| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
೬. ಅತೀತಕ್ಖನ್ಧಾದಿಕಥಾ
6. Atītakkhandhādikathā
೧. ನಸುತ್ತಸಾಧನಕಥಾವಣ್ಣನಾ
1. Nasuttasādhanakathāvaṇṇanā
೨೯೭. ‘‘ಅತೀತಂ ಅನಾಗತಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ಅಯಂ ಕಾಲವಿಭಾಗಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೋ ವೋಹಾರೋ ಧಮ್ಮಾನಂ ತಂ ತಂ ಅವತ್ಥಾವಿಸೇಸಂ ಉಪಾದಾಯ ಪಞ್ಞತ್ತೋ। ಧಮ್ಮೋ ಹಿ ಸಕಿಚ್ಚಕ್ಖಣೇ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೋ, ತತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಅನಾಗತೋ, ಪಚ್ಛಾ ಅತೀತೋತಿ ವುತ್ತೋವಾಯಮತ್ಥೋ। ತತ್ಥ ಯದಿಪಿ ಧಮ್ಮಾ ಅನಿಚ್ಚತಾಯ ಅನವಟ್ಠಿತಾ, ಅವತ್ಥಾ ಪನ ತೇಸಂ ಯಥಾವುತ್ತಾ ವವತ್ಥಿತಾತಿ ತದುಪಾದಾನಾ ಕಾಲಪಞ್ಞತ್ತಿಪಿ ವವತ್ಥಿತಾ ಏವ। ನ ಹಿ ಅತೀತಾದಿ ಅನಾಗತಾದಿಭಾವೇನ ವೋಹರೀಯತಿ, ಖನ್ಧಾದಿಪಞ್ಞತ್ತಿ ಪನ ಅನಪೇಕ್ಖಿತಕಾಲವಿಸೇಸಾ। ತೀಸುಪಿ ಹಿ ಕಾಲೇಸು ರೂಪಕ್ಖನ್ಧೋ ರೂಪಕ್ಖನ್ಧೋವ, ತಥಾ ಸೇಸಾ ಖನ್ಧಾ ಆಯತನಧಾತುಯೋ ಚ। ಏವಮವಟ್ಠಿತೇ ಯಸ್ಮಾ ಪರವಾದೀ ‘‘ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಇಮಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನನಿಯತಂ ವೋಹಾರಂ ಅತೀತಾನಾಗತೇಸುಪಿ ಆರೋಪೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಅದ್ಧಸಙ್ಕರಂ ಕರೋತಿ। ಪರಮತ್ಥತೋ ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇ ವಿಜ್ಜಮಾನೇ ಕತ್ವಾ ವೋಹರತೀತಿ ತತೋ ವಿವೇಚೇತುಂ ‘‘ಅತೀತಂ ಖನ್ಧಾ’’ತಿಆದಿಕಾ ಅಯಂ ಕಥಾ ಆರದ್ಧಾ।
297. ‘‘Atītaṃ anāgataṃ paccuppanna’’nti ayaṃ kālavibhāgaparicchinno vohāro dhammānaṃ taṃ taṃ avatthāvisesaṃ upādāya paññatto. Dhammo hi sakiccakkhaṇe paccuppanno, tato pubbe anāgato, pacchā atītoti vuttovāyamattho. Tattha yadipi dhammā aniccatāya anavaṭṭhitā, avatthā pana tesaṃ yathāvuttā vavatthitāti tadupādānā kālapaññattipi vavatthitā eva. Na hi atītādi anāgatādibhāvena voharīyati, khandhādipaññatti pana anapekkhitakālavisesā. Tīsupi hi kālesu rūpakkhandho rūpakkhandhova, tathā sesā khandhā āyatanadhātuyo ca. Evamavaṭṭhite yasmā paravādī ‘‘atthī’’ti imaṃ paccuppannaniyataṃ vohāraṃ atītānāgatesupi āropeti, tasmā so addhasaṅkaraṃ karoti. Paramatthato avijjamāne vijjamāne katvā voharatīti tato vivecetuṃ ‘‘atītaṃ khandhā’’tiādikā ayaṃ kathā āraddhā.
ಯಸ್ಮಾ ಪನ ರುಪ್ಪನಾದಿಸಭಾವೇ ಅತೀತಾದಿಭೇದಭಿನ್ನೇ ಧಮ್ಮೇ ಏಕಜ್ಝಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ರಾಸಟ್ಠಂ ಉಪಾದಾಯ ಖನ್ಧಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಚಕ್ಖುರೂಪಾದೀಸು ಕಾರಣಾದಿಅತ್ಥಂ ಸುಞ್ಞತಟ್ಠಞ್ಚ ಉಪಾದಾಯ ಆಯತನಪಞ್ಞತ್ತಿ ಧಾತುಪಞ್ಞತ್ತಿ ಚ, ತಸ್ಮಾ ಸಾ ಅದ್ಧತ್ತಯಸಾಧಾರಣಾ, ನ ಅತೀತಾದಿಪಞ್ಞತ್ತಿ ವಿಯ ಅದ್ಧವಿಸೇಸಾಧಿಟ್ಠಾನಾತಿ ಆಹ ‘‘ಖನ್ಧಾದಿಭಾವಾವಿಜಹನತೋ ಅತೀತಾನಾಗತಾನ’’ನ್ತಿ। ತೇ ಪನೇತೇ ಅತೀತಾದಿಕೇ ಖನ್ಧಾದಿಕೇ ವಿಯ ಸಭಾವಧಮ್ಮತೋ ಸಞ್ಜಾನನ್ತೋ ಪರವಾದೀ ‘‘ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಪಟಿಜಾನಾತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಅತೀತಾನಾಗತಾನಂ ಅತ್ಥಿತಂ ಇಚ್ಛನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯಮೇವ।
Yasmā pana ruppanādisabhāve atītādibhedabhinne dhamme ekajjhaṃ gahetvā tattha rāsaṭṭhaṃ upādāya khandhapaññatti, cakkhurūpādīsu kāraṇādiatthaṃ suññataṭṭhañca upādāya āyatanapaññatti dhātupaññatti ca, tasmā sā addhattayasādhāraṇā, na atītādipaññatti viya addhavisesādhiṭṭhānāti āha ‘‘khandhādibhāvāvijahanato atītānāgatāna’’nti. Te panete atītādike khandhādike viya sabhāvadhammato sañjānanto paravādī ‘‘atthī’’ti paṭijānātīti āha ‘‘atītānāgatānaṃ atthitaṃ icchantassā’’ti. Sesamettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttanayameva.
