| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปฎฺฐานปาฬิ • Paṭṭhānapāḷi |
๑๘. อตีตตฺติกํ
18. Atītattikaṃ
๗. ปญฺหาวาโร
7. Pañhāvāro
๑. ปจฺจยานุโลมํ
1. Paccayānulomaṃ
๑. วิภงฺควาโร
1. Vibhaṅgavāro
เหตุปจฺจโย
Hetupaccayo
๑. ปจฺจุปฺปโนฺน ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺจุปฺปนฺนา เหตู สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฎฺฐานานญฺจ รูปานํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ปฎิสนฺธิกฺขเณ…เป.…ฯ (๑)
1. Paccuppanno dhammo paccuppannassa dhammassa hetupaccayena paccayo – paccuppannā hetū sampayuttakānaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ hetupaccayena paccayo. Paṭisandhikkhaṇe…pe…. (1)
อารมฺมณปจฺจโย
Ārammaṇapaccayo
๒. อตีโต ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ทานํ ทตฺวา สีลํ สมาทิยิตฺวา อุโปสถกมฺมํ…เป.… ปจฺจเวกฺขติ, ปุเพฺพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา วุฎฺฐหิตฺวา ฌานํ ปจฺจเวกฺขติฯ อริยา มคฺคา วุฎฺฐหิตฺวา มคฺคํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปหีเน กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, วิกฺขมฺภิเต กิเลเส ปจฺจเวกฺขนฺติ, ปุเพฺพ สมุทาจิเณฺณ กิเลเส ชานนฺติฯ อตีตํ จกฺขุํ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสติ…เป.… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติฯ อตีตํ โสตํ…เป.… ฆานํ… ชิวฺหํ… กายํ… รูเป… สเทฺท… คเนฺธ… รเส… โผฎฺฐเพฺพ… วตฺถุํ… อตีเต ขเนฺธ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสติ , อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ อารพฺภ ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฎฺฐิ อุปฺปชฺชติ, วิจิกิจฺฉา… อุทฺธจฺจํ… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, อากาสานญฺจายตนํ วิญฺญาณญฺจายตนสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโยฯ อากิญฺจญฺญายตนํ เนวสญฺญานาสญฺญายตนสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโยฯ อตีตา ขนฺธา อิทฺธิวิธญาณสฺส, เจโตปริยญาณสฺส, ปุเพฺพนิวาสานุสฺสติญาณสฺส, ยถากมฺมูปคญาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
2. Atīto dhammo paccuppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo – dānaṃ datvā sīlaṃ samādiyitvā uposathakammaṃ…pe… paccavekkhati, pubbe suciṇṇāni paccavekkhati, jhānā vuṭṭhahitvā jhānaṃ paccavekkhati. Ariyā maggā vuṭṭhahitvā maggaṃ paccavekkhanti, phalaṃ paccavekkhanti, pahīne kilese paccavekkhanti, vikkhambhite kilese paccavekkhanti, pubbe samudāciṇṇe kilese jānanti. Atītaṃ cakkhuṃ aniccato dukkhato anattato vipassati…pe… domanassaṃ uppajjati. Atītaṃ sotaṃ…pe… ghānaṃ… jivhaṃ… kāyaṃ… rūpe… sadde… gandhe… rase… phoṭṭhabbe… vatthuṃ… atīte khandhe aniccato dukkhato anattato vipassati , assādeti abhinandati, taṃ ārabbha rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati, vicikicchā… uddhaccaṃ… domanassaṃ uppajjati, ākāsānañcāyatanaṃ viññāṇañcāyatanassa ārammaṇapaccayena paccayo. Ākiñcaññāyatanaṃ nevasaññānāsaññāyatanassa ārammaṇapaccayena paccayo. Atītā khandhā iddhividhañāṇassa, cetopariyañāṇassa, pubbenivāsānussatiñāṇassa, yathākammūpagañāṇassa, āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo. (1)
