccagītehi, yakkheheva purakkhato.

    ‘പുത്താപി തസ്സ ബഹവോ, ഏകനാമാതി മേ സുതം;

    ‘Puttāpi tassa bahavo, ekanāmāti me sutaṃ;

    അസീതി ദസ ഏകോ ച, ഇന്ദനാമാ മഹബ്ബലാ.

    Asīti dasa eko ca, indanāmā mahabbalā.

    ‘തേ ചാപി ബുദ്ധം ദിസ്വാന, ബുദ്ധം ആദിച്ചബന്ധുനം;

    ‘Te cāpi buddhaṃ disvāna, buddhaṃ ādiccabandhunaṃ;

    ദൂരതോവ നമസ്സന്തി, മഹന്തം വീതസാരദം.

    Dūratova namassanti, mahantaṃ vītasāradaṃ.

    ‘നമോ തേ പുരിസാജഞ്ഞ, നമോ തേ പുരിസുത്തമ;

    ‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;

    കുസലേന സമേക്ഖസി, അമനുസ്സാപി തം വന്ദന്തി;

    Kusalena samekkhasi, amanussāpi taṃ vandanti;

    സുതം നേതം അഭിണ്ഹസോ, തസ്മാ ഏവം വദേമസേ.

    Sutaṃ netaṃ abhiṇhaso, tasmā evaṃ vademase.

    ‘‘ജിനം വന്ദഥ ഗോതമം, ജിനം വന്ദാമ ഗോതമം;

    ‘‘Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamaṃ;

    വിജ്ജാചരണസമ്പന്നം, ബുദ്ധം വന്ദാമ ഗോതമ’’ന്തി.

    Vijjācaraṇasampannaṃ, buddhaṃ vandāma gotama’’nti.

