| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ទីឃ និកាយ (អដ្ឋកថា) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) |
៩. អាដានាដិយសុត្តវណ្ណនា
9. Āṭānāṭiyasuttavaṇṇanā
បឋមភាណវារវណ្ណនា
Paṭhamabhāṇavāravaṇṇanā
២៧៥. ឯវំ មេ សុតន្តិ អាដានាដិយសុត្តំ។ តត្រាយមបុព្ពបទវណ្ណនា – ចតុទ្ទិសំ រក្ខំ ឋបេត្វាតិ អសុរសេនាយ និវារណត្ថំ សក្កស្ស ទេវានមិន្ទស្ស ចតូសុ ទិសាសុ អារក្ខំ ឋបេត្វា។ គុម្ពំ ឋបេត្វាតិ ពលគុម្ពំ ឋបេត្វា។ ឱវរណំ ឋបេត្វាតិ ចតូសុ ទិសាសុ អារក្ខកេ ឋបេត្វា។ ឯវំ សក្កស្ស ទេវានមិន្ទស្ស អារក្ខំ សុសំវិហិតំ កត្វា អាដានាដនគរេ និសិន្នា សត្ត ពុទ្ធេ អារព្ភ ឥមំ បរិត្តំ ពន្ធិត្វា ‘‘យេ សត្ថុ ធម្មអាណំ អម្ហាកញ្ច រាជអាណំ ន សុណន្តិ, តេសំ ឥទញ្ចិទញ្ច ករិស្សាមា’’តិ សាវនំ កត្វា អត្តនោបិ ចតូសុ ទិសាសុ មហតិយា ច យក្ខសេនាយាតិអាទីហិ ចតូហិ សេនាហិ អារក្ខំ សំវិទហិត្វា អភិក្កន្តាយ រត្តិយា…បេ.… ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។
275.Evaṃme sutanti āṭānāṭiyasuttaṃ. Tatrāyamapubbapadavaṇṇanā – catuddisaṃ rakkhaṃ ṭhapetvāti asurasenāya nivāraṇatthaṃ sakkassa devānamindassa catūsu disāsu ārakkhaṃ ṭhapetvā. Gumbaṃ ṭhapetvāti balagumbaṃ ṭhapetvā. Ovaraṇaṃ ṭhapetvāti catūsu disāsu ārakkhake ṭhapetvā. Evaṃ sakkassa devānamindassa ārakkhaṃ susaṃvihitaṃ katvā āṭānāṭanagare nisinnā satta buddhe ārabbha imaṃ parittaṃ bandhitvā ‘‘ye satthu dhammaāṇaṃ amhākañca rājaāṇaṃ na suṇanti, tesaṃ idañcidañca karissāmā’’ti sāvanaṃ katvā attanopi catūsu disāsu mahatiyā ca yakkhasenāyātiādīhi catūhi senāhi ārakkhaṃ saṃvidahitvā abhikkantāya rattiyā…pe… ekamantaṃ nisīdiṃsu.
អភិក្កន្តាយ រត្តិយាតិ ឯត្ថ អភិក្កន្តសទ្ទោ ខយសុន្ទរាភិរូបអព្ភនុមោទនាទីសុ ទិស្សតិ។ តត្ថ ‘‘អភិក្កន្តា, ភន្តេ រត្តិ, និក្ខន្តោ បឋមោ យាមោ, ចិរនិសិន្នោ ភិក្ខុសង្ឃោ ឧទ្ទិសតុ, ភន្តេ, ភគវា ភិក្ខូនំ បាតិមោក្ខ’’ន្តិ (អ. និ. ៨.២០) ឯវមាទីសុ ខយេ ទិស្សតិ។ ‘‘អយំ ឥមេសំ ចតុន្នំ បុគ្គលានំ អភិក្កន្តតរោ បណីតតរោ ចា’’តិ (អ. និ. ៤.១០០) ឯវមាទីសុ សុន្ទរេ។
Abhikkantāya rattiyāti ettha abhikkantasaddo khayasundarābhirūpaabbhanumodanādīsu dissati. Tattha ‘‘abhikkantā, bhante ratti, nikkhanto paṭhamo yāmo, ciranisinno bhikkhusaṅgho uddisatu, bhante, bhagavā bhikkhūnaṃ pātimokkha’’nti (a. ni. 8.20) evamādīsu khaye dissati. ‘‘Ayaṃ imesaṃ catunnaṃ puggalānaṃ abhikkantataro paṇītataro cā’’ti (a. ni. 4.100) evamādīsu sundare.
‘‘កោ មេ វន្ទតិ បាទានិ, ឥទ្ធិយា យសសា ជលំ;
‘‘Ko me vandati pādāni, iddhiyā yasasā jalaṃ;
អភិក្កន្តេន វណ្ណេន, សព្ពា ឱភាសយំ ទិសា’’តិ។ (វិ. វ. ៨៥៧);
Abhikkantena vaṇṇena, sabbā obhāsayaṃ disā’’ti. (vi. va. 857);
ឯវមាទីសុ អភិរូបេ។ ‘‘អភិក្កន្តំ, ភោ គោតមាតិ (បារា. ១៥) ឯវមាទីសុ អព្ភនុមោទនេ ។ ឥធ បន ខយេ។ តេន អភិក្កន្តាយ រត្តិយា, បរិក្ខីណាយ រត្តិយាតិ វុត្តំ ហោតិ។
Evamādīsu abhirūpe. ‘‘Abhikkantaṃ, bho gotamāti (pārā. 15) evamādīsu abbhanumodane . Idha pana khaye. Tena abhikkantāya rattiyā, parikkhīṇāya rattiyāti vuttaṃ hoti.
អភិក្កន្តវណ្ណាតិ ឥធ អភិក្កន្តសទ្ទោ អភិរូបេ។ វណ្ណសទ្ទោ បន ឆវិថុតិកុលវគ្គការណសណ្ឋានបមាណរូបាយតនាទីសុ ទិស្សតិ។ តត្ថ ‘‘សុវណ្ណវណ្ណោសិ ភគវា’’តិ (ម. និ. ២.៣៩៩) ឯវមាទីសុ ឆវិយំ។ ‘‘កទា សញ្ញូឡ្ហា បន តេ, គហបតិ, ឥមេ សមណស្ស គោតមស្ស វណ្ណា’’តិ (ម. និ. ២.៧៧) ឯវមាទីសុ ថុតិយំ។ ‘‘ចត្តារោមេ , ភោ គោតម, វណ្ណា’’តិ (ទី. និ. ១.២៦៦) ឯវមាទីសុ កុលវគ្គេ។ ‘‘អថ កេន នុ វណ្ណេន គន្ធថេនោតិ វុច្ចតី’’តិអាទីសុ (សំ. និ. ១.២៣៤) ការណេ។ ‘‘មហន្តំ ហត្ថិរាជវណ្ណំ អភិនិម្មិនិត្វា’’តិ (សំ. និ. ១.១៣៨) ឯវមាទីសុ សណ្ឋានេ។ ‘‘តយោ បត្តស្ស វណ្ណា’’តិ (បារា. ៦០២) ឯវមាទីសុ បមាណេ។ ‘‘វណ្ណោ គន្ធោ រសោ ឱជា’’តិ ឯវមាទីសុ រូបាយតនេ។ សោ ឥធ ឆវិយំ ទដ្ឋព្ពោ។ តេន ‘‘អភិក្កន្តវណ្ណា អភិរូបច្ឆវី’’តិ វុត្តំ ហោតិ។
Abhikkantavaṇṇāti idha abhikkantasaddo abhirūpe. Vaṇṇasaddo pana chavithutikulavaggakāraṇasaṇṭhānapamāṇarūpāyatanādīsu dissati. Tattha ‘‘suvaṇṇavaṇṇosi bhagavā’’ti (ma. ni. 2.399) evamādīsu chaviyaṃ. ‘‘Kadā saññūḷhā pana te, gahapati, ime samaṇassa gotamassa vaṇṇā’’ti (ma. ni. 2.77) evamādīsu thutiyaṃ. ‘‘Cattārome , bho gotama, vaṇṇā’’ti (dī. ni. 1.266) evamādīsu kulavagge. ‘‘Atha kena nu vaṇṇena gandhathenoti vuccatī’’tiādīsu (saṃ. ni. 1.234) kāraṇe. ‘‘Mahantaṃ hatthirājavaṇṇaṃ abhinimminitvā’’ti (saṃ. ni. 1.138) evamādīsu saṇṭhāne. ‘‘Tayo pattassa vaṇṇā’’ti (pārā. 602) evamādīsu pamāṇe. ‘‘Vaṇṇo gandho raso ojā’’ti evamādīsu rūpāyatane. So idha chaviyaṃ daṭṭhabbo. Tena ‘‘abhikkantavaṇṇā abhirūpacchavī’’ti vuttaṃ hoti.
