| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
೪. ಅತ್ತಕಾಮಪಾರಿಚರಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
4. Attakāmapāricariyasikkhāpadavaṇṇanā
೨೯೦. ಚತುತ್ಥೇ ಪರೇಹಿ ಪತ್ತೇ ಪಾತಿಯಮಾನಾನಂ ಭಿಕ್ಖಾಪಿಣ್ಡಾನಂ ಪಾತೋ ಸನ್ನಿಪಾತೋತಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋತಿ ಭಿಕ್ಖಾಹಾರೋ ವುಚ್ಚತಿ, ತಂಸದಿಸತಾಯ ಅಞ್ಞೋಪಿ ಯೋ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖಾಚರಿಯಂ ವಿನಾ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಲದ್ಧೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋತ್ವೇವ ವುಚ್ಚತಿ। ಪತಿ ಏತಿ ಏತಸ್ಮಾತಿ ಪಚ್ಚಯೋತಿ ಆಹ ‘‘ಪತಿಕರಣಟ್ಠೇನ ಪಚ್ಚಯೋ’’ತಿ। ರೋಗದುಕ್ಖಾನಂ ವಾ ಪಟಿಪಕ್ಖಭಾವೇನ ಅಯತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಪಚ್ಚಯೋ। ಸಪ್ಪಾಯಸ್ಸಾತಿ ಹಿತಸ್ಸ। ನಗರಪರಿಕ್ಖಾರೇಹೀತಿ ನಗರಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ರಕ್ಖಣಕೇಹಿ। ರಾಜೂನಂ ಗೇಹಪರಿಕ್ಖೇಪೋ ಪರಿಖಾ ಉದ್ದಾಪೋ ಪಾಕಾರೋ ಏಸಿಕಾ ಪಲಿಘೋ ಅಟ್ಟೋತಿ ಇಮೇ ಸತ್ತ ನಗರಪರಿಕ್ಖಾರಾತಿ ವದನ್ತಿ। ಸೇತಪರಿಕ್ಖಾರೋತಿ ವಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಾಲಙ್ಕಾರೋ। ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ಹಿ ಇಧ ‘‘ರಥೋ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ, ತಸ್ಸ ಚ ಸಮ್ಮಾವಾಚಾದಯೋ ಅಲಙ್ಕಾರಟ್ಠೇನ ‘‘ಪರಿಕ್ಖಾರಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ। ಚಕ್ಕವೀರಿಯೋತಿ ವೀರಿಯಚಕ್ಕೋ। ಜೀವಿತಪರಿಕ್ಖಾರಾತಿ ಜೀವಿತಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಕಾರಣಾನಿ। ಸಮುದಾನೇತಬ್ಬಾತಿ ಸಮ್ಮಾ ಉದ್ಧಂ ಆನೇತಬ್ಬಾ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬಾ।
290. Catutthe parehi patte pātiyamānānaṃ bhikkhāpiṇḍānaṃ pāto sannipātoti piṇḍapātoti bhikkhāhāro vuccati, taṃsadisatāya aññopi yo koci bhikkhācariyaṃ vinā bhikkhūhi laddho piṇḍapātotveva vuccati. Pati eti etasmāti paccayoti āha ‘‘patikaraṇaṭṭhena paccayo’’ti. Rogadukkhānaṃ vā paṭipakkhabhāvena ayati pavattatīti paccayo. Sappāyassāti hitassa. Nagaraparikkhārehīti nagaraṃ parivāretvā rakkhaṇakehi. Rājūnaṃ gehaparikkhepo parikhā uddāpo pākāro esikā paligho aṭṭoti ime satta nagaraparikkhārāti vadanti. Setaparikkhāroti visuddhisīlālaṅkāro. Ariyamaggo hi idha ‘‘ratho’’ti adhippeto, tassa ca sammāvācādayo alaṅkāraṭṭhena ‘‘parikkhārā’’ti vuttā. Cakkavīriyoti vīriyacakko. Jīvitaparikkhārāti jīvitassa pavattikāraṇāni. Samudānetabbāti sammā uddhaṃ ānetabbā pariyesitabbā.