    ൨൯൨. ‘അയം ഖോ സാ, മാരിസ , ആടാനാടിയാ രക്ഖാ ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനം ഉപാസകാനം ഉപാസികാനം ഗുത്തിയാ രക്ഖായ അവിഹിംസായ ഫാസുവിഹാരായ. യസ്സ കസ്സചി, മാരിസ, ഭിക്ഖുസ്സ വാ ഭിക്ഖുനിയാ വാ ഉപാസകസ്സ വാ ഉപാസികായ വാ അയം ആടാനാടിയാ രക്ഖാ സുഗ്ഗഹിതാ ഭവിസ്സതി സമത്താ പരിയാപുതാ തം ചേ അമനുസ്സോ യക്ഖോ വാ യക്ഖിനീ വാ…പേ॰… ഗന്ധബ്ബോ വാ ഗന്ധബ്ബീ വാ…പേ॰… കുമ്ഭണ്ഡോ വാ കുമ്ഭണ്ഡീ വാ…പേ॰… നാഗോ വാ നാഗീ വാ നാഗപോതകോ വാ നാഗപോതികാ വാ നാഗമഹാമത്തോ വാ നാഗപാരിസജ്ജോ വാ നാഗപചാരോ വാ, പദുട്ഠചിത്തോ ഭിക്ഖും വാ ഭിക്ഖുനിം വാ ഉപാസകം വാ ഉപാസികം വാ ഗച്ഛന്തം വാ അനുഗച്ഛേയ്യ, ഠിതം വാ ഉപതിട്ഠേയ്യ, നിസിന്നം വാ ഉപനിസീദേയ്യ, നിപന്നം വാ ഉപനിപജ്ജേയ്യ. ന മേ സോ, മാരിസ, അമനുസ്സോ ലഭേയ്യ ഗാമേസു വാ നിഗമേസു വാ സക്കാരം വാ ഗരുകാരം വാ. ന മേ സോ, മാരിസ, അമനുസ്സോ ലഭേയ്യ ആളകമന്ദായ നാമ രാജധാനിയാ വത്ഥും വാ വാസം വാ. ന മേ സോ, മാരിസ, അമനുസ്സോ ലഭേയ്യ യക്ഖാനം സമിതിം ഗന്തും. അപിസ്സു നം, മാരിസ, അമനുസ്സാ അനാവയ്ഹമ്പി നം കരേയ്യും അവിവയ്ഹം. അപിസ്സു നം, മാരിസ, അമനുസ്സാ അത്താഹി പരിപുണ്ണാഹി പരിഭാസാഹി പരിഭാസേയ്യും. അപിസ്സു നം, മാരിസ, അമനുസ്സാ രിത്തംപിസ്സ പത്തം സീസേ നിക്കുജ്ജേയ്യും. അപിസ്സു നം, മാരിസ, അമനുസ്സാ സത്തധാപിസ്സ മുദ്ധം ഫാലേയ്യും. സന്തി ഹി, മാരിസ, അമനുസ്സാ ചണ്ഡാ രുദ്ധാ രഭസാ, തേ നേവ മഹാരാജാനം ആദിയന്തി, ന മഹാരാജാനം പുരിസകാനം ആദിയന്തി, ന മഹാരാജാനം പുരിസകാനം പുരിസകാനം ആദിയന്തി. തേ ഖോ തേ, മാരിസ, അമനുസ്സാ മഹാരാജാനം അവരുദ്ധാ നാമ വുച്ചന്തി. സേയ്യഥാപി, മാരിസ, രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ വിജിതേ മഹാചോരാ. തേ നേവ രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ ആദിയന്തി, ന രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ പുരിസകാനം ആദിയന്തി, ന രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ പുരിസകാനം പുരിസകാനം ആദിയന്തി. തേ ഖോ തേ, മാരിസ, മഹാചോരാ രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ അവരുദ്ധാ നാമ വുച്ചന്തി. ഏവമേവ ഖോ, മാരിസ, സന്തി അമനുസ്സാ ചണ്ഡാ രുദ്ധാ രഭസാ, തേ നേവ മഹാരാജാനം ആദിയന്തി, ന മഹാരാജാനം പുരിസകാനം ആദിയന്തി, ന മഹാരാജാനം പുരിസകാനം പുരിസകാനം ആദിയന്തി. തേ ഖോ തേ, മാരിസ, അമനുസ്സാ മഹാരാജാനം അവരുദ്ധാ നാമ വുച്ചന്തി. യോ ഹി കോചി, മാരിസ, അമനുസ്സോ യക്ഖോ വാ യക്ഖിനീ വാ…പേ॰… ഗന്ധബ്ബോ വാ ഗന്ധബ്ബീ വാ…പേ॰… കുമ്ഭണ്ഡോ വാ കുമ്ഭണ്ഡീ വാ…പേ॰… നാഗോ വാ നാഗീ വാ…പേ॰… പദുട്ഠചിത്തോ ഭിക്ഖും വാ ഭിക്ഖുനിം വാ ഉപാസകം വാ ഉപാസികം വാ ഗച്ഛന്തം വാ ഉപഗച്ഛേയ്യ, ഠിതം വാ ഉപതിട്ഠേയ്യ, നിസിന്നം വാ ഉപനിസീദേയ്യ, നിപന്നം വാ ഉപനിപജ്ജേയ്യ. ഇമേസം യക്ഖാനം മഹായക്ഖാനം സേനാപതീനം മഹാസേനാപതീനം ഉജ്ഝാപേതബ്ബം വിക്കന്ദിതബ്ബം വിരവിതബ്ബം – ‘അയം യക്ഖോ ഗണ്ഹാതി, അയം യക്ഖോ ആവിസതി, അയം യക്ഖോ ഹേഠേതി, അയം യക്ഖോ വിഹേഠേതി, അയം യക്ഖോ ഹിംസതി, അയം യക്ഖോ വിഹിംസതി, അയം യക്ഖോ ന മുഞ്ചതീ’തി.

