| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾನಿದ್ದೇಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāniddesa-aṭṭhakathā |
೧೫. ಅತ್ತದಣ್ಡಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
15. Attadaṇḍasuttaniddesavaṇṇanā
೧೭೦. ಪನ್ನರಸಮೇ ಅತ್ತದಣ್ಡಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೇ ಅತ್ತದಣ್ಡಾ ಭಯಂ ಜಾತನ್ತಿ ಪಠಮಗಾಥಾಯ ಅತ್ಥೋ – ಯಂ ಲೋಕಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಂ ವಾ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಂ ವಾ ಭಯಂ ಜಾತಂ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಅತ್ತದಣ್ಡಾ ಭಯಂ ಜಾತಂ ಅತ್ತನೋ ದುಚ್ಚರಿತಕಾರಣಾ ಜಾತಂ, ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಜನಂ ಪಸ್ಸಥ ಮೇಧಗಂ, ಇಮಂ ಸಾಕಿಯಾದಿಜನಂ ಪಸ್ಸಥ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮೇಧಗಂ ಹಿಂಸಕಂ ಬಾಧಕನ್ತಿ। ಏವಂ ತಂ ಪಟಿವಿರುದ್ಧಂ ವಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಂ ಜನಂ ಪರಿಭಾಸಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸಮ್ಮಾ ಪಟಿಪತ್ತಿದಸ್ಸನೇನ ತಸ್ಸ ಸಂವೇಗಂ ಜನೇತುಂ ಆಹ ‘‘ಸಂವೇಗಂ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಥಾ ಸಂವಿಜಿತಂ ಮಯಾ’’ತಿ। ಪುಬ್ಬೇ ಬೋಧಿಸತ್ತೇನೇವ ಸತಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
170. Pannarasame attadaṇḍasuttaniddese attadaṇḍā bhayaṃ jātanti paṭhamagāthāya attho – yaṃ lokassa diṭṭhadhammikaṃ vā samparāyikaṃ vā bhayaṃ jātaṃ, taṃ sabbaṃ attadaṇḍā bhayaṃ jātaṃ attano duccaritakāraṇā jātaṃ, evaṃ santepi janaṃ passatha medhagaṃ, imaṃ sākiyādijanaṃ passatha aññamaññaṃ medhagaṃ hiṃsakaṃ bādhakanti. Evaṃ taṃ paṭiviruddhaṃ vippaṭipannaṃ janaṃ paribhāsitvā attano sammā paṭipattidassanena tassa saṃvegaṃ janetuṃ āha ‘‘saṃvegaṃ kittayissāmi, yathā saṃvijitaṃ mayā’’ti. Pubbe bodhisatteneva satāti adhippāyo.
ತಯೋತಿ ಗಣನಪರಿಚ್ಛೇದೋ। ದಣ್ಡಾತಿ ದುಚ್ಚರಿತಾ। ಕಾಯದಣ್ಡೋತಿ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಂ। ವಚೀದಣ್ಡಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತಿವಿಧಂ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತನ್ತಿ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದಿಕಾಯತೋ ಪವತ್ತಂ ದುಟ್ಠುಂ ಚರಿತಂ, ಕಿಲೇಸಪೂತಿಕತ್ತಾ ವಾ ದುಟ್ಠು ಚರಿತನ್ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ತಿವಿಧಂ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಂ। ಚತುಬ್ಬಿಧನ್ತಿ ಮುಸಾವಾದಾದಿಚತುಬ್ಬಿಧಂ। ತಿವಿಧನ್ತಿ ಅಭಿಜ್ಝಾದಿತಿವಿಧಂ। ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕನ್ತಿ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅತ್ತಭಾವೇ ಪಟಿಸಂವೇದನೀಯಂ। ಸಮ್ಪರಾಯಿಕನ್ತಿ ಅನಾಗತೇ ಅತ್ತಭಾವೇ ಪಟಿಸಂವೇದನೀಯಂ। ಆಗುಚಾರೀತಿ ಪಾಪಕಾರೀ ಅಪರಾಧಕಾರೀ। ತಮೇನಂ ರಾಜಾ ಪರಿಭಾಸತೀತಿ ಪಾಪಕಾರಿಂ ರಾಜಾ ಪರಿಭಾಸತಿ, ಭಯಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ। ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತೀತಿ ಕಾಯಿಕಂ ದುಕ್ಖಂ ಚೇತಸಿಕಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ವಿನ್ದತಿ। ಏತಂ ಭಯಂ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸನ್ತಿ ಏವರೂಪಂ ಭಯಞ್ಚ ದುಕ್ಖಞ್ಚ ದೋಮನಸ್ಸಞ್ಚ। ಕುತೋ ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಚೋರಸ್ಸ ಕುತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಂ। ಅತ್ತದಣ್ಡತೋ ಜಾತನ್ತಿ ಅತ್ತನಾ ಕತದುಚ್ಚರಿತತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಂ।
Tayoti gaṇanaparicchedo. Daṇḍāti duccaritā. Kāyadaṇḍoti kāyaduccaritaṃ. Vacīdaṇḍādīsupi eseva nayo. Tividhaṃ kāyaduccaritanti pāṇātipātādikāyato pavattaṃ duṭṭhuṃ caritaṃ, kilesapūtikattā vā duṭṭhu caritanti laddhanāmaṃ tividhaṃ duccaritaṃ kāyaduccaritaṃ. Catubbidhanti musāvādādicatubbidhaṃ. Tividhanti abhijjhāditividhaṃ. Diṭṭhadhammikanti diṭṭheva dhamme imasmiṃyeva attabhāve paṭisaṃvedanīyaṃ. Samparāyikanti anāgate attabhāve paṭisaṃvedanīyaṃ. Āgucārīti pāpakārī aparādhakārī. Tamenaṃ rājā paribhāsatīti pāpakāriṃ rājā paribhāsati, bhayaṃ uppādeti. Dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedetīti kāyikaṃ dukkhaṃ cetasikaṃ domanassaṃ vindati. Etaṃ bhayaṃ dukkhaṃ domanassanti evarūpaṃ bhayañca dukkhañca domanassañca. Kuto tassāti tassa corassa kuto uppannaṃ. Attadaṇḍato jātanti attanā kataduccaritato uppannaṃ.
ಅನ್ತಮಸೋತಿ ಹೇಟ್ಠಿಮತೋ। ಸವಚನೀಯಮ್ಪಿ ಕರೋತಿ ‘‘ನ ತೇ ಲಬ್ಭಾ ಇತೋ ಪಕ್ಕಮಿತು’’ನ್ತಿ ಇತೋ ಇಮಮ್ಹಾ ಗಾಮಾದಿನಾ ಗನ್ತುಂ ನ ಲಬ್ಭಾ। ನ ಸಕ್ಕಾ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿತುನ್ತಿ ಪಲಿಬೋಧಂ ಸಙ್ಗಂ ಕರೋತಿ। ಧನಜಾನಿಪಚ್ಚಯಾಪೀತಿ ಧನಪರಿಹಾನಿಕಾರಣಾಪಿ। ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ವಿವಿಧಾ ಕಮ್ಮಕಾರಣಾ ಕಾರಾಪೇತಿ। ಕಸಾಹಿಪಿ ತಾಳೇತೀತಿ ಕಸಾದಣ್ಡಕೇಹಿ ಪೋಥೇತಿ। ವೇತ್ತೇಹಿಪಿ ತಾಳೇತೀತಿ ಸಕಣ್ಟಕವೇತ್ತಲತಾಹಿ ಪೋಥೇತಿ। ಅಡ್ಢದಣ್ಡಕೇಹೀತಿಆದಯೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯಾಯೇವ। ಸುನಖೇಹಿಪಿ ಖಾದಾಪೇತೀತಿ ಕತಿಪಯಾನಿ ದಿವಸಾನಿ ಆಹಾರೇ ಅದತ್ವಾ ಛಾತಸುನಖೇಹಿ ಖಾದಾಪೇತಿ। ತೇ ಮುಹುತ್ತೇನ ಅಟ್ಠಿಕಸಙ್ಖಲಿಕಮೇವ ಕರೋತಿ। ಸೂಲೇ ಉತ್ತಾಸೇತೀತಿ ಸೂಲಂ ಆರೋಪೇತಿ। ರಾಜಾ ಇಮೇಸಂ ಚತುನ್ನಂ ದಣ್ಡಾನಂ ಇಸ್ಸರೋತಿ ಇಮಾಸಂ ಚತುನ್ನಂ ಆಣಾನಂ ಕಾತುಂ ರಾಜಾ ಸಮತ್ಥೋ।
Antamasoti heṭṭhimato. Savacanīyampi karoti ‘‘nate labbhā ito pakkamitu’’nti ito imamhā gāmādinā gantuṃ na labbhā. Na sakkā bahi nikkhamitunti palibodhaṃ saṅgaṃ karoti. Dhanajānipaccayāpīti dhanaparihānikāraṇāpi. Rājā tassa vividhā kammakāraṇā kārāpeti. Kasāhipi tāḷetīti kasādaṇḍakehi potheti. Vettehipi tāḷetīti sakaṇṭakavettalatāhi potheti. Aḍḍhadaṇḍakehītiādayo heṭṭhā vuttanayāyeva. Sunakhehipikhādāpetīti katipayāni divasāni āhāre adatvā chātasunakhehi khādāpeti. Te muhuttena aṭṭhikasaṅkhalikameva karoti. Sūle uttāsetīti sūlaṃ āropeti. Rājā imesaṃ catunnaṃ daṇḍānaṃ issaroti imāsaṃ catunnaṃ āṇānaṃ kātuṃ rājā samattho.
ಸಕೇನ ಕಮ್ಮೇನಾತಿ ಸಯಂಕತೇನ ಕಮ್ಮೇನ। ತಮೇನಂ ನಿರಯಪಾಲಾತಿ ಏತ್ಥ ಏಕಚ್ಚೇ ಥೇರಾ ‘‘ನಿರಯಪಾಲಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಯನ್ತರೂಪಂ ವಿಯ ಕಮ್ಮಮೇವ ಕಾರಣಂ ಕಾರೇತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ತೇಸಂ ತಂ ‘‘ಅತ್ಥಿ ನಿರಯೇಸು ನಿರಯಪಾಲಾತಿ, ಆಮನ್ತಾ। ಅತ್ಥಿ ಚ ಕಾರಣಿಕಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಅಭಿಧಮ್ಮೇ (ಕಥಾ॰ ೮೬೬ ಆದಯೋ) ಪಟಿಸೇಧಿತಮೇವ। ಯಥಾ ಹಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಕಮ್ಮಕಾರಣಕಾರಕಾ ಅತ್ಥಿ, ಏವಮೇವ ನಿರಯೇಸು ನಿರಯಪಾಲಾ ಅತ್ಥೀತಿ। ತತ್ತಂ ಅಯೋಖಿಲನ್ತಿ ತಿಗಾವುತಂ ಅತ್ತಭಾವಂ ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತಾಯ ಲೋಹಪಥವಿಯಾ ಉತ್ತಾನಕಂ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣಹತ್ಥೇ ತಾಲಪ್ಪಮಾಣಂ ಅಯಸೂಲಂ ಪವೇಸೇನ್ತಿ, ತಥಾ ವಾಮಹತ್ಥಾದೀಸು। ಯಥಾ ಚ ಉತ್ತಾನಕಂ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಏವಂ ಉರೇನಪಿ ವಾಮಪಸ್ಸೇನಪಿ ದಕ್ಖಿಣಪಸ್ಸೇನಪಿ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ತಂ ಕಮ್ಮಕಾರಣಂ ಕರೋನ್ತಿಯೇವ।
Sakena kammenāti sayaṃkatena kammena. Tamenaṃ nirayapālāti ettha ekacce therā ‘‘nirayapālā nāma natthi, yantarūpaṃ viya kammameva kāraṇaṃ kāretī’’ti vadanti. Tesaṃ taṃ ‘‘atthi nirayesu nirayapālāti, āmantā. Atthi ca kāraṇikā’’tiādinā nayena abhidhamme (kathā. 866 ādayo) paṭisedhitameva. Yathā hi manussaloke kammakāraṇakārakā atthi, evameva nirayesu nirayapālā atthīti. Tattaṃ ayokhilanti tigāvutaṃ attabhāvaṃ sampajjalitāya lohapathaviyā uttānakaṃ nipajjāpetvā dakkhiṇahatthe tālappamāṇaṃ ayasūlaṃ pavesenti, tathā vāmahatthādīsu. Yathā ca uttānakaṃ nipajjāpetvā evaṃ urenapi vāmapassenapi dakkhiṇapassenapi nipajjāpetvā taṃ kammakāraṇaṃ karontiyeva.
ಸಂವೇಸೇತ್ವಾತಿ ಜಲಿತಾಯ ಲೋಹಪಥವಿಯಾ ತಿಗಾವುತಂ ಅತ್ತಭಾವಂ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ। ಕುಠಾರೀಹೀತಿ ಮಹತೀಹಿ ಗೇಹಚ್ಛಾದನಸ್ಸ ಏಕಪಕ್ಖಮತ್ತಾಹಿ ಕುಠಾರೀಹಿ ತಚ್ಛೇನ್ತಿ, ಲೋಹಿತಂ ನದೀ ಹುತ್ವಾ ಸನ್ದತಿ, ಲೋಹಪಥವಿತೋ ಜಾಲಾ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತಚ್ಛಿತಟ್ಠಾನಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಚ್ಛನ್ತಾ ಪನ ಸುತ್ತಾಹತಂ ಕರಿತ್ವಾ ದಾರು ವಿಯ ಅಟ್ಠಂಸಮ್ಪಿ ಛಳಂಸಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ। ವಾಸೀಹೀತಿ ಮಹಾಸುಪ್ಪಪಮಾಣಾಹಿ ವಾಸೀಹಿ। ರಥೇ ಯೋಜೇತ್ವಾತಿ ಸದ್ಧಿಂ ಯುಗಯೋತ್ತಉಪಕ್ಖರಚಕ್ಕಕುಬ್ಬರಪಾಜನೇಹಿ ಸಬ್ಬತೋ ಪಜ್ಜಲಿತೇ ರಥೇ ಯೋಜೇತ್ವಾ। ಮಹನ್ತನ್ತಿ ಮಹಾಕೂಟಾಗಾರಪ್ಪಮಾಣಂ। ಆರೋಪೇನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತೇಹಿ ಅಯಮುಗ್ಗರೇಹಿ ಪೋಥೇನ್ತಾ ಆರೋಪೇನ್ತಿ। ಸಕಿಮ್ಪಿ ಉದ್ಧನ್ತಿ ಸುಪಕ್ಕುತ್ಥಿತಾಯ ಉಕ್ಖಲಿಯಾ ಪಕ್ಖಿತ್ತತಣ್ಡುಲಂ ವಿಯ ಉದ್ಧಂ ಅಧೋ ತಿರಿಯಞ್ಚ ಗಚ್ಛತಿ। ಮಹಾನಿರಯೇತಿ ಅವೀಚಿಮಹಾನಿರಯಮ್ಹಿ।
Saṃvesetvāti jalitāya lohapathaviyā tigāvutaṃ attabhāvaṃ nipajjāpetvā. Kuṭhārīhīti mahatīhi gehacchādanassa ekapakkhamattāhi kuṭhārīhi tacchenti, lohitaṃ nadī hutvā sandati, lohapathavito jālā uṭṭhahitvā tacchitaṭṭhānaṃ gaṇhāti, mahādukkhaṃ uppajjati, tacchantā pana suttāhataṃ karitvā dāru viya aṭṭhaṃsampi chaḷaṃsampi karonti. Vāsīhīti mahāsuppapamāṇāhi vāsīhi. Rathe yojetvāti saddhiṃ yugayottaupakkharacakkakubbarapājanehi sabbato pajjalite rathe yojetvā. Mahantanti mahākūṭāgārappamāṇaṃ. Āropentīti sampajjalitehi ayamuggarehi pothentā āropenti. Sakimpi uddhanti supakkutthitāya ukkhaliyā pakkhittataṇḍulaṃ viya uddhaṃ adho tiriyañca gacchati. Mahānirayeti avīcimahānirayamhi.
ಚತುಕ್ಕಣ್ಣೋತಿ ಚತುರಸ್ಸಮಞ್ಜೂಸಾಸದಿಸೋ। ವಿಭತ್ತೋತಿ ಚತುದ್ವಾರವಸೇನ ವಿಭತ್ತೋ। ಭಾಗಸೋ ಮಿತೋತಿ ದ್ವಾರವೀಥೀನಂ ವಸೇನ ಭಾಗೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ ವಿಭತ್ತೋ। ಪರಿಯನ್ತೋತಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ। ಅಯಸಾತಿ ಉಪರಿ ನವಯೋಜನಿಕೇನ ಅಯಪತ್ತೇನ ಛಾದಿತೋ। ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಸತಂ ಫರಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ಏವಂ ಫರಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಯಥಾ ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಸತೇ ಠತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತಸ್ಸ ಅಕ್ಖೀನಿ ಯಮಕಗೋಳಕಾ ವಿಯ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ। ಕದರಿಯಾತಪನಾತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತೇ ಉಸ್ಸದೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅಟ್ಠ ಮಹಾನಿರಯಾ ಕದರಿಯಾ ನಿಚ್ಚಂ ತಪನ್ತೀತಿ ಕದರಿಯಾತಪನಾ। ಬಲವದುಕ್ಖತಾಯ ಘೋರಾ। ಕಪ್ಪಟ್ಠಿಕಾನಂ ಅಚ್ಚೀನಂ ಅತ್ಥಿತಾಯ ಅಚ್ಚಿಮನ್ತೋ। ಆಸಾದೇತುಂ ಘಟ್ಟೇತುಂ ದುಕ್ಕರತಾಯ ದುರಾಸದಾ। ದಿಟ್ಠಮತ್ತಾ ವಾ ಸುತಮತ್ತಾ ವಾ ಲೋಮಾನಿ ಹಂಸೇನ್ತೀತಿ ಲೋಮಹಂಸನರೂಪಾ। ಭೀಸನತಾಯ ಭಿಸ್ಮಾ। ಭಯಜನನತಾಯ ಪಟಿಭಯಾ। ಸುಖಾಭಾವೇನ ದುಖಾ।
Catukkaṇṇoti caturassamañjūsāsadiso. Vibhattoti catudvāravasena vibhatto. Bhāgaso mitoti dvāravīthīnaṃ vasena bhāge ṭhapetvā ṭhapetvā vibhatto. Pariyantoti parikkhitto. Ayasāti upari navayojanikena ayapattena chādito. Samantā yojanasataṃ pharitvā tiṭṭhatīti evaṃ pharitvā tiṭṭhati, yathā samantā yojanasate ṭhatvā olokentassa akkhīni yamakagoḷakā viya nikkhamanti. Kadariyātapanāti sabbepi te ussadehi saddhiṃ aṭṭha mahānirayā kadariyā niccaṃ tapantīti kadariyātapanā. Balavadukkhatāya ghorā. Kappaṭṭhikānaṃ accīnaṃ atthitāya accimanto. Āsādetuṃ ghaṭṭetuṃ dukkaratāya durāsadā. Diṭṭhamattā vā sutamattā vā lomāni haṃsentīti lomahaṃsanarūpā. Bhīsanatāya bhismā. Bhayajananatāya paṭibhayā. Sukhābhāvena dukhā.
ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ಭಿತ್ತಿಯಾತಿಆದಿಗಾಥಾನಂ ಏವಂ ಅವೀಚಿನಿರಯೋತಿ ಪರಿಯನ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಅಯಂ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ – ಅಗ್ಗಿಜಾಲಾನಂ ವಾ ಪನ ಸತ್ತಾನಂ ವಾ ತೇಸಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ವಾ ವೀಚಿ ಅನ್ತರಂ ನತ್ಥಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಅವೀಚಿ। ತತ್ರ ಹಿ ಪುರತ್ಥಿಮಾದೀಹಿ ಭಿತ್ತೀಹಿ ಜಾಲಾರಾಸಿ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪಾಪಕಮ್ಮಿನೋ ಪುಗ್ಗಲೇ ಝಾಪೇನ್ತೋ ಪಚ್ಛಿಮಾದೀಸು ಭಿತ್ತೀಸು ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ ಪಹರತಿ, ತಾ ಚ ಭಿತ್ತಿಯೋ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಪರತೋ ಯೋಜನಸತಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ಉಟ್ಠಿತಾ ಉಪರಿ ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ, ಉಪರಿ ಉಟ್ಠಿತಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ। ಏವಂ ತಾವೇತ್ಥ ಜಾಲಾನಂ ವೀಚಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ತಸ್ಸ ಪನ ಅನ್ತೋ ಯೋಜನಸತಟ್ಠಾನಂ ಖೀರವಲ್ಲಿಪಿಟ್ಠಸ್ಸ ಪೂರಿತನಾಳಿ ವಿಯ ಸತ್ತೇಹಿ ನಿರನ್ತರಂ ಪೂರಿತಂ ಚತೂಹಿ ಇರಿಯಾಪಥೇಹಿ ಪಚ್ಚನ್ತಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ಪಮಾಣಂ ನತ್ಥಿ, ನ ಚ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಬಾಧೇನ್ತಿ, ಸಕಸಕಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಪಚ್ಚನ್ತಿ। ಏವಮೇತ್ಥ ಸತ್ತಾನಂ ವೀಚಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಯಥಾ ಪನ ಜಿವ್ಹಗ್ಗೇ ಛ ಮಧುಬಿನ್ದೂನಿ ಸತ್ತಮಸ್ಸ ತಮ್ಬಲೋಹಬಿನ್ದುನೋ ಅನುದಹನಬಲವತಾಯ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ತಥಾ ತತ್ಥ ಅನುದಹನಬಲವತಾಯ ಸೇಸಾ ಛ ಅಕುಸಲವಿಪಾಕುಪೇಕ್ಖಾ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ದುಕ್ಖಮೇವ ನಿರನ್ತರಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ಏವಮೇತ್ಥ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ವೀಚಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ನಿರಸ್ಸಾದಟ್ಠೇನ ನಿರಯೋ।
Puratthimāyabhittiyātiādigāthānaṃ evaṃ avīcinirayoti pariyantaṃ katvā ayaṃ saṅkhepattho – aggijālānaṃ vā pana sattānaṃ vā tesaṃ dukkhassa vā vīci antaraṃ natthi etthāti avīci. Tatra hi puratthimādīhi bhittīhi jālārāsi uṭṭhahitvā pāpakammino puggale jhāpento pacchimādīsu bhittīsu paṭihaññati paharati, tā ca bhittiyo vinivijjhitvā parato yojanasataṃ gaṇhāti, heṭṭhā uṭṭhitā upari paṭihaññati, upari uṭṭhitā heṭṭhā paṭihaññati. Evaṃ tāvettha jālānaṃ vīci nāma natthi. Tassa pana anto yojanasataṭṭhānaṃ khīravallipiṭṭhassa pūritanāḷi viya sattehi nirantaraṃ pūritaṃ catūhi iriyāpathehi paccantānaṃ sattānaṃ pamāṇaṃ natthi, na ca aññamaññaṃ byābādhenti, sakasakaṭṭhāneyeva paccanti. Evamettha sattānaṃ vīci nāma natthi. Yathā pana jivhagge cha madhubindūni sattamassa tambalohabinduno anudahanabalavatāya abbohārikāni honti, tathā tattha anudahanabalavatāya sesā cha akusalavipākupekkhā abbohārikā honti, dukkhameva nirantaraṃ paññāyati. Evamettha dukkhassa vīci nāma natthi. Nirassādaṭṭhena nirayo.
ತತ್ಥ ಸತ್ತಾ ಮಹಾಲುದ್ದಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ ಸತ್ತಾ ಮಹನ್ತಾ ಲುದ್ದಾ। ಮಹಾಕಿಬ್ಬಿಸಕಾರಿನೋತಿ ಮಹನ್ತದಾರುಣಕಮ್ಮಕಾರಿನೋ। ಅಚ್ಚನ್ತಪಾಪಕಮ್ಮನ್ತಾತಿ ಏಕಂಸೇನ ಪಾಪಕಮ್ಮಿನೋ। ಪಚ್ಚನ್ತಿ ನ ಚ ಮಿಯ್ಯರೇತಿ ಛನ್ನಂ ಜಾಲಾನಮನ್ತರೇ ಪಚ್ಚನ್ತಿ, ನ ಚ ಮಿಯ್ಯನ್ತಿ। ಜಾತವೇದಸಮೋ ಕಾಯೋತಿ ತೇಸಂ ಸರೀರಂ ಅಗ್ಗಿಸದಿಸಂ। ತೇಸಂ ನಿರಯವಾಸಿನನ್ತಿ ತೇಸಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಾನಂ ನಿರಯವಾಸೀನಂ। ಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಾನಂ ದಳ್ಹತ್ತನ್ತಿ ಪಾಪಕಮ್ಮಾನಂ ಥಿರಭಾವಂ ಓಲೋಕೇಹಿ। ನ ಭಸ್ಮಾ ಹೋತಿ ನಪೀ ಮಸೀತಿ ಛಾರಿಕಾಪಿ ನ ಹೋತಿ ಅಙ್ಗಾರೋಪಿ। ಪುರತ್ಥಿಮೇನಾತಿ ಯದಾ ತಂ ದ್ವಾರಂ ಅಪಾರುತಂ ಹೋತಿ, ಅಥ ತದಭಿಮುಖಾ ಧಾವನ್ತಿ, ತೇಸಂ ತತ್ಥ ಛವಿಆದೀನಿ ಝಾಯನ್ತಿ। ದ್ವಾರಸಮೀಪಂ ಪತ್ತಾನಞ್ಚ ತೇಸಂ ತಂ ಪೀಧೀಯತಿ, ಪಚ್ಛಿಮಂ ಅಪಾರುತಂ ವಿಯ ಖಾಯತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಅಭಿನಿಕ್ಖಮಿತಾಸಾ ತೇತಿ ನಿರಯಾ ನಿಕ್ಖಮಿತುಂ ಆಸಾ ಏತೇಸನ್ತಿ ನಿಕ್ಖಮಿತಾಸಾ। ಮೋಕ್ಖಗವೇಸಿನೋತಿ ಮುಞ್ಚನುಪಾಯಂ ಏಸನ್ತಾ ಗವೇಸನ್ತಾಪಿ। ನ ತೇ ತತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತುಂ, ಲಭನ್ತಿ ಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯಾತಿ ತೇ ಸತ್ತಾ ನಿರಯತೋ ನಿಕ್ಖಮನದ್ವಾರಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯಾ ನಾಧಿಗಚ್ಛನ್ತಿ। ತೇಸಞ್ಚ ಪಾಪಕಮ್ಮನ್ತಂ, ಅವಿಪಕ್ಕಂ ಕತಂ ಬಹುನ್ತಿ ತೇಸಞ್ಚ ಸತ್ತಾನಂ ಲಾಮಕಂ ದಾರುಣಕಮ್ಮಂ ಅವಿಪಾಕಂ ಬಹುವಿಧಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ಅದಿನ್ನವಿಪಾಕಂ ಕತಂ ಉಪಚಿತಂ ಅತ್ಥಿ।
Tattha sattā mahāluddāti tasmiṃ nibbattā sattā mahantā luddā. Mahākibbisakārinoti mahantadāruṇakammakārino. Accantapāpakammantāti ekaṃsena pāpakammino. Paccanti na ca miyyareti channaṃ jālānamantare paccanti, na ca miyyanti. Jātavedasamo kāyoti tesaṃ sarīraṃ aggisadisaṃ. Tesaṃ nirayavāsinanti tesaṃ pāpakammānaṃ nirayavāsīnaṃ. Passa kammānaṃ daḷhattanti pāpakammānaṃ thirabhāvaṃ olokehi. Na bhasmā hoti napī masīti chārikāpi na hoti aṅgāropi. Puratthimenāti yadā taṃ dvāraṃ apārutaṃ hoti, atha tadabhimukhā dhāvanti, tesaṃ tattha chaviādīni jhāyanti. Dvārasamīpaṃ pattānañca tesaṃ taṃ pīdhīyati, pacchimaṃ apārutaṃ viya khāyati. Esa nayo sabbattha. Abhinikkhamitāsā teti nirayā nikkhamituṃ āsā etesanti nikkhamitāsā. Mokkhagavesinoti muñcanupāyaṃ esantā gavesantāpi. Na te tato nikkhamituṃ, labhanti kammapaccayāti te sattā nirayato nikkhamanadvāraṃ pāpakammapaccayā nādhigacchanti. Tesañca pāpakammantaṃ, avipakkaṃ kataṃ bahunti tesañca sattānaṃ lāmakaṃ dāruṇakammaṃ avipākaṃ bahuvidhaṃ nānappakāraṃ adinnavipākaṃ kataṃ upacitaṃ atthi.
ಸಂವೇಗನ್ತಿ ವಿನಿಲನಂ। ಉಬ್ಬೇಗನ್ತಿ ಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ಗಮನಂ। ಉತ್ರಾಸನ್ತಿ ಉಬ್ಬೇಜನಂ ಅಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಂ। ಭಯನ್ತಿ ಚಿತ್ತುತ್ರಾಸನಂ। ಪೀಳನನ್ತಿ ಘಟ್ಟನಂ। ಘಟ್ಟನನ್ತಿ ಪೀಳಾಕರಣಂ। ಉಪದ್ದವನ್ತಿ ಈತಿಂ। ಉಪಸಗ್ಗನ್ತಿ ರುನ್ಧನಂ।
Saṃveganti vinilanaṃ. Ubbeganti ṭhitaṭṭhānato gamanaṃ. Utrāsanti ubbejanaṃ asanniṭṭhānaṃ. Bhayanti cittutrāsanaṃ. Pīḷananti ghaṭṭanaṃ. Ghaṭṭananti pīḷākaraṇaṃ. Upaddavanti ītiṃ. Upasagganti rundhanaṃ.
೧೭೧. ಇದಾನಿ ಯಥಾನೇನ ಸಂವಿಜಿತಂ, ತಂ ಪಕಾರಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಫನ್ದಮಾನ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಫನ್ದಮಾನನ್ತಿ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠೀಹಿ ಕಮ್ಪಮಾನಂ। ಅಪ್ಪೋದಕೇತಿ ಅಪ್ಪೇ ಉದಕೇ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞೇಹಿ ಬ್ಯಾರುದ್ಧೇ ದಿಸ್ವಾತಿ ನಾನಾಸತ್ತೇ ಚ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿರುದ್ಧೇ ದಿಸ್ವಾ। ಮಂ ಭಯಮಾವಿಸೀತಿ ಮಂ ಭಯಂ ಪವಿಟ್ಠಂ।
171. Idāni yathānena saṃvijitaṃ, taṃ pakāraṃ dassento ‘‘phandamāna’’ntiādimāha. Tattha phandamānanti taṇhādiṭṭhīhi kampamānaṃ. Appodaketi appe udake. Aññamaññehi byāruddhedisvāti nānāsatte ca aññamaññehi saddhiṃ viruddhe disvā. Maṃ bhayamāvisīti maṃ bhayaṃ paviṭṭhaṃ.
ಕಿಲೇಸಫನ್ದನಾಯ ಫನ್ದಮಾನನ್ತಿ ರಾಗಾದಿಕಿಲೇಸಚಲನಾಯ ಚಲಮಾನಂ। ಪಯೋಗೋತಿ ಕಾಯವಚೀಮನೋಪಯೋಗೋ।
Kilesaphandanāya phandamānanti rāgādikilesacalanāya calamānaṃ. Payogoti kāyavacīmanopayogo.
ವಿರುದ್ಧಾತಿ ವಿರೋಧಮಾಪನ್ನಾ। ಪಟಿವಿರುದ್ಧಾತಿ ಪಟಿಮುಖಂ ಹುತ್ವಾ ವಿರೋಧಮಾಪನ್ನಾ, ಸುಟ್ಠು ವಿರುದ್ಧಾ ವಾ। ಆಹತಾತಿ ಕೋಧೇನ ಆಹತಾ ಪಹತಾ। ಪಚ್ಚಾಹತಾತಿ ಪಟಿಮಲ್ಲಾ ಹುತ್ವಾ ಆಹತಾ। ಆಘಾತಿತಾತಿ ಘಟ್ಟಿತಾ। ಪಚ್ಚಾಘಾತಿತಾತಿ ವಿಸೇಸೇನ ಘಟ್ಟಿತಾ। ಪಾಣೀಹಿಪಿ ಉಪಕ್ಕಮನ್ತೀತಿ ಹತ್ಥೇಹಿಪಿ ಪಹರನ್ತಿ।
Viruddhāti virodhamāpannā. Paṭiviruddhāti paṭimukhaṃ hutvā virodhamāpannā, suṭṭhu viruddhā vā. Āhatāti kodhena āhatā pahatā. Paccāhatāti paṭimallā hutvā āhatā. Āghātitāti ghaṭṭitā. Paccāghātitāti visesena ghaṭṭitā. Pāṇīhipi upakkamantīti hatthehipi paharanti.
೧೭೨. ಸಮನ್ತಮಸಾರೋ ಲೋಕೋತಿ ನಿರಯಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮನ್ತತೋ ಲೋಕೋ ಅಸಾರೋ ನಿಚ್ಚಸಾರಾದಿರಹಿತೋ। ದಿಸಾ ಸಬ್ಬಾ ಸಮೇರಿತಾತಿ ಸಬ್ಬಾ ದಿಸಾ ಅನಿಚ್ಚತಾಯ ಕಮ್ಪಿತಾ। ಇಚ್ಛಂ ಭವನಮತ್ತನೋತಿ ಅತ್ತನೋ ತಾಣಂ ಇಚ್ಛನ್ತೋ। ನಾದ್ದಸಾಸಿಂ ಅನೋಸಿತನ್ತಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಠಾನಂ ಜರಾದೀಹಿ ಅನಜ್ಝಾವುಟ್ಠಂ ನಾದ್ದಕ್ಖಿನ್ತಿ।
172.Samantamasāro lokoti nirayaṃ ādiṃ katvā samantato loko asāro niccasārādirahito. Disā sabbā sameritāti sabbā disā aniccatāya kampitā. Icchaṃ bhavanamattanoti attano tāṇaṃ icchanto. Nāddasāsiṃ anositanti kiñci ṭhānaṃ jarādīhi anajjhāvuṭṭhaṃ nāddakkhinti.
ಅಸಾರೋತಿ ನ ಸಾರೋ, ಸಾರವಿರಹಿತೋ ವಾ। ನಿಸ್ಸಾರೋತಿ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಸಾರವಿರಹಿತೋ। ಸಾರಾಪಗತೋತಿ ಸಾರತೋ ಅಪಗತೋ। ನಿಚ್ಚಸಾರಸಾರೇನ ವಾತಿ ಸತತಸಾರಸಙ್ಖಾತೇನ ಸಾರೇನ ವಾ। ಉಪರಿಪದದ್ವಯೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಯೇ ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಸಙ್ಖಾರಾತಿ ಯೇ ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಸಙ್ಗಮ್ಮ ಸಮಾಗಮ್ಮ ಕತಾ ಸಙ್ಖಾರಾ। ತೇಪಿ ಏರಿತಾತಿ ತೇಪಿ ಸಙ್ಖಾರಾ ಕಮ್ಪಿತಾ। ಸಮೇರಿತಾತಿ ಸಮ್ಮಾ ಕಮ್ಪಿತಾ। ಚಲಿತಾತಿ ಚಲನಂ ಗತಾ। ಘಟ್ಟಿತಾತಿ ಉದಯಬ್ಬಯೇನ ಪೀಳಿತಾ। ಅನಿಚ್ಚತಾಯಾತಿ ಹುತ್ವಾ ಅಭಾವತಾಯ। ಜಾತಿಯಾ ಅನುಗತಾತಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಯಾ ಅನುಪವಿಟ್ಠಾ। ಜರಾಯ ಅನುಸಟಾತಿ ಪರಿಪಕ್ಕತಾಯ ಅನುಪತ್ಥಟಾ। ಬ್ಯಾಧಿನಾ ಅಭಿಭೂತಾತಿ ಚಾತುವಿಸಮೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಬ್ಯಾಧಿನಾ ಅಜ್ಝೋತ್ಥಟಾ। ಮರಣೇನ ಅಬ್ಭಾಹತಾತಿ ಮಚ್ಚುನಾ ಅಭಿಆಹತಾ ಪಹತಾ। ಅತಾಣಾತಿ ರಕ್ಖವಿರಹಿತಾ। ಅಲೇಣಾತಿ ಲೇಣವಿರಹಿತಾ। ಅಸರಣಾತಿ ನತ್ಥಿ ಏತೇಸಂ ಸರಣನ್ತಿ ಅಸರಣಾ। ಅಸರಣೀಭೂತಾತಿ ಸಯಂ ಸರಣಕಿಚ್ಚಂ ನ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಅಸರಣೀಭೂತಾ।
Asāroti na sāro, sāravirahito vā. Nissāroti sabbena sabbaṃ sāravirahito. Sārāpagatoti sārato apagato. Niccasārasārena vāti satatasārasaṅkhātena sārena vā. Uparipadadvayepi eseva nayo. Ye puratthimāya disāya saṅkhārāti ye puratthimāya disāya paccayehi saṅgamma samāgamma katā saṅkhārā. Tepi eritāti tepi saṅkhārā kampitā. Sameritāti sammā kampitā. Calitāti calanaṃ gatā. Ghaṭṭitāti udayabbayena pīḷitā. Aniccatāyāti hutvā abhāvatāya. Jātiyā anugatāti nibbattiyā anupaviṭṭhā. Jarāya anusaṭāti paripakkatāya anupatthaṭā. Byādhinā abhibhūtāti cātuvisamena uppannabyādhinā ajjhotthaṭā. Maraṇena abbhāhatāti maccunā abhiāhatā pahatā. Atāṇāti rakkhavirahitā. Aleṇāti leṇavirahitā. Asaraṇāti natthi etesaṃ saraṇanti asaraṇā. Asaraṇībhūtāti sayaṃ saraṇakiccaṃ na karontīti asaraṇībhūtā.
ಅತ್ತನೋ ಭವನನ್ತಿ ನಿದ್ದೇಸಪದಸ್ಸ ಉದ್ದೇಸಪದಂ। ತಾಣನ್ತಿ ಪಾಲನಂ। ಲೇಣನ್ತಿ ಲೇಣಟ್ಠಾನಂ। ಸರಣನ್ತಿ ದುಕ್ಖನಾಸನಂ। ಗತಿನ್ತಿ ಪತಿಟ್ಠಂ। ಪರಾಯನನ್ತಿ ಪರಂ ಅಯನಂ। ಅಜ್ಝೋಸಿತಂಯೇವ ಅದ್ದಸನ್ತಿ ಜರಾದೀಹಿ ಮದ್ದಿತಂಯೇವ ಅದ್ದಕ್ಖಿಂ। ಸಬ್ಬಂ ಯೋಬ್ಬಞ್ಞನ್ತಿ ಯೋಬ್ಬನಭಾವೋ ಯೋಬ್ಬಞ್ಞಂ, ಸಚೇತನಾನಂ ಸಬ್ಬಂ ಯೋಬ್ಬಞ್ಞಂ। ಜರಾಯ ಓಸಿತನ್ತಿ ಪರಿಪಾಕಾಯ ಜರಾಯ ಅವಸಿತಂ ಮದ್ದಿತಂ। ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ।
Attano bhavananti niddesapadassa uddesapadaṃ. Tāṇanti pālanaṃ. Leṇanti leṇaṭṭhānaṃ. Saraṇanti dukkhanāsanaṃ. Gatinti patiṭṭhaṃ. Parāyananti paraṃ ayanaṃ. Ajjhositaṃyevaaddasanti jarādīhi madditaṃyeva addakkhiṃ. Sabbaṃ yobbaññanti yobbanabhāvo yobbaññaṃ, sacetanānaṃ sabbaṃ yobbaññaṃ. Jarāya ositanti paripākāya jarāya avasitaṃ madditaṃ. Evaṃ sabbattha.
೧೭೩. ಓಸಾನೇ ತ್ವೇವ ಬ್ಯಾರುದ್ಧೇ, ದಿಸ್ವಾ ಮೇ ಅರತೀ ಅಹೂತಿ ಯೋಬ್ಬಞ್ಞಾದೀನಂ ಓಸಾನೇಯೇವ ಅನ್ತಗಮಕೇ ಏವ ವಿನಾಸಕೇ ಏವ ಜರಾದೀಹಿ ಬ್ಯಾರುದ್ಧೇ ಆಹತಚಿತ್ತೇ ಸತ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಅರತಿ ಮೇ ಅಹೋಸಿ। ಅಥೇತ್ಥ ಸಲ್ಲನ್ತಿ ಅಥ ಏತೇಸು ಸತ್ತೇಸು ರಾಗಾದಿಸಲ್ಲಂ। ಹದಯಸ್ಸಿತನ್ತಿ ಚಿತ್ತನಿಸ್ಸಿತಂ।
173.Osāne tveva byāruddhe, disvā me aratī ahūti yobbaññādīnaṃ osāneyeva antagamake eva vināsake eva jarādīhi byāruddhe āhatacitte satte disvā arati me ahosi. Athettha sallanti atha etesu sattesu rāgādisallaṃ. Hadayassitanti cittanissitaṃ.
ಯೋಬ್ಬಞ್ಞಂ ಜರಾ ಓಸಾಪೇತೀತಿ ಜರಾ ಅತ್ಥಙ್ಗಮೇತಿ ವಿನಾಸೇತಿ। ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ।
Yobbaññaṃ jarā osāpetīti jarā atthaṅgameti vināseti. Evaṃ sabbattha.
೧೭೪. ‘‘ಕಥಂ ಆನುಭಾವಂ ಸಲ್ಲ’’ನ್ತಿ ಚೇ? ಯೇನ ಸಲ್ಲೇನ ಓತಿಣ್ಣೋತಿ ಗಾಥಾ। ತತ್ಥ ದಿಸಾ ಸಬ್ಬಾ ವಿಧಾವತೀತಿ ಸಬ್ಬಾ ದುಚ್ಚರಿತದಿಸಾಪಿ ಪುರತ್ಥಿಮಾದಿದಿಸಾಪಿ ವಿದಿಸಾಪಿ ಧಾವತಿ। ತಮೇವ ಸಲ್ಲಮಬ್ಬುಯ್ಹ, ನ ಧಾವತಿ ನ ಸೀದತೀತಿ ತಮೇವ ಸಲ್ಲಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ತಾ ಚ ದಿಸಾ ನ ಧಾವತಿ, ಚತುರೋಘೇ ಚ ನ ಸೀದತಿ।
174. ‘‘Kathaṃ ānubhāvaṃ salla’’nti ce? Yena sallena otiṇṇoti gāthā. Tattha disā sabbā vidhāvatīti sabbā duccaritadisāpi puratthimādidisāpi vidisāpi dhāvati. Tameva sallamabbuyha, na dhāvati na sīdatīti tameva sallaṃ uddharitvā tā ca disā na dhāvati, caturoghe ca na sīdati.
ಅಞ್ಞಾಣನ್ತಿಆದೀಸು ಞಾಣದಸ್ಸನಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ಅಞ್ಞಾಣಂ ಅದಸ್ಸನಂ। ಅಭಿಮುಖೋ ಹುತ್ವಾ ಧಮ್ಮೇನ ನ ಸಮೇತಿ ನ ಸಮಾಗಚ್ಛತೀತಿ ಅನಭಿಸಮಯೋ। ಅನುರೂಪತೋ ಧಮ್ಮೇ ಬುಜ್ಝತೀತಿ ಅನುಬೋಧೋ। ತಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖತಾಯ ಅನನುಬೋಧೋ। ಅನಿಚ್ಚಾದೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ನ ಬುಜ್ಝತೀತಿ ಅಸಮ್ಬೋಧೋ। ಅಸನ್ತಂ ಅಸಮಞ್ಚ ಬುಜ್ಝತೀತಿಪಿ ಅಸಮ್ಬೋಧೋ। ಚತುಸಚ್ಚಧಮ್ಮಂ ನ ಪಟಿವಿಜ್ಝತೀತಿ ಅಪ್ಪಟಿವೇಧೋ। ರೂಪಾದೀಸು ಏಕಧಮ್ಮಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾದಿಸಾಮಞ್ಞತೋ ನ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಅಸಙ್ಗಾಹಣಾ। ತಮೇವ ಧಮ್ಮಂ ನ ಪರಿಯೋಗಾಹತೀತಿ ಅಪರಿಯೋಗಾಹಣಾ। ನ ಸಮಂ ಪೇಕ್ಖತೀತಿ ಅಸಮಪೇಕ್ಖನಾ। ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಭಾವಂ ಪತಿ ನ ಅಪೇಕ್ಖತೀತಿ ಅಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾ।
Aññāṇantiādīsu ñāṇadassanapaṭipakkhato aññāṇaṃ adassanaṃ. Abhimukho hutvā dhammena na sameti na samāgacchatīti anabhisamayo. Anurūpato dhamme bujjhatīti anubodho. Tappaṭipakkhatāya ananubodho. Aniccādīhi saddhiṃ yojetvā na bujjhatīti asambodho. Asantaṃ asamañca bujjhatītipi asambodho. Catusaccadhammaṃ na paṭivijjhatīti appaṭivedho. Rūpādīsu ekadhammampi aniccādisāmaññato na saṅgaṇhātīti asaṅgāhaṇā. Tameva dhammaṃ na pariyogāhatīti apariyogāhaṇā. Na samaṃ pekkhatīti asamapekkhanā. Dhammānaṃ sabhāvaṃ pati na apekkhatīti apaccavekkhaṇā.
ಕುಸಲಾಕುಸಲಕಮ್ಮೇಸು ವಿಪರೀತವುತ್ತಿಯಾ ಸಭಾವಗಹಣಾಭಾವೇನ ವಾ ಏಕಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಏತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಕ್ಖಂ ನತ್ಥಿ, ಸಯಂ ವಾ ಕಸ್ಸಚಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪಚ್ಚಕ್ಖಕರಣಂ ನಾಮ ನ ಹೋತೀತಿ ಅಪಚ್ಚಕ್ಖಕಮ್ಮಂ। ಯಂ ಏತಸ್ಮಿಂ ಅನುಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೇ ಚಿತ್ತಸನ್ತಾನಂ ಮೇಜ್ಝಂ ಭವೇಯ್ಯ ಸುಚಿ ವೋದಾನಂ, ತಂ ದುಟ್ಠುಂ ಮೇಜ್ಝಂ ಇಮಿನಾತಿ ದುಮ್ಮೇಜ್ಝಂ। ಬಾಲಾನಂ ಭಾವೋ ಬಾಲ್ಯಂ। ಮುಯ್ಹತೀತಿ ಮೋಹೋ। ಬಲವತರೋ ಮೋಹೋ ಪಮೋಹೋ। ಸಮನ್ತತೋ ಮುಯ್ಹತೀತಿ ಸಮ್ಮೋಹೋ। ವಿಜ್ಜಾಯ ಪಟಿಪಕ್ಖಭಾವತೋ ನ ವಿಜ್ಜಾತಿ ಅವಿಜ್ಜಾ। ಓಘಯೋಗತ್ಥೋ ವುತ್ತೋಯೇವ। ಥಾಮಗತಟ್ಠೇನ ಅನುಸೇತೀತಿ ಅನುಸಯೋ। ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯುಟ್ಠಾತಿ ಅಭಿಭವತೀತಿ ಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ। ಹಿತಗ್ಗಹಣಾಭಾವೇನ ಹಿತಾಭಿಮುಖಂ ಗನ್ತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಅಞ್ಞದತ್ಥು ಲಙ್ಗತಿಯೇವಾತಿ ಲಙ್ಗೀ, ಖಞ್ಜತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ದುರುಗ್ಘಾಟನಟ್ಠೇನ ವಾ ಲಙ್ಗೀ। ಯಥಾ ಹಿ ಮಹಾಪಲಿಘಸಙ್ಖಾತಾ ಲಙ್ಗೀ ದುರುಗ್ಘಾಟಾ ಹೋತಿ, ಏವಮಯಮ್ಪಿ ಲಙ್ಗೀ ವಿಯಾತಿ ಲಙ್ಗೀ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।
Kusalākusalakammesu viparītavuttiyā sabhāvagahaṇābhāvena vā ekampi kammaṃ etassa paccakkhaṃ natthi, sayaṃ vā kassaci dhammassa paccakkhakaraṇaṃ nāma na hotīti apaccakkhakammaṃ. Yaṃ etasmiṃ anuppajjamāne cittasantānaṃ mejjhaṃ bhaveyya suci vodānaṃ, taṃ duṭṭhuṃ mejjhaṃ imināti dummejjhaṃ. Bālānaṃ bhāvo bālyaṃ. Muyhatīti moho. Balavataro moho pamoho. Samantato muyhatīti sammoho. Vijjāya paṭipakkhabhāvato na vijjāti avijjā. Oghayogattho vuttoyeva. Thāmagataṭṭhena anusetīti anusayo. Cittaṃ pariyuṭṭhāti abhibhavatīti pariyuṭṭhānaṃ. Hitaggahaṇābhāvena hitābhimukhaṃ gantuṃ na sakkoti aññadatthu laṅgatiyevāti laṅgī, khañjatīti attho. Durugghāṭanaṭṭhena vā laṅgī. Yathā hi mahāpalighasaṅkhātā laṅgī durugghāṭā hoti, evamayampi laṅgī viyāti laṅgī. Sesaṃ uttānatthameva.
ಯಾ ಏವರೂಪಾ ಕಙ್ಖಾತಿ ಏತ್ಥ ಕಙ್ಖನವಸೇನ ಕಙ್ಖಾ। ಕಙ್ಖಂ ಆನಯತೀತಿ ಕಙ್ಖಾಯನಾ। ಪುರಿಮಕಙ್ಖಾ ಹಿ ಉತ್ತರಕಙ್ಖಂ ಆನಯತಿ ನಾಮ। ಆಕಾರವಸೇನ ವಾ ಏತಂ ವುತ್ತಂ। ಕಙ್ಖಾಸಮಙ್ಗಿಚಿತ್ತಂ ಕಙ್ಖಾಯ ಆಯಿತತ್ತಾ ಕಙ್ಖಾಯಿತಂ ನಾಮ। ತಸ್ಸ ಭಾವೋ ಕಙ್ಖಾಯಿತತ್ತಂ। ವಿಮತೀತಿ ವಿಗತಾ ಮತಿ ವಿಮತಿ। ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾತಿ ವಿಗತಾ ಚಿಕಿಚ್ಛಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ, ಸಭಾವಂ ವಾ ವಿಚಿನನ್ತೋ ಕಿಚ್ಛತಿ ಕಿಲಮತಿ ಏತಾಯಾತಿ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ। ಸಾ ಸಂಸಯಲಕ್ಖಣಾ, ಕಮ್ಪನರಸಾ, ಅನಿಚ್ಛಯಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಅನೇಕಂಸಗ್ಗಾಹಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ ವಾ, ಅಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರಪದಟ್ಠಾನಾ, ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನ್ತರಾಯಕರಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ।
Yāevarūpā kaṅkhāti ettha kaṅkhanavasena kaṅkhā. Kaṅkhaṃ ānayatīti kaṅkhāyanā. Purimakaṅkhā hi uttarakaṅkhaṃ ānayati nāma. Ākāravasena vā etaṃ vuttaṃ. Kaṅkhāsamaṅgicittaṃ kaṅkhāya āyitattā kaṅkhāyitaṃ nāma. Tassa bhāvo kaṅkhāyitattaṃ. Vimatīti vigatā mati vimati. Vicikicchāti vigatā cikicchā vicikicchā, sabhāvaṃ vā vicinanto kicchati kilamati etāyāti vicikicchā. Sā saṃsayalakkhaṇā, kampanarasā, anicchayapaccupaṭṭhānā, anekaṃsaggāhapaccupaṭṭhānā vā, ayonisomanasikārapadaṭṭhānā, paṭipattiyā antarāyakarāti daṭṭhabbā.
ಕಮ್ಪನಟ್ಠೇನ ದ್ವಿಧಾ ಏಳಯತೀತಿ ದ್ವೇಳ್ಹಕಂ। ಪಟಿಪತ್ತಿನಿವಾರಣೇನ ದ್ವಿಧಾಪಥೋ ವಿಯಾತಿ ದ್ವೇಧಾಪಥೋ। ‘‘ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಇದಂ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿಆದಿಪವತ್ತಿಯಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಆಕಾರೇ ಸಣ್ಠಾತುಂ ಅಸಮತ್ಥತಾಯ ಸಮನ್ತತೋ ಸೇತೀತಿ ಸಂಸಯೋ। ಏಕಂಸಂ ಗಹೇತುಂ ಅಸಮತ್ಥತಾಯ ನ ಏಕಂಸಗ್ಗಾಹೋತಿ ಅನೇಕಂಸಗ್ಗಾಹೋ। ನಿಚ್ಛೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೀ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಓಸಕ್ಕತೀತಿ ಆಸಪ್ಪನಾ। ಓಗಾಹಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೀ ಪರಿಸಮನ್ತತೋ ಸಪ್ಪತೀತಿ ಪರಿಸಪ್ಪನಾ। ಪರಿಯೋಗಾಹಿತುಂ ಅಸಮತ್ಥತಾಯ ಅಪರಿಯೋಗಾಹಣಾ। ನಿಚ್ಛಯವಸೇನ ಆರಮ್ಮಣೇ ಪವತ್ತಿತುಂ ಅಸಮತ್ಥತಾಯ ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಥದ್ಧಭಾವೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಹಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಥದ್ಧಂ ಕರೋತಿ, ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಸಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಆರಮ್ಮಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮನಂ ವಿಲಿಖನ್ತೀ ವಿಯ, ತಸ್ಮಾ ಮನೋವಿಲೇಖೋತಿ ವುತ್ತಾ।
Kampanaṭṭhena dvidhā eḷayatīti dveḷhakaṃ. Paṭipattinivāraṇena dvidhāpatho viyāti dvedhāpatho. ‘‘Niccaṃ vā idaṃ aniccaṃ vā’’tiādipavattiyā ekasmiṃ ākāre saṇṭhātuṃ asamatthatāya samantato setīti saṃsayo. Ekaṃsaṃ gahetuṃ asamatthatāya na ekaṃsaggāhoti anekaṃsaggāho. Nicchetuṃ asakkontī ārammaṇato osakkatīti āsappanā. Ogāhituṃ asakkontī parisamantato sappatīti parisappanā. Pariyogāhituṃ asamatthatāya apariyogāhaṇā. Nicchayavasena ārammaṇe pavattituṃ asamatthatāya chambhitattaṃ cittassa, thaddhabhāvoti attho. Vicikicchā hi uppajjitvā cittaṃ thaddhaṃ karoti, yasmā pana sā uppajjamānā ārammaṇaṃ gahetvā manaṃ vilikhantī viya, tasmā manovilekhoti vuttā.
ವಿದ್ಧೋತಿ ಸಲ್ಲೇನ ಲದ್ಧಪ್ಪಹಾರೋ। ಫುಟ್ಠೋತಿ ಘಟ್ಟಿತೋ। ಪರೇತೋತಿ ಪೀಳಿತೋ। ಧಾವತೀತಿ ಪುರತೋ ಗಚ್ಛತಿ। ವಿಧಾವತೀತಿ ಅನೇಕವಿಧೇನ ಗಚ್ಛತಿ। ಸನ್ಧಾವತೀತಿ ವೇಗೇನ ಧಾವತಿ। ಸಂಸರತೀತಿ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಚರತಿ।
Viddhoti sallena laddhappahāro. Phuṭṭhoti ghaṭṭito. Paretoti pīḷito. Dhāvatīti purato gacchati. Vidhāvatīti anekavidhena gacchati. Sandhāvatīti vegena dhāvati. Saṃsaratīti ito cito ca carati.
ಅಚೇಲಕೋತಿ ನಿಚ್ಚೋಲೋ, ನಗ್ಗೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮುತ್ತಾಚಾರೋತಿ ವಿಸಟ್ಠಾಚಾರೋ, ಉಚ್ಚಾರಕಮ್ಮಾದೀಸು ಲೋಕಿಯಕುಲಪುತ್ತಾಚಾರೇನ ವಿರಹಿತೋ ಠಿತಕೋವ ಉಚ್ಚಾರಂ ಕರೋತಿ, ಪಸ್ಸಾವಂ ಕರೋತಿ, ಖಾದತಿ ಭುಞ್ಜತಿ। ಹತ್ಥಾಪಲೇಖನೋತಿ ಹತ್ಥೇ ಪಿಣ್ಡಮ್ಹಿ ಠಿತೇ ಜಿವ್ಹಾಯ ಹತ್ಥಂ ಅಪಲಿಖತಿ, ಉಚ್ಚಾರಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಹತ್ಥಮ್ಹಿಯೇವ ದಣ್ಡಕಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ಅಪಲಿಖತಿ। ತೇ ಕಿರ ದಣ್ಡಕಂ ‘‘ಸತ್ತೋ’’ತಿ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ। ಭಿಕ್ಖಾಗಹಣತ್ಥಂ ‘‘ಏಹಿ ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ನ ಏತೀತಿ ನ ಏಹಿಭದನ್ತಿಕೋ। ತೇನ ಹಿ ‘‘ತಿಟ್ಠ ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೋಪಿ ನ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ನ ತಿಟ್ಠಭದನ್ತಿಕೋ। ತದುಭಯಮ್ಪಿ ಕಿರ ಸೋ ‘‘ಏತಸ್ಸ ವಚನಂ ಕತಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ನ ಕರೋತಿ।
Acelakoti niccolo, naggoti attho. Muttācāroti visaṭṭhācāro, uccārakammādīsu lokiyakulaputtācārena virahito ṭhitakova uccāraṃ karoti, passāvaṃ karoti, khādati bhuñjati. Hatthāpalekhanoti hatthe piṇḍamhi ṭhite jivhāya hatthaṃ apalikhati, uccāraṃ vā katvā hatthamhiyeva daṇḍakasaññī hutvā hatthena apalikhati. Te kira daṇḍakaṃ ‘‘satto’’ti paññapenti. Bhikkhāgahaṇatthaṃ ‘‘ehi bhadante’’ti vutto na etīti na ehibhadantiko. Tena hi ‘‘tiṭṭha bhadante’’ti vuttopi na tiṭṭhatīti na tiṭṭhabhadantiko. Tadubhayampi kira so ‘‘etassa vacanaṃ kataṃ bhavissatī’’ti na karoti.
ಅಭಿಹಟನ್ತಿ ಪುರೇತರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಹಟಂ ಭಿಕ್ಖಂ। ಉದ್ದಿಸ್ಸಕತನ್ತಿ ‘‘ಇದಂ ತುಮ್ಹೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಕತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಆರೋಚಿತಂ ಭಿಕ್ಖಂ। ನ ನಿಮನ್ತನನ್ತಿ ‘‘ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಕುಲಂ ವಾ ವೀಥಿಂ ವಾ ಗಾಮಂ ವಾ ಪವಿಸೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ನಿಮನ್ತಿತಭಿಕ್ಖಮ್ಪಿ ನ ಸಾದಿಯತಿ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ। ನ ಕುಮ್ಭಿಮುಖಾತಿ ಕುಮ್ಭಿತೋ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ಭಿಕ್ಖಂ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ। ನ ಕಳೋಪಿಮುಖಾತಿ ಕಳೋಪೀತಿ ಉಕ್ಖಲಿ ವಾ ಪಚ್ಛಿ ವಾ, ತತೋಪಿ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಕುಮ್ಭಿಕಳೋಪಿಯೋ ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕಟಚ್ಛುನಾ ಪಹಾರಂ ಲಭನ್ತೀತಿ। ನ ಏಳಕಮನ್ತರನ್ತಿ ಉಮ್ಮಾರಂ ಅನ್ತರಂ ಕರಿತ್ವಾ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಅಯಂ ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅನ್ತರಕರಣಂ ಲಭತೀತಿ। ದಣ್ಡಮುಸಲೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Abhihaṭanti puretaraṃ gahetvā āhaṭaṃ bhikkhaṃ. Uddissakatanti ‘‘idaṃ tumhe uddissa kata’’nti evaṃ ārocitaṃ bhikkhaṃ. Na nimantananti ‘‘asukaṃ nāma kulaṃ vā vīthiṃ vā gāmaṃ vā paviseyyāthā’’ti evaṃ nimantitabhikkhampi na sādiyati na gaṇhāti. Na kumbhimukhāti kumbhito uddharitvā diyyamānaṃ bhikkhaṃ na gaṇhāti. Na kaḷopimukhāti kaḷopīti ukkhali vā pacchi vā, tatopi na gaṇhāti. Kasmā? Kumbhikaḷopiyo maṃ nissāya kaṭacchunā pahāraṃ labhantīti. Na eḷakamantaranti ummāraṃ antaraṃ karitvā diyyamānaṃ na gaṇhāti. Kasmā? Ayaṃ maṃ nissāya antarakaraṇaṃ labhatīti. Daṇḍamusalesupi eseva nayo.
ನ ದ್ವಿನ್ನನ್ತಿ ದ್ವೀಸು ಭುಞ್ಜಮಾನೇಸು ಏಕಸ್ಮಿಂ ಉಟ್ಠಾಯ ದೇನ್ತೇ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಕಬಳನ್ತರಾಯೋ ಹೋತೀತಿ। ನ ಗಬ್ಭಿನಿಯಾತಿಆದೀಸು ಪನ ‘‘ಗಬ್ಭಿನಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಯಂ ದಾರಕೋ ಕಿಲಮತೀ’’ತಿ, ಪಾಯನ್ತಿಯಾ ದಾರಕಸ್ಸ ಖೀರನ್ತರಾಯೋ ಹೋತೀ’’ತಿ, ‘‘ಪುರಿಸನ್ತರಗತಾಯ ರತಿಅನ್ತರಾಯೋ ಹೋತೀ’’ತಿ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ। ನ ಸಂಕಿತ್ತೀಸೂತಿ ಸಂಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಕತಭತ್ತೇಸು। ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಸಮಯೇ ಕಿರ ಅಚೇಲಕಸಾವಕಾ ಅಚೇಲಕಾನಮತ್ಥಾಯ ತತೋ ತತೋ ತಣ್ಡುಲಾದೀನಿ ಸಮಾದಪೇತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ಪಚನ್ತಿ, ಉಕ್ಕಟ್ಠೋ ಅಚೇಲಕೋ ತತೋಪಿ ನ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ನ ಯತ್ಥ ಸಾತಿ ಯತ್ಥ ಸುನಖೋ ‘‘ಪಿಣ್ಡಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉಪಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ತಸ್ಸ ಅದತ್ವಾ ಆಹಟಂ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಏತಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡನ್ತರಾಯೋ ಹೋತೀತಿ। ಸಣ್ಡಸಣ್ಡಚಾರಿನೀತಿ ಸಮೂಹಸಮೂಹಚಾರಿನೀ । ಸಚೇ ಹಿ ಅಚೇಲಕಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಮನುಸ್ಸಾ ಭತ್ತಗೇಹಂ ಪವಿಸನ್ತಿ, ತೇಸು ಚ ಪವಿಸನ್ತೇಸು ಕಳೋಪಿಮುಖಾದೀಸು ನಿಲೀನಾ ಮಕ್ಖಿಕಾ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಸಣ್ಡಸಣ್ಡಾ ಚರನ್ತಿ। ತತೋ ಆಹಟಂ ಭಿಕ್ಖಂ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮಕ್ಖಿಕಾನಂ ಗೋಚರನ್ತರಾಯೋ ಜಾತೋತಿ। ಥುಸೋದಕನ್ತಿ ಸಬ್ಬಸಸ್ಸಸಮ್ಭಾರೇಹಿ ಕತಂ ಸೋವೀರಕಂ। ಏತ್ಥ ಚ ಸುರಾಪಾನಮೇವ ಸಾವಜ್ಜಂ, ಅಯಂ ಪನ ಸಬ್ಬೇಸುಪಿ ಸಾವಜ್ಜಸಞ್ಞೀ।
Na dvinnanti dvīsu bhuñjamānesu ekasmiṃ uṭṭhāya dente na gaṇhāti. Kasmā? Kabaḷantarāyo hotīti. Na gabbhiniyātiādīsu pana ‘‘gabbhiniyā kucchiyaṃ dārako kilamatī’’ti, pāyantiyā dārakassa khīrantarāyo hotī’’ti, ‘‘purisantaragatāya ratiantarāyo hotī’’ti na gaṇhāti. Na saṃkittīsūti saṃkittetvā katabhattesu. Dubbhikkhasamaye kira acelakasāvakā acelakānamatthāya tato tato taṇḍulādīni samādapetvā bhattaṃ pacanti, ukkaṭṭho acelako tatopi na paṭiggaṇhāti. Na yattha sāti yattha sunakho ‘‘piṇḍaṃ labhissāmī’’ti upaṭṭhito hoti, tattha tassa adatvā āhaṭaṃ na gaṇhāti. Kasmā? Etassa piṇḍantarāyo hotīti. Saṇḍasaṇḍacārinīti samūhasamūhacārinī . Sace hi acelakaṃ disvā ‘‘imassa bhikkhaṃ dassāmā’’ti manussā bhattagehaṃ pavisanti, tesu ca pavisantesu kaḷopimukhādīsu nilīnā makkhikā uppatitvā saṇḍasaṇḍā caranti. Tato āhaṭaṃ bhikkhaṃ na gaṇhāti. Kasmā? Maṃ nissāya makkhikānaṃ gocarantarāyo jātoti. Thusodakanti sabbasassasambhārehi kataṃ sovīrakaṃ. Ettha ca surāpānameva sāvajjaṃ, ayaṃ pana sabbesupi sāvajjasaññī.
ಏಕಾಗಾರಿಕೋತಿ ಯೋ ಏಕಸ್ಮಿಂಯೇವ ಗೇಹೇ ಭಿಕ್ಖಂ ಲಭಿತ್ವಾ ನಿವತ್ತತಿ। ಏಕಾಲೋಪಿಕೋತಿ ಯೋ ಏಕೇನೇವ ಆಲೋಪೇನ ಯಾಪೇತಿ। ದ್ವಾಗಾರಿಕಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏಕಿಸ್ಸಾಪಿ ದತ್ತಿಯಾತಿ ಏಕಾಯ ದತ್ತಿಯಾ। ದತ್ತಿ ನಾಮ ಏಕಾ ಖುದ್ದಕಪಾತಿ ಹೋತಿ, ಯತ್ಥ ಅಗ್ಗಭಿಕ್ಖಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಪೇನ್ತಿ। ಏಕಾಹಿಕನ್ತಿ ಏಕದಿವಸನ್ತರಿಕಂ। ಅಡ್ಢಮಾಸಿಕನ್ತಿ ಅಡ್ಢಮಾಸನ್ತರಿಕಂ। ಪರಿಯಾಯಭತ್ತಭೋಜನನ್ತಿ ವಾರಭತ್ತಭೋಜನಂ , ಏಕಾಹವಾರೇನ ದ್ವೀಹವಾರೇನ ಸತ್ತಾಹವಾರೇನ ಅಡ್ಢಮಾಸವಾರೇನಾತಿ ಏವಂ ದಿವಸವಾರೇನ ಆಭತಂ ಭತ್ತಭೋಜನಂ।
Ekāgārikoti yo ekasmiṃyeva gehe bhikkhaṃ labhitvā nivattati. Ekālopikoti yo ekeneva ālopena yāpeti. Dvāgārikādīsupi eseva nayo. Ekissāpi dattiyāti ekāya dattiyā. Datti nāma ekā khuddakapāti hoti, yattha aggabhikkhaṃ pakkhipitvā ṭhapenti. Ekāhikanti ekadivasantarikaṃ. Aḍḍhamāsikanti aḍḍhamāsantarikaṃ. Pariyāyabhattabhojananti vārabhattabhojanaṃ , ekāhavārena dvīhavārena sattāhavārena aḍḍhamāsavārenāti evaṃ divasavārena ābhataṃ bhattabhojanaṃ.
ಸಾಕಭಕ್ಖೋತಿಆದೀನಿ ವುತ್ತತ್ಥಾನೇವ। ಉಬ್ಭಟ್ಠಕೋತಿ ಉದ್ಧಂ ಠಿತಕೋ। ಉಕ್ಕುಟಿಕಪ್ಪಧಾನಮನುಯುತ್ತೋತಿ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ವೀರಿಯಂ ಅನುಯುತ್ತೋ। ಗಚ್ಛನ್ತೋಪಿ ಉಕ್ಕುಟಿಕೋವ ಹುತ್ವಾ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ। ಕಣ್ಟಕಾಪಸ್ಸಯಿಕೋತಿ ಅಯಕಣ್ಟಕೇ ವಾ ಪಕತಿಕಣ್ಟಕೇ ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಚಮ್ಮಂ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ಠಾನಚಙ್ಕಮಾದೀನಿ ಕರೋತಿ। ಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ಸಯನ್ತೋಪಿ ತತ್ಥೇವ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತಿ। ಫಲಕಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ರುಕ್ಖಫಲಕೇ ಸೇಯ್ಯಂ। ಥಣ್ಡಿಲಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ಥಣ್ಡಿಲೇ ಉಚ್ಚೇ ಭೂಮಿಟ್ಠಾನೇ ಸೇಯ್ಯಂ। ಏಕಪಸ್ಸಯಿಕೋತಿ ಏಕಪಸ್ಸೇನೇವ ಸಯತಿ। ರಜೋಜಲ್ಲಧರೋತಿ ಸರೀರಂ ತೇಲೇನ ಮಕ್ಖೇತ್ವಾ ರಜುಟ್ಠಾನಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಥಸ್ಸ ಸರೀರೇ ರಜೋಜಲ್ಲಂ ಲಗ್ಗತಿ, ತಂ ಧಾರೇತಿ। ಯಥಾಸನ್ಥತಿಕೋತಿ ಲದ್ಧಂ ಆಸನಂ ಅಕೋಪೇತ್ವಾ ಯದೇವ ಲಭತಿ, ತತ್ಥೇವ ನಿಸೀದನಸೀಲೋ। ವೇಕಟಿಕೋತಿ ವಿಕಟಖಾದನಸೀಲೋ, ವಿಕಟನ್ತಿ ಗೂಥಂ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಪಾನಕೋತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಸೀತುದಕಪಾನೋ। ಸಾಯಂ ತತಿಯಂ ಅಸ್ಸಾತಿ ಸಾಯತತಿಯಕಂ। ಪಾತೋ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕೇ ಸಾಯನ್ತಿ ದಿವಸಸ್ಸ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ‘‘ಪಾಪಂ ಪವಾಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉದಕೋರೋಹನಾನುಯೋಗಂ ಅನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರತಿ।
Sākabhakkhotiādīni vuttatthāneva. Ubbhaṭṭhakoti uddhaṃ ṭhitako. Ukkuṭikappadhānamanuyuttoti ukkuṭikaṃ vīriyaṃ anuyutto. Gacchantopi ukkuṭikova hutvā uppatitvā uppatitvā gacchati. Kaṇṭakāpassayikoti ayakaṇṭake vā pakatikaṇṭake vā bhūmiyaṃ koṭṭetvā tattha cammaṃ attharitvā ṭhānacaṅkamādīni karoti. Seyyanti sayantopi tattheva seyyaṃ kappeti. Phalakaseyyanti rukkhaphalake seyyaṃ. Thaṇḍilaseyyanti thaṇḍile ucce bhūmiṭṭhāne seyyaṃ. Ekapassayikoti ekapasseneva sayati. Rajojalladharoti sarīraṃ telena makkhetvā rajuṭṭhānaṭṭhāne tiṭṭhati, athassa sarīre rajojallaṃ laggati, taṃ dhāreti. Yathāsanthatikoti laddhaṃ āsanaṃ akopetvā yadeva labhati, tattheva nisīdanasīlo. Vekaṭikoti vikaṭakhādanasīlo, vikaṭanti gūthaṃ vuccati. Apānakoti paṭikkhittasītudakapāno. Sāyaṃ tatiyaṃ assāti sāyatatiyakaṃ. Pāto majjhanhike sāyanti divasassa tikkhattuṃ ‘‘pāpaṃ pavāhessāmī’’ti udakorohanānuyogaṃ anuyutto viharati.
ತೇ ಸಲ್ಲೇ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋತೀತಿ ತೇ ರಾಗಾದಿಸತ್ತಸಲ್ಲೇ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಅಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತೋತಿ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇನ್ತೋ। ಸಲ್ಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರವಸೇನಾತಿ ಸಲ್ಲಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಾಪನಕಾರಣಾ। ಪುರತ್ಥಿಮಂ ದಿಸಂ ಧಾವತೀತಿ ಪುರಿಮಂ ದಿಸಂ ಗಚ್ಛತಿ। ತೇ ಸಲ್ಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾ ಅಪ್ಪಹೀನಾತಿ ಏತೇ ರಾಗಾದಿಸಲ್ಲಾ ಪಯೋಗಾ ನಪ್ಪಹೀನಾ। ಸಲ್ಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಅಪ್ಪಹೀನತ್ತಾತಿ ಸಲ್ಲಪಯೋಗಾನಂ ಅಪ್ಪಹೀನಭಾವೇನ। ಗತಿಯಾ ಧಾವತೀತಿ ಗತಿಯಂ ಧಾವತಿ। ಗತಿಯಾ ಗತಿನ್ತಿ ಗತಿತೋ ಗತಿಂ।
Te salle abhisaṅkharotīti te rāgādisattasalle abhinibbatteti. Abhisaṅkharontoti abhinibbattento. Sallābhisaṅkhāravasenāti sallābhinibbattāpanakāraṇā. Puratthimaṃ disaṃ dhāvatīti purimaṃ disaṃ gacchati. Te sallābhisaṅkhārā appahīnāti ete rāgādisallā payogā nappahīnā. Sallābhisaṅkhārānaṃ appahīnattāti sallapayogānaṃ appahīnabhāvena. Gatiyā dhāvatīti gatiyaṃ dhāvati. Gatiyā gatinti gatito gatiṃ.
ನ ಸೀದತೀತಿ ನ ನಿಮುಜ್ಜತಿ। ನ ಸಂಸೀದತೀತಿ ನ ಸಮನ್ತತೋ ಮುಜ್ಜತಿ। ನ ಓಸೀದತೀತಿ ನ ಓಸಕ್ಕತಿ। ನ ಅವಸೀದತೀತಿ ನ ಪಚ್ಚೋಸಕ್ಕತಿ। ನ ಅವಗಚ್ಛತೀತಿ ನ ಹೇಟ್ಠಾ ಗಚ್ಛತಿ।
Na sīdatīti na nimujjati. Na saṃsīdatīti na samantato mujjati. Na osīdatīti na osakkati. Na avasīdatīti na paccosakkati. Na avagacchatīti na heṭṭhā gacchati.
೧೭೫. ಏವಂ ಮಹಾನುಭಾವೇನ ಸಲ್ಲೇನ ಓತಿಣ್ಣೇಸು ಚ ಸತ್ತೇಸು – ತತ್ಥ ಸಿಕ್ಖಾನುಗೀಯನ್ತಿ, ಯಾನಿ ಲೋಕೇ ಗಧಿತಾನೀತಿ ಗಾಥಾ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಯೇ ಲೋಕೇ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ ಪಟಿಲಾಭಾಯ ಗಿಜ್ಝನ್ತೀತಿ ಕತ್ವಾ ‘‘ಗಧಿತಾನೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ಚಿರಕಾಲಸೇವಿತತ್ತಾ ವಾ ‘‘ಗಧಿತಾನೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ತತ್ಥ ತಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಹತ್ಥಿಸಿಕ್ಖಾದಿಕಾ ಅನೇಕಾ ಸಿಕ್ಖಾ ಕಥೀಯನ್ತಿ, ಉಗ್ಗಯ್ಹನ್ತಿ ವಾ। ಪಸ್ಸಥ ಯಾವ ಸಮತ್ಥೋ ವಾಯಂ ಲೋಕೋ, ಯತೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ತೇಸು ವಾ ಗಧಿತೇಸು ತಾಸು ವಾ ಸಿಕ್ಖಾಸು ಅಧಿಮುತ್ತೋ ನ ಸಿಯಾ, ಅಞ್ಞದತ್ಥು ಅನಿಚ್ಚಾದಿದಸ್ಸನೇನ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಝ ಸಬ್ಬಸೋ ಕಾಮೇ। ಅತ್ತನೋ ನಿಬ್ಬಾನಮೇವ ಸಿಕ್ಖೇತಿ।
175. Evaṃ mahānubhāvena sallena otiṇṇesu ca sattesu – tattha sikkhānugīyanti, yāni loke gadhitānīti gāthā. Tassattho – ye loke pañca kāmaguṇā paṭilābhāya gijjhantīti katvā ‘‘gadhitānī’’ti vuccanti, cirakālasevitattā vā ‘‘gadhitānī’’ti vuccanti. Tattha taṃ nimittaṃ hatthisikkhādikā anekā sikkhā kathīyanti, uggayhanti vā. Passatha yāva samattho vāyaṃ loko, yato paṇḍito kulaputto tesu vā gadhitesu tāsu vā sikkhāsu adhimutto na siyā, aññadatthu aniccādidassanena nibbijjha sabbaso kāme. Attano nibbānameva sikkheti.
ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾತಿ ಞಾಣೇನ ನಿಕ್ಖಮೇತ್ವಾ ವಾ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ವಾ।
Paṭivijjhitvāti ñāṇena nikkhametvā vā nibbijjhitvā vā.
೧೭೬. ಇದಾನಿ ಯಥಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಸಚ್ಚೋ ಸಿಯಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸಚ್ಚೋತಿ ವಾಚಾಸಚ್ಚೇನ ಞಾಣಸಚ್ಚೇನ ಮಗ್ಗಸಚ್ಚೇನ ಚ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ರಿತ್ತಪೇಸುಣೋತಿ ಪಹೀನಪೇಸುಣೋ। ವೇವಿಚ್ಛನ್ತಿ ಮಚ್ಛರಿಯಂ।
176. Idāni yathā nibbānāya sikkhitabbaṃ, taṃ dassento ‘‘sacco siyā’’tiādimāha. Tattha saccoti vācāsaccena ñāṇasaccena maggasaccena ca samannāgato. Rittapesuṇoti pahīnapesuṇo. Vevicchanti macchariyaṃ.
೧೭೭. ನಿದ್ದಂ ತನ್ದಿಂ ಸಹೇ ಥೀನನ್ತಿ ಪಚಲಾಯಿಕಞ್ಚ ಕಾಯಾಲಸಿಯಞ್ಚ ಚಿತ್ತಾಲಸಿಯಞ್ಚಾತಿ ಇಮೇ ತಯೋ ಧಮ್ಮೇ ಅಭಿಭವೇಯ್ಯ। ನಿಬ್ಬಾನಮಾನಸೋತಿ ನಿಬ್ಬಾನನಿನ್ನಚಿತ್ತೋ।
177.Niddaṃ tandiṃ sahe thīnanti pacalāyikañca kāyālasiyañca cittālasiyañcāti ime tayo dhamme abhibhaveyya. Nibbānamānasoti nibbānaninnacitto.
ಕಾಯಸ್ಸ ಅಕಲ್ಯತಾತಿ ಖನ್ಧತ್ತಯಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ನಾಮಕಾಯಸ್ಸ ಗಿಲಾನಭಾವೋ। ಗಿಲಾನೋ ಹಿ ಅಕಲ್ಲಕೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ವಿನಯೇಪಿ (ಪಾರಾ॰ ೧೫೧) ವುತ್ತಂ – ‘‘ನಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಕಲ್ಲಕೋ’’ತಿ। ಅಕಮ್ಮಞ್ಞತಾತಿ ಕಾಯಗೇಲಞ್ಞಸಙ್ಖಾತೋ ಅಕಮ್ಮಞ್ಞತಾಕಾರೋ। ಮೇಘೋ ವಿಯ ಆಕಾಸಂ ಕಾಯಂ ಓನಯ್ಹತೀತಿ ಓನಾಹೋ। ಸಬ್ಬತೋ ಭಾಗೇನ ಓನಾಹೋ ಪರಿಯೋನಾಹೋ। ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಸಮೋರುನ್ಧತೀತಿ ಅನ್ತೋಸಮೋರೋಧೋ। ಮೇಧತೀತಿ ಮಿದ್ಧಂ, ಅಕಮ್ಮಞ್ಞಭಾವೇನ ವಿಹಿಂಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುಪನ್ತಿ ತೇನಾತಿ ಸುಪ್ಪಂ। ಅಕ್ಖಿದಲಾದೀನಂ ಪಚಲಭಾವಂ ಕರೋತೀತಿ ಪಚಲಾಯಿಕಾ। ಸುಪ್ಪನಾ ಸುಪ್ಪಿತತ್ತನ್ತಿ ಆಕಾರಭಾವನಿದ್ದೇಸಾ। ಓಲೀಯನಾತಿ ಓಲೀಯನಾಕಾರೋ। ದುತಿಯಂ ಉಪಸಗ್ಗವಸೇನ ವಡ್ಢಿತಂ। ಲೀನನ್ತಿ ಅವಿಪ್ಫಾರಿಕತಾಯ ಪಟಿಕುಟಿಕಂ। ಇತರೇ ದ್ವೇ ಆಕಾರಭಾವನಿದ್ದೇಸಾ। ಥಿನನ್ತಿ ಸಪ್ಪಿಪಿಣ್ಡೋ ವಿಯ ಅವಿಪ್ಫಾರಿಕತಾಯ ಘನಭಾವೇನ ಠಿತಂ। ಥಿಯನಾತಿ ಆಕಾರನಿದ್ದೇಸೋ। ಥಿಯಿತಸ್ಸ ಭಾವೋ ಥಿಯಿತತ್ತಂ, ಅವಿಪ್ಫಾರವಸೇನ ಥದ್ಧತಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Kāyassa akalyatāti khandhattayasaṅkhātassa nāmakāyassa gilānabhāvo. Gilāno hi akallakoti vuccati. Vinayepi (pārā. 151) vuttaṃ – ‘‘nāhaṃ, bhante, akallako’’ti. Akammaññatāti kāyagelaññasaṅkhāto akammaññatākāro. Megho viya ākāsaṃ kāyaṃ onayhatīti onāho. Sabbato bhāgena onāho pariyonāho. Abbhantare samorundhatīti antosamorodho. Medhatīti middhaṃ, akammaññabhāvena vihiṃsatīti attho. Supanti tenāti suppaṃ. Akkhidalādīnaṃ pacalabhāvaṃ karotīti pacalāyikā. Suppanā suppitattanti ākārabhāvaniddesā. Olīyanāti olīyanākāro. Dutiyaṃ upasaggavasena vaḍḍhitaṃ. Līnanti avipphārikatāya paṭikuṭikaṃ. Itare dve ākārabhāvaniddesā. Thinanti sappipiṇḍo viya avipphārikatāya ghanabhāvena ṭhitaṃ. Thiyanāti ākāraniddeso. Thiyitassa bhāvo thiyitattaṃ, avipphāravasena thaddhatāti attho.
ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಧಾತುಯಾತಿ ನಿಬ್ಬಾನನಿನ್ನಮಾನಸೋ ಸಬ್ಬತೇಭೂಮಿಕಸಙ್ಖಾತಧಾತುಯಾ। ಚಿತ್ತಂ ಪಟಿವಾಪೇತ್ವಾತಿ ಚಿತ್ತಂ ನಿವತ್ತಾಪೇತ್ವಾ। ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಏತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಕಿಲೇಸಸನ್ತತಾಯ ಸನ್ತಂ। ಅತಪ್ಪಕಟ್ಠೇನ ಪಣೀತಂ।
Sabbasaṅkhāradhātuyāti nibbānaninnamānaso sabbatebhūmikasaṅkhātadhātuyā. Cittaṃ paṭivāpetvāti cittaṃ nivattāpetvā. Etaṃ santanti etaṃ nibbānaṃ. Kilesasantatāya santaṃ. Atappakaṭṭhena paṇītaṃ.