๓. อนาคโต ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – อนาคตํ จกฺขุํ…เป.… วตฺถุํ… อนาคเต ขเนฺธ อนิจฺจโต…เป.… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติฯ อนาคตา ขนฺธา อิทฺธิวิธญาณสฺส, เจโตปริยญาณสฺส, อนาคตํสญาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
3. Anāgato dhammo paccuppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo – anāgataṃ cakkhuṃ…pe… vatthuṃ… anāgate khandhe aniccato…pe… domanassaṃ uppajjati. Anāgatā khandhā iddhividhañāṇassa, cetopariyañāṇassa, anāgataṃsañāṇassa, āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo. (1)
ปจฺจุปฺปโนฺน ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺจุปฺปนฺนํ จกฺขุํ…เป.… กายํ… รูเป… สเทฺท… คเนฺธ… รเส… โผฎฺฐเพฺพ… วตฺถุํ… ปจฺจุปฺปเนฺน ขเนฺธ อนิจฺจโต…เป.… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ทิเพฺพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, รูปายตนํ จกฺขุวิญฺญาณสฺส…เป.… โผฎฺฐพฺพายตนํ กายวิญฺญาณสฺส…เป.… ปจฺจุปฺปนฺนา ขนฺธา อิทฺธิวิธญาณสฺส, อาวชฺชนาย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
Paccuppanno dhammo paccuppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo – paccuppannaṃ cakkhuṃ…pe… kāyaṃ… rūpe… sadde… gandhe… rase… phoṭṭhabbe… vatthuṃ… paccuppanne khandhe aniccato…pe… domanassaṃ uppajjati, dibbena cakkhunā rūpaṃ passati, dibbāya sotadhātuyā saddaṃ suṇāti, rūpāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa…pe… phoṭṭhabbāyatanaṃ kāyaviññāṇassa…pe… paccuppannā khandhā iddhividhañāṇassa, āvajjanāya ārammaṇapaccayena paccayo. (1)
อธิปติปจฺจโย
Adhipatipaccayo
๔. อตีโต ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย ฯ อารมฺมณาธิปติ – ทานํ ทตฺวา สีลํ สมาทิยิตฺวา…เป.… ปุเพฺพ สุจิณฺณานิ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ, ฌานา วุฎฺฐหิตฺวา ฌานํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติฯ อริยา มคฺคา วุฎฺฐหิตฺวา มคฺคํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติ, ผลํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขนฺติฯ อตีตํ จกฺขุํ…เป.… กายํ… รูเป… สเทฺท… คเนฺธ… รเส… โผฎฺฐเพฺพ… วตฺถุํ… อตีเต ขเนฺธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฎฺฐิ อุปฺปชฺชติฯ (๑) อนาคโต ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโยฯ อารมฺมณาธิปติ – อนาคตํ จกฺขุํ…เป.… วตฺถุํ… อนาคเต ขเนฺธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฎฺฐิ อุปฺปชฺชติฯ (๑)
4. Atīto dhammo paccuppannassa dhammassa adhipatipaccayena paccayo . Ārammaṇādhipati – dānaṃ datvā sīlaṃ samādiyitvā…pe… pubbe suciṇṇāni garuṃ katvā paccavekkhati, jhānā vuṭṭhahitvā jhānaṃ garuṃ katvā paccavekkhati. Ariyā maggā vuṭṭhahitvā maggaṃ garuṃ katvā paccavekkhanti, phalaṃ garuṃ katvā paccavekkhanti. Atītaṃ cakkhuṃ…pe… kāyaṃ… rūpe… sadde… gandhe… rase… phoṭṭhabbe… vatthuṃ… atīte khandhe garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati. (1) Anāgato dhammo paccuppannassa dhammassa adhipatipaccayena paccayo. Ārammaṇādhipati – anāgataṃ cakkhuṃ…pe… vatthuṃ… anāgate khandhe garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati. (1)
