| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ឥតិវុត្តក-អដ្ឋកថា • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
៧. អាតាបីសុត្តវណ្ណនា
7. Ātāpīsuttavaṇṇanā
៣៤. សត្តមេ អនាតាបីតិ កិលេសានំ អាតាបនដ្ឋេន អាតាបោ, វីរិយំ, សោ ឯតស្ស អត្ថីតិ អាតាបី, ន អាតាបី អនាតាបី, សម្មប្បធានវិរហិតោ កុសីតោតិ វុត្តំ ហោតិ។ ឱត្តាបោ វុច្ចតិ បាបុត្រាសោ, សោ ឯតស្ស អត្ថីតិ ឱត្តាបី, ន ឱត្តាបី អនោត្តាបី, ឱត្តាបរហិតោ។ អថ វា អាតាបប្បដិបក្ខោ អនាតាបោ, កោសជ្ជំ សោ អស្ស អត្ថីតិ អនាតាបី។ យំ ‘‘ន ឱត្តបតិ ឱត្តប្បិតព្ពេន, ន ឱត្តបតិ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ សមាបត្តិយា’’តិ ឯវំ វុត្តំ, តំ អនោត្តប្បំ អនោត្តាបោ។ សោ អស្ស អត្ថីតិ អនោត្តាបីតិ ឯវមេត្ថ អត្ថោ វេទិតព្ពោ។
34. Sattame anātāpīti kilesānaṃ ātāpanaṭṭhena ātāpo, vīriyaṃ, so etassa atthīti ātāpī, na ātāpī anātāpī, sammappadhānavirahito kusītoti vuttaṃ hoti. Ottāpo vuccati pāputrāso, so etassa atthīti ottāpī, na ottāpī anottāpī, ottāparahito. Atha vā ātāpappaṭipakkho anātāpo, kosajjaṃ so assa atthīti anātāpī. Yaṃ ‘‘na ottapati ottappitabbena, na ottapati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā’’ti evaṃ vuttaṃ, taṃ anottappaṃ anottāpo. So assa atthīti anottāpīti evamettha attho veditabbo.
អភព្ពោតិ អនរហោ។ សម្ពោធាយាតិ អរិយមគ្គត្ថាយ។ និព្ពានាយាតិ កិលេសានំ អច្ចន្តវូបសមាយ អមតមហានិព្ពានាយ។ អនុត្តរស្ស យោគក្ខេមស្សាតិ អរហត្តផលស្ស។ តញ្ហិ ឧត្តរិតរស្ស អភាវតោ អនុត្តរំ, ចតូហិ យោគេហិ អនុបទ្ទុតត្តា ខេមំ និព្ភយន្តិ យោគក្ខេមន្តិ ច វុច្ចតិ។ អធិគមាយាតិ បត្តិយា។ អាតាបីតិ វីរិយវា។ សោ ហិ ‘‘អារទ្ធវីរិយោ វិហរតិ អកុសលានំ ធម្មានំ បហានាយ, កុសលានំ ធម្មានំ ឧបសម្បទាយ, ថាមវា ទឡ្ហបរក្កមោ អនិក្ខិត្តធុរោ កុសលេសុ ធម្មេសូ’’តិ (ទី. និ. ៣.៣៤៥) ឯវំ វុត្តេន វីរិយារម្ភេន សមន្នាគតោ កិលេសានំ អច្ចន្តមេវ អាតាបនសីលោតិ អាតាបី។ ឱត្តាបីតិ ‘‘យំ ឱត្តបតិ ឱត្តប្បិតព្ពេន, ឱត្តបតិ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ សមាបត្តិយា’’តិ (ធ. ស. ៣១) ឯវំ វុត្តេន ឱត្តប្បេន សមន្នាគតត្តា ឱត្តបនសីលោតិ ឱត្តប្បី។ អយញ្ហិ ឱត្តាបីតិ វុត្តោ។ តទវិនាភាវតោ ហិរិយា ច សមន្នាគតោ ឯវ ហោតីតិ ហិរោត្តប្បសម្បន្នោ អណុមត្តេបិ វជ្ជេ ភយទស្សាវី សីលេសុ បរិបូរការី ហោតិ។ ឥច្ចស្ស សីលសម្បទា ទស្សិតា។ អាតាបីតិ ឥមិនា នយេនស្ស កិលេសបរិតាបិតាទីបនេន សមថវិបស្សនាភាវនានុយុត្តតា ទស្សិតា។ យថាវុត្តញ្ច វីរិយំ សទ្ធាសតិសមាធិបញ្ញាហិ វិនា ន ហោតីតិ វិមុត្តិបរិបាចកានិ សទ្ធាបញ្ចមានិ ឥន្ទ្រិយានិ អត្ថតោ វុត្តានេវ ហោន្តិ។ តេសុ ច សិទ្ធេសុ អនិច្ចេ អនិច្ចសញ្ញា, អនិច្ចេ ទុក្ខសញ្ញា, ទុក្ខេ អនត្តសញ្ញា, បហានសញ្ញា, វិរាគសញ្ញា, និរោធសញ្ញាតិ ឆ និព្ពេធភាគិយា សញ្ញា សិទ្ធា ឯវាតិ។ ឯវំ ឥមេហិ ទ្វីហិ ធម្មេហិ សមន្នាគតស្ស លោកិយានំ សីលសមាធិបញ្ញានំ សិជ្ឈនតោ មគ្គផលនិព្ពានាធិគមស្ស ភព្ពតំ ទស្សេន្តោ ‘‘អាតាបី ច ខោ…បេ.… អធិគមាយា’’តិ អាហ។