    292. ‘Ayaṃ kho sā, mārisa , āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāya. Yassa kassaci, mārisa, bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā upāsakassa vā upāsikāya vā ayaṃ āṭānāṭiyā rakkhā suggahitā bhavissati samattā pariyāputā taṃ ce amanusso yakkho vā yakkhinī vā…pe… gandhabbo vā gandhabbī vā…pe… kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā…pe… nāgo vā nāgī vā nāgapotako vā nāgapotikā vā nāgamahāmatto vā nāgapārisajjo vā nāgapacāro vā, paduṭṭhacitto bhikkhuṃ vā bhikkhuniṃ vā upāsakaṃ vā upāsikaṃ vā gacchantaṃ vā anugaccheyya, ṭhitaṃ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṃ vā upanisīdeyya, nipannaṃ vā upanipajjeyya. Na me so, mārisa, amanusso labheyya gāmesu vā nigamesu vā sakkāraṃ vā garukāraṃ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya āḷakamandāya nāma rājadhāniyā vatthuṃ vā vāsaṃ vā. Na me so, mārisa, amanusso labheyya yakkhānaṃ samitiṃ gantuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā anāvayhampi naṃ kareyyuṃ avivayhaṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā attāhi paripuṇṇāhi paribhāsāhi paribhāseyyuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā rittaṃpissa pattaṃ sīse nikkujjeyyuṃ. Apissu naṃ, mārisa, amanussā sattadhāpissa muddhaṃ phāleyyuṃ. Santi hi, mārisa, amanussā caṇḍā ruddhā rabhasā, te neva mahārājānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṃ avaruddhā nāma vuccanti. Seyyathāpi, mārisa, rañño māgadhassa vijite mahācorā. Te neva rañño māgadhassa ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṃ ādiyanti, na rañño māgadhassa purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, mahācorā rañño māgadhassa avaruddhā nāma vuccanti. Evameva kho, mārisa, santi amanussā caṇḍā ruddhā rabhasā, te neva mahārājānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ ādiyanti, na mahārājānaṃ purisakānaṃ purisakānaṃ ādiyanti. Te kho te, mārisa, amanussā mahārājānaṃ avaruddhā nāma vuccanti. Yo hi koci, mārisa, amanusso yakkho vā yakkhinī vā…pe… gandhabbo vā gandhabbī vā…pe… kumbhaṇḍo vā kumbhaṇḍī vā…pe… nāgo vā nāgī vā…pe… paduṭṭhacitto bhikkhuṃ vā bhikkhuniṃ vā upāsakaṃ vā upāsikaṃ vā gacchantaṃ vā upagaccheyya, ṭhitaṃ vā upatiṭṭheyya, nisinnaṃ vā upanisīdeyya, nipannaṃ vā upanipajjeyya. Imesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ ujjhāpetabbaṃ vikkanditabbaṃ viravitabbaṃ – ‘ayaṃ yakkho gaṇhāti, ayaṃ yakkho āvisati, ayaṃ yakkho heṭheti, ayaṃ yakkho viheṭheti, ayaṃ yakkho hiṃsati, ayaṃ yakkho vihiṃsati, ayaṃ yakkho na muñcatī’ti.

    ൨൯൩. ‘കതമേസം യക്ഖാനം മഹായക്ഖാനം സേനാപതീനം മഹാസേനാപതീനം?

    293. ‘Katamesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ?

    ‘ഇന്ദോ സോമോ വരുണോ ച, ഭാരദ്വാജോ പജാപതി;

    ‘Indo somo varuṇo ca, bhāradvājo pajāpati;

    ചന്ദനോ കാമസേട്ഠോ ച, കിന്നുഘണ്ഡു നിഘണ്ഡു ച.

    Candano kāmaseṭṭho ca, kinnughaṇḍu nighaṇḍu ca.

    ‘പനാദോ ഓപമഞ്ഞോ ച, ദേവസൂതോ ച മാതലി;

    ‘Panādo opamañño ca, devasūto ca mātali;

    ചിത്തസേനോ ച ഗന്ധബ്ബോ, നളോ രാജാ ജനേസഭോ.

    Cittaseno ca gandhabbo, naḷo rājā janesabho.

    ‘സാതാഗിരോ ഹേവമതോ, പുണ്ണകോ കരതിയോ ഗുളോ;

    ‘Sātāgiro hevamato, puṇṇako karatiyo guḷo;

    സിവകോ മുചലിന്ദോ ച, വേസ്സാമിത്തോ യുഗന്ധരോ.

    Sivako mucalindo ca, vessāmitto yugandharo.

    ‘ഗോപാലോ സുപ്പരോധോ ച, ഹിരി നേത്തി ച മന്ദിയോ;

    ‘Gopālo supparodho ca, hiri netti ca mandiyo;

    പഞ്ചാലചണ്ഡോ ആളവകോ, പജ്ജുന്നോ സുമനോ സുമുഖോ;

    Pañcālacaṇḍo āḷavako, pajjunno sumano sumukho;

    ദധിമുഖോ മണി മാണിവരോ ദീഘോ, അഥോ സേരീസകോ സഹ.