೨೯೧. ಉಪಚಾರೇತಿ ಯತ್ಥ ಠಿತೋ ವಿಞ್ಞಾಪೇತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತಾದಿಸೇ ಠಾನೇ। ಕಾಮೋ ಚೇವ ಹೇತು ಚ ಪಾರಿಚರಿಯಾ ಚ ಅತ್ಥೋತಿ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಕಾಮಂ, ಅತ್ತನೋ ಹೇತುಂ, ಅತ್ತನೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ, ಅತ್ತನೋ ಪಾರಿಚರಿಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೨೯೨) ವುತ್ತೇಸು ಇಮೇಸು ಚತೂಸು ಪದೇಸು ಕಾಮೋ, ಹೇತು, ಪಾರಿಚರಿಯಾ ಚ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತೇ ಪಠಮೇ ಅತ್ಥವಿಕಪ್ಪೇ ವಿಗ್ಗಹವಾಕ್ಯಾಧಿಪ್ಪಾಯಸೂಚನತೋ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಪದಮೇಕಂ। ಬ್ಯಞ್ಜನನ್ತಿ ಬ್ಯಞ್ಜನಮತ್ತಂ, ಪಠಮವಿಕಪ್ಪಾನುಪಯೋಗಿತಾಯ ವಚನಮತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ದುತಿಯೇ ಅತ್ಥವಿಕಪ್ಪೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
291.Upacāreti yattha ṭhito viññāpetuṃ sakkoti, tādise ṭhāne. Kāmo ceva hetu ca pāricariyā ca atthoti pāḷiyaṃ ‘‘attano kāmaṃ, attano hetuṃ, attano adhippāyaṃ, attano pāricariya’’nti (pārā. 292) vuttesu imesu catūsu padesu kāmo, hetu, pāricariyā ca aṭṭhakathāyaṃ vutte paṭhame atthavikappe viggahavākyādhippāyasūcanato attho. Sesanti adhippāyapadamekaṃ. Byañjananti byañjanamattaṃ, paṭhamavikappānupayogitāya vacanamattanti attho. Dutiye atthavikappepi eseva nayo.
ಯಥಾವುತ್ತಮೇವ ಅತ್ಥಂ ಪದಭಾಜನೇನ ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಕಾಮಂ ಅತ್ತನೋ ಹೇತುಂ ಅತ್ತನೋ ಪಾರಿಚರಿಯನ್ತಿ ಹಿ ವುತ್ತೇ ಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ’’ತಿಆದಿ ಆರದ್ಧಂ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಅತ್ತನೋ ಹೇತು’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯಾತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ, ‘‘ಅತ್ತನೋ ಕಾಮಂ ಅತ್ತನೋ ಪಾರಿಚರಿಯ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಕಾಮೇನ ಪಾರಿಚರಿಯಾತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ। ತಸ್ಮಾ ಇಮೇಹಿ ತೀಹಿ ಪದೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಕಾಮೇನ ಪಾರಿಚರಿಯಾ ಅತ್ತಕಾಮಪಾರಿಚರಿಯಾತಿ ಇಮಂ ಅತ್ಥವಿಕಪ್ಪಂ ವಿಞ್ಞೂ ಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ। ‘‘ಅತ್ತನೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಅಧಿಪ್ಪಾಯ-ಸದ್ದಸ್ಸ ಕಾಮಿತ-ಸದ್ದೇನ ಸಮಾನತ್ಥಭಾವತೋ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಕಾಮಿತಟ್ಠೇನ ಅತ್ತಕಾಮಪಾರಿಚರಿಯಾತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ವಿಕಪ್ಪಂ ವಿಞ್ಞೂ ಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ।
Yathāvuttameva atthaṃ padabhājanena saṃsanditvā dassetuṃ ‘‘attano kāmaṃ attano hetuṃ attano pāricariyanti hi vutte jānissanti paṇḍitā’’tiādi āraddhaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘attano hetu’’nti vutte attano atthāyāti ayamattho viññāyati, ‘‘attano kāmaṃ attano pāricariya’’nti vutte kāmena pāricariyāti ayamattho viññāyati. Tasmā imehi tīhi padehi attano atthāya kāmena pāricariyā attakāmapāricariyāti imaṃ atthavikappaṃ viññū jānissanti. ‘‘Attano adhippāya’’nti vutte pana adhippāya-saddassa kāmita-saddena samānatthabhāvato attanā adhippetakāmitaṭṭhena attakāmapāricariyāti imamatthaṃ vikappaṃ viññū jānissanti.
ಏತದಗ್ಗನ್ತಿ ಏಸಾ ಅಗ್ಗಾ। ದುಟ್ಠುಲ್ಲವಾಚಾಸಿಕ್ಖಾಪದೇಪಿ (ಪಾರಾ॰ ೨೮೫) ಕಾಮಂ ‘‘ಯಾಚತಿಪಿ ಆಯಾಚತಿಪೀ’’ತಿ ಏವಂ ಮೇಥುನಯಾಚನಂ ಆಗತಂ, ತಂ ಪನ ದುಟ್ಠುಲ್ಲವಾಚಸ್ಸಾದರಾಗವಸೇನ ವುತ್ತಂ, ಇಧ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಮೇಥುನಸ್ಸಾದರಾಗವಸೇನಾತಿ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ।
Etadagganti esā aggā. Duṭṭhullavācāsikkhāpadepi (pārā. 285) kāmaṃ ‘‘yācatipi āyācatipī’’ti evaṃ methunayācanaṃ āgataṃ, taṃ pana duṭṭhullavācassādarāgavasena vuttaṃ, idha pana attano methunassādarāgavasenāti ayaṃ viseso.
ವಿನೀತವತ್ಥೂಸು ‘‘ಅಗ್ಗದಾನಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಇದಂ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ವುತ್ತಂ, ದುಟ್ಠುಲ್ಲವಾಚಾಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪನ ಪರತ್ಥಾಯಪಿ ವುತ್ತೇ ಸೀಸಂ ಏತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಸುಭಗಾತಿ ಇಸ್ಸರಿಯಾದೀಹಿ ಸುನ್ದರೇಹಿ ಭಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ। ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥೀ, ತಥಾಸಞ್ಞಿತಾ, ಅತ್ತಕಾಮಪಾರಿಚರಿಯಾಯ ರಾಗೋ, ತೇನ ಕಾಮಪಾರಿಚರಿಯಯಾಚನಂ, ತಙ್ಖಣವಿಜಾನನನ್ತಿ ಇಮಾನೇತ್ಥ ಪಞ್ಚ ಅಙ್ಗಾನಿ।
Vinītavatthūsu ‘‘aggadānaṃ dehī’’ti idaṃ attano atthāya vuttaṃ, duṭṭhullavācāsikkhāpade pana paratthāyapi vutte sīsaṃ etīti veditabbaṃ. Subhagāti issariyādīhi sundarehi bhagehi samannāgatā. Manussitthī, tathāsaññitā, attakāmapāricariyāya rāgo, tena kāmapāricariyayācanaṃ, taṅkhaṇavijānananti imānettha pañca aṅgāni.
ಅತ್ತಕಾಮಪಾರಿಚರಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Attakāmapāricariyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೪. ಅತ್ತಕಾಮಪಾರಿಚರಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 4. Attakāmapāricariyasikkhāpadaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೪. ಅತ್ತಕಾಮಪಾರಿಚರಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 4. Attakāmapāricariyasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೪. ಅತ್ತಕಾಮಪಾರಿಚರಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 4. Attakāmapāricariyasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೪. ಅತ್ತಕಾಮಪಾರಿಚರಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 4. Attakāmapāricariyasikkhāpadavaṇṇanā