កេវលកប្បន្តិ ឯត្ថ កេវលសទ្ទោ អនវសេសយេភុយ្យអព្យាមិស្សានតិរេកទឡ្ហត្ថវិសំយោគាទិអនេកត្ថោ។ តថា ហិស្ស ‘‘កេវលបរិបុណ្ណំ បរិសុទ្ធំ ព្រហ្មចរិយ’’ន្តិ (បារា. ១) ឯវមាទីសុ អនវសេសតា អត្ថោ។ ‘‘កេវលកប្បា ច អង្គមាគធា បហូតំ ខាទនីយំ ភោជនីយំ អាទាយ អភិក្កមិតុកាមា ហោន្តី’’តិ (មហាវ. ៤៣) ឯវមាទីសុ យេភុយ្យតា។ ‘‘កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតី’’តិ (មហាវ. ១) ឯវមាទីសុ អព្យាមិស្សតា។ ‘‘កេវលំ សទ្ធាមត្តកំ នូន អយមាយស្មា’’តិ (អ. និ. ៦.៥៥) ឯវមាទីសុ អនតិរេកតា។ ‘‘អាយស្មតោ, ភន្តេ, អនុរុទ្ធស្ស ពាហិកោ នាម សទ្ធិវិហារិកោ កេវលកប្បំ សង្ឃភេទាយ ឋិតោ’’តិ (អ. និ. ៤.២៤៣) ឯវមាទីសុ ទឡ្ហត្ថតា។ ‘‘កេវលី វុសិតវា ឧត្តមបុរិសោតិ វុច្ចតី’’តិ (អ. និ. ១០.១២) ឯវមាទីសុ វិសំយោគោ។ ឥធ បនស្ស អនវសេសត្ថោ អធិប្បេតោ។
Kevalakappanti ettha kevalasaddo anavasesayebhuyyaabyāmissānatirekadaḷhatthavisaṃyogādianekattho. Tathā hissa ‘‘kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariya’’nti (pārā. 1) evamādīsu anavasesatā attho. ‘‘Kevalakappā ca aṅgamāgadhā pahūtaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ ādāya abhikkamitukāmā hontī’’ti (mahāva. 43) evamādīsu yebhuyyatā. ‘‘Kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’ti (mahāva. 1) evamādīsu abyāmissatā. ‘‘Kevalaṃ saddhāmattakaṃ nūna ayamāyasmā’’ti (a. ni. 6.55) evamādīsu anatirekatā. ‘‘Āyasmato, bhante, anuruddhassa bāhiko nāma saddhivihāriko kevalakappaṃ saṅghabhedāya ṭhito’’ti (a. ni. 4.243) evamādīsu daḷhatthatā. ‘‘Kevalī vusitavā uttamapurisoti vuccatī’’ti (a. ni. 10.12) evamādīsu visaṃyogo. Idha panassa anavasesattho adhippeto.
កប្បសទ្ទោ បនាយំ អភិសទ្ទហនវោហារកាលបញ្ញត្តិឆេទនវិកប្បលេសសមន្តភាវាទិអនេកត្ថោ។ តថា ហិស្ស ‘‘ឱកប្បនិយមេតំ ភោតោ គោតមស្ស។ យថា តំ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្សា’’តិ (ម. និ. ១.៣៨៧) ឯវមាទីសុ អភិសទ្ទហនមត្ថោ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហិ សមណកប្បេហិ ផលំ បរិភុញ្ជិតុ’’ន្តិ (ចូឡវ. ២៥០) ឯវមាទីសុ វោហារោ។ ‘‘យេន សុទំ និច្ចកប្បំ វិហរាមី’’តិ (ម. និ. ១.៣៨៧) ឯវមាទីសុ កាលោ។ ‘‘ឥច្ចាយស្មា កប្បោ’’តិ (សុ. និ. ១០៩៨) ឯវមាទីសុ បញ្ញត្តិ។ ‘‘អលង្កតោ កប្បិតកេសមស្សូ’’តិ (វិ. វ. ១០៩៤) ឯវមាទីសុ ឆេទនំ។ ‘‘កប្បតិ ទ្វង្គុលកប្បោ’’តិ (ចូឡវ. ៤៤៦) ឯវមាទីសុ វិកប្បោ, អត្ថិ កប្បោ និបជ្ជិតុ’’ន្តិ (អ. និ. ៨.៨០) ឯវមាទីសុ លេសោ។ ‘‘កេវលកប្បំ វេឡុវនំ ឱភាសេត្វា’’តិ (សំ. និ. ១.៩៤) ឯវមាទីសុ សមន្តភាវោ។ ឥធ បន សមន្តភាវោ អត្ថោ អធិប្បេតោ។ តស្មា ‘‘កេវលកប្បំ គិជ្ឈកូដ’’ន្តិ ឯត្ថ អនវសេសំ សមន្តតោ គិជ្ឈកូដន្តិ ឯវមត្ថោ ទដ្ឋព្ពោ។
Kappasaddo panāyaṃ abhisaddahanavohārakālapaññattichedanavikappalesasamantabhāvādianekattho. Tathā hissa ‘‘okappaniyametaṃ bhoto gotamassa. Yathā taṃ arahato sammāsambuddhassā’’ti (ma. ni. 1.387) evamādīsu abhisaddahanamattho. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, pañcahi samaṇakappehi phalaṃ paribhuñjitu’’nti (cūḷava. 250) evamādīsu vohāro. ‘‘Yena sudaṃ niccakappaṃ viharāmī’’ti (ma. ni. 1.387) evamādīsu kālo. ‘‘Iccāyasmā kappo’’ti (su. ni. 1098) evamādīsu paññatti. ‘‘Alaṅkato kappitakesamassū’’ti (vi. va. 1094) evamādīsu chedanaṃ. ‘‘Kappati dvaṅgulakappo’’ti (cūḷava. 446) evamādīsu vikappo, atthi kappo nipajjitu’’nti (a. ni. 8.80) evamādīsu leso. ‘‘Kevalakappaṃ veḷuvanaṃ obhāsetvā’’ti (saṃ. ni. 1.94) evamādīsu samantabhāvo. Idha pana samantabhāvo attho adhippeto. Tasmā ‘‘kevalakappaṃ gijjhakūṭa’’nti ettha anavasesaṃ samantato gijjhakūṭanti evamattho daṭṭhabbo.
ឱភាសេត្វាតិ វត្ថមាលាលង្ការសរីរសមុដ្ឋិតាយ អាភាយ ផរិត្វា, ចន្ទិមា វិយ សូរិយោ វិយ ច ឯកោភាសំ ឯកបជ្ជោតំ ករិត្វាតិ អត្ថោ។ ឯកមន្តំ និសីទិំសូតិ ទេវតានំ ទសពលស្ស សន្តិកេ និសិន្នដ្ឋានំ នាម ន ពហុ, ឥមស្មិំ បន សុត្តេ បរិត្តគារវវសេន និសីទិំសុ។
Obhāsetvāti vatthamālālaṅkārasarīrasamuṭṭhitāya ābhāya pharitvā, candimā viya sūriyo viya ca ekobhāsaṃ ekapajjotaṃ karitvāti attho. Ekamantaṃ nisīdiṃsūti devatānaṃ dasabalassa santike nisinnaṭṭhānaṃ nāma na bahu, imasmiṃ pana sutte parittagāravavasena nisīdiṃsu.
២៧៦. វេស្សវណោតិ កិញ្ចាបិ ចត្តារោ មហារាជានោ អាគតា, វេស្សវណោ បន ទសពលស្ស វិស្សាសិកោ កថាបវត្តនេ ព្យត្តោ សុសិក្ខិតោ, តស្មា វេស្សវណោ មហារាជា ភគវន្តំ ឯតទវោច។ ឧឡារាតិ មហេសក្ខានុភាវសម្បន្នា។ បាណាតិបាតា វេរមណិយាតិ បាណាតិបាតេ ទិដ្ឋធម្មិកសម្បរាយិកំ អាទីនវំ ទស្សេត្វា តតោ វេរមណិយា ធម្មំ ទេសេតិ។ សេសេសុបិ ឯសេវ នយោ។ តត្ថ សន្តិ ឧឡារា យក្ខា និវាសិនោតិ តេសុ សេនាសនេសុ សន្តិ ឧឡារា យក្ខា និពទ្ធវាសិនោ។ អាដានាដិយន្តិ អាដានាដនគរេ ពទ្ធត្តា ឯវំនាមំ។ កិំ បន ភគវតោ អបច្ចក្ខធម្មោ នាម អត្ថីតិ, នត្ថិ។ អថ កស្មា វេស្សវណោ ‘‘ឧគ្គណ្ហាតុ, ភន្តេ, ភគវា’’តិអាទិមាហ? ឱកាសករណត្ថំ។ សោ ហិ ភគវន្តំ ឥមំ បរិត្តំ សាវេតុំ ឱកាសំ ការេន្តោ ឯវមាហ។ សត្ថុ កថិតេ ឥមំ បរិត្តំ គរុ ភវិស្សតីតិបិ អាហ។ ផាសុវិហារាយាតិ គមនដ្ឋានាទីសុ ចតូសុ ឥរិយាបថេសុ សុខវិហារាយ។
276.Vessavaṇoti kiñcāpi cattāro mahārājāno āgatā, vessavaṇo pana dasabalassa vissāsiko kathāpavattane byatto susikkhito, tasmā vessavaṇo mahārājā bhagavantaṃ etadavoca. Uḷārāti mahesakkhānubhāvasampannā. Pāṇātipātā veramaṇiyāti pāṇātipāte diṭṭhadhammikasamparāyikaṃ ādīnavaṃ dassetvā tato veramaṇiyā dhammaṃ deseti. Sesesupi eseva nayo. Tattha santi uḷārā yakkhā nivāsinoti tesu senāsanesu santi uḷārā yakkhā nibaddhavāsino. Āṭānāṭiyanti āṭānāṭanagare baddhattā evaṃnāmaṃ. Kiṃ pana bhagavato apaccakkhadhammo nāma atthīti, natthi. Atha kasmā vessavaṇo ‘‘uggaṇhātu, bhante, bhagavā’’tiādimāha? Okāsakaraṇatthaṃ. So hi bhagavantaṃ imaṃ parittaṃ sāvetuṃ okāsaṃ kārento evamāha. Satthu kathite imaṃ parittaṃ garu bhavissatītipi āha. Phāsuvihārāyāti gamanaṭṭhānādīsu catūsu iriyāpathesu sukhavihārāya.