    Dadhimukho maṇi māṇivaro dīgho, atho serīsako saha.

    ‘ഇമേസം യക്ഖാനം മഹായക്ഖാനം സേനാപതീനം മഹാസേനാപതീനം ഉജ്ഝാപേതബ്ബം വിക്കന്ദിതബ്ബം വിരവിതബ്ബം – ‘‘അയം യക്ഖോ ഗണ്ഹാതി, അയം യക്ഖോ ആവിസതി, അയം യക്ഖോ ഹേഠേതി, അയം യക്ഖോ വിഹേഠേതി, അയം യക്ഖോ ഹിംസതി, അയം യക്ഖോ വിഹിംസതി, അയം യക്ഖോ ന മുഞ്ചതീ’’തി. അയം ഖോ, മാരിസ, ആടാനാടിയാ രക്ഖാ ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനം ഉപാസകാനം ഉപാസികാനം ഗുത്തിയാ രക്ഖായ അവിഹിംസായ ഫാസുവിഹാരായ. ഹന്ദ ച ദാനി മയം, മാരിസ, ഗച്ഛാമ, ബഹുകിച്ചാ മയം ബഹുകരണീയാ’’’തി. ‘‘‘യസ്സ ദാനി തുമ്ഹേ മഹാരാജാനോ കാലം മഞ്ഞഥാ’’’തി.

    ‘Imesaṃ yakkhānaṃ mahāyakkhānaṃ senāpatīnaṃ mahāsenāpatīnaṃ ujjhāpetabbaṃ vikkanditabbaṃ viravitabbaṃ – ‘‘ayaṃ yakkho gaṇhāti, ayaṃ yakkho āvisati, ayaṃ yakkho heṭheti, ayaṃ yakkho viheṭheti, ayaṃ yakkho hiṃsati, ayaṃ yakkho vihiṃsati, ayaṃ yakkho na muñcatī’’ti. Ayaṃ kho, mārisa, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāya. Handa ca dāni mayaṃ, mārisa, gacchāma, bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyā’’’ti. ‘‘‘Yassa dāni tumhe mahārājāno kālaṃ maññathā’’’ti.

    ൨൯൪. ‘‘അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ചത്താരോ മഹാരാജാ ഉട്ഠായാസനാ മം അഭിവാദേത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ തത്ഥേവന്തരധായിംസു. തേപി ഖോ, ഭിക്ഖവേ, യക്ഖാ ഉട്ഠായാസനാ അപ്പേകച്ചേ മം അഭിവാദേത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ തത്ഥേവന്തരധായിംസു. അപ്പേകച്ചേ മയാ സദ്ധിം സമ്മോദിംസു, സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ തത്ഥേവന്തരധായിംസു. അപ്പേകച്ചേ യേനാഹം തേനഞ്ജലിം പണാമേത്വാ തത്ഥേവന്തരധായിംസു. അപ്പേകച്ചേ നാമഗോത്തം സാവേത്വാ തത്ഥേവന്തരധായിംസു. അപ്പേകച്ചേ തുണ്ഹീഭൂതാ തത്ഥേവന്തരധായിംസു.

    294. ‘‘Atha kho, bhikkhave, cattāro mahārājā uṭṭhāyāsanā maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyiṃsu. Tepi kho, bhikkhave, yakkhā uṭṭhāyāsanā appekacce maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce mayā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce yenāhaṃ tenañjaliṃ paṇāmetvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce nāmagottaṃ sāvetvā tatthevantaradhāyiṃsu. Appekacce tuṇhībhūtā tatthevantaradhāyiṃsu.

    ൨൯൫. ‘‘ഉഗ്ഗണ്ഹാഥ , ഭിക്ഖവേ, ആടാനാടിയം രക്ഖം. പരിയാപുണാഥ, ഭിക്ഖവേ, ആടാനാടിയം രക്ഖം. ധാരേഥ, ഭിക്ഖവേ, ആടാനാടിയം രക്ഖം. അത്ഥസംഹിതാ 51, ഭിക്ഖവേ, ആടാനാടിയാ രക്ഖാ ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനം ഉപാസകാനം ഉപാസികാനം ഗുത്തിയാ രക്ഖായ അവിഹിംസായ ഫാസുവിഹാരായാ’’തി. ഇദമവോച ഭഗവാ. അത്തമനാ തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദുന്തി.

