| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
5. අත්‌තදීපවග්‌ගො
5. Attadīpavaggo
1. අත්‌තදීපසුත්‌තං
1. Attadīpasuttaṃ
43. සාවත්‌ථිනිදානං . ‘‘අත්‌තදීපා, භික්‌ඛවෙ, විහරථ අත්‌තසරණා අනඤ්‌ඤසරණා, ධම්‌මදීපා ධම්‌මසරණා අනඤ්‌ඤසරණා. අත්‌තදීපානං, භික්‌ඛවෙ, විහරතං අත්‌තසරණානං අනඤ්‌ඤසරණානං, ධම්‌මදීපානං ධම්‌මසරණානං අනඤ්‌ඤසරණානං යොනි උපපරික්‌ඛිතබ්‌බා. කිංජාතිකා සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා, කිංපහොතිකා’’ති?
43. Sāvatthinidānaṃ . ‘‘Attadīpā, bhikkhave, viharatha attasaraṇā anaññasaraṇā, dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā. Attadīpānaṃ, bhikkhave, viharataṃ attasaraṇānaṃ anaññasaraṇānaṃ, dhammadīpānaṃ dhammasaraṇānaṃ anaññasaraṇānaṃ yoni upaparikkhitabbā. Kiṃjātikā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā, kiṃpahotikā’’ti?
‘‘කිංජාතිකා ච, භික්‌ඛවෙ, සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා, කිංපහොතිකා? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, අස්‌සුතවා පුථුජ්‌ජනො අරියානං අදස්‌සාවී අරියධම්‌මස්‌ස අකොවිදො අරියධම්‌මෙ අවිනීතො, සප්‌පුරිසානං අදස්‌සාවී සප්‌පුරිසධම්‌මස්‌ස අකොවිදො සප්‌පුරිසධම්‌මෙ අවිනීතො, රූපං අත්‌තතො සමනුපස්‌සති, රූපවන්‌තං වා අත්‌තානං; අත්‌තනි වා රූපං, රූපස්‌මිං වා අත්‌තානං. තස්‌ස තං රූපං විපරිණමති, අඤ්‌ඤථා ච හොති. තස්‌ස රූපවිපරිණාමඤ්‌ඤථාභාවා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා. වෙදනං අත්‌තතො සමනුපස්‌සති, වෙදනාවන්‌තං වා අත්‌තානං; අත්‌තනි වා වෙදනං, වෙදනාය වා අත්‌තානං. තස්‌ස සා වෙදනා විපරිණමති, අඤ්‌ඤථා ච හොති. තස්‌ස වෙදනාවිපරිණාමඤ්‌ඤථාභාවා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා. සඤ්‌ඤං අත්‌තතො සමනුපස්‌සති… සඞ්‌ඛාරෙ අත්‌තතො සමනුපස්‌සති… විඤ්‌ඤාණං අත්‌තතො සමනුපස්‌සති, විඤ්‌ඤාණවන්‌තං වා අත්‌තානං; අත්‌තනි වා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණස්‌මිං වා අත්‌තානං. තස්‌ස තං විඤ්‌ඤාණං විපරිණමති, අඤ්‌ඤථා ච හොති . තස්‌ස විඤ්‌ඤාණවිපරිණාමඤ්‌ඤථාභාවා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා.
‘‘Kiṃjātikā ca, bhikkhave, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā, kiṃpahotikā? Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto, rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Tassa taṃ rūpaṃ vipariṇamati, aññathā ca hoti. Tassa rūpavipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. Vedanaṃ attato samanupassati, vedanāvantaṃ vā attānaṃ; attani vā vedanaṃ, vedanāya vā attānaṃ. Tassa sā vedanā vipariṇamati, aññathā ca hoti. Tassa vedanāvipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. Saññaṃ attato samanupassati… saṅkhāre attato samanupassati… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Tassa taṃ viññāṇaṃ vipariṇamati, aññathā ca hoti . Tassa viññāṇavipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
‘‘රූපස්‌ස ත්‌වෙව, භික්‌ඛවෙ, අනිච්‌චතං විදිත්‌වා විපරිණාමං විරාගං නිරොධං 1, පුබ්‌බෙ චෙව රූපං එතරහි ච සබ්‌බං රූපං අනිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මන්‌ති, එවමෙතං යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සතො යෙ සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා තෙ පහීයන්‌ති. තෙසං පහානා න පරිතස්‌සති, අපරිතස්‌සං සුඛං විහරති, සුඛවිහාරී භික්‌ඛු ‘තදඞ්‌ගනිබ්‌බුතො’ති වුච්‌චති. වෙදනාය ත්‌වෙව, භික්‌ඛවෙ, අනිච්‌චතං විදිත්‌වා විපරිණාමං විරාගං නිරොධං, පුබ්‌බෙ චෙව වෙදනා එතරහි ච සබ්‌බා වෙදනා අනිච්‌චා දුක්‌ඛා විපරිණාමධම්‌මාති, එවමෙතං යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සතො යෙ සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා තෙ පහීයන්‌ති. තෙසං පහානා න පරිතස්‌සති, අපරිතස්‌සං සුඛං විහරති, සුඛවිහාරී භික්‌ඛු ‘තදඞ්‌ගනිබ්‌බුතො’ති වුච්‌චති. සඤ්‌ඤාය… සඞ්‌ඛාරානං ත්‌වෙව, භික්‌ඛවෙ, අනිච්‌චතං විදිත්‌වා විපරිණාමං විරාගං නිරොධං, පුබ්‌බෙ චෙව සඞ්‌ඛාරා එතරහි ච සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා අනිච්‌චා දුක්‌ඛා විපරිණාමධම්‌මාති, එවමෙතං යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සතො යෙ සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා තෙ පහීයන්‌ති. තෙසං පහානා න පරිතස්‌සති, අපරිතස්‌සං සුඛං විහරති, සුඛවිහාරී භික්‌ඛු ‘තදඞ්‌ගනිබ්‌බුතො’ති වුච්‌චති. විඤ්‌ඤාණස්‌ස ත්‌වෙව, භික්‌ඛවෙ, අනිච්‌චතං විදිත්‌වා විපරිණාමං විරාගං නිරොධං, පුබ්‌බෙ චෙව විඤ්‌ඤාණං එතරහි ච සබ්‌බං විඤ්‌ඤාණං අනිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌මන්‌ති, එවමෙතං යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සතො යෙ සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා තෙ පහීයන්‌ති. තෙසං පහානා න පරිතස්‌සති, අපරිතස්‌සං සුඛං විහරති, සුඛවිහාරී භික්‌ඛු ‘තදඞ්‌ගනිබ්‌බුතො’ති වුච්‌චතී’’ති. පඨමං.
‘‘Rūpassa tveva, bhikkhave, aniccataṃ viditvā vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ 2, pubbe ceva rūpaṃ etarahi ca sabbaṃ rūpaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammanti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato ye sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā te pahīyanti. Tesaṃ pahānā na paritassati, aparitassaṃ sukhaṃ viharati, sukhavihārī bhikkhu ‘tadaṅganibbuto’ti vuccati. Vedanāya tveva, bhikkhave, aniccataṃ viditvā vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ, pubbe ceva vedanā etarahi ca sabbā vedanā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammāti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato ye sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā te pahīyanti. Tesaṃ pahānā na paritassati, aparitassaṃ sukhaṃ viharati, sukhavihārī bhikkhu ‘tadaṅganibbuto’ti vuccati. Saññāya… saṅkhārānaṃ tveva, bhikkhave, aniccataṃ viditvā vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ, pubbe ceva saṅkhārā etarahi ca sabbe saṅkhārā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammāti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato ye sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā te pahīyanti. Tesaṃ pahānā na paritassati, aparitassaṃ sukhaṃ viharati, sukhavihārī bhikkhu ‘tadaṅganibbuto’ti vuccati. Viññāṇassa tveva, bhikkhave, aniccataṃ viditvā vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ, pubbe ceva viññāṇaṃ etarahi ca sabbaṃ viññāṇaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammanti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato ye sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā te pahīyanti. Tesaṃ pahānā na paritassati, aparitassaṃ sukhaṃ viharati, sukhavihārī bhikkhu ‘tadaṅganibbuto’ti vuccatī’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 1. අත්‌තදීපසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Attadīpasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 1. අත්‌තදීපසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Attadīpasuttavaṇṇanā