ปจฺจุปฺปโนฺน ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณาธิปติ, สหชาตาธิปติฯ อารมฺมณาธิปติ – ปจฺจุปฺปนฺนํ จกฺขุํ…เป.… วตฺถุํ… ปจฺจุปฺปเนฺน ขเนฺธ ครุํ กตฺวา อสฺสาเทติ อภินนฺทติ, ตํ ครุํ กตฺวา ราโค อุปฺปชฺชติ, ทิฎฺฐิ อุปฺปชฺชติฯ สหชาตาธิปติ – ปจฺจุปฺปนฺนาธิปติ สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฎฺฐานานญฺจ รูปานํ อธิปติปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
Paccuppanno dhammo paccuppannassa dhammassa adhipatipaccayena paccayo – ārammaṇādhipati, sahajātādhipati. Ārammaṇādhipati – paccuppannaṃ cakkhuṃ…pe… vatthuṃ… paccuppanne khandhe garuṃ katvā assādeti abhinandati, taṃ garuṃ katvā rāgo uppajjati, diṭṭhi uppajjati. Sahajātādhipati – paccuppannādhipati sampayuttakānaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ adhipatipaccayena paccayo. (1)
อนนฺตรปจฺจโย
Anantarapaccayo
๕. อตีโต ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อตีตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ปจฺจุปฺปนฺนานํ ขนฺธานํ อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโยฯ อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส… อนุโลมํ โวทานสฺส… โคตฺรภุ มคฺคสฺส… โวทานํ มคฺคสฺส… มโคฺค ผลสฺส… ผลํ ผลสฺส… อนุโลมํ ผลสมาปตฺติยา… นิโรธา วุฎฺฐหนฺตสฺส เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ ผลสมาปตฺติยา อนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
5. Atīto dhammo paccuppannassa dhammassa anantarapaccayena paccayo – purimā purimā atītā khandhā pacchimānaṃ pacchimānaṃ paccuppannānaṃ khandhānaṃ anantarapaccayena paccayo. Anulomaṃ gotrabhussa… anulomaṃ vodānassa… gotrabhu maggassa… vodānaṃ maggassa… maggo phalassa… phalaṃ phalassa… anulomaṃ phalasamāpattiyā… nirodhā vuṭṭhahantassa nevasaññānāsaññāyatanaṃ phalasamāpattiyā anantarapaccayena paccayo. (1)
สมนนฺตรปจฺจโย
Samanantarapaccayo
๖. อตีโต ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส สมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย (อนนฺตรสทิสํ)ฯ (๑)
6. Atīto dhammo paccuppannassa dhammassa samanantarapaccayena paccayo (anantarasadisaṃ). (1)
สหชาตปจฺจยาทิ
Sahajātapaccayādi
๗. ปจฺจุปฺปโนฺน ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อญฺญมญฺญปจฺจเยน ปจฺจโย… นิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย (สํขิตฺตํ)ฯ (๑)
7. Paccuppanno dhammo paccuppannassa dhammassa sahajātapaccayena paccayo… aññamaññapaccayena paccayo… nissayapaccayena paccayo (saṃkhittaṃ). (1)
อุปนิสฺสยปจฺจโย
Upanissayapaccayo
๘. อตีโต ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป.…ฯ ปกตูปนิสฺสโย – อตีตํ สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ, สีลํ สมาทิยติ, อุโปสถกมฺมํ กโรติ, ฌานํ อุปฺปาเทติ, วิปสฺสนํ… มคฺคํ… อภิญฺญํ… สมาปตฺติํ อุปฺปาเทติ, มานํ ชเปฺปติ, ทิฎฺฐิํ คณฺหาติฯ อตีตํ สีลํ…เป.… ปญฺญํ… ราคํ…เป.… ปตฺถนํ… กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ สีลํ สมาทิยติ, อุโปสถกมฺมํ…เป.… สมาปตฺติํ อุปฺปาเทติ, ปาณํ หนติ…เป.… สงฺฆํ ภินฺทติฯ อตีตา สทฺธา…เป.… ปญฺญา, ราโค…เป.… ปตฺถนา, กายิกํ สุขํ… กายิกํ ทุกฺขํ… ปจฺจุปฺปนฺนาย สทฺธาย…เป.… ปญฺญาย, ราคสฺส…เป.… ปตฺถนาย…เป.… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