២៧៧. ចក្ខុមន្តស្សាតិ ន វិបស្សីយេវ ចក្ខុមា, សត្តបិ ពុទ្ធា ចក្ខុមន្តោ, តស្មា ឯកេកស្ស ពុទ្ធស្ស ឯតានិ សត្ត សត្ត នាមានិ ហោន្តិ។ សព្ពេបិ ពុទ្ធា ចក្ខុមន្តោ, សព្ពេ សព្ពភូតានុកម្បិនោ, សព្ពេ ន្ហាតកិលេសត្តា ន្ហាតកា។ សព្ពេ មារសេនាបមទ្ទិនោ, សព្ពេ វុសិតវន្តោ, សព្ពេ វិមុត្តា, សព្ពេ អង្គតោ រស្មីនំ និក្ខន្តត្តា អង្គីរសា។ ន កេវលញ្ច ពុទ្ធានំ ឯតានេវ សត្ត នាមានិ អសង្ខ្យេយ្យានិ នាមានិ សគុណេន មហេសិនោតិ វុត្តំ។
277.Cakkhumantassāti na vipassīyeva cakkhumā, sattapi buddhā cakkhumanto, tasmā ekekassa buddhassa etāni satta satta nāmāni honti. Sabbepi buddhā cakkhumanto, sabbe sabbabhūtānukampino, sabbe nhātakilesattā nhātakā. Sabbe mārasenāpamaddino, sabbe vusitavanto, sabbe vimuttā, sabbe aṅgato rasmīnaṃ nikkhantattā aṅgīrasā. Na kevalañca buddhānaṃ etāneva satta nāmāni asaṅkhyeyyāni nāmāni saguṇena mahesinoti vuttaṃ.
វេស្សវណោ បន អត្តនោ បាកដនាមវសេន ឯវមាហ។ តេ ជនាតិ ឥធ ខីណាសវា ជនាតិ អធិប្បេតា។ អបិសុណាថាតិ ទេសនាសីសមត្តមេតំ, អមុសា អបិសុណា អផរុសា មន្តភាណិនោតិ អត្ថោ ។ មហត្តាតិ មហន្តភាវំ បត្តា។ ‘‘មហន្តា’’តិបិ បាឋោ, មហន្តាតិ អត្ថោ។ វីតសារទាតិ និស្សារទា វិគតលោមហំសា។
Vessavaṇo pana attano pākaṭanāmavasena evamāha. Te janāti idha khīṇāsavā janāti adhippetā. Apisuṇāthāti desanāsīsamattametaṃ, amusā apisuṇā apharusā mantabhāṇinoti attho . Mahattāti mahantabhāvaṃ pattā. ‘‘Mahantā’’tipi pāṭho, mahantāti attho. Vītasāradāti nissāradā vigatalomahaṃsā.
ហិតន្តិ មេត្តាផរណេន ហិតំ។ យំ នមស្សន្តីតិ ឯត្ថ យន្តិ និបាតមត្តំ។ មហត្តន្តិ មហន្តំ។ អយមេវ វា បាឋោ, ឥទំ វុត្តំ ហោតិ ‘‘យេ ចាបិ លោកេ កិលេសនិព្ពានេន និព្ពុតា យថាភូតំ វិបស្សិសុំ, វិជ្ជាទិគុណសម្បន្នញ្ច ហិតំ ទេវមនុស្សានំ គោតមំ នមស្សន្តិ, តេ ជនា អបិសុណា, តេសម្បិ នមត្ថូ’’តិ។ អដ្ឋកថាយំ បន តេ ជនា អបិសុណាតិ តេ ពុទ្ធា អបិសុណាតិ ឯវំ បឋមគាថាយ ពុទ្ធានំយេវ វណ្ណោ កថិតោ, តស្មា បឋមគាថា សត្តន្នំ ពុទ្ធានំ វសេន វុត្តា។ ទុតិយគាថាយ ‘‘គោតម’’ន្តិ ទេសនាមុខមត្តមេតំ។ អយម្បិ ហិ សត្តន្នំយេវ វសេន វុត្តាតិ វេទិតព្ពា។ អយញ្ហេត្ថ អត្ថោ – លោកេ បណ្ឌិតា ទេវមនុស្សា យំ នមស្សន្តិ គោតមំ, តស្ស ច តតោ បុរិមានញ្ច ពុទ្ធានំ នមត្ថូតិ។
Hitanti mettāpharaṇena hitaṃ. Yaṃ namassantīti ettha yanti nipātamattaṃ. Mahattanti mahantaṃ. Ayameva vā pāṭho, idaṃ vuttaṃ hoti ‘‘ye cāpi loke kilesanibbānena nibbutā yathābhūtaṃ vipassisuṃ, vijjādiguṇasampannañca hitaṃ devamanussānaṃ gotamaṃ namassanti, te janā apisuṇā, tesampi namatthū’’ti. Aṭṭhakathāyaṃ pana te janā apisuṇāti te buddhā apisuṇāti evaṃ paṭhamagāthāya buddhānaṃyeva vaṇṇo kathito, tasmā paṭhamagāthā sattannaṃ buddhānaṃ vasena vuttā. Dutiyagāthāya ‘‘gotama’’nti desanāmukhamattametaṃ. Ayampi hi sattannaṃyeva vasena vuttāti veditabbā. Ayañhettha attho – loke paṇḍitā devamanussā yaṃ namassanti gotamaṃ, tassa ca tato purimānañca buddhānaṃ namatthūti.
២៧៨. យតោ ឧគ្គច្ឆតីតិ យតោ ឋានតោ ឧទេតិ។ អាទិច្ចោតិ អទិតិយា បុត្តោ, វេវចនមត្តំ វា ឯតំ សូរិយសទ្ទស្ស។ មហន្តំ មណ្ឌលំ អស្សាតិ មណ្ឌលីមហា។ យស្ស ចុគ្គច្ឆមានស្សាតិ យម្ហិ ឧគ្គច្ឆមានេ។ សំវរីបិ និរុជ្ឈតីតិ រត្តិ អន្តរធាយតិ។ យស្ស ចុគ្គតេតិ យស្មិំ ឧគ្គតេ។
278.Yato uggacchatīti yato ṭhānato udeti. Ādiccoti aditiyā putto, vevacanamattaṃ vā etaṃ sūriyasaddassa. Mahantaṃ maṇḍalaṃ assāti maṇḍalīmahā. Yassa cuggacchamānassāti yamhi uggacchamāne. Saṃvarīpi nirujjhatīti ratti antaradhāyati. Yassa cuggateti yasmiṃ uggate.
រហទោតិ ឧទករហទោ។ តត្ថាតិ យតោ ឧគ្គច្ឆតិ សូរិយោ, តស្មិំ ឋានេ។ សមុទ្ទោតិ យោ សោ រហទោតិ វុត្តោ, សោ ន អញ្ញោ, អថ ខោ សមុទ្ទោ។ សរិតោទកោតិ វិសដោទកោ, សរិតា នានប្បការា នទិយោ អស្ស ឧទកេ បវិដ្ឋាតិ វា សរិតោទកោ។ ឯវំ តំ តត្ថ ជានន្តីតិ តំ រហទំ តត្ថ ឯវំ ជានន្តិ ។ កិន្តិ ជានន្តិ? សមុទ្ទោ សរិតោទកោតិ ឯវំ ជានន្តិ។
Rahadoti udakarahado. Tatthāti yato uggacchati sūriyo, tasmiṃ ṭhāne. Samuddoti yo so rahadoti vutto, so na añño, atha kho samuddo. Saritodakoti visaṭodako, saritā nānappakārā nadiyo assa udake paviṭṭhāti vā saritodako. Evaṃ taṃ tattha jānantīti taṃ rahadaṃ tattha evaṃ jānanti . Kinti jānanti? Samuddo saritodakoti evaṃ jānanti.
ឥតោតិ សិនេរុតោ វា តេសំ និសិន្នដ្ឋានតោ វា។ ជនោតិ អយំ មហាជនោ។ ឯកនាមាតិ ឥន្ទនាមេន ឯកនាមា។ សព្ពេសំ កិរ តេសំ សក្កស្ស ទេវរញ្ញោ នាមមេវ នាមមកំសុ។ អសីតិ ទស ឯកោ ចាតិ ឯកនវុតិជនា។ ឥន្ទនាមាតិ ឥន្ទោតិ ឯវំនាមា។ ពុទ្ធំ អាទិច្ចពន្ធុនន្តិ កិលេសនិទ្ទាបគមនេនាបិ ពុទ្ធំ។ អាទិច្ចេន សមានគោត្តតាយបិ អាទិច្ចពន្ធុនំ។ កុសលេន សមេក្ខសីតិ អនវជ្ជេន និបុណេន វា សព្ពញ្ញុតញ្ញាណេន មហាជនំ ឱលោកេសិ។ អមនុស្សាបិ តំ វន្ទន្តីតិ អមនុស្សាបិ តំ ‘‘សព្ពញ្ញុតញ្ញាណេន មហាជនំ ឱលោកេសី’’តិ វត្វា វន្ទន្តិ។ សុតំ នេតំ អភិណ្ហសោតិ ឯតំ អម្ហេហិ អភិក្ខណំ សុតំ។ ជិនំ វន្ទថ គោតមំ, ជិនំ វន្ទាម គោតមន្តិ អម្ហេហិ បុដ្ឋា ជិនំ វន្ទាម គោតមន្តិ វទន្តិ។
Itoti sineruto vā tesaṃ nisinnaṭṭhānato vā. Janoti ayaṃ mahājano. Ekanāmāti indanāmena ekanāmā. Sabbesaṃ kira tesaṃ sakkassa devarañño nāmameva nāmamakaṃsu. Asīti dasa eko cāti ekanavutijanā. Indanāmāti indoti evaṃnāmā. Buddhaṃ ādiccabandhunanti kilesaniddāpagamanenāpi buddhaṃ. Ādiccena samānagottatāyapi ādiccabandhunaṃ. Kusalena samekkhasīti anavajjena nipuṇena vā sabbaññutaññāṇena mahājanaṃ olokesi. Amanussāpi taṃ vandantīti amanussāpi taṃ ‘‘sabbaññutaññāṇena mahājanaṃ olokesī’’ti vatvā vandanti. Sutaṃ netaṃ abhiṇhasoti etaṃ amhehi abhikkhaṇaṃ sutaṃ. Jinaṃ vandatha gotamaṃ, jinaṃ vandāma gotamanti amhehi puṭṭhā jinaṃ vandāma gotamanti vadanti.
២៧៩. យេន បេតា បវុច្ចន្តីតិ បេតា នាម កាលង្កតា, តេ យេន ទិសាភាគេន នីហរិយន្តូតិ វុច្ចន្តិ។ បិសុណា បិដ្ឋិមំសិកាតិ បិសុណាវាចា ចេវ បិដ្ឋិមំសំ ខាទន្តា វិយ បរម្មុខា គរហកា ច។ ឯតេ ច យេន នីហរិយន្តូតិ វុច្ចន្តិ, សព្ពេបិ ហេតេ ទក្ខិណទ្វារេន នីហរិត្វា ទក្ខិណតោ នគរស្ស ឌយ្ហន្តុ វា ឆិជ្ជន្តុ វា ហញ្ញន្តុ វាតិ ឯវំ វុច្ចន្តិ។ ឥតោ សា ទក្ខិណា ទិសាតិ យេន ទិសាភាគេន តេ បេតា ច បិសុណាទិកា ច នីហរិយន្តូតិ វុច្ចន្តិ, ឥតោ សា ទក្ខិណា ទិសា។ ឥតោតិ សិនេរុតោ វា តេសំ និសិន្នដ្ឋានតោ វា។ កុម្ភណ្ឌានន្តិ តេ កិរ ទេវា មហោទរា ហោន្តិ, រហស្សង្គម្បិ ច នេសំ កុម្ភោ វិយ មហន្តំ ហោតិ។ តស្មា កុម្ភណ្ឌាតិ វុច្ចន្តិ។
279.Yenapetā pavuccantīti petā nāma kālaṅkatā, te yena disābhāgena nīhariyantūti vuccanti. Pisuṇā piṭṭhimaṃsikāti pisuṇāvācā ceva piṭṭhimaṃsaṃ khādantā viya parammukhā garahakā ca. Ete ca yena nīhariyantūti vuccanti, sabbepi hete dakkhiṇadvārena nīharitvā dakkhiṇato nagarassa ḍayhantu vā chijjantu vā haññantu vāti evaṃ vuccanti. Ito sā dakkhiṇā disāti yena disābhāgena te petā ca pisuṇādikā ca nīhariyantūti vuccanti, ito sā dakkhiṇā disā. Itoti sineruto vā tesaṃ nisinnaṭṭhānato vā. Kumbhaṇḍānanti te kira devā mahodarā honti, rahassaṅgampi ca nesaṃ kumbho viya mahantaṃ hoti. Tasmā kumbhaṇḍāti vuccanti.
២៨០. យត្ថ ចោគ្គច្ឆតិ សូរិយោតិ យស្មិំ ទិសាភាគេ សូរិយោ អត្ថំ គច្ឆតិ។
280.Yattha coggacchati sūriyoti yasmiṃ disābhāge sūriyo atthaṃ gacchati.
២៨១. យេនាតិ យេន ទិសាភាគេន។ មហានេរូតិ មហាសិនេរុ បព្ពតរាជា។ សុទស្សនោតិ សោវណ្ណមយត្តា សុន្ទរទស្សនោ។ សិនេរុស្ស ហិ បាចីនបស្សំ រជតមយំ, ទក្ខិណបស្សំ មណិមយំ , បច្ឆិមបស្សំ ផលិកមយំ, ឧត្តរបស្សំ សោវណ្ណមយំ, តំ មនុញ្ញទស្សនំ ហោតិ។ តស្មា យេន ទិសាភាគេន សិនេរុ សុទស្សនោតិ អយមេត្ថត្ថោ។ មនុស្សា តត្ថ ជាយន្តីតិ តត្ថ ឧត្តរកុរុម្ហិ មនុស្សា ជាយន្តិ។ អមមាតិ វត្ថាភរណបានភោជនាទីសុបិ មមត្តវិរហិតា។ អបរិគ្គហាតិ ឥត្ថិបរិគ្គហេន អបរិគ្គហា។ តេសំ កិរ ‘‘អយំ មយ្ហំ ភរិយា’’តិ មមត្តំ ន ហោតិ, មាតរំ វា ភគិនិំ វា ទិស្វា ឆន្ទរាគោ នុប្បជ្ជតិ។
281.Yenāti yena disābhāgena. Mahānerūti mahāsineru pabbatarājā. Sudassanoti sovaṇṇamayattā sundaradassano. Sinerussa hi pācīnapassaṃ rajatamayaṃ, dakkhiṇapassaṃ maṇimayaṃ , pacchimapassaṃ phalikamayaṃ, uttarapassaṃ sovaṇṇamayaṃ, taṃ manuññadassanaṃ hoti. Tasmā yena disābhāgena sineru sudassanoti ayametthattho. Manussā tattha jāyantīti tattha uttarakurumhi manussā jāyanti. Amamāti vatthābharaṇapānabhojanādīsupi mamattavirahitā. Apariggahāti itthipariggahena apariggahā. Tesaṃ kira ‘‘ayaṃ mayhaṃ bhariyā’’ti mamattaṃ na hoti, mātaraṃ vā bhaginiṃ vā disvā chandarāgo nuppajjati.
នបិ នីយន្តិ នង្គលាតិ នង្គលានិបិ តត្ថ ‘‘កសិកម្មំ ករិស្សាមា’’តិ ន ខេត្តំ នីយន្តិ។ អកដ្ឋបាកិមន្តិ អកដ្ឋេ ភូមិភាគេ អរញ្ញេ សយមេវ ជាតំ។ តណ្ឌុលប្ផលន្តិ តណ្ឌុលាវ តស្ស ផលំ ហោតិ។
Napi nīyanti naṅgalāti naṅgalānipi tattha ‘‘kasikammaṃ karissāmā’’ti na khettaṃ nīyanti. Akaṭṭhapākimanti akaṭṭhe bhūmibhāge araññe sayameva jātaṃ. Taṇḍulapphalanti taṇḍulāva tassa phalaṃ hoti.
តុណ្ឌិកីរេ បចិត្វានាតិ ឧក្ខលិយំ អាកិរិត្វា និទ្ធុមង្គារេន អគ្គិនា បចិត្វា។ តត្ថ កិរ ជោតិកបាសាណា នាម ហោន្តិ។ អថ ខោ តេ តយោ បាសាណេ ឋបេត្វា តំ ឧក្ខលិំ អារោបេន្តិ។ បាសាណេហិ តេជោ សមុដ្ឋហិត្វា តំ បចតិ។ តតោ ភុញ្ជន្តិ ភោជនន្តិ តតោ ឧក្ខលិតោ ភោជនមេវ ភុញ្ជន្តិ, អញ្ញោ សូបោ វា ព្យញ្ជនំ វា ន ហោតិ, ភុញ្ជន្តានំ ចិត្តានុកូលោយេវស្ស រសោ ហោតិ។ តេ តំ ឋានំ សម្បត្តានំ ទេន្តិយេវ, មច្ឆរិយចិត្តំ នាម ន ហោតិ។ ពុទ្ធបច្ចេកពុទ្ធាទយោបិ មហិទ្ធិកា តត្ថ គន្ត្វា បិណ្ឌបាតំ គណ្ហន្តិ។
Tuṇḍikīre pacitvānāti ukkhaliyaṃ ākiritvā niddhumaṅgārena agginā pacitvā. Tattha kira jotikapāsāṇā nāma honti. Atha kho te tayo pāsāṇe ṭhapetvā taṃ ukkhaliṃ āropenti. Pāsāṇehi tejo samuṭṭhahitvā taṃ pacati. Tato bhuñjanti bhojananti tato ukkhalito bhojanameva bhuñjanti, añño sūpo vā byañjanaṃ vā na hoti, bhuñjantānaṃ cittānukūloyevassa raso hoti. Te taṃ ṭhānaṃ sampattānaṃ dentiyeva, macchariyacittaṃ nāma na hoti. Buddhapaccekabuddhādayopi mahiddhikā tattha gantvā piṇḍapātaṃ gaṇhanti.
គាវិំ ឯកខុរំ កត្វាតិ គាវិំ គហេត្វា ឯកខុរំ វាហនមេវ កត្វា។ តំ អភិរុយ្ហ វេស្សវណស្ស បរិចារកា យក្ខា។ អនុយន្តិ ទិសោទិសន្តិ តាយ តាយ ទិសាយ ចរន្តិ។ បសុំ ឯកខុរំ កត្វាតិ ឋបេត្វា គាវិំ អវសេសចតុប្បទជាតិកំ បសុំ ឯកខុរំ វាហនមេវ កត្វា ទិសោទិសំ អនុយន្តិ។
Gāviṃekakhuraṃ katvāti gāviṃ gahetvā ekakhuraṃ vāhanameva katvā. Taṃ abhiruyha vessavaṇassa paricārakā yakkhā. Anuyanti disodisanti tāya tāya disāya caranti. Pasuṃ ekakhuraṃ katvāti ṭhapetvā gāviṃ avasesacatuppadajātikaṃ pasuṃ ekakhuraṃ vāhanameva katvā disodisaṃ anuyanti.
ឥត្ថិំ វា វាហនំ កត្វាតិ យេភុយ្យេន គព្ភិនិំ មាតុគាមំ វាហនំ ករិត្វា។ តស្សា បិដ្ឋិយា និសីទិត្វា ចរន្តិ។ តស្សា កិរ បិដ្ឋិ ឱនមិតុំ សហតិ។ ឥតរា បន ឥត្ថិយោ យានេ យោជេន្តិ។ បុរិសំ វាហនំ កត្វាតិ បុរិសេ គហេត្វា យានេ យោជេន្តិ។ គណ្ហន្តា ច សម្មាទិដ្ឋិកេ គហេតុំ ន សក្កោន្តិ។ យេភុយ្យេន បច្ចន្តិមមិលក្ខុវាសិកេ គណ្ហន្តិ។ អញ្ញតរោ កិរេត្ថ ជានបទោ ឯកស្ស ថេរស្ស សមីបេ និសីទិត្វា និទ្ទាយតិ, ថេរោ ‘‘ឧបាសក អតិវិយ និទ្ទាយសី’’តិ បុច្ឆិ។ ‘‘អជ្ជ, ភន្តេ, សព្ពរត្តិំ វេស្សវណទាសេហិ កិលមិតោម្ហី’’តិ អាហ។
Itthiṃ vā vāhanaṃ katvāti yebhuyyena gabbhiniṃ mātugāmaṃ vāhanaṃ karitvā. Tassā piṭṭhiyā nisīditvā caranti. Tassā kira piṭṭhi onamituṃ sahati. Itarā pana itthiyo yāne yojenti. Purisaṃ vāhanaṃ katvāti purise gahetvā yāne yojenti. Gaṇhantā ca sammādiṭṭhike gahetuṃ na sakkonti. Yebhuyyena paccantimamilakkhuvāsike gaṇhanti. Aññataro kirettha jānapado ekassa therassa samīpe nisīditvā niddāyati, thero ‘‘upāsaka ativiya niddāyasī’’ti pucchi. ‘‘Ajja, bhante, sabbarattiṃ vessavaṇadāsehi kilamitomhī’’ti āha.
កុមារិំ វាហនំ កត្វាតិ កុមារិយោ គហេត្វា ឯកខុរំ វាហនំ កត្វា រថេ យោជេន្តិ។ កុមារវាហនេបិ ឯសេវ នយោ។ បចារា តស្ស រាជិនោតិ តស្ស រញ្ញោ បរិចារិកា។ ហត្ថិយានំ អស្សយានន្តិ ន កេវលំ គោយានាទីនិយេវ, ហត្ថិអស្សយានាទីនិបិ អភិរុហិត្វា វិចរន្តិ។ ទិព្ពំ យានន្តិ អញ្ញម្បិ នេសំ ពហុវិធំ ទិព្ពយានំ ឧបដ្ឋិតមេវ ហោតិ, ឯតានិ តាវ នេសំ ឧបកប្បនយានានិ។ តេ បន បាសាទេ វរសយនម្ហិ និបន្នាបិ បីឋសិវិកាទីសុ ច និសិន្នាបិ វិចរន្តិ។ តេន វុត្តំ ‘‘បាសាទា សិវិកា ចេវា’’តិ។ មហារាជស្ស យសស្សិនោតិ ឯវំ អានុភាវសម្បន្នស្ស យសស្សិនោ មហារាជស្ស ឯតានិ យានានិ និព្ពត្តន្តិ។
Kumāriṃ vāhanaṃ katvāti kumāriyo gahetvā ekakhuraṃ vāhanaṃ katvā rathe yojenti. Kumāravāhanepi eseva nayo. Pacārā tassa rājinoti tassa rañño paricārikā. Hatthiyānaṃ assayānanti na kevalaṃ goyānādīniyeva, hatthiassayānādīnipi abhiruhitvā vicaranti. Dibbaṃ yānanti aññampi nesaṃ bahuvidhaṃ dibbayānaṃ upaṭṭhitameva hoti, etāni tāva nesaṃ upakappanayānāni. Te pana pāsāde varasayanamhi nipannāpi pīṭhasivikādīsu ca nisinnāpi vicaranti. Tena vuttaṃ ‘‘pāsādā sivikā cevā’’ti. Mahārājassa yasassinoti evaṃ ānubhāvasampannassa yasassino mahārājassa etāni yānāni nibbattanti.
តស្ស ច នគរា អហុ អន្តលិក្ខេ សុមាបិតាតិ តស្ស រញ្ញោ អាកាសេ សុដ្ឋុ មាបិតា ឯតេ អាដានាដាទិកា នគរា អហេសុំ, នគរានិ ភវិំសូតិ អត្ថោ។ ឯកញ្ហិស្ស នគរំ អាដានាដា នាម អាសិ, ឯកំ កុសិនាដា នាម, ឯកំ បរកុសិនាដា នាម, ឯកំ នាដសូរិយា នាម, ឯកំ បរកុសិដនាដា នាម។
Tassaca nagarā ahu antalikkhe sumāpitāti tassa rañño ākāse suṭṭhu māpitā ete āṭānāṭādikā nagarā ahesuṃ, nagarāni bhaviṃsūti attho. Ekañhissa nagaraṃ āṭānāṭā nāma āsi, ekaṃ kusināṭā nāma, ekaṃ parakusināṭā nāma, ekaṃ nāṭasūriyā nāma, ekaṃ parakusiṭanāṭā nāma.
ឧត្តរេន កសិវន្តោតិ តស្មិំ ឋត្វា ឧជុំ ឧត្តរទិសាយ កសិវន្តោ នាម អញ្ញំ នគរំ។ ជនោឃមបរេន ចាតិ ឯតស្ស អបរភាគេ ជនោឃំ នាម អញ្ញំ នគរំ។ នវនវតិយោតិ អញ្ញម្បិ នវនវតិយោ នាម ឯកំ នគរំ។ អបរំ អម្ពរអម្ពរវតិយោ នាម។ អាឡកមន្ទាតិ អបរម្បិ អាឡកមន្ទា នាម រាជធានី។
Uttarena kasivantoti tasmiṃ ṭhatvā ujuṃ uttaradisāya kasivanto nāma aññaṃ nagaraṃ. Janoghamaparena cāti etassa aparabhāge janoghaṃ nāma aññaṃ nagaraṃ. Navanavatiyoti aññampi navanavatiyo nāma ekaṃ nagaraṃ. Aparaṃ ambaraambaravatiyo nāma. Āḷakamandāti aparampi āḷakamandā nāma rājadhānī.
តស្មា កុវេរោ មហារាជាតិ អយំ កិរ អនុប្បន្នេ ពុទ្ធេ កុវេរោ នាម ព្រាហ្មណោ ហុត្វា ឧច្ឆុវប្បំ ការេត្វា សត្ត យន្តានិ យោជេសិ។ ឯកិស្សាយ យន្តសាលាយ ឧដ្ឋិតំ អាយំ អាគតាគតស្ស មហាជនស្ស ទត្វា បុញ្ញំ អកាសិ។ អវសេសសាលាហិ តត្ថេវ ពហុតរោ អាយោ ឧដ្ឋាសិ, សោ តេន បសីទិត្វា អវសេសសាលាសុបិ ឧប្បជ្ជនកំ គហេត្វា វីសតិ វស្សសហស្សានិ ទានំ អទាសិ។ សោ កាលំ កត្វា ចាតុមហារាជិកេសុ កុវេរោ នាម ទេវបុត្តោ ជាតោ។ អបរភាគេ វិសាណាយ រាជធានិយា រជ្ជំ ការេសិ។ តតោ បដ្ឋាយ វេស្សវណោតិ វុច្ចតិ។
Tasmākuvero mahārājāti ayaṃ kira anuppanne buddhe kuvero nāma brāhmaṇo hutvā ucchuvappaṃ kāretvā satta yantāni yojesi. Ekissāya yantasālāya uṭṭhitaṃ āyaṃ āgatāgatassa mahājanassa datvā puññaṃ akāsi. Avasesasālāhi tattheva bahutaro āyo uṭṭhāsi, so tena pasīditvā avasesasālāsupi uppajjanakaṃ gahetvā vīsati vassasahassāni dānaṃ adāsi. So kālaṃ katvā cātumahārājikesu kuvero nāma devaputto jāto. Aparabhāge visāṇāya rājadhāniyā rajjaṃ kāresi. Tato paṭṭhāya vessavaṇoti vuccati.
បច្ចេសន្តោ បកាសេន្តីតិ បដិឯសន្តោ វិសុំ វិសុំ អត្ថេ ឧបបរិក្ខមានា អនុសាសមានា អញ្ញេ ទ្វាទស យក្ខរដ្ឋិកា បកាសេន្តិ។ តេ កិរ យក្ខរដ្ឋិកា សាសនំ គហេត្វា ទ្វាទសន្នំ យក្ខទោវារិកានំ និវេទេន្តិ។ យក្ខទោវារិកា តំ សាសនំ មហារាជស្ស និវេទេន្តិ។ ឥទានិ តេសំ យក្ខរដ្ឋិកានំ នាមំ ទស្សេន្តោ តតោលាតិអាទិមាហ។ តេសុ កិរ ឯកោ តតោលា នាម, ឯកោ តត្តលា នាម, ឯកោ តតោតលា នាម, ឯកោ ឱជសិ នាម, ឯកោ តេជសិ នាម, ឯកោ តតោជសី នាម។ សូរោ រាជាតិ ឯកោ សូរោ នាម, ឯកោ រាជា នាម, ឯកោ សូរោរាជា នាម, អរិដ្ឋោ នេមីតិ ឯកោ អរិដ្ឋោ នាម, ឯកោ នេមិ នាម, ឯកោ អរិដ្ឋនេមិ នាម។
Paccesanto pakāsentīti paṭiesanto visuṃ visuṃ atthe upaparikkhamānā anusāsamānā aññe dvādasa yakkharaṭṭhikā pakāsenti. Te kira yakkharaṭṭhikā sāsanaṃ gahetvā dvādasannaṃ yakkhadovārikānaṃ nivedenti. Yakkhadovārikā taṃ sāsanaṃ mahārājassa nivedenti. Idāni tesaṃ yakkharaṭṭhikānaṃ nāmaṃ dassento tatolātiādimāha. Tesu kira eko tatolā nāma, eko tattalā nāma, eko tatotalā nāma, eko ojasi nāma, eko tejasi nāma, eko tatojasī nāma. Sūro rājāti eko sūro nāma, eko rājā nāma, eko sūrorājā nāma, ariṭṭho nemīti eko ariṭṭho nāma, eko nemi nāma, eko ariṭṭhanemi nāma.
រហទោបិ តត្ថ ធរណី នាមាតិ តត្ថ បនេកោ នាមេន ធរណី នាម ឧទករហទោ អត្ថិ, បណ្ណាសយោជនា មហាបោក្ខរណី អត្ថីតិ វុត្តំ ហោតិ។ យតោ មេឃា បវស្សន្តីតិ យតោ បោក្ខរណិតោ ឧទកំ គហេត្វា មេឃា បវស្សន្តិ។ វស្សា យតោ បតាយន្តីតិ យតោ វុដ្ឋិយោ អវត្ថរមានា និគច្ឆន្តិ។ មេឃេសុ កិរ ឧដ្ឋិតេសុ តតោ បោក្ខរណិតោ បុរាណឧទកំ ភស្សតិ។ ឧបរិ មេឃោ ឧដ្ឋហិត្វា តំ បោក្ខរណិំ នវោទកេន បូរេតិ។ បុរាណោទកំ ហេដ្ឋិមំ ហុត្វា និក្ខមតិ។ បរិបុណ្ណាយ បោក្ខរណិយា វលាហកា វិគច្ឆន្តិ។ សភាបីតិ សភា។ តស្សា កិរ បោក្ខរណិយា តីរេ សាលវតិយា នាម លតាយ បរិក្ខិត្តោ ទ្វាទសយោជនិកោ រតនមណ្ឌបោ អត្ថិ, តំ សន្ធាយេតំ វុត្តំ។
Rahadopitattha dharaṇī nāmāti tattha paneko nāmena dharaṇī nāma udakarahado atthi, paṇṇāsayojanā mahāpokkharaṇī atthīti vuttaṃ hoti. Yato meghā pavassantīti yato pokkharaṇito udakaṃ gahetvā meghā pavassanti. Vassā yato patāyantīti yato vuṭṭhiyo avattharamānā nigacchanti. Meghesu kira uṭṭhitesu tato pokkharaṇito purāṇaudakaṃ bhassati. Upari megho uṭṭhahitvā taṃ pokkharaṇiṃ navodakena pūreti. Purāṇodakaṃ heṭṭhimaṃ hutvā nikkhamati. Paripuṇṇāya pokkharaṇiyā valāhakā vigacchanti. Sabhāpīti sabhā. Tassā kira pokkharaṇiyā tīre sālavatiyā nāma latāya parikkhitto dvādasayojaniko ratanamaṇḍapo atthi, taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
បយិរុបាសន្តីតិ និសីទន្តិ។ តត្ថ និច្ចផលា រុក្ខាតិ តស្មិំ ឋានេ តំ មណ្ឌបំ បរិវារេត្វា សទា ផលិតា អម្ពជម្ពុអាទយោ រុក្ខា និច្ចបុប្ផិតា ច ចម្បកមាលាទយោតិ ទស្សេតិ។ នានាទិជគណាយុតាតិ វិវិធបក្ខិសង្ឃសមាកុលា។ មយូរកោញ្ចាភិរុទាតិ មយូរេហិ កោញ្ចសកុណេហិ ច អភិរុទា ឧបគីតា។
Payirupāsantīti nisīdanti. Tattha niccaphalā rukkhāti tasmiṃ ṭhāne taṃ maṇḍapaṃ parivāretvā sadā phalitā ambajambuādayo rukkhā niccapupphitā ca campakamālādayoti dasseti. Nānādijagaṇāyutāti vividhapakkhisaṅghasamākulā. Mayūrakoñcābhirudāti mayūrehi koñcasakuṇehi ca abhirudā upagītā.
ជីវញ្ជីវកសទ្ទេត្ថាតិ ‘‘ជីវ ជីវា’’តិ ឯវំ វិរវន្តានំ ជីវញ្ជីវកសកុណានម្បិ ឯត្ថ សទ្ទោ អត្ថិ។ ឱដ្ឋវចិត្តកាតិ ‘‘ឧដ្ឋេហិ, ចិត្ត, ឧដ្ឋេហិ ចិត្តា’’តិ ឯវំ វស្សមានា ឧដ្ឋវចិត្តកសកុណាបិ តត្ថ វិចរន្តិ។ កុក្កុដកាតិ វនកុក្កុដកា។ កុឡីរកាតិ សុវណ្ណកក្កដកា។ វនេតិ បទុមវនេ។ បោក្ខរសាតកាតិ បោក្ខរសាតកា នាម សកុណា។
Jīvañjīvakasaddetthāti ‘‘jīva jīvā’’ti evaṃ viravantānaṃ jīvañjīvakasakuṇānampi ettha saddo atthi. Oṭṭhavacittakāti ‘‘uṭṭhehi, citta, uṭṭhehi cittā’’ti evaṃ vassamānā uṭṭhavacittakasakuṇāpi tattha vicaranti. Kukkuṭakāti vanakukkuṭakā. Kuḷīrakāti suvaṇṇakakkaṭakā. Vaneti padumavane. Pokkharasātakāti pokkharasātakā nāma sakuṇā.
សុកសាឡិកសទ្ទេត្ថាតិ សុកានញ្ច សាឡិកានញ្ច សទ្ទោ ឯត្ថ។ ទណ្ឌមាណវកានិ ចាតិ មនុស្សមុខសកុណា។ តេ កិរ ទ្វីហិ ហត្ថេហិ សុវណ្ណទណ្ឌំ គហេត្វា ឯកំ បោក្ខរបត្តំ អក្កមិត្វា អនន្តរេ បោក្ខរបត្តេ សុវណ្ណទណ្ឌំ និក្ខិបន្តា វិចរន្តិ។ សោភតិ សព្ពកាលំ សាតិ សា បោក្ខរណី សព្ពកាលំ សោភតិ។ កុវេរនឡិនីតិ កុវេរស្ស នឡិនី បទុមសរភូតា, សា ធរណី នាម បោក្ខរណី សទា និរន្តរំ សោភតិ។
Sukasāḷikasaddetthāti sukānañca sāḷikānañca saddo ettha. Daṇḍamāṇavakāni cāti manussamukhasakuṇā. Te kira dvīhi hatthehi suvaṇṇadaṇḍaṃ gahetvā ekaṃ pokkharapattaṃ akkamitvā anantare pokkharapatte suvaṇṇadaṇḍaṃ nikkhipantā vicaranti. Sobhati sabbakālaṃ sāti sā pokkharaṇī sabbakālaṃ sobhati. Kuveranaḷinīti kuverassa naḷinī padumasarabhūtā, sā dharaṇī nāma pokkharaṇī sadā nirantaraṃ sobhati.
