| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๗. อตฺตาทานองฺคกถา
7. Attādānaaṅgakathā
๓๙๘. อตฺตาทานํ อาทาตุกาเมนาติ เอตฺถ กิํ อตฺตาทานนฺติ อาห ‘‘สาสนํ โสเธตุกาโม’’ติอาทิฯ อิมินา ปรํ โจเทตุํ อตฺตนา อาทาตพฺพํ อธิกรณํ อตฺตาทานนฺติ วุจฺจตีติ ทเสฺสติฯ อกาโล อิมํ อตฺตาทานํ อาทาตุนฺติ เอตฺถ อกาลํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ราชภย’’นฺติอาทิฯ ตตฺถ วสฺสารโตฺตติ วสฺสกาโลฯ โส หิ วโสฺส อติวิย รญฺชติ เอตฺถ กาเลติ วสฺสารโตฺตติ วุจฺจติฯ วสฺสารโตฺตปิ อธิกรณวูปสมตฺถํ ลชฺชิปริสาย ทูรโต อานยนสฺส ทุกฺกรตฺตา อกาโล นามฯ อิตีติ อยํ ราชภยาทิกาโลติ อโตฺถฯ วิปรีโตติ ราชภยาทีนํ อภาวกาโลฯ
398.Attādānaṃ ādātukāmenāti ettha kiṃ attādānanti āha ‘‘sāsanaṃ sodhetukāmo’’tiādi. Iminā paraṃ codetuṃ attanā ādātabbaṃ adhikaraṇaṃ attādānanti vuccatīti dasseti. Akāloimaṃ attādānaṃ ādātunti ettha akālaṃ dassento āha ‘‘rājabhaya’’ntiādi. Tattha vassārattoti vassakālo. So hi vasso ativiya rañjati ettha kāleti vassārattoti vuccati. Vassārattopi adhikaraṇavūpasamatthaṃ lajjiparisāya dūrato ānayanassa dukkarattā akālo nāma. Itīti ayaṃ rājabhayādikāloti attho. Viparītoti rājabhayādīnaṃ abhāvakālo.
อภูตํ อิทํ อตฺตาทานนฺติ เอตฺถ อภูตสโทฺท อวิชฺชมานปริยาโยติ อาห ‘‘อสนฺตมิท’’นฺติ, อิทํ อตฺตาทานํ อวิชฺชมานนฺติ อโตฺถฯ มยา คหิโตติ สมฺพโนฺธฯ สีลวา ปุคฺคโลติ โยชนาฯ ยนฺติ อตฺตาทานํ สํวตฺตตีติ สมฺพโนฺธฯ อิทนฺติ อตฺตาทานํฯ
Abhūtaṃ idaṃ attādānanti ettha abhūtasaddo avijjamānapariyāyoti āha ‘‘asantamida’’nti, idaṃ attādānaṃ avijjamānanti attho. Mayā gahitoti sambandho. Sīlavā puggaloti yojanā. Yanti attādānaṃ saṃvattatīti sambandho. Idanti attādānaṃ.
น ลภิสฺสามิ สนฺทิเฎฺฐ, ลภิสฺสามิ สนฺทิเฎฺฐติ เอตฺถ ‘‘น ลภิสฺสามิ, ลภิสฺสามี’’ติ อิทํ กิํ สนฺธาย วุตฺตนฺติ อาห ‘‘อเปฺปกทา หี’’ติอาทิฯ ตตฺถ อเปฺปกทาติ อปิ เอกทาฯ หิสโทฺท วิตฺถารโชตโกฯ เอวรูปาติ สนฺทิฎฺฐสมฺภตฺตสภาวาฯ ตนฺติ อุปตฺถมฺภกภิกฺขุลภนํ สนฺธายาติ สมฺพโนฺธฯ ‘‘น ลภิสฺสามี’’ติ อิทํ วจนํ วุตฺตนฺติ สมฺพโนฺธฯ
Na labhissāmi sandiṭṭhe, labhissāmi sandiṭṭheti ettha ‘‘na labhissāmi, labhissāmī’’ti idaṃ kiṃ sandhāya vuttanti āha ‘‘appekadā hī’’tiādi. Tattha appekadāti api ekadā. Hisaddo vitthārajotako. Evarūpāti sandiṭṭhasambhattasabhāvā. Tanti upatthambhakabhikkhulabhanaṃ sandhāyāti sambandho. ‘‘Na labhissāmī’’ti idaṃ vacanaṃ vuttanti sambandho.
โกสมฺพกานํ ภณฺฑนาทิ ภวติ วิย ภณฺฑนาทิ ภวิสฺสตีติ โยชนาฯ ปจฺฉาปิ อวิปฺปฎิสารกรํ ภวิสฺสตีติ เอตฺถ เกสํ อวิปฺปฎิสารกรํ ภวติ วิย ปญฺจงฺคสมฺปนฺนาคตํ อตฺตาทานํ อาทิยโต ปจฺฉาปิ อวิปฺปฎิสารกรํ ภวตีติ อาห ‘‘สุภทฺทํ วุฑฺฒปพฺพชิต’’นฺติอาทิฯ ตตฺถ ปญฺจสติกสงฺคีตินฺติ ปญฺจสเตหิ มหากสฺสปาทีหิ กตฺตพฺพํ สงฺคีติํฯ มหากสฺสปเตฺถรสฺส ปจฺฉา สมนุสฺสรณกรํ โหติ อิว โหตีติ โยชนาฯ เอเสว นโย เสเสสุปิฯ สมนุสฺสรณกรนฺติ สโมฺมทวเสน ปุนปฺปุนํ อนุสฺสรณสฺส กรํฯ อิมินา ‘‘อวิปฺปฎิสารกร’’นฺติ ปทสฺส อตฺถํ ทเสฺสติฯ ปจฺฉาปีติ เอตฺถ ปิสทฺทสฺส อวุตฺตสมฺปิณฺฑนตฺถํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘สาสนสฺส จา’’ติอาทิฯ ตตฺถ สาสนสฺส จ สสฺสิริกตายาติ สมฺพโนฺธฯ วิคตอุปกฺกิเลสจนฺทิมสูริยานํ วิย สาสนสฺส จ สสฺสิริกตาย สํวตฺตตีติ อธิปฺปาโยฯ
Kosambakānaṃ bhaṇḍanādi bhavati viya bhaṇḍanādi bhavissatīti yojanā. Pacchāpi avippaṭisārakaraṃ bhavissatīti ettha kesaṃ avippaṭisārakaraṃ bhavati viya pañcaṅgasampannāgataṃ attādānaṃ ādiyato pacchāpi avippaṭisārakaraṃ bhavatīti āha ‘‘subhaddaṃ vuḍḍhapabbajita’’ntiādi. Tattha pañcasatikasaṅgītinti pañcasatehi mahākassapādīhi kattabbaṃ saṅgītiṃ. Mahākassapattherassa pacchā samanussaraṇakaraṃ hoti iva hotīti yojanā. Eseva nayo sesesupi. Samanussaraṇakaranti sammodavasena punappunaṃ anussaraṇassa karaṃ. Iminā ‘‘avippaṭisārakara’’nti padassa atthaṃ dasseti. Pacchāpīti ettha pisaddassa avuttasampiṇḍanatthaṃ dassento āha ‘‘sāsanassa cā’’tiādi. Tattha sāsanassa ca sassirikatāyāti sambandho. Vigataupakkilesacandimasūriyānaṃ viya sāsanassa ca sassirikatāya saṃvattatīti adhippāyo.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / จูฬวคฺคปาฬิ • Cūḷavaggapāḷi / ๗. อตฺตาทานองฺคํ • 7. Attādānaaṅgaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / จูฬวคฺค-อฎฺฐกถา • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / อตฺตาทานองฺคกถา • Attādānaaṅgakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / อตฺตาทานองฺคกถาวณฺณนา • Attādānaaṅgakathāvaṇṇanā