8. Atīto dhammo paccuppannassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo – ārammaṇūpanissayo, anantarūpanissayo, pakatūpanissayo…pe…. Pakatūpanissayo – atītaṃ saddhaṃ upanissāya dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti, jhānaṃ uppādeti, vipassanaṃ… maggaṃ… abhiññaṃ… samāpattiṃ uppādeti, mānaṃ jappeti, diṭṭhiṃ gaṇhāti. Atītaṃ sīlaṃ…pe… paññaṃ… rāgaṃ…pe… patthanaṃ… kāyikaṃ sukhaṃ… kāyikaṃ dukkhaṃ upanissāya dānaṃ deti sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ…pe… samāpattiṃ uppādeti, pāṇaṃ hanati…pe… saṅghaṃ bhindati. Atītā saddhā…pe… paññā, rāgo…pe… patthanā, kāyikaṃ sukhaṃ… kāyikaṃ dukkhaṃ… paccuppannāya saddhāya…pe… paññāya, rāgassa…pe… patthanāya…pe… phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. (1)
อนาคโต ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป.…ฯ ปกตูปนิสฺสโย – อนาคตํ จกฺขุสมฺปทํ ปตฺถยมาโน…เป.… โสตสมฺปทํ… ฆานสมฺปทํ ชิวฺหาสมฺปทํ… กายสมฺปทํ… วณฺณสมฺปทํ… สทฺทสมฺปทํ… คนฺธสมฺปทํ… รสสมฺปทํ… โผฎฺฐพฺพสมฺปทํ…ปตฺถยมาโน…เป.… อนาคเต ขเนฺธ ปตฺถยมาโน ทานํ เทติ, สีลํ สมาทิยติ, อุโปสถกมฺมํ… อนาคตา จกฺขุสมฺปทา…เป.… วณฺณสมฺปทา…เป.… โผฎฺฐพฺพสมฺปทา… อนาคตา ขนฺธา ปจฺจุปฺปนฺนาย สทฺธาย…เป.… ปญฺญาย, กายิกสฺส สุขสฺส, กายิกสฺส ทุกฺขสฺส, มคฺคสฺส, ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
Anāgato dhammo paccuppannassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo – ārammaṇūpanissayo, pakatūpanissayo…pe…. Pakatūpanissayo – anāgataṃ cakkhusampadaṃ patthayamāno…pe… sotasampadaṃ… ghānasampadaṃ jivhāsampadaṃ… kāyasampadaṃ… vaṇṇasampadaṃ… saddasampadaṃ… gandhasampadaṃ… rasasampadaṃ… phoṭṭhabbasampadaṃ…patthayamāno…pe… anāgate khandhe patthayamāno dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ… anāgatā cakkhusampadā…pe… vaṇṇasampadā…pe… phoṭṭhabbasampadā… anāgatā khandhā paccuppannāya saddhāya…pe… paññāya, kāyikassa sukhassa, kāyikassa dukkhassa, maggassa, phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. (1)
ปจฺจุปฺปโนฺน ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโย…เป.…ฯ ปกตูปนิสฺสโย – ปจฺจุปฺปนฺนํ อุตุํ อุปนิสฺสาย ฌานํ อุปฺปาเทติ, วิปสฺสนํ…เป.… ปจฺจุปฺปนฺนํ โภชนํ เสนาสนํ อุปนิสฺสาย ฌานํ อุปฺปาเทติ…เป.… สมาปตฺติํ อุปฺปาเทติฯ ปจฺจุปฺปนฺนํ อุตุ… โภชนํ… เสนาสนํ ปจฺจุปฺปนฺนาย สทฺธาย…เป.… ปญฺญาย กายิกสฺส…เป.… ผลสมาปตฺติยา อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
Paccuppanno dhammo paccuppannassa dhammassa upanissayapaccayena paccayo – ārammaṇūpanissayo, pakatūpanissayo…pe…. Pakatūpanissayo – paccuppannaṃ utuṃ upanissāya jhānaṃ uppādeti, vipassanaṃ…pe… paccuppannaṃ bhojanaṃ senāsanaṃ upanissāya jhānaṃ uppādeti…pe… samāpattiṃ uppādeti. Paccuppannaṃ utu… bhojanaṃ… senāsanaṃ paccuppannāya saddhāya…pe… paññāya kāyikassa…pe… phalasamāpattiyā upanissayapaccayena paccayo. (1)
ปุเรชาตปจฺจโย
Purejātapaccayo
๙. ปจฺจุปฺปโนฺน ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํฯ อารมฺมณปุเรชาตํ – จกฺขุํ…เป.… วตฺถุํ อนิจฺจโต…เป.… โทมนสฺสํ อุปฺปชฺชติ, ทิเพฺพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, รูปายตนํ จกฺขุวิญฺญาณสฺส…เป.… โผฎฺฐพฺพายตนํ กายวิญฺญาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ วตฺถุปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิญฺญาณสฺส…เป.… กายายตนํ กายวิญฺญาณสฺส… วตฺถุ ปจฺจุปฺปนฺนานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
9. Paccuppanno dhammo paccuppannassa dhammassa purejātapaccayena paccayo – ārammaṇapurejātaṃ, vatthupurejātaṃ. Ārammaṇapurejātaṃ – cakkhuṃ…pe… vatthuṃ aniccato…pe… domanassaṃ uppajjati, dibbena cakkhunā rūpaṃ passati, dibbāya sotadhātuyā saddaṃ suṇāti, rūpāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa…pe… phoṭṭhabbāyatanaṃ kāyaviññāṇassa purejātapaccayena paccayo. Vatthupurejātaṃ – cakkhāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa…pe… kāyāyatanaṃ kāyaviññāṇassa… vatthu paccuppannānaṃ khandhānaṃ purejātapaccayena paccayo. (1)
ปจฺฉาชาตปจฺจโย
Pacchājātapaccayo
๑๐. ปจฺจุปฺปโนฺน ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺฉาชาตา ปจฺจุปฺปนฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
10. Paccuppanno dhammo paccuppannassa dhammassa pacchājātapaccayena paccayo – pacchājātā paccuppannā khandhā purejātassa imassa kāyassa pacchājātapaccayena paccayo. (1)
อาเสวนปจฺจโย
Āsevanapaccayo
๑๑. อตีโต ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโย – ปุริมา ปุริมา อตีตา ขนฺธา ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานํ ปจฺจุปฺปนฺนานํ ขนฺธานํ อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโยฯ อนุโลมํ โคตฺรภุสฺส… อนุโลมํ โวทานสฺส… โคตฺรภุ มคฺคสฺส… โวทานํ มคฺคสฺส อาเสวนปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
11. Atīto dhammo paccuppannassa dhammassa āsevanapaccayena paccayo – purimā purimā atītā khandhā pacchimānaṃ pacchimānaṃ paccuppannānaṃ khandhānaṃ āsevanapaccayena paccayo. Anulomaṃ gotrabhussa… anulomaṃ vodānassa… gotrabhu maggassa… vodānaṃ maggassa āsevanapaccayena paccayo. (1)
กมฺมปจฺจโย
Kammapaccayo
๑๒. อตีโต ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโยฯ นานากฺขณิกา – อตีตา เจตนา ปจฺจุปฺปนฺนานํ วิปากานํ ขนฺธานํ กฎตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
12. Atīto dhammo paccuppannassa dhammassa kammapaccayena paccayo. Nānākkhaṇikā – atītā cetanā paccuppannānaṃ vipākānaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ kammapaccayena paccayo. (1)
ปจฺจุปฺปโนฺน ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโย – ปจฺจุปฺปนฺนา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฎฺฐานานญฺจ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ปฎิสนฺธิกฺขเณ ปจฺจุปฺปนฺนา เจตนา สมฺปยุตฺตกานํ ขนฺธานํ กฎตฺตา จ รูปานํ กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
Paccuppanno dhammo paccuppannassa dhammassa kammapaccayena paccayo – paccuppannā cetanā sampayuttakānaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ kammapaccayena paccayo. Paṭisandhikkhaṇe paccuppannā cetanā sampayuttakānaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ kammapaccayena paccayo. (1)
วิปากปจฺจโย
Vipākapaccayo
๑๓. ปจฺจุปฺปโนฺน ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย – วิปาโก ปจฺจุปฺปโน เอโก ขโนฺธ ติณฺณนฺนํ ขนฺธานํ จิตฺตสมุฎฺฐานานญฺจ รูปานํ วิปากปจฺจเยน ปจฺจโย…เป.… เทฺว ขนฺธา…เป.… ปฎิสนฺธิกฺขเณ…เป.… ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปากปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
13. Paccuppanno dhammo paccuppannassa dhammassa vipākapaccayena paccayo – vipāko paccuppano eko khandho tiṇṇannaṃ khandhānaṃ cittasamuṭṭhānānañca rūpānaṃ vipākapaccayena paccayo…pe… dve khandhā…pe… paṭisandhikkhaṇe…pe… khandhā vatthussa vipākapaccayena paccayo. (1)