‘‘ತಯೋಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರುತ್ತಿಪಥಾ’’ತಿ ಸುತ್ತಂ ನಿರುತ್ತಿಪಥಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಹಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸ್ಸೇವ ಅತ್ಥಿಭಾವೋ ವುತ್ತೋ, ನ ಅತೀತಾನಾಗತಾನಂ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅತ್ಥಿತಾಯ ವಾರಿತತ್ತಾ’’ತಿ। ಯದಿ ಏವಂ ‘‘ಅತ್ಥಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಕಥನ್ತಿ? ತಂ ಸಬ್ಬದಾ ಉಪಲದ್ಧಿತೋ ವುತ್ತಂ ನಿಚ್ಚಸಭಾವಞಾಪನತ್ಥಂ ಅಸಙ್ಖತಧಮ್ಮಸ್ಸ, ಇಧ ಪನ ಸಙ್ಖತಧಮ್ಮಾನಂ ಖಣತ್ತಯಸಮಙ್ಗಿತಾಯ ಅತ್ಥಿಭಾವೋ ನ ತತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಪಚ್ಛಾ ಚಾತಿ ಪಞ್ಞಾಪನತ್ಥಂ ‘‘ಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರೂಪಂ…ಪೇ॰… ನ ತಸ್ಸ ಸಙ್ಖಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಏತೇನ ‘‘ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಸಮಞ್ಞಾಯ ಅನುಪಾದಾನತೋ ಅತೀತಂ ಅನಾಗತಂ ಪರಮತ್ಥತೋ ನತ್ಥೀತಿ ದಸ್ಸಿತಂ ಹೋತಿ। ಇಮಿನಾವೂಪಾಯೇನಾತಿ ‘‘ಖನ್ಧಾದಿಭಾವಾವಿಜಹನತೋ’’ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತೇನ ಹೇತುನಾ। ಉಪಪತ್ತಿಸಾಧನಯುತ್ತಿ ಹಿ ಇಧ ‘‘ಉಪಾಯೋ’’ತಿ ವುತ್ತಾ।
‘‘Tayome, bhikkhave, niruttipathā’’ti suttaṃ niruttipathasuttaṃ. Tattha hi paccuppannasseva atthibhāvo vutto, na atītānāgatānaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘atthitāya vāritattā’’ti. Yadi evaṃ ‘‘atthi, bhikkhave, nibbāna’’nti idaṃ kathanti? Taṃ sabbadā upaladdhito vuttaṃ niccasabhāvañāpanatthaṃ asaṅkhatadhammassa, idha pana saṅkhatadhammānaṃ khaṇattayasamaṅgitāya atthibhāvo na tato pubbe pacchā cāti paññāpanatthaṃ ‘‘yaṃ, bhikkhave, rūpaṃ…pe… na tassa saṅkhā bhavissatī’’ti vuttaṃ. Etena ‘‘atthī’’ti samaññāya anupādānato atītaṃ anāgataṃ paramatthato natthīti dassitaṃ hoti. Imināvūpāyenāti ‘‘khandhādibhāvāvijahanato’’ti evaṃ vuttena hetunā. Upapattisādhanayutti hi idha ‘‘upāyo’’ti vuttā.
ನಸುತ್ತಸಾಧನಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Nasuttasādhanakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
೨. ಸುತ್ತಸಾಧನಕಥಾವಣ್ಣನಾ
2. Suttasādhanakathāvaṇṇanā
೨೯೮. ಏತೇ ಧಮ್ಮಾತಿ ಏತೇ ಖನ್ಧಆಯತನಧಾತುಧಮ್ಮಾ। ಸುತ್ತಾಹರಣನ್ತಿ ನಿರುತ್ತಿಪಥಸುತ್ತಾಹರಣಂ। ನೇಸನ್ತಿ ಅತೀತಾನಾಗತಾನಂ।
298. Ete dhammāti ete khandhaāyatanadhātudhammā. Suttāharaṇanti niruttipathasuttāharaṇaṃ. Nesanti atītānāgatānaṃ.
ಸುತ್ತಸಾಧನಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Suttasādhanakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ಅತೀತಕ್ಖನ್ಧಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Atītakkhandhādikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಕಥಾವತ್ಥುಪಾಳಿ • Kathāvatthupāḷi / ೬. ಅತೀತಕ್ಖನ್ಧಾದಿಕಥಾ • 6. Atītakkhandhādikathā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ೬. ಅತೀತಕ್ಖನ್ಧಾದಿಕಥಾ • 6. Atītakkhandhādikathā
