Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഇതിവുത്തക-അട്ഠകഥാ • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
൭. ആതാപീസുത്തവണ്ണനാ
7. Ātāpīsuttavaṇṇanā
൩൪. സത്തമേ അനാതാപീതി കിലേസാനം ആതാപനട്ഠേന ആതാപോ, വീരിയം, സോ ഏതസ്സ അത്ഥീതി ആതാപീ, ന ആതാപീ അനാതാപീ, സമ്മപ്പധാനവിരഹിതോ കുസീതോതി വുത്തം ഹോതി. ഓത്താപോ വുച്ചതി പാപുത്രാസോ, സോ ഏതസ്സ അത്ഥീതി ഓത്താപീ, ന ഓത്താപീ അനോത്താപീ, ഓത്താപരഹിതോ. അഥ വാ ആതാപപ്പടിപക്ഖോ അനാതാപോ, കോസജ്ജം സോ അസ്സ അത്ഥീതി അനാതാപീ. യം ‘‘ന ഓത്തപതി ഓത്തപ്പിതബ്ബേന, ന ഓത്തപതി പാപകാനം അകുസലാനം ധമ്മാനം സമാപത്തിയാ’’തി ഏവം വുത്തം, തം അനോത്തപ്പം അനോത്താപോ. സോ അസ്സ അത്ഥീതി അനോത്താപീതി ഏവമേത്ഥ അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ.
34. Sattame anātāpīti kilesānaṃ ātāpanaṭṭhena ātāpo, vīriyaṃ, so etassa atthīti ātāpī, na ātāpī anātāpī, sammappadhānavirahito kusītoti vuttaṃ hoti. Ottāpo vuccati pāputrāso, so etassa atthīti ottāpī, na ottāpī anottāpī, ottāparahito. Atha vā ātāpappaṭipakkho anātāpo, kosajjaṃ so assa atthīti anātāpī. Yaṃ ‘‘na ottapati ottappitabbena, na ottapati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā’’ti evaṃ vuttaṃ, taṃ anottappaṃ anottāpo. So assa atthīti anottāpīti evamettha attho veditabbo.
അഭബ്ബോതി അനരഹോ. സമ്ബോധായാതി അരിയമഗ്ഗത്ഥായ. നിബ്ബാനായാതി കിലേസാനം അച്ചന്തവൂപസമായ അമതമഹാനിബ്ബാനായ. അനുത്തരസ്സ യോഗക്ഖേമസ്സാതി അരഹത്തഫലസ്സ. തഞ്ഹി ഉത്തരിതരസ്സ അഭാവതോ അനുത്തരം, ചതൂഹി യോഗേഹി അനുപദ്ദുതത്താ ഖേമം നിബ്ഭയന്തി യോഗക്ഖേമന്തി ച വുച്ചതി. അധിഗമായാതി പത്തിയാ. ആതാപീതി വീരിയവാ. സോ ഹി ‘‘ആരദ്ധവീരിയോ വിഹരതി അകുസലാനം ധമ്മാനം പഹാനായ, കുസലാനം ധമ്മാനം ഉപസമ്പദായ, ഥാമവാ ദള്ഹപരക്കമോ അനിക്ഖിത്തധുരോ കുസലേസു ധമ്മേസൂ’’തി (ദീ॰ നി॰ ൩.൩൪൫) ഏവം വുത്തേന വീരിയാരമ്ഭേന സമന്നാഗതോ കിലേസാനം അച്ചന്തമേവ ആതാപനസീലോതി ആതാപീ. ഓത്താപീതി ‘‘യം ഓത്തപതി ഓത്തപ്പിതബ്ബേന, ഓത്തപതി പാപകാനം അകുസലാനം ധമ്മാനം സമാപത്തിയാ’’തി (ധ॰ സ॰ ൩൧) ഏവം വുത്തേന ഓത്തപ്പേന സമന്നാഗതത്താ ഓത്തപനസീലോതി ഓത്തപ്പീ. അയഞ്ഹി ഓത്താപീതി വുത്തോ. തദവിനാഭാവതോ ഹിരിയാ ച സമന്നാഗതോ ഏവ ഹോതീതി ഹിരോത്തപ്പസമ്പന്നോ അണുമത്തേപി വജ്ജേ ഭയദസ്സാവീ സീലേസു പരിപൂരകാരീ ഹോതി. ഇച്ചസ്സ സീലസമ്പദാ ദസ്സിതാ. ആതാപീതി ഇമിനാ നയേനസ്സ കിലേസപരിതാപിതാദീപനേന സമഥവിപസ്സനാഭാവനാനുയുത്തതാ ദസ്സിതാ. യഥാവുത്തഞ്ച വീരിയം സദ്ധാസതിസമാധിപഞ്ഞാഹി വിനാ ന ഹോതീതി വിമുത്തിപരിപാചകാനി സദ്ധാപഞ്ചമാനി ഇന്ദ്രിയാനി അത്ഥതോ വുത്താനേവ ഹോന്തി. തേസു ച സിദ്ധേസു അനിച്ചേ അനിച്ചസഞ്ഞാ, അനിച്ചേ ദുക്ഖസഞ്ഞാ, ദുക്ഖേ അനത്തസഞ്ഞാ, പഹാനസഞ്ഞാ, വിരാഗസഞ്ഞാ, നിരോധസഞ്ഞാതി ഛ നിബ്ബേധഭാഗിയാ സഞ്ഞാ സിദ്ധാ ഏവാതി. ഏവം ഇമേഹി ദ്വീഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതസ്സ ലോകിയാനം സീലസമാധിപഞ്ഞാനം സിജ്ഝനതോ മഗ്ഗഫലനിബ്ബാനാധിഗമസ്സ ഭബ്ബതം ദസ്സേന്തോ ‘‘ആതാപീ ച ഖോ…പേ॰… അധിഗമായാ’’തി ആഹ.
Abhabboti anaraho. Sambodhāyāti ariyamaggatthāya. Nibbānāyāti kilesānaṃ accantavūpasamāya amatamahānibbānāya. Anuttarassa yogakkhemassāti arahattaphalassa. Tañhi uttaritarassa abhāvato anuttaraṃ, catūhi yogehi anupaddutattā khemaṃ nibbhayanti yogakkhemanti ca vuccati. Adhigamāyāti pattiyā. Ātāpīti vīriyavā. So hi ‘‘āraddhavīriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya, kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya, thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesū’’ti (dī. ni. 3.345) evaṃ vuttena vīriyārambhena samannāgato kilesānaṃ accantameva ātāpanasīloti ātāpī. Ottāpīti ‘‘yaṃ ottapati ottappitabbena, ottapati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā’’ti (dha. sa. 31) evaṃ vuttena ottappena samannāgatattā ottapanasīloti ottappī. Ayañhi ottāpīti vutto. Tadavinābhāvato hiriyā ca samannāgato eva hotīti hirottappasampanno aṇumattepi vajje bhayadassāvī sīlesu paripūrakārī hoti. Iccassa sīlasampadā dassitā. Ātāpīti iminā nayenassa kilesaparitāpitādīpanena samathavipassanābhāvanānuyuttatā dassitā. Yathāvuttañca vīriyaṃ saddhāsatisamādhipaññāhi vinā na hotīti vimuttiparipācakāni saddhāpañcamāni indriyāni atthato vuttāneva honti. Tesu ca siddhesu anicce aniccasaññā, anicce dukkhasaññā, dukkhe anattasaññā, pahānasaññā, virāgasaññā, nirodhasaññāti cha nibbedhabhāgiyā saññā siddhā evāti. Evaṃ imehi dvīhi dhammehi samannāgatassa lokiyānaṃ sīlasamādhipaññānaṃ sijjhanato maggaphalanibbānādhigamassa bhabbataṃ dassento ‘‘ātāpī ca kho…pe… adhigamāyā’’ti āha.
ഗാഥാസു കുസീതോതി മിച്ഛാവിതക്കബഹുലതായ കാമബ്യാപാദവിഹിംസാവിതക്കസങ്ഖാതേഹി കുച്ഛിതേഹി പാപധമ്മേഹി സിതോ സമ്ബന്ധോ യുത്തോതി കുസീതോ. കുച്ഛിതം വാ സീദതി സമ്മാപടിപത്തിതോ അവസീദതീതി കുസീതോ, ദ-കാരസ്സ ത-കാരം കത്വാ. ഹീനവീരിയോതി നിബ്ബീരിയോ, ചതൂസുപി ഇരിയാപഥേസു വീരിയകരണരഹിതോ. അനുസ്സാഹസംഹനനസഭാവസ്സ ചിത്താലസിയസ്സ ഥിനസ്സ, അസത്തിവിഘാതസഭാവസ്സ കായാലസിയസ്സ മിദ്ധസ്സ ച അഭിണ്ഹപ്പവത്തിയാ ഥിനമിദ്ധബഹുലോ. പാപജിഗുച്ഛനലക്ഖണായ ഹിരിയാ അഭാവേന തപ്പടിപക്ഖേന അഹിരികേന സമന്നാഗതത്താ ച അഹിരികോ. ഹിരോത്തപ്പവീരിയാനം അഭാവേനേവ സമ്മാപടിപത്തിയം നത്ഥി ഏതസ്സ ആദരോതി അനാദരോ. ഉഭയഥാപി തഥാ ധമ്മപുഗ്ഗലേന ദുവിധകിരിയാകരണേന അനാദരോ. ഫുട്ഠുന്തി ഫുസിതും. സമ്ബോധിമുത്തമന്തി സമ്ബോധിസങ്ഖാതം ഉത്തമം അരഹത്തം അധിഗന്തും അഭബ്ബോതി അത്ഥോ.
Gāthāsu kusītoti micchāvitakkabahulatāya kāmabyāpādavihiṃsāvitakkasaṅkhātehi kucchitehi pāpadhammehi sito sambandho yuttoti kusīto. Kucchitaṃ vā sīdati sammāpaṭipattito avasīdatīti kusīto, da-kārassa ta-kāraṃ katvā. Hīnavīriyoti nibbīriyo, catūsupi iriyāpathesu vīriyakaraṇarahito. Anussāhasaṃhananasabhāvassa cittālasiyassa thinassa, asattivighātasabhāvassa kāyālasiyassa middhassa ca abhiṇhappavattiyā thinamiddhabahulo. Pāpajigucchanalakkhaṇāya hiriyā abhāvena tappaṭipakkhena ahirikena samannāgatattā ca ahiriko. Hirottappavīriyānaṃ abhāveneva sammāpaṭipattiyaṃ natthi etassa ādaroti anādaro. Ubhayathāpi tathā dhammapuggalena duvidhakiriyākaraṇena anādaro. Phuṭṭhunti phusituṃ. Sambodhimuttamanti sambodhisaṅkhātaṃ uttamaṃ arahattaṃ adhigantuṃ abhabboti attho.
സതിമാതി ചിരകതചിരഭാസിതാനം അനുസ്സരണേ സമത്ഥസ്സ സതിനേപക്കസ്സ ഭാവേന ചതുസതിപട്ഠാനയോഗേന സതിമാ. നിപകോതി സത്തട്ഠാനിയസമ്പജഞ്ഞസങ്ഖാതേന ചേവ കമ്മട്ഠാനപരിഹരണപഞ്ഞാസങ്ഖാതേന ച നേപക്കേന സമന്നാഗതത്താ നിപകോ. ഝായീതി ആരമ്മണൂപനിജ്ഝാനേന ലക്ഖണൂപനിജ്ഝാനേന ചാതി ദ്വീഹിപി ഝാനേഹി ഝായീ. അപ്പമത്തോതി ‘‘ദിവസം ചങ്കമേന നിസജ്ജായ ആവരണിയേഹി ധമ്മേഹി ചിത്തം പരിസോധേതീ’’തിആദിനാ നയേന കമ്മട്ഠാനഭാവനായ അപ്പമത്തോ. സംയോജനം ജാതിജരായ ഛേത്വാതി ജാതിയാ ചേവ ജരായ ച സത്തേ സംയോജേതീതി സംയോജനന്തി ലദ്ധനാമം കാമരാഗാദികം ദസവിധമ്പി കിലേസജാതം അനുസയസമുഗ്ഘാതവസേന മൂലതോ ഛിന്ദിത്വാ. അഥ വാ സംയോജനം ജാതിജരായ ഛേത്വാതി ജാതിജരായ സംയോജനം ഛിന്ദിത്വാ. യസ്സ ഹി സംയോജനാനി അച്ഛിന്നാനി, തസ്സ ജാതിജരായ അച്ഛേദോ അസമുഗ്ഘാതോവ. യസ്സ പന താനി ഛിന്നാനി, തസ്സ ജാതിജരാപി ഛിന്നാവ കാരണസ്സ സമുഗ്ഘാതിതത്താ. തസ്മാ സംയോജനം ഛിന്ദന്തോ ഏവ ജാതിജരാപി ഛിന്ദതി. തേന വുത്തം ‘‘സംയോജനം ജാതിജരായ ഛേത്വാ’’തി. ഇധേവ സമ്ബോധിമനുത്തരം ഫുസേതി ഇമസ്മിംയേവ അത്തഭാവേ അഗ്ഗമഗ്ഗം അരഹത്തം വാ ഫുസേ പാപുണേയ്യ.
Satimāti cirakatacirabhāsitānaṃ anussaraṇe samatthassa satinepakkassa bhāvena catusatipaṭṭhānayogena satimā. Nipakoti sattaṭṭhāniyasampajaññasaṅkhātena ceva kammaṭṭhānapariharaṇapaññāsaṅkhātena ca nepakkena samannāgatattā nipako. Jhāyīti ārammaṇūpanijjhānena lakkhaṇūpanijjhānena cāti dvīhipi jhānehi jhāyī. Appamattoti ‘‘divasaṃ caṅkamena nisajjāya āvaraṇiyehi dhammehi cittaṃ parisodhetī’’tiādinā nayena kammaṭṭhānabhāvanāya appamatto. Saṃyojanaṃ jātijarāya chetvāti jātiyā ceva jarāya ca satte saṃyojetīti saṃyojananti laddhanāmaṃ kāmarāgādikaṃ dasavidhampi kilesajātaṃ anusayasamugghātavasena mūlato chinditvā. Atha vā saṃyojanaṃ jātijarāya chetvāti jātijarāya saṃyojanaṃ chinditvā. Yassa hi saṃyojanāni acchinnāni, tassa jātijarāya acchedo asamugghātova. Yassa pana tāni chinnāni, tassa jātijarāpi chinnāva kāraṇassa samugghātitattā. Tasmā saṃyojanaṃ chindanto eva jātijarāpi chindati. Tena vuttaṃ ‘‘saṃyojanaṃ jātijarāya chetvā’’ti. Idheva sambodhimanuttaraṃ phuseti imasmiṃyeva attabhāve aggamaggaṃ arahattaṃ vā phuse pāpuṇeyya.
സത്തമസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Sattamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഇതിവുത്തകപാളി • Itivuttakapāḷi / ൭. ആതാപീസുത്തം • 7. Ātāpīsuttaṃ