อาหารปจฺจยาทิ
Āhārapaccayādi
๑๔. ปจฺจุปฺปโนฺน ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย… ฌานปจฺจเยน ปจฺจโย… มคฺคปจฺจเยน ปจฺจโย… สมฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย… วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย – สหชาตํ, ปุเรชาตํ, ปจฺฉาชาตํฯ สหชาตา – ปจฺจุปฺปนฺนา ขนฺธา จิตฺตสมุฎฺฐานานํ รูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ปฎิสนฺธิกฺขเณ ปจฺจุปฺปนฺนา ขนฺธา กฎตฺตารูปานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย, ขนฺธา วตฺถุสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโย, วตฺถุ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ปุเรชาตํ – จกฺขายตนํ จกฺขุวิญฺญาณสฺส…เป.… กายายตนํ กายวิญฺญาณสฺส… วตฺถุ ปจฺจุปฺปนฺนานํ ขนฺธานํ วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ ปจฺฉาชาตา – ปจฺจุปฺปนฺนา ขนฺธา ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส วิปฺปยุตฺตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
14. Paccuppanno dhammo paccuppannassa dhammassa āhārapaccayena paccayo… indriyapaccayena paccayo… jhānapaccayena paccayo… maggapaccayena paccayo… sampayuttapaccayena paccayo… vippayuttapaccayena paccayo – sahajātaṃ, purejātaṃ, pacchājātaṃ. Sahajātā – paccuppannā khandhā cittasamuṭṭhānānaṃ rūpānaṃ vippayuttapaccayena paccayo. Paṭisandhikkhaṇe paccuppannā khandhā kaṭattārūpānaṃ vippayuttapaccayena paccayo, khandhā vatthussa vippayuttapaccayena paccayo, vatthu khandhānaṃ vippayuttapaccayena paccayo. Purejātaṃ – cakkhāyatanaṃ cakkhuviññāṇassa…pe… kāyāyatanaṃ kāyaviññāṇassa… vatthu paccuppannānaṃ khandhānaṃ vippayuttapaccayena paccayo. Pacchājātā – paccuppannā khandhā purejātassa imassa kāyassa vippayuttapaccayena paccayo. (1)
อตฺถิปจฺจโย
Atthipaccayo
๑๕. ปจฺจุปฺปโนฺน ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย (อุปฺปนฺนตฺติเก อตฺถิสทิสํ)ฯ (๑)
15. Paccuppanno dhammo paccuppannassa dhammassa atthipaccayena paccayo (uppannattike atthisadisaṃ). (1)
นตฺถิวิคตาวิคตปจฺจยา
Natthivigatāvigatapaccayā
๑๖. อตีโต ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส นตฺถิปจฺจเยน ปจฺจโย… วิคตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ
16. Atīto dhammo paccuppannassa dhammassa natthipaccayena paccayo… vigatapaccayena paccayo.
ปจฺจุปฺปโนฺน ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อวิคตปจฺจเยน ปจฺจโย…เป.…ฯ
Paccuppanno dhammo paccuppannassa dhammassa avigatapaccayena paccayo…pe….
๑. ปจฺจยานุโลมํ
1. Paccayānulomaṃ
๒. สงฺขฺยาวาโร
2. Saṅkhyāvāro
๑๗. เหตุยา เอกํ, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา ตีณิ, อนนฺตเร เอกํ, สมนนฺตเร เอกํ, สหชาเต อญฺญมเญฺญ นิสฺสเย เอกํ, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต ปจฺฉาชาเต อาเสวเน เอกํ, กเมฺม เทฺว, วิปาเก อาหาเร เอกํ…เป.… อวิคเต เอกํ (เอวํ คเณตพฺพํ)ฯ
17. Hetuyā ekaṃ, ārammaṇe tīṇi, adhipatiyā tīṇi, anantare ekaṃ, samanantare ekaṃ, sahajāte aññamaññe nissaye ekaṃ, upanissaye tīṇi, purejāte pacchājāte āsevane ekaṃ, kamme dve, vipāke āhāre ekaṃ…pe… avigate ekaṃ (evaṃ gaṇetabbaṃ).
อนุโลมํฯ
Anulomaṃ.