    295. ‘‘Uggaṇhātha , bhikkhave, āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ. Pariyāpuṇātha, bhikkhave, āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ. Dhāretha, bhikkhave, āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ. Atthasaṃhitā 52, bhikkhave, āṭānāṭiyā rakkhā bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ guttiyā rakkhāya avihiṃsāya phāsuvihārāyā’’ti. Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.

    ആടാനാടിയസുത്തം നിട്ഠിതം നവമം.

    Āṭānāṭiyasuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.







    Footnotes:
    1. മഹാരാജാനോ (ക॰)
    2. ഗിജ്ഝകൂടം ഓഭാസേത്വാ (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    3. mahārājāno (ka.)
    4. gijjhakūṭaṃ obhāsetvā (sī. syā. pī.)
    5. മനുസ്സരാഹസേയ്യകാനി (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    6. manussarāhaseyyakāni (sī. syā. pī.)
    7. ഇമേ ചകാരാ പോരാണപോത്ഥകേസു നത്ഥി
    8. ime cakārā porāṇapotthakesu natthi
    9. ഇമേ ചകാരാ പോരാണപോത്ഥകേസു നത്ഥി
    10. ime cakārā porāṇapotthakesu natthi
    11. ഇമേ ചകാരാ പോരാണപോത്ഥകേസു നത്ഥി
    12. ime cakārā porāṇapotthakesu natthi
    13. ഇമേ ചകാരാ പോരാണപോത്ഥകേസു നത്ഥി
    14. ime cakārā porāṇapotthakesu natthi
    15. ധമ്മമദേസേസി (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰), ധമ്മം ദേസേതി (?)
    16. dhammamadesesi (sī. syā. pī.), dhammaṃ deseti (?)
    17. അപിസുണാ (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    18. apisuṇā (sī. syā. pī.)
    19. സുരിയോ (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    20. suriyo (sī. syā. pī.)
    21. ആധിപതി (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰) ഏവമുപരിപി
    22. ādhipati (sī. syā. pī.) evamuparipi
    23. ലുദ്ധാ (പീ॰ ക॰)
    24. luddhā (pī. ka.)
    25. ഉത്തരകുരൂ രമ്മാ (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    26. uttarakurū rammā (sī. syā. pī.)
    27. ഇത്ഥീ-വാഹനം (സീ॰ പീ॰), ഇത്ഥീം വാഹനം (സ്യാ॰)
    28. itthī-vāhanaṃ (sī. pī.), itthīṃ vāhanaṃ (syā.)
    29. അനുപരിയന്തി (സ്യാ॰)
    30. anupariyanti (syā.)
    31. നാടപുരിയാ (സീ॰ പീ॰), നാടപരിയാ (സ്യാ॰)
    32. nāṭapuriyā (sī. pī.), nāṭapariyā (syā.)
    33. കപിവന്തോ (സീ॰ സ്യാ॰ പീ)
    34. kapivanto (sī. syā. pī)
    35. ഭഗലവതീ (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    36. bhagalavatī (sī. syā. pī.)
    37. കുകുത്ഥകാ (സീ॰ പീ॰)
    38. kukutthakā (sī. pī.)
    39. പരിയാപുടാ (ക॰)
    40. pariyāpuṭā (ka.)
    41. രുദ്ദാ (സീ॰ പീ॰)
    42. ruddā (sī. pī.)
    43. ജനോസഭോ (സ്യാ॰)
    44. janosabho (syā.)
    45. സുപ്പഗേധോ ച (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    46. ഹിരീ നേത്തീ (സീ॰ പീ॰)
    47. suppagedho ca (sī. syā. pī.)
    48. hirī nettī (sī. pī.)
    49. മണി മാനിചരോ (സ്യാ॰ പീ॰)
    50. maṇi mānicaro (syā. pī.)
    51. അത്ഥസംഹിതായം (സ്യാ॰)
    52. atthasaṃhitāyaṃ (syā.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ദീഘ നികായ (അട്ഠകഥാ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ൯. ആടാനാടിയസുത്തവണ്ണനാ • 9. Āṭānāṭiyasuttavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ദീഘനികായ (ടീകാ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ൯. ആടാനാടിയസുത്തവണ്ണനാ • 9. Āṭānāṭiyasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact