| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
4. අත්‌තකාමපාරිචරියසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
4. Attakāmapāricariyasikkhāpadavaṇṇanā
290. තෙන සමයෙන බුද්‌ධො භගවාති අත්‌තකාමසික්‌ඛාපදං. තත්‌ථ කුලූපකොති කුලපයිරුපාසනකො චතුන්‌නං පච්‌චයානං අත්‌ථාය කුලූපසඞ්‌කමනෙ නිච්‌චප්‌පයුත්‌තො.
290.Tena samayena buddho bhagavāti attakāmasikkhāpadaṃ. Tattha kulūpakoti kulapayirupāsanako catunnaṃ paccayānaṃ atthāya kulūpasaṅkamane niccappayutto.
චීවරපිණ්‌ඩපාතසෙනාසනගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජපරික්‌ඛාරන්‌ති චීවරඤ්‌ච පිණ්‌ඩපාතඤ්‌ච සෙනාසනඤ්‌ච ගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජපරික්‌ඛාරඤ්‌ච. ගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජපරික්‌ඛාරන්‌ති චෙත්‌ථ පතිකරණත්‌ථෙන පච්‌චයො, යස්‌ස කස්‌සචි සප්‌පායස්‌සෙතං අධිවචනං. භිසක්‌කස්‌ස කම්‌මං තෙන අනුඤ්‌ඤාතත්‌තාති භෙසජ්‌ජං. ගිලානපච්‌චයොව භෙසජ්‌ජං ගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජං, යංකිඤ්‌චි ගිලානස්‌ස සප්‌පායං භිසක්‌කකම්‌මං තෙලමධුඵාණිතාදීති වුත්‌තං හොති. පරික්‌ඛාරොති පන ‘‘සත්‌තහි නගරපරික්‌ඛාරෙහි සුපරික්‌ඛතං හොතී’’තිආදීසු (අ. නි. 7.67) පරිවාරො වුච්‌චති. ‘‘රථො සීසපරික්‌ඛාරො ඣානක්‌ඛො චක්‌කවීරියො’’තිආදීසු (සං. නි. 5.4) අලඞ්‌කාරො. ‘‘යෙ චිමෙ පබ්‌බජිතෙන ජීවිතපරික්‌ඛාරා සමුදානෙතබ්‌බා’’තිආදීසු (රො. නි. 1.1.191) සම්‌භාරො. ඉධ පන සම්‌භාරොපි පරිවාරොපි වට්‌ටති. තඤ්‌හි ගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජං ජීවිතස්‌ස පරිවාරොපි හොති ජීවිතවිනාසකාබාධුප්‌පත්‌තියා අන්‌තරං අදත්‌වා රක්‌ඛණතො, සම්‌භාරොපි යථා චිරං පවත්‌තති එවමස්‌ස කාරණභාවතො, තස්‌මා පරික්‌ඛාරොති වුච්‌චති. එවං ගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජඤ්‌ච තං පරික්‌ඛාරො චාති ගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජපරික්‌ඛාරො, තං ගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජපරික්‌ඛාරන්‌ති එවමත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො.
Cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāranti cīvarañca piṇḍapātañca senāsanañca gilānapaccayabhesajjaparikkhārañca. Gilānapaccayabhesajjaparikkhāranti cettha patikaraṇatthena paccayo, yassa kassaci sappāyassetaṃ adhivacanaṃ. Bhisakkassa kammaṃ tena anuññātattāti bhesajjaṃ. Gilānapaccayova bhesajjaṃ gilānapaccayabhesajjaṃ, yaṃkiñci gilānassa sappāyaṃ bhisakkakammaṃ telamadhuphāṇitādīti vuttaṃ hoti. Parikkhāroti pana ‘‘sattahi nagaraparikkhārehi suparikkhataṃ hotī’’tiādīsu (a. ni. 7.67) parivāro vuccati. ‘‘Ratho sīsaparikkhāro jhānakkho cakkavīriyo’’tiādīsu (saṃ. ni. 5.4) alaṅkāro. ‘‘Ye cime pabbajitena jīvitaparikkhārā samudānetabbā’’tiādīsu (ro. ni. 1.1.191) sambhāro. Idha pana sambhāropi parivāropi vaṭṭati. Tañhi gilānapaccayabhesajjaṃ jīvitassa parivāropi hoti jīvitavināsakābādhuppattiyā antaraṃ adatvā rakkhaṇato, sambhāropi yathā ciraṃ pavattati evamassa kāraṇabhāvato, tasmā parikkhāroti vuccati. Evaṃ gilānapaccayabhesajjañca taṃ parikkhāro cāti gilānapaccayabhesajjaparikkhāro, taṃ gilānapaccayabhesajjaparikkhāranti evamattho daṭṭhabbo.
වසලන්‌ති හීනං ලාමකං. අථ වා වස්‌සතීති වසලො, පග්‌ඝරතීති අත්‌ථො, තං වසලං, අසුචිපග්‌ඝරණකන්‌ති වුත්‌තං හොති. නිට්‌ඨුහිත්‌වාති ඛෙළං පාතෙත්‌වා.
Vasalanti hīnaṃ lāmakaṃ. Atha vā vassatīti vasalo, paggharatīti attho, taṃ vasalaṃ, asucipaggharaṇakanti vuttaṃ hoti. Niṭṭhuhitvāti kheḷaṃ pātetvā.
කස්‌සාහං කෙන හායාමීති අහං කස්‌සා අඤ්‌ඤිස්‌සා ඉත්‌ථියා කෙන භොගෙන වා අලඞ්‌කාරෙන වා රූපෙන වා පරිහායාමි, කා නාම මයා උත්‌තරිතරාති දීපෙති.
Kassāhaṃ kena hāyāmīti ahaṃ kassā aññissā itthiyā kena bhogena vā alaṅkārena vā rūpena vā parihāyāmi, kā nāma mayā uttaritarāti dīpeti.
291. සන්‌තිකෙති උපචාරෙ ඨත්‌වා සාමන