| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya |
੫. ਅਤ੍ਤਦੀਪવਗ੍ਗੋ
5. Attadīpavaggo
੧. ਅਤ੍ਤਦੀਪਸੁਤ੍ਤਂ
1. Attadīpasuttaṃ
੪੩. ਸਾવਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ । ‘‘ਅਤ੍ਤਦੀਪਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਹਰਥ ਅਤ੍ਤਸਰਣਾ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣਾ, ਧਮ੍ਮਦੀਪਾ ਧਮ੍ਮਸਰਣਾ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣਾ। ਅਤ੍ਤਦੀਪਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਹਰਤਂ ਅਤ੍ਤਸਰਣਾਨਂ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣਾਨਂ, ਧਮ੍ਮਦੀਪਾਨਂ ਧਮ੍ਮਸਰਣਾਨਂ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣਾਨਂ ਯੋਨਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ। ਕਿਂਜਾਤਿਕਾ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ, ਕਿਂਪਹੋਤਿਕਾ’’ਤਿ?
43. Sāvatthinidānaṃ . ‘‘Attadīpā, bhikkhave, viharatha attasaraṇā anaññasaraṇā, dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā. Attadīpānaṃ, bhikkhave, viharataṃ attasaraṇānaṃ anaññasaraṇānaṃ, dhammadīpānaṃ dhammasaraṇānaṃ anaññasaraṇānaṃ yoni upaparikkhitabbā. Kiṃjātikā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā, kiṃpahotikā’’ti?
‘‘ਕਿਂਜਾਤਿਕਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ, ਕਿਂਪਹੋਤਿਕਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇ ਅવਿਨੀਤੋ, ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਰੂਪવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ; ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ ਰੂਪਂ, ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ। ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਰੂਪਂ વਿਪਰਿਣਮਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਚ ਹੋਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਰੂਪવਿਪਰਿਣਾਮਞ੍ਞਥਾਭਾવਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ। વੇਦਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, વੇਦਨਾવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ; ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ વੇਦਨਂ, વੇਦਨਾਯ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ। ਤਸ੍ਸ ਸਾ વੇਦਨਾ વਿਪਰਿਣਮਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਚ ਹੋਤਿ। ਤਸ੍ਸ વੇਦਨਾવਿਪਰਿਣਾਮਞ੍ਞਥਾਭਾવਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ। ਸਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਣવਨ੍ਤਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ; ਅਤ੍ਤਨਿ વਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ। ਤਸ੍ਸ ਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਪਰਿਣਮਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਚ ਹੋਤਿ । ਤਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞਾਣવਿਪਰਿਣਾਮਞ੍ਞਥਾਭਾવਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ।
‘‘Kiṃjātikā ca, bhikkhave, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā, kiṃpahotikā? Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto, rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Tassa taṃ rūpaṃ vipariṇamati, aññathā ca hoti. Tassa rūpavipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. Vedanaṃ attato samanupassati, vedanāvantaṃ vā attānaṃ; attani vā vedanaṃ, vedanāya vā attānaṃ. Tassa sā vedanā vipariṇamati, aññathā ca hoti. Tassa vedanāvipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. Saññaṃ attato samanupassati… saṅkhāre attato samanupassati… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Tassa taṃ viññāṇaṃ vipariṇamati, aññathā ca hoti . Tassa viññāṇavipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
‘‘ਰੂਪਸ੍ਸ ਤ੍વੇવ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨਿਚ੍ਚਤਂ વਿਦਿਤ੍વਾ વਿਪਰਿਣਾਮਂ વਿਰਾਗਂ ਨਿਰੋਧਂ 1, ਪੁਬ੍ਬੇ ਚੇવ ਰੂਪਂ ਏਤਰਹਿ ਚ ਸਬ੍ਬਂ ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ, ਏવਮੇਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤੋ ਯੇ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਤੇ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ। ਤੇਸਂ ਪਹਾਨਾ ਨ ਪਰਿਤਸ੍ਸਤਿ, ਅਪਰਿਤਸ੍ਸਂ ਸੁਖਂ વਿਹਰਤਿ, ਸੁਖવਿਹਾਰੀ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘ਤਦਙ੍ਗਨਿਬ੍ਬੁਤੋ’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। વੇਦਨਾਯ ਤ੍વੇવ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨਿਚ੍ਚਤਂ વਿਦਿਤ੍વਾ વਿਪਰਿਣਾਮਂ વਿਰਾਗਂ ਨਿਰੋਧਂ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਚੇવ વੇਦਨਾ ਏਤਰਹਿ ਚ ਸਬ੍ਬਾ વੇਦਨਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਦੁਕ੍ਖਾ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾਤਿ, ਏવਮੇਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤੋ ਯੇ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਤੇ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ। ਤੇਸਂ ਪਹਾਨਾ ਨ ਪਰਿਤਸ੍ਸਤਿ, ਅਪਰਿਤਸ੍ਸਂ ਸੁਖਂ વਿਹਰਤਿ, ਸੁਖવਿਹਾਰੀ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘ਤਦਙ੍ਗਨਿਬ੍ਬੁਤੋ’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਞ੍ਞਾਯ… ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਤ੍વੇવ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨਿਚ੍ਚਤਂ વਿਦਿਤ੍વਾ વਿਪਰਿਣਾਮਂ વਿਰਾਗਂ ਨਿਰੋਧਂ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਚੇવ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਏਤਰਹਿ ਚ ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਦੁਕ੍ਖਾ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾਤਿ, ਏવਮੇਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤੋ ਯੇ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਤੇ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ। ਤੇਸਂ ਪਹਾਨਾ ਨ ਪਰਿਤਸ੍ਸਤਿ, ਅਪਰਿਤਸ੍ਸਂ ਸੁਖਂ વਿਹਰਤਿ, ਸੁਖવਿਹਾਰੀ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘ਤਦਙ੍ਗਨਿਬ੍ਬੁਤੋ’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਤ੍વੇવ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨਿਚ੍ਚਤਂ વਿਦਿਤ੍વਾ વਿਪਰਿਣਾਮਂ વਿਰਾਗਂ ਨਿਰੋਧਂ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਚੇવ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਏਤਰਹਿ ਚ ਸਬ੍ਬਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ વਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ, ਏવਮੇਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤੋ ਯੇ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਤੇ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ। ਤੇਸਂ ਪਹਾਨਾ ਨ ਪਰਿਤਸ੍ਸਤਿ, ਅਪਰਿਤਸ੍ਸਂ ਸੁਖਂ વਿਹਰਤਿ, ਸੁਖવਿਹਾਰੀ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘ਤਦਙ੍ਗਨਿਬ੍ਬੁਤੋ’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ। ਪਠਮਂ।
‘‘Rūpassa tveva, bhikkhave, aniccataṃ viditvā vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ 2, pubbe ceva rūpaṃ etarahi ca sabbaṃ rūpaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammanti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato ye sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā te pahīyanti. Tesaṃ pahānā na paritassati, aparitassaṃ sukhaṃ viharati, sukhavihārī bhikkhu ‘tadaṅganibbuto’ti vuccati. Vedanāya tveva, bhikkhave, aniccataṃ viditvā vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ, pubbe ceva vedanā etarahi ca sabbā vedanā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammāti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato ye sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā te pahīyanti. Tesaṃ pahānā na paritassati, aparitassaṃ sukhaṃ viharati, sukhavihārī bhikkhu ‘tadaṅganibbuto’ti vuccati. Saññāya… saṅkhārānaṃ tveva, bhikkhave, aniccataṃ viditvā vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ, pubbe ceva saṅkhārā etarahi ca sabbe saṅkhārā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammāti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato ye sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā te pahīyanti. Tesaṃ pahānā na paritassati, aparitassaṃ sukhaṃ viharati, sukhavihārī bhikkhu ‘tadaṅganibbuto’ti vuccati. Viññāṇassa tveva, bhikkhave, aniccataṃ viditvā vipariṇāmaṃ virāgaṃ nirodhaṃ, pubbe ceva viññāṇaṃ etarahi ca sabbaṃ viññāṇaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammanti, evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passato ye sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā te pahīyanti. Tesaṃ pahānā na paritassati, aparitassaṃ sukhaṃ viharati, sukhavihārī bhikkhu ‘tadaṅganibbuto’ti vuccatī’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੧. ਅਤ੍ਤਦੀਪਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Attadīpasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੧. ਅਤ੍ਤਦੀਪਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Attadīpasuttavaṇṇanā