ปจฺจนียุทฺธาโร
Paccanīyuddhāro
๑๘. อตีโต ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… กมฺมปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
18. Atīto dhammo paccuppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo… upanissayapaccayena paccayo… kammapaccayena paccayo. (1)
อนาคโต ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
Anāgato dhammo paccuppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo… upanissayapaccayena paccayo. (1)
ปจฺจุปฺปโนฺน ธโมฺม ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺส อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย… สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโย… ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… ปจฺฉาชาตปจฺจเยน ปจฺจโย… อาหารปจฺจเยน ปจฺจโย… อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ (๑)
Paccuppanno dhammo paccuppannassa dhammassa ārammaṇapaccayena paccayo… sahajātapaccayena paccayo… upanissayapaccayena paccayo… purejātapaccayena paccayo… pacchājātapaccayena paccayo… āhārapaccayena paccayo… indriyapaccayena paccayo. (1)
๒. ปจฺจยปจฺจนียํ
2. Paccayapaccanīyaṃ
๒. สงฺขฺยาวาโร
2. Saṅkhyāvāro
๑๙. นเหตุยา ตีณิ, นอารมฺมเณ ตีณิ, นอธิปติยา ตีณิ, นอนนฺตเร ตีณิ …เป.… นสมฺปยุเตฺต ตีณิ, นวิปฺปยุเตฺต ตีณิ, โนอตฺถิยา เทฺว, โนนตฺถิยา ตีณิ, โนวิคเต ตีณิ, โนอวิคเต เทฺว (เอวํ คเณตพฺพํ)ฯ
19. Nahetuyā tīṇi, naārammaṇe tīṇi, naadhipatiyā tīṇi, naanantare tīṇi …pe… nasampayutte tīṇi, navippayutte tīṇi, noatthiyā dve, nonatthiyā tīṇi, novigate tīṇi, noavigate dve (evaṃ gaṇetabbaṃ).
ปจฺจนียํฯ
Paccanīyaṃ.
๓. ปจฺจยานุโลมปจฺจนียํ
3. Paccayānulomapaccanīyaṃ
๒๐. เหตุปจฺจยา นอารมฺมเณ เอกํ, นอธิปติยา นอนนฺตเร นสมนนฺตเร นอญฺญมเญฺญ นอุปนิสฺสเย…เป.… นสมฺปยุเตฺต นวิปฺปยุเตฺต โนนตฺถิยา โนวิคเต เอกํ (เอวํ คเณตพฺพํ)ฯ
20. Hetupaccayā naārammaṇe ekaṃ, naadhipatiyā naanantare nasamanantare naaññamaññe naupanissaye…pe… nasampayutte navippayutte nonatthiyā novigate ekaṃ (evaṃ gaṇetabbaṃ).
อนุโลมปจฺจนียํฯ
Anulomapaccanīyaṃ.
๔. ปจฺจยปจฺจนียานุโลมํ
4. Paccayapaccanīyānulomaṃ
๒๑. นเหตุปจฺจยา อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา ตีณิ, อนนฺตเร สมนนฺตเร สหชาเต อญฺญมเญฺญ นิสฺสเย เอกํ, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต เอกํ, ปจฺฉาชาเต อาเสวเน เอกํ…เป.… กเมฺม เทฺว, วิปาเก เอกํ (อิเมสุ ปเทสุ เอกํเยว), อวิคเต เอกํ (เอวํ คเณตพฺพํ)ฯ
21. Nahetupaccayā ārammaṇe tīṇi, adhipatiyā tīṇi, anantare samanantare sahajāte aññamaññe nissaye ekaṃ, upanissaye tīṇi, purejāte ekaṃ, pacchājāte āsevane ekaṃ…pe… kamme dve, vipāke ekaṃ (imesu padesu ekaṃyeva), avigate ekaṃ (evaṃ gaṇetabbaṃ).
ปจฺจนียานุโลมํฯ
Paccanīyānulomaṃ.
ปญฺหาวาโรฯ
Pañhāvāro.
อตีตตฺติกํ นิฎฺฐิตํฯ
Atītattikaṃ niṭṭhitaṃ.
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ๕-๒๒. สงฺกิลิฎฺฐตฺติกาทิวณฺณนา • 5-22. Saṅkiliṭṭhattikādivaṇṇanā