២៨២. យស្ស កស្សចីតិ ឥទំ វេស្សវណោ អាដានាដិយំ រក្ខំ និដ្ឋបេត្វា តស្សា បរិកម្មំ ទស្សេន្តោ អាហ។ តត្ថ សុគ្គហិតាតិ អត្ថញ្ច ព្យញ្ជនញ្ច បរិសោធេត្វា សុដ្ឋុ ឧគ្គហិតា។ សមត្តា បរិយាបុតាតិ បទព្យញ្ជនានិ អហាបេត្វា បរិបុណ្ណំ ឧគ្គហិតា។ អត្ថម្បិ បាឡិម្បិ វិសំវាទេត្វា សព្ពសោ វា បន អប្បគុណំ កត្វា ភណន្តស្ស ហិ បរិត្តំ តេជវន្តំ ន ហោតិ, សព្ពសោ បគុណំ កត្វា ភណន្តស្សេវ តេជវន្តំ ហោតិ។ លាភហេតុ ឧគ្គហេត្វា ភណន្តស្សាបិ អត្ថំ ន សាធេតិ, និស្សរណបក្ខេ ឋត្វា មេត្តំ បុរេចារិកំ កត្វា ភណន្តស្សេវ អត្ថាយ ហោតីតិ ទស្សេតិ។ យក្ខបចារោតិ យក្ខបរិចារកោ។
282.Yassa kassacīti idaṃ vessavaṇo āṭānāṭiyaṃ rakkhaṃ niṭṭhapetvā tassā parikammaṃ dassento āha. Tattha suggahitāti atthañca byañjanañca parisodhetvā suṭṭhu uggahitā. Samattā pariyāputāti padabyañjanāni ahāpetvā paripuṇṇaṃ uggahitā. Atthampi pāḷimpi visaṃvādetvā sabbaso vā pana appaguṇaṃ katvā bhaṇantassa hi parittaṃ tejavantaṃ na hoti, sabbaso paguṇaṃ katvā bhaṇantasseva tejavantaṃ hoti. Lābhahetu uggahetvā bhaṇantassāpi atthaṃ na sādheti, nissaraṇapakkhe ṭhatvā mettaṃ purecārikaṃ katvā bhaṇantasseva atthāya hotīti dasseti. Yakkhapacāroti yakkhaparicārako.
វត្ថុំ វាតិ ឃរវត្ថុំ វា។ វាសំ វាតិ តត្ថ និពទ្ធវាសំ វា។ សមិតិន្តិ សមាគមំ។ អនាវយ្ហន្តិ ន អាវាហយុត្តំ។ អវិវយ្ហន្តិ ន វិវាហយុត្តំ។ តេន សហ អាវាហវិវាហំ ន ករេយ្យុន្តិ អត្ថោ។ អត្តាហិបិ បរិបុណ្ណាហីតិ ‘‘កឡារក្ខិ កឡារទន្តា’’តិ ឯវំ ឯតេសំ អត្តភាវំ ឧបនេត្វា វុត្តាហិ បរិបុណ្ណព្យញ្ជនាហិ បរិភាសាហិ បរិភាសេយ្យុំ យក្ខអក្កោសេហិ នាម អក្កោសេយ្យុន្តិ អត្ថោ។ រិត្តម្បិស្ស បត្តន្តិ ភិក្ខូនំ បត្តសទិសមេវ លោហបត្តំ ហោតិ។ តំ សីសេ និក្កុជ្ជិតំ យាវ គលវាដកា ភស្សតិ។ អថ នំ មជ្ឈេ អយោខីលេន អាកោដេន្តិ។
Vatthuṃ vāti gharavatthuṃ vā. Vāsaṃ vāti tattha nibaddhavāsaṃ vā. Samitinti samāgamaṃ. Anāvayhanti na āvāhayuttaṃ. Avivayhanti na vivāhayuttaṃ. Tena saha āvāhavivāhaṃ na kareyyunti attho. Attāhipi paripuṇṇāhīti ‘‘kaḷārakkhi kaḷāradantā’’ti evaṃ etesaṃ attabhāvaṃ upanetvā vuttāhi paripuṇṇabyañjanāhi paribhāsāhi paribhāseyyuṃ yakkhaakkosehi nāma akkoseyyunti attho. Rittampissa pattanti bhikkhūnaṃ pattasadisameva lohapattaṃ hoti. Taṃ sīse nikkujjitaṃ yāva galavāṭakā bhassati. Atha naṃ majjhe ayokhīlena ākoṭenti.
ចណ្ឌាតិ កោធនា។ រុទ្ធាតិ វិរុទ្ធា។ រភសាតិ ករណុត្តរិយា។ នេវ មហារាជានំ អាទិយន្តីតិ វចនំ ន គណ្ហន្តិ, អាណំ ន ករោន្តិ។ មហារាជានំ បុរិសកានន្តិ អដ្ឋវីសតិយក្ខសេនាបតីនំ។ បុរិសកានន្តិ យក្ខសេនាបតីនំ យេ មនស្សា តេសំ។ អវរុទ្ធា នាមាតិ បច្ចាមិត្តា វេរិនោ។ ឧជ្ឈាបេតព្ពន្តិ បរិត្តំ វត្វា អមនុស្សេ បដិក្កមាបេតុំ អសក្កោន្តេន ឯតេសំ យក្ខានំ ឧជ្ឈាបេតព្ពំ, ឯតេ ជានាបេតព្ពាតិ អត្ថោ។
Caṇḍāti kodhanā. Ruddhāti viruddhā. Rabhasāti karaṇuttariyā. Neva mahārājānaṃ ādiyantīti vacanaṃ na gaṇhanti, āṇaṃ na karonti. Mahārājānaṃ purisakānanti aṭṭhavīsatiyakkhasenāpatīnaṃ. Purisakānanti yakkhasenāpatīnaṃ ye manassā tesaṃ. Avaruddhā nāmāti paccāmittā verino. Ujjhāpetabbanti parittaṃ vatvā amanusse paṭikkamāpetuṃ asakkontena etesaṃ yakkhānaṃ ujjhāpetabbaṃ, ete jānāpetabbāti attho.
បរិត្តបរិកម្មកថា
Parittaparikammakathā
ឥធ បន ឋត្វា បរិត្តស្ស បរិកម្មំ កថេតព្ពំ។ បឋមមេវ ហិ អាដានាដិយសុត្តំ ន ភណិតព្ពំ, មេត្តសុត្តំ ធជគ្គសុត្តំ រតនសុត្តន្តិ ឥមានិ សត្តាហំ ភណិតព្ពានិ។ សចេ មុញ្ចតិ, សុន្ទរំ។ នោ ចេ មុញ្ចតិ, អាដានាដិយសុត្តំ ភណិតព្ពំ, តំ ភណន្តេន ភិក្ខុនា បិដ្ឋំ វា មំសំ វា ន ខាទិតព្ពំ, សុសានេ ន វសិតព្ពំ។ កស្មា? អមនុស្សា ឱកាសំ លភន្តិ។ បរិត្តករណដ្ឋានំ ហរិតុបលិត្តំ ការេត្វា តត្ថ បរិសុទ្ធំ អាសនំ បញ្ញបេត្វា និសីទិតព្ពំ។
Idha pana ṭhatvā parittassa parikammaṃ kathetabbaṃ. Paṭhamameva hi āṭānāṭiyasuttaṃ na bhaṇitabbaṃ, mettasuttaṃ dhajaggasuttaṃ ratanasuttanti imāni sattāhaṃ bhaṇitabbāni. Sace muñcati, sundaraṃ. No ce muñcati, āṭānāṭiyasuttaṃ bhaṇitabbaṃ, taṃ bhaṇantena bhikkhunā piṭṭhaṃ vā maṃsaṃ vā na khāditabbaṃ, susāne na vasitabbaṃ. Kasmā? Amanussā okāsaṃ labhanti. Parittakaraṇaṭṭhānaṃ haritupalittaṃ kāretvā tattha parisuddhaṃ āsanaṃ paññapetvā nisīditabbaṃ.
បរិត្តការកោ ភិក្ខុ វិហារតោ ឃរំ នេន្តេហិ ផលកាវុធេហិ បរិវារេត្វា នេតព្ពោ។ អព្ភោកាសេ និសីទិត្វា ន វត្តព្ពំ, ទ្វារវាតបានានិ បិទហិត្វា និសិន្នេន អាវុធហត្ថេហិ សំបរិវារិតេន មេត្តចិត្តំ បុរេចារិកំ កត្វា វត្តព្ពំ។ បឋមំ សិក្ខាបទានិ គាហាបេត្វា សីលេ បតិដ្ឋិតស្ស បរិត្តំ កាតព្ពំ។ ឯវម្បិ មោចេតុំ អសក្កោន្តេន វិហារំ អានេត្វា ចេតិយង្គណេ និបជ្ជាបេត្វា អាសនបូជំ ការេត្វា ទីបេ ជាលាបេត្វា ចេតិយង្គណំ សម្មជ្ជិត្វា មង្គលកថា វត្តព្ពា។ សព្ពសន្និបាតោ ឃោសេតព្ពោ។ វិហារស្ស ឧបវនេ ជេដ្ឋករុក្ខោ នាម ហោតិ, តត្ថ ភិក្ខុសង្ឃោ តុម្ហាកំ អាគមនំ បដិមានេតីតិ បហិណិតព្ពំ។ សព្ពសន្និបាតដ្ឋានេ អនាគន្តុំ នាម ន លព្ភតិ។ តតោ អមនុស្សគហិតកោ ‘‘ត្វំ កោ នាមា’’តិ បុច្ឆិតព្ពោ។ នាមេ កថិតេ នាមេនេវ អាលបិតព្ពោ។ ឥត្ថន្នាម តុយ្ហំ មាលាគន្ធាទីសុ បត្តិ អាសនបូជាយ បត្តិ បិណ្ឌបាតេ បត្តិ, ភិក្ខុសង្ឃេន តុយ្ហំ បណ្ណាការត្ថាយ មហាមង្គលកថា វុត្តា, ភិក្ខុសង្ឃេ គារវេន ឯតំ មុញ្ចាហីតិ មោចេតព្ពោ។ សចេ ន មុញ្ចតិ, ទេវតានំ អារោចេតព្ពំ ‘‘តុម្ហេ ជានាថ, អយំ អមនុស្សោ អម្ហាកំ វចនំ ន ករោតិ, មយំ ពុទ្ធអាណំ ករិស្សាមា’’តិ បរិត្តំ កាតព្ពំ។ ឯតំ តាវ គិហីនំ បរិកម្មំ។ សចេ បន ភិក្ខុ អមនុស្សេន គហិតោ ហោតិ, អាសនានិ ធោវិត្វា សព្ពសន្និបាតំ ឃោសាបេត្វា គន្ធមាលាទីសុ បត្តិំ ទត្វា បរិត្តំ ភណិតព្ពំ។ ឥទំ ភិក្ខូនំ បរិកម្មំ។
Parittakārako bhikkhu vihārato gharaṃ nentehi phalakāvudhehi parivāretvā netabbo. Abbhokāse nisīditvā na vattabbaṃ, dvāravātapānāni pidahitvā nisinnena āvudhahatthehi saṃparivāritena mettacittaṃ purecārikaṃ katvā vattabbaṃ. Paṭhamaṃ sikkhāpadāni gāhāpetvā sīle patiṭṭhitassa parittaṃ kātabbaṃ. Evampi mocetuṃ asakkontena vihāraṃ ānetvā cetiyaṅgaṇe nipajjāpetvā āsanapūjaṃ kāretvā dīpe jālāpetvā cetiyaṅgaṇaṃ sammajjitvā maṅgalakathā vattabbā. Sabbasannipāto ghosetabbo. Vihārassa upavane jeṭṭhakarukkho nāma hoti, tattha bhikkhusaṅgho tumhākaṃ āgamanaṃ paṭimānetīti pahiṇitabbaṃ. Sabbasannipātaṭṭhāne anāgantuṃ nāma na labbhati. Tato amanussagahitako ‘‘tvaṃ ko nāmā’’ti pucchitabbo. Nāme kathite nāmeneva ālapitabbo. Itthannāma tuyhaṃ mālāgandhādīsu patti āsanapūjāya patti piṇḍapāte patti, bhikkhusaṅghena tuyhaṃ paṇṇākāratthāya mahāmaṅgalakathā vuttā, bhikkhusaṅghe gāravena etaṃ muñcāhīti mocetabbo. Sace na muñcati, devatānaṃ ārocetabbaṃ ‘‘tumhe jānātha, ayaṃ amanusso amhākaṃ vacanaṃ na karoti, mayaṃ buddhaāṇaṃ karissāmā’’ti parittaṃ kātabbaṃ. Etaṃ tāva gihīnaṃ parikammaṃ. Sace pana bhikkhu amanussena gahito hoti, āsanāni dhovitvā sabbasannipātaṃ ghosāpetvā gandhamālādīsu pattiṃ datvā parittaṃ bhaṇitabbaṃ. Idaṃ bhikkhūnaṃ parikammaṃ.
វិក្កន្ទិតព្ពន្តិ សព្ពសន្និបាតំ ឃោសាបេត្វា អដ្ឋវីសតិ យក្ខសេនាបតយោ កន្ទិតព្ពា។ វិរវិតព្ពន្តិ ‘‘អយំ យក្ខោ គណ្ហាតី’’តិអាទីនិ ភណន្តេន តេហិ សទ្ធិំ កថេតព្ពំ។ តត្ថ គណ្ហាតីតិ សរីរេ អធិមុច្ចតិ។ អាវិសតីតិ តស្សេវ វេវចនំ។ អថ វា លគ្គតិ ន អបេតីតិ វុត្តំ ហោតិ។ ហេឋេតីតិ ឧប្បន្នំ រោគំ វឌ្ឍេន្តោ ពាធតិ។ វិហេឋេតីតិ តស្សេវ វេវចនំ។ ហិំសតីតិ អប្បមំសលោហិតំ ករោន្តោ ទុក្ខាបេតិ។ វិហិំសតីតិ តស្សេវ វេវចនំ។ ន មុញ្ចតីតិ អប្បមាទគាហោ ហុត្វា មុញ្ចិតុំ ន ឥច្ឆតិ, ឯវំ ឯតេសំ វិរវិតព្ពំ។
Vikkanditabbanti sabbasannipātaṃ ghosāpetvā aṭṭhavīsati yakkhasenāpatayo kanditabbā. Viravitabbanti ‘‘ayaṃ yakkho gaṇhātī’’tiādīni bhaṇantena tehi saddhiṃ kathetabbaṃ. Tattha gaṇhātīti sarīre adhimuccati. Āvisatīti tasseva vevacanaṃ. Atha vā laggati na apetīti vuttaṃ hoti. Heṭhetīti uppannaṃ rogaṃ vaḍḍhento bādhati. Viheṭhetīti tasseva vevacanaṃ. Hiṃsatīti appamaṃsalohitaṃ karonto dukkhāpeti. Vihiṃsatīti tasseva vevacanaṃ. Na muñcatīti appamādagāho hutvā muñcituṃ na icchati, evaṃ etesaṃ viravitabbaṃ.
២៨៣. ឥទានិ យេសំ ឯវំ វិរវិតព្ពំ, តេ ទស្សេតុំ កតមេសំ យក្ខានន្តិអាទិមាហ។ តត្ថ ឥន្ទោ សោមោតិអាទីនិ តេសំ នាមានិ។ តេសុ វេស្សាមិត្តោតិ វេស្សាមិត្តបព្ពតវាសី ឯកោ យក្ខោ។ យុគន្ធរោបិ យុគន្ធរបព្ពតវាសីយេវ។ ហិរិ នេត្តិ ច មន្ទិយោតិ ហិរិ ច នេត្តិ ច មន្ទិយោ ច។ មណិ មាណិ វរោ ទីឃោតិ មណិ ច មាណិ ច វរោ ច ទីឃោ ច។ អថោ សេរីសកោ សហាតិ តេហិ សហ អញ្ញោ សេរីសកោ នាម។ ‘‘ឥមេសំ យក្ខានំ…បេ.… ឧជ្ឈាបេតព្ព’’ន្តិ អយំ យក្ខោ ឥមំ ហេឋេតិ វិហេឋេតិ ន មុញ្ចតីតិ ឯវំ ឯតេសំ យក្ខសេនាបតីនំ អារោចេតព្ពំ។ តតោ តេ ភិក្ខុសង្ឃោ អត្តនោ ធម្មអាណំ ករោតិ, មយម្បិ អម្ហាកំ យក្ខរាជអាណំ ករោមាតិ ឧស្សុក្កំ ករិស្សន្តិ។ ឯវំ អមនុស្សានំ ឱកាសោ ន ភវិស្សតិ, ពុទ្ធសាវកានំ ផាសុវិហារោ ច ភវិស្សតីតិ ទស្សេន្តោ ‘‘អយំ ខោ សា, មារិស, អាដានាដិយា រក្ខា’’តិអាទិមាហ។ តំ សព្ពំ, តតោ បរញ្ច ឧត្តានត្ថមេវាតិ។
283. Idāni yesaṃ evaṃ viravitabbaṃ, te dassetuṃ katamesaṃ yakkhānantiādimāha. Tattha indo somotiādīni tesaṃ nāmāni. Tesu vessāmittoti vessāmittapabbatavāsī eko yakkho. Yugandharopi yugandharapabbatavāsīyeva. Hiri netti ca mandiyoti hiri ca netti ca mandiyo ca. Maṇi māṇi varo dīghoti maṇi ca māṇi ca varo ca dīgho ca. Atho serīsako sahāti tehi saha añño serīsako nāma. ‘‘Imesaṃ yakkhānaṃ…pe… ujjhāpetabba’’nti ayaṃ yakkho imaṃ heṭheti viheṭheti na muñcatīti evaṃ etesaṃ yakkhasenāpatīnaṃ ārocetabbaṃ. Tato te bhikkhusaṅgho attano dhammaāṇaṃ karoti, mayampi amhākaṃ yakkharājaāṇaṃ karomāti ussukkaṃ karissanti. Evaṃ amanussānaṃ okāso na bhavissati, buddhasāvakānaṃ phāsuvihāro ca bhavissatīti dassento ‘‘ayaṃ kho sā, mārisa, āṭānāṭiyā rakkhā’’tiādimāha. Taṃ sabbaṃ, tato parañca uttānatthamevāti.
សុមង្គលវិលាសិនិយា ទីឃនិកាយដ្ឋកថាយ
Sumaṅgalavilāsiniyā dīghanikāyaṭṭhakathāya
អាដានាដិយសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Āṭānāṭiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ទីឃនិកាយ • Dīghanikāya / ៩. អាដានាដិយសុត្តំ • 9. Āṭānāṭiyasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ទីឃនិកាយ (ដីកា) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ៩. អាដានាដិយសុត្តវណ្ណនា • 9. Āṭānāṭiyasuttavaṇṇanā