ನ ಪಣ್ಡಿತಾ ಉಪಧಿಸುಖಸ್ಸ ಹೇತೂತಿ ದಬ್ಬಜಾತಿಕಾ ಕಾಮಸುಖಸ್ಸ ಕಾರಣಾ ದಾನಾನಿ ನ ದೇನ್ತಿ। ಕಾಮಞ್ಚ ತೇ ಉಪಧಿಪರಿಕ್ಖಯಾಯಾತಿ ಏಕಂಸೇನ ತೇ ಪಣ್ಡಿತಾ ಕಾಮಕ್ಖಯಾಯ ಕಾಮಕ್ಖೇಪನತ್ಥಂ ದಾನಾನಿ ದೇನ್ತಿ । ಅಪುನಬ್ಭವಾಯಾತಿ ನಿಬ್ಬಾನತ್ಥಾಯ। ಝಾನಾನಿ ಭಾವೇನ್ತೀತಿ ಪಠಮಜ್ಝಾನಾದೀನಿ ವಡ್ಢೇನ್ತಿ। ಪುನಬ್ಭವಾಯಾತಿ ಪುನಬ್ಭವಕಾರಣಾ। ತೇ ಪಣ್ಡಿತಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಭಿಮುಖಂ ಹುತ್ವಾ ದಾನಂ ದದನ್ತಿ।
Na paṇḍitā upadhisukhassa hetūti dabbajātikā kāmasukhassa kāraṇā dānāni na denti. Kāmañca te upadhiparikkhayāyāti ekaṃsena te paṇḍitā kāmakkhayāya kāmakkhepanatthaṃ dānāni denti . Apunabbhavāyāti nibbānatthāya. Jhānāni bhāventīti paṭhamajjhānādīni vaḍḍhenti. Punabbhavāyāti punabbhavakāraṇā. Te paṇḍitā nibbānaṃ abhimukhaṃ hutvā dānaṃ dadanti.
೧೭೮. ಸಾಹಸಾತಿ ರತ್ತಸ್ಸ ರಾಗಚರಿತಾದಿಭೇದಾ ಸಾಹಸಾಕಾರಣಾ। ನಿದ್ದೇಸೋ ಉತ್ತಾನತ್ಥೋಯೇವ।
178.Sāhasāti rattassa rāgacaritādibhedā sāhasākāraṇā. Niddeso uttānatthoyeva.
೧೭೯. ಪುರಾಣಂ ನಾಭಿನನ್ದೇಯ್ಯಾತಿ ಅತೀತಂ ರೂಪಾದಿಂ ನಾಭಿನನ್ದೇಯ್ಯ। ನವೇತಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ। ಹೀಯಮಾನೇತಿ ವಿನಸ್ಸಮಾನೇ। ಆಕಾಸಂ ನ ಸಿತೋ ಸಿಯಾತಿ ತಣ್ಹಾನಿಸ್ಸಿತೋ ನ ಭವೇಯ್ಯ। ತಣ್ಹಾ ಹಿ ರೂಪಾದೀನಂ ಆಕಾಸನತೋ ‘‘ಆಕಾಸೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
179.Purāṇaṃ nābhinandeyyāti atītaṃ rūpādiṃ nābhinandeyya. Naveti paccuppanne. Hīyamāneti vinassamāne. Ākāsaṃ na sito siyāti taṇhānissito na bhaveyya. Taṇhā hi rūpādīnaṃ ākāsanato ‘‘ākāso’’ti vuccati.
ವೇಮಾನೇತಿ ಅಭವಮಾನೇ। ವಿಗಚ್ಛಮಾನೇತಿ ಅಪಗಚ್ಛಮಾನೇ।
Vemāneti abhavamāne. Vigacchamāneti apagacchamāne.
‘‘ಆಕಾಸತೀ’’ತಿ ‘‘ಆಕಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚ ದುವಿಧೋ ಪಾಠೋ।
‘‘Ākāsatī’’ti ‘‘ākassatī’’ti ca duvidho pāṭho.
೧೮೦. ಕಿಂ ಕಾರಣಾ ಆಕಾಸಂ ನ ಸಿತೋ ಸಿಯಾತಿ ಚೇ? ಗೇಧಂ ಬ್ರೂಮೀತಿ ಗಾಥಾ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಅಹಞ್ಹಿ ಇಮಂ ಆಕಾಸಸಙ್ಖಾತಂ ತಣ್ಹಂ ರೂಪಾದೀಸು ಗಿಜ್ಝನತೋ ಗೇಧಂ ಬ್ರೂಮಿ ‘‘ಗೇಧೋ’’ತಿ ವದಾಮಿ। ಕಿಞ್ಚ ಭಿಯ್ಯೋ – ಅವಹನನಟ್ಠೇನ ‘‘ಓಘೋ’’ತಿ ಚ ಆಜವನಟ್ಠೇನ ‘‘ಆಜವ’’ನ್ತಿ ಚ ‘‘ಇದಂ ಮಯ್ಹಂ, ಇದಂ ಮಯ್ಹ’’ನ್ತಿ ಜಪ್ಪಕಾರಣತೋ ‘‘ಜಪ್ಪನ’’ನ್ತಿ ಚ ದುಮ್ಮುಞ್ಚನಟ್ಠೇನ ‘‘ಆರಮ್ಮಣ’’ನ್ತಿ ಚ ಕಮ್ಪಕರಣಟ್ಠೇನ ‘‘ಕಮ್ಪನ’’ನ್ತಿ ಚ ಬ್ರೂಮಿ, ಏಸಾವ ಲೋಕಸ್ಸ ಪಲಿಬೋಧಟ್ಠೇನ ದುರತಿಕ್ಕಮನೀಯಟ್ಠೇನ ಚ ‘‘ಕಾಮಪಙ್ಕೋ ದುರಚ್ಚಯೋ’’ತಿ।
180. Kiṃ kāraṇā ākāsaṃ na sito siyāti ce? Gedhaṃ brūmīti gāthā. Tassattho – ahañhi imaṃ ākāsasaṅkhātaṃ taṇhaṃ rūpādīsu gijjhanato gedhaṃ brūmi ‘‘gedho’’ti vadāmi. Kiñca bhiyyo – avahananaṭṭhena ‘‘ogho’’ti ca ājavanaṭṭhena ‘‘ājava’’nti ca ‘‘idaṃ mayhaṃ, idaṃ mayha’’nti jappakāraṇato ‘‘jappana’’nti ca dummuñcanaṭṭhena ‘‘ārammaṇa’’nti ca kampakaraṇaṭṭhena ‘‘kampana’’nti ca brūmi, esāva lokassa palibodhaṭṭhena duratikkamanīyaṭṭhena ca ‘‘kāmapaṅko duraccayo’’ti.
ಆಜವನ್ತಿ ಆಪಟಿಸನ್ಧಿತೋ ಜವತಿ ಧಾವತೀತಿ ಆಜವಂ, ವಟ್ಟಮೂಲತಾಯ ಪುನಬ್ಭವೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿದಾನತಣ್ಹಾಯೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಜಪ್ಪನನ್ತಿ ಪತ್ಥನಾ, ತಣ್ಹಾಯೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಆರಮ್ಮಣಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ ತಣ್ಹಾತಿ ರೂಪಾದೀಸು ಆರಮ್ಮಣೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನತಣ್ಹಾ ಮುಚ್ಚಿತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಟ್ಠೇನ ಆರಮ್ಮಣಾತಿ ಕಥೀಯತಿ। ಕಾಮಪಙ್ಕೋತಿ ಓಸೀದನಟ್ಠೇನ ಕಲಲಂ। ಕದ್ದಮೋತಿ ಸಙ್ಗಟ್ಠೇನ ಕದ್ದಮೋ। ತಾಪನಟ್ಠೇನ ಕಿಲೇಸೋ । ನಿಯ್ಯಾಸಂ ವಿಯ ಲಗ್ಗಾಪನಟ್ಠೇನ ಪಲಿಪೋ। ರುನ್ಧಿತ್ವಾ ಧಾರಣಟ್ಠೇನ ಪಲಿರೋಧೋ। ಏವಮೇತಂ ಗೇಧಾದಿಪರಿಯಾಯಂ ಆಕಾಸಂ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ।
Ājavanti āpaṭisandhito javati dhāvatīti ājavaṃ, vaṭṭamūlatāya punabbhave paṭisandhidānataṇhāyetaṃ adhivacanaṃ. Jappananti patthanā, taṇhāyetaṃ adhivacanaṃ. Ārammaṇampi vuccati taṇhāti rūpādīsu ārammaṇesu uppannataṇhā muccituṃ asakkuṇeyyaṭṭhena ārammaṇāti kathīyati. Kāmapaṅkoti osīdanaṭṭhena kalalaṃ. Kaddamoti saṅgaṭṭhena kaddamo. Tāpanaṭṭhena kileso. Niyyāsaṃ viya laggāpanaṭṭhena palipo. Rundhitvā dhāraṇaṭṭhena palirodho. Evametaṃ gedhādipariyāyaṃ ākāsaṃ anissito.
೧೮೧. ಸಚ್ಚಾ ಅವೋಕ್ಕಮನ್ತಿ ಗಾಥಾ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಾ ತಿವಿಧಾಪಿ ಸಚ್ಚಾ ಅವೋಕ್ಕಮಂ ಮೋನೇಯ್ಯಪತ್ತಿಯಾ ಮುನೀತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತೋ ನಿಬ್ಬಾನಥಲೇ ತಿಟ್ಠತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಸ ವೇಏವರೂಪೋ ಸಬ್ಬಾನಿ ಆಯತನಾನಿ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ‘‘ಸನ್ತೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ನಿದ್ದೇಸೇ ವತ್ತಬ್ಬಂ ನತ್ಥಿ।
181.Saccā avokkamanti gāthā. Tassattho – pubbe vuttā tividhāpi saccā avokkamaṃ moneyyapattiyā munīti saṅkhaṃ gato nibbānathale tiṭṭhati brāhmaṇo, sa veevarūpo sabbāni āyatanāni nissajjitvā ‘‘santo’’ti vuccati. Niddese vattabbaṃ natthi.
೧೮೨. ಕಿಞ್ಚ ಭಿಯ್ಯೋ – ಸ ವೇ ವಿದ್ವಾತಿ ಗಾಥಾ। ತತ್ಥ ಞತ್ವಾ ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಅನಿಚ್ಚಾದಿನಯೇನ ಸಙ್ಖತಧಮ್ಮಂ ಅಞ್ಞಾಯ। ಸಮ್ಮಾ ಸೋ ಲೋಕೇ ಇರಿಯಾನೋತಿ ಅಸಮ್ಮಾಇರಿಯನಕರಾನಂ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಪಹಾನಾ ಸಮ್ಮಾ ಸೋ ಲೋಕೇ ಇರಿಯಮಾನೋ।
182. Kiñca bhiyyo – sa ve vidvāti gāthā. Tattha ñatvā dhammanti aniccādinayena saṅkhatadhammaṃ aññāya. Sammā so loke iriyānoti asammāiriyanakarānaṃ kilesānaṃ pahānā sammā so loke iriyamāno.
೧೮೩. ಏವಂ ಅಪಿಹೇನ್ತೋ ಚ – ಯೋಧ ಕಾಮೇತಿ ಗಾಥಾ। ತತ್ಥ ಸಙ್ಗನ್ತಿ ಸತ್ತವಿಧಂ ಸಙ್ಗಂ ಯೋ ಅಚ್ಚತರಿ। ನಾಜ್ಝೇತೀತಿ ನ ಅಭಿಜ್ಝಾಯತಿ।
183. Evaṃ apihento ca – yodha kāmeti gāthā. Tattha saṅganti sattavidhaṃ saṅgaṃ yo accatari. Nājjhetīti na abhijjhāyati.
೧೮೪. ತಸ್ಮಾ ತುಮ್ಹೇಸುಪಿ ಯೋ ಏವರೂಪೋ ಹೋತುಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ವದಾಮಿ – ಯಂ ಪುಬ್ಬೇತಿ ಗಾಥಾ। ತತ್ಥ ಯಂ ಪುಬ್ಬೇತಿ ಅತೀತೇ ಸಙ್ಖಾರೇ ಆರಬ್ಭ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಧಮ್ಮಂ ಕಿಲೇಸಜಾತಂ ಅತೀತಂ ಕಮ್ಮಞ್ಚ। ಪಚ್ಛಾ ತೇ ಮಾಹು ಕಿಞ್ಚನನ್ತಿ ಅನಾಗತೇಪಿ ಸಙ್ಖಾರೇ ಆರಬ್ಭ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಧಮ್ಮಂ ರಾಗಾದಿಕಿಞ್ಚನಂ ಮಾ ಅಹು। ಮಜ್ಝೇ ಚೇ ನೋ ಗಹೇಸ್ಸಸೀತಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನರೂಪಾದಿಧಮ್ಮೇಪಿ ನ ಗಹೇಸ್ಸಸಿ ಚೇ। ಏವಂ ಉಪಸನ್ತೋ ಚರಿಸ್ಸಸಿ।
184. Tasmā tumhesupi yo evarūpo hotuṃ icchati, taṃ vadāmi – yaṃ pubbeti gāthā. Tattha yaṃ pubbeti atīte saṅkhāre ārabbha uppajjanadhammaṃ kilesajātaṃ atītaṃ kammañca. Pacchā te māhu kiñcananti anāgatepi saṅkhāre ārabbha uppajjanadhammaṃ rāgādikiñcanaṃ mā ahu. Majjhe ce no gahessasīti paccuppannarūpādidhammepi na gahessasi ce. Evaṃ upasanto carissasi.
ಅಬೀಜಂ ಕರೋಹೀತಿ ಮಗ್ಗಞಾಣೇನ ನ ಬೀಜಂ ಕರೋಹಿ। ರಾಗಕಿಞ್ಚನನ್ತಿ ರಾಗಫನ್ದನಂ। ದೋಸಕಿಞ್ಚನಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Abījaṃ karohīti maggañāṇena na bījaṃ karohi. Rāgakiñcananti rāgaphandanaṃ. Dosakiñcanādīsupi eseva nayo.
೧೮೫. ಏವಂ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಅರಹತೋ ಥುತಿವಸೇನ ಇತೋ ಪರಾ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ। ತತ್ಥ ಸಬ್ಬಸೋತಿ ಗಾಥಾಯ ಮಮಾಯಿತನ್ತಿ ಮಮತ್ತಕರಣಂ। ‘‘ಮಮ ಇದ’’ನ್ತಿ ಗಹಿತಂ ವಾ ವತ್ಥು। ಅಸತಾ ಚ ನ ಸೋಚತೀತಿ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಕಾರಣಾ ಅಸನ್ತಕಾರಣಾ ನ ಸೋಚತಿ। ನ ಜೀಯತೀತಿ ಜಾನಿಂ ನಾಧಿಗಚ್ಛತಿ।
185. Evaṃ arahattappattiṃ dassetvā idāni arahato thutivasena ito parā gāthāyo abhāsi. Tattha sabbasoti gāthāya mamāyitanti mamattakaraṇaṃ. ‘‘Mama ida’’nti gahitaṃ vā vatthu. Asatā ca na socatīti avijjamānakāraṇā asantakāraṇā na socati. Na jīyatīti jāniṃ nādhigacchati.
ಅಹು ವತ ಮೇತಿ ಮಯ್ಹಂ ಅಹೋಸಿ ವತ। ತಂ ವತ ಮೇ ನತ್ಥೀತಿ ಯಂ ಅತೀತೇ ಅಹೋಸಿ, ತಂ ಮಯ್ಹಂ ಇದಾನಿ ನ ಸನ್ತಿ। ಸಿಯಾ ವತ ಮೇತಿ ಯಂ ಮಯ್ಹಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ವತಾಹಂ ನ ಲಭಾಮೀತಿ ಇದಾನಿ ಅಹಂ ಏಕಂಸೇನ ನ ಪಾಪುಣಾಮಿ।
Ahuvata meti mayhaṃ ahosi vata. Taṃ vata me natthīti yaṃ atīte ahosi, taṃ mayhaṃ idāni na santi. Siyā vata meti yaṃ mayhaṃ bhavissati, taṃ vatāhaṃ na labhāmīti idāni ahaṃ ekaṃsena na pāpuṇāmi.
೧೮೬. ಕಿಞ್ಚ ಭಿಯ್ಯೋ – ಯಸ್ಸ ನತ್ಥೀತಿ ಗಾಥಾ। ತತ್ಥ ಕಿಞ್ಚನನ್ತಿ ಕಿಞ್ಚಿ ರೂಪಾದಿಧಮ್ಮಜಾತಂ।
186. Kiñca bhiyyo – yassa natthīti gāthā. Tattha kiñcananti kiñci rūpādidhammajātaṃ.
ಅಭಿಸಙ್ಖತನ್ತಿ ಕಮ್ಮೇನ ಸಙ್ಖರಿತಂ। ಅಭಿಸಞ್ಚೇತಯಿತನ್ತಿ ಚಿತ್ತೇನ ರಾಸಿಕತಂ। ಅವಿಜ್ಜಾಯ ತ್ವೇವಾತಿ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ತು ಏವ। ಅಸೇಸವಿರಾಗನಿರೋಧಾತಿ ವಿರಾಗಸಙ್ಖಾತೇನ ಮಗ್ಗೇನ ನಿರವಸೇಸನಿರೋಧಾ।
Abhisaṅkhatanti kammena saṅkharitaṃ. Abhisañcetayitanti cittena rāsikataṃ. Avijjāya tvevāti avijjāya tu eva. Asesavirāganirodhāti virāgasaṅkhātena maggena niravasesanirodhā.
ಸುಞ್ಞತೋ ಲೋಕಂ ಅವೇಕ್ಖಸ್ಸೂತಿ ಅವಸವತ್ತಿಸಲ್ಲಕ್ಖಣವಸೇನ ವಾ ತುಚ್ಛಸಙ್ಖಾರಸಮನುಪಸ್ಸನವಸೇನ ವಾತಿ ದ್ವೀಹಾಕಾರೇಹಿ ಸುಞ್ಞತೋ ಲೋಕಂ ಪಸ್ಸ। ಅತ್ತಾನುದಿಟ್ಠಿಂ ಊಹಚ್ಚಾತಿ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ। ಏವಂ ಮಚ್ಚುತರೋ ಸಿಯಾತಿ ಏವಂ ಮರಣಸ್ಸ ತರಣೋ ಭವೇಯ್ಯ। ಏವಂ ಲೋಕಂ ಅವೇಕ್ಖನ್ತನ್ತಿ ಏವಂ ಖನ್ಧಲೋಕಂ ಪಸ್ಸನ್ತಂ। ಮಚ್ಚುರಾಜಾ ನ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಮರಣರಾಜಾ ನ ಓಲೋಕೇತಿ ನ ದಕ್ಖತಿ।
Suññatolokaṃ avekkhassūti avasavattisallakkhaṇavasena vā tucchasaṅkhārasamanupassanavasena vāti dvīhākārehi suññato lokaṃ passa. Attānudiṭṭhiṃ ūhaccāti sakkāyadiṭṭhiṃ uddharitvā. Evaṃ maccutaro siyāti evaṃ maraṇassa taraṇo bhaveyya. Evaṃ lokaṃ avekkhantanti evaṃ khandhalokaṃ passantaṃ. Maccurājā na passatīti maraṇarājā na oloketi na dakkhati.
ನಾಞ್ಞಂ ಪತ್ಥಯತೇ ಕಿಞ್ಚೀತಿ ಅಞ್ಞಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಮ್ಪಿ ನ ಪತ್ಥಯತಿ ನ ಪಿಹಯತಿ। ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಪ್ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಠಪೇತ್ವಾ। ‘‘ಅಞ್ಞತ್ರಪ್ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ’’ತಿ ಏಕಪದಂ ಕತ್ವಾಪಿ ಪಠನ್ತಿ।
Nāññaṃ patthayate kiñcīti aññaṃ appamattakampi na patthayati na pihayati. Aññatra appaṭisandhiyāti nibbānaṃ ṭhapetvā. ‘‘Aññatrappaṭisandhiyā’’ti ekapadaṃ katvāpi paṭhanti.
೧೮೭. ಕಿಞ್ಚ ಭಿಯ್ಯೋ – ಅನಿಟ್ಠುರೀತಿ ಗಾಥಾ। ತತ್ಥ ಅನಿಟ್ಠುರೀತಿ ಅನಿಸ್ಸುಕೀ। ‘‘ಅನಿಟ್ಠರೀ’’ತಿಪಿ ಕೇಚಿ ಪಠನ್ತಿ। ಸಬ್ಬಧೀ ಸಮೋತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಮೋ, ಉಪೇಕ್ಖಕೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಕಿಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ? ಯೋ ಸೋ ‘‘ನತ್ಥಿ ಮೇ’’ತಿ ನ ಸೋಚತಿ, ತಮಹಂ ಅವಿಕಮ್ಪಿನಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ಅನಿಟ್ಠುರೀ ಅನನುಗಿದ್ಧೋ, ಅನೇಜೋ ಸಬ್ಬಧೀ ಸಮೋತಿ ಇಮಂ ತಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಆನಿಸಂಸಂ ಬ್ರೂಮೀತಿ।
187. Kiñca bhiyyo – aniṭṭhurīti gāthā. Tattha aniṭṭhurīti anissukī. ‘‘Aniṭṭharī’’tipi keci paṭhanti. Sabbadhī samoti sabbattha samo, upekkhakoti adhippāyo. Kiṃ vuttaṃ hoti? Yo so ‘‘natthi me’’ti na socati, tamahaṃ avikampinaṃ puggalaṃ puṭṭho samāno aniṭṭhurī ananugiddho, anejo sabbadhī samoti imaṃ tasmiṃ puggale catubbidhaṃ ānisaṃsaṃ brūmīti.
ನಿಟ್ಠುರಿಯೋತಿ ಇಸ್ಸುಕೀ। ನಿಟ್ಠುರಭಾವೋ ನಿಟ್ಠುರಿಯಂ, ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಏತ್ತಕಮ್ಪಿ ನತ್ಥೀತಿ ಖೇಳಪಾತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಿಟ್ಠುರಿಯಕಮ್ಮನ್ತಿ ನಿಟ್ಠುರಿಯಕರಣಂ। ಗಹಟ್ಠೋ ವಾ ಹಿ ಗಹಟ್ಠಂ ಭಿಕ್ಖು ವಾ ಭಿಕ್ಖುಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸನ್ತೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೇನೇವ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಏತ್ತಕಮ್ಪಿ ನತ್ಥೀತಿ ಖೇಳಂ ಪಾತೇತ್ವಾ ಪಾದೇನ ಮದ್ದನ್ತೋ ವಿಯ ನಿಟ್ಠುರಿಯಂ ನಾಮ ಕರೋತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಕಮ್ಮಂ ‘‘ನಿಟ್ಠುರಿಯಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಇಸ್ಸಾತಿ ಸಭಾವನಿದ್ದೇಸೋ । ತತೋ ಪರಾ ದ್ವೇ ಆಕಾರಭಾವನಿದ್ದೇಸಾ। ಇತರತ್ತಯಂ ಪರಿಯಾಯವಚನಂ। ಲಕ್ಖಣಾದಿತೋ ಪನೇಸಾ ಪರಸಮ್ಪತ್ತೀನಂ ಉಸೂಯನಲಕ್ಖಣಾ ಇಸ್ಸಾ; ತತ್ಥ ಚ ಅನಭಿರತಿರಸಾ; ತತೋ ವಿಮುಖಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ; ಪರಸಮ್ಪತ್ತಿಪದಟ್ಠಾನಾ।
Niṭṭhuriyoti issukī. Niṭṭhurabhāvo niṭṭhuriyaṃ, taṃ nissāya ettakampi natthīti kheḷapātanti attho. Niṭṭhuriyakammanti niṭṭhuriyakaraṇaṃ. Gahaṭṭho vā hi gahaṭṭhaṃ bhikkhu vā bhikkhuṃ nissāya vasanto appamattakeneva kujjhitvā taṃ nissāya ettakampi natthīti kheḷaṃ pātetvā pādena maddanto viya niṭṭhuriyaṃ nāma karoti. Tassa taṃ kammaṃ ‘‘niṭṭhuriyakamma’’nti vuccati. Issāti sabhāvaniddeso . Tato parā dve ākārabhāvaniddesā. Itarattayaṃ pariyāyavacanaṃ. Lakkhaṇādito panesā parasampattīnaṃ usūyanalakkhaṇā issā; tattha ca anabhiratirasā; tato vimukhabhāvapaccupaṭṭhānā; parasampattipadaṭṭhānā.
ಲಾಭೇಪಿ ನ ಇಞ್ಜತೀತಿ ಪಚ್ಚಯಲಾಭೇ ನ ಚಲತಿ। ಅಲಾಭೇಪೀತಿ ಪಚ್ಚಯಾನಂ ಅಲಾಭೇಪಿ।
Lābhepi na iñjatīti paccayalābhe na calati. Alābhepīti paccayānaṃ alābhepi.
೧೮೮. ಕಿಞ್ಚ ಭಿಯ್ಯೋ – ಅನೇಜಸ್ಸಾತಿ ಗಾಥಾ। ತತ್ಥ ನಿಸಙ್ಖತೀತಿ ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾದೀಸು ಯೋ ಕೋಚಿ ಸಙ್ಖಾರೋ। ಸೋ ಹಿ ಯಸ್ಮಾ ನಿಸಙ್ಖರಿಯತಿ, ನಿಸಙ್ಖರೋತಿ ವಾ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ನಿಸಙ್ಖತೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ವಿಯಾರಮ್ಭಾತಿ ವಿವಿಧಾ ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾದಿಕಾ ಆರಮ್ಭಾ। ಖೇಮಂ ಪಸ್ಸತಿ ಸಬ್ಬಧೀತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅಭಯಮೇವ ಪಸ್ಸತಿ।
188. Kiñca bhiyyo – anejassāti gāthā. Tattha nisaṅkhatīti puññābhisaṅkhārādīsu yo koci saṅkhāro. So hi yasmā nisaṅkhariyati, nisaṅkharoti vā, tasmā ‘‘nisaṅkhatī’’ti vuccati. Viyārambhāti vividhā puññābhisaṅkhārādikā ārambhā. Khemaṃ passati sabbadhīti sabbattha abhayameva passati.
ಆರಮ್ಭಾತಿ ಕಮ್ಮಾನಂ ಪಠಮಾರಮ್ಭಾ। ವಿಯಾರಮ್ಭಾತಿ ಉಪರೂಪರಿ ವಿವಿಧಆರಮ್ಭನವಸೇನ ವೀರಿಯಾರಮ್ಭಾ। ತೀಸು ಭವೇಸು ಪಟಿಸನ್ಧಿಜನಕಕಮ್ಮಾನಂ ಏತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ತಸ್ಮಾ ವಿಯಾರಮ್ಭಾ ಆರತೋ।
Ārambhāti kammānaṃ paṭhamārambhā. Viyārambhāti uparūpari vividhaārambhanavasena vīriyārambhā. Tīsu bhavesu paṭisandhijanakakammānaṃ etaṃ adhivacanaṃ. Tasmā viyārambhā ārato.
೧೮೯. ಏವಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ನ ಸಮೇಸೂತಿ ಗಾಥಾ। ತತ್ಥ ನ ವದತೇತಿ ‘‘ಸದಿಸೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಮಾನವಸೇನ ಸಮೇಸುಪಿ ಅತ್ತಾನಂ ನ ವದತಿ ಓಮೇಸುಪಿ ಉಸ್ಸೇಸುಪಿ। ನಾದೇತಿ ನ ನಿರಸ್ಸತೀತಿ ರೂಪಾದೀಸು ಕಞ್ಚಿ ಧಮ್ಮಂ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ ನ ನಿಸ್ಸಜ್ಜತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಪಾಕಟಮೇವ। ಏವಂ ಅರಹತ್ತನಿಕೂಟೇನೇವ ದೇಸನಂ ನಿಟ್ಠಾಪೇಸೀತಿ।
189. Evaṃ passanto na samesūti gāthā. Tattha na vadateti ‘‘sadisohamasmī’’tiādinā mānavasena samesupi attānaṃ na vadati omesupi ussesupi. Nādeti na nirassatīti rūpādīsu kañci dhammaṃ na gaṇhāti na nissajjati. Sesaṃ sabbattha tattha tattha vuttanayattā pākaṭameva. Evaṃ arahattanikūṭeneva desanaṃ niṭṭhāpesīti.
ಸದ್ಧಮ್ಮಪ್ಪಜ್ಜೋತಿಕಾಯ ಮಹಾನಿದ್ದೇಸಟ್ಠಕಥಾಯ
Saddhammappajjotikāya mahāniddesaṭṭhakathāya
ಅತ್ತದಣ್ಡಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Attadaṇḍasuttaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಮಹಾನಿದ್ದೇಸಪಾಳಿ • Mahāniddesapāḷi / ೧೫. ಅತ್ತದಣ್ಡಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೋ • 15. Attadaṇḍasuttaniddeso