Abhabboti anaraho. Sambodhāyāti ariyamaggatthāya. Nibbānāyāti kilesānaṃ accantavūpasamāya amatamahānibbānāya. Anuttarassa yogakkhemassāti arahattaphalassa. Tañhi uttaritarassa abhāvato anuttaraṃ, catūhi yogehi anupaddutattā khemaṃ nibbhayanti yogakkhemanti ca vuccati. Adhigamāyāti pattiyā. Ātāpīti vīriyavā. So hi ‘‘āraddhavīriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya, thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesū’’ti (dī. ni. 3.345) evaṃ vuttena vīriyārambhena samannāgato kilesānaṃ accantameva ātāpanasīloti ātāpī. Ottāpīti ‘‘yaṃ ottapati ottappitabbena, ottapati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā’’ti (dha. sa. 31) evaṃ vuttena ottappena samannāgatattā ottapanasīloti ottappī. Ayañhi ottāpīti vutto. Tadavinābhāvato hiriyā ca samannāgato eva hotīti hirottappasampanno aṇumattepi vajje bhayadassāvī sīlesu paripūrakārī hoti. Iccassa sīlasampadā dassitā. Ātāpīti iminā nayenassa kilesaparitāpitādīpanena samathavipassanābhāvanānuyuttatā dassitā. Yathāvuttañca vīriyaṃ saddhāsatisamādhipaññāhi vinā na hotīti vimuttiparipācakāni saddhāpañcamāni indriyāni atthato vuttāneva honti. Tesu ca siddhesu anicce aniccasaññā, anicce dukkhasaññā, dukkhe anattasaññā, pahānasaññā, virāgasaññā, nirodhasaññāti cha nibbedhabhāgiyā saññā siddhā evāti. Evaṃ imehi dvīhi dhammehi samannāgatassa lokiyānaṃ sīlasamādhipaññānaṃ sijjhanato maggaphalanibbānādhigamassa bhabbataṃ dassento ‘‘ātāpī ca kho…pe… adhigamāyā’’ti āha.
គាថាសុ កុសីតោតិ មិច្ឆាវិតក្កពហុលតាយ កាមព្យាបាទវិហិំសាវិតក្កសង្ខាតេហិ កុច្ឆិតេហិ បាបធម្មេហិ សិតោ សម្ពន្ធោ យុត្តោតិ កុសីតោ។ កុច្ឆិតំ វា សីទតិ សម្មាបដិបត្តិតោ អវសីទតីតិ កុសីតោ, ទ-ការស្ស ត-ការំ កត្វា។ ហីនវីរិយោតិ និព្ពីរិយោ, ចតូសុបិ ឥរិយាបថេសុ វីរិយករណរហិតោ។ អនុស្សាហសំហននសភាវស្ស ចិត្តាលសិយស្ស ថិនស្ស, អសត្តិវិឃាតសភាវស្ស កាយាលសិយស្ស មិទ្ធស្ស ច អភិណ្ហប្បវត្តិយា ថិនមិទ្ធពហុលោ។ បាបជិគុច្ឆនលក្ខណាយ ហិរិយា អភាវេន តប្បដិបក្ខេន អហិរិកេន សមន្នាគតត្តា ច អហិរិកោ។ ហិរោត្តប្បវីរិយានំ អភាវេនេវ សម្មាបដិបត្តិយំ នត្ថិ ឯតស្ស អាទរោតិ អនាទរោ។ ឧភយថាបិ តថា ធម្មបុគ្គលេន ទុវិធកិរិយាករណេន អនាទរោ។ ផុដ្ឋុន្តិ ផុសិតុំ។ សម្ពោធិមុត្តមន្តិ សម្ពោធិសង្ខាតំ ឧត្តមំ អរហត្តំ អធិគន្តុំ អភព្ពោតិ អត្ថោ។
Gāthāsu kusītoti micchāvitakkabahulatāya kāmabyāpādavihiṃsāvitakkasaṅkhātehi kucchitehi pāpadhammehi sito sambandho yuttoti kusīto. Kucchitaṃ vā sīdati sammāpaṭipattito avasīdatīti kusīto, da-kārassa ta-kāraṃ katvā. Hīnavīriyoti nibbīriyo, catūsupi iriyāpathesu vīriyakaraṇarahito. Anussāhasaṃhananasabhāvassa cittālasiyassa thinassa, asattivighātasabhāvassa kāyālasiyassa middhassa ca abhiṇhappavattiyā thinamiddhabahulo. Pāpajigucchanalakkhaṇāya hiriyā abhāvena tappaṭipakkhena ahirikena samannāgatattā ca ahiriko. Hirottappavīriyānaṃ abhāveneva sammāpaṭipattiyaṃ natthi etassa ādaroti anādaro. Ubhayathāpi tathā dhammapuggalena duvidhakiriyākaraṇena anādaro. Phuṭṭhunti phusituṃ. Sambodhimuttamanti sambodhisaṅkhātaṃ uttamaṃ arahattaṃ adhigantuṃ abhabboti attho.
សតិមាតិ ចិរកតចិរភាសិតានំ អនុស្សរណេ សមត្ថស្ស សតិនេបក្កស្ស ភាវេន ចតុសតិបដ្ឋានយោគេន សតិមា។ និបកោតិ សត្តដ្ឋានិយសម្បជញ្ញសង្ខាតេន ចេវ កម្មដ្ឋានបរិហរណបញ្ញាសង្ខាតេន ច នេបក្កេន សមន្នាគតត្តា និបកោ។ ឈាយីតិ អារម្មណូបនិជ្ឈានេន លក្ខណូបនិជ្ឈានេន ចាតិ ទ្វីហិបិ ឈានេហិ ឈាយី។ អប្បមត្តោតិ ‘‘ទិវសំ ចង្កមេន និសជ្ជាយ អាវរណិយេហិ ធម្មេហិ ចិត្តំ បរិសោធេតី’’តិអាទិនា នយេន កម្មដ្ឋានភាវនាយ អប្បមត្តោ។ សំយោជនំ ជាតិជរាយ ឆេត្វាតិ ជាតិយា ចេវ ជរាយ ច សត្តេ សំយោជេតីតិ សំយោជនន្តិ លទ្ធនាមំ កាមរាគាទិកំ ទសវិធម្បិ កិលេសជាតំ អនុសយសមុគ្ឃាតវសេន មូលតោ ឆិន្ទិត្វា។ អថ វា សំយោជនំ ជាតិជរាយ ឆេត្វាតិ ជាតិជរាយ សំយោជនំ ឆិន្ទិត្វា។ យស្ស ហិ សំយោជនានិ អច្ឆិន្នានិ, តស្ស ជាតិជរាយ អច្ឆេទោ អសមុគ្ឃាតោវ។ យស្ស បន តានិ ឆិន្នានិ, តស្ស ជាតិជរាបិ ឆិន្នាវ ការណស្ស សមុគ្ឃាតិតត្តា។ តស្មា សំយោជនំ ឆិន្ទន្តោ ឯវ ជាតិជរាបិ ឆិន្ទតិ។ តេន វុត្តំ ‘‘សំយោជនំ ជាតិជរាយ ឆេត្វា’’តិ។ ឥធេវ សម្ពោធិមនុត្តរំ ផុសេតិ ឥមស្មិំយេវ អត្តភាវេ អគ្គមគ្គំ អរហត្តំ វា ផុសេ បាបុណេយ្យ។
Satimāti cirakatacirabhāsitānaṃ anussaraṇe samatthassa satinepakkassa bhāvena catusatipaṭṭhānayogena satimā. Nipakoti sattaṭṭhāniyasampajaññasaṅkhātena ceva kammaṭṭhānapariharaṇapaññāsaṅkhātena ca nepakkena samannāgatattā nipako. Jhāyīti ārammaṇūpanijjhānena lakkhaṇūpanijjhānena cāti dvīhipi jhānehi jhāyī. Appamattoti ‘‘divasaṃ caṅkamena nisajjāya āvaraṇiyehi dhammehi cittaṃ parisodhetī’’tiādinā nayena kammaṭṭhānabhāvanāya appamatto. Saṃyojanaṃ jātijarāya chetvāti jātiyā ceva jarāya ca satte saṃyojetīti saṃyojananti laddhanāmaṃ kāmarāgādikaṃ dasavidhampi kilesajātaṃ anusayasamugghātavasena mūlato chinditvā. Atha vā saṃyojanaṃ jātijarāya chetvāti jātijarāya saṃyojanaṃ chinditvā. Yassa hi saṃyojanāni acchinnāni, tassa jātijarāya acchedo asamugghātova. Yassa pana tāni chinnāni, tassa jātijarāpi chinnāva kāraṇassa samugghātitattā. Tasmā saṃyojanaṃ chindanto eva jātijarāpi chindati. Tena vuttaṃ ‘‘saṃyojanaṃ jātijarāya chetvā’’ti. Idheva sambodhimanuttaraṃ phuseti imasmiṃyeva attabhāve aggamaggaṃ arahattaṃ vā phuse pāpuṇeyya.
សត្តមសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Sattamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ឥតិវុត្តកបាឡិ • Itivuttakapāḷi / ៧. អាតាបីសុត្តំ • 7. Ātāpīsuttaṃ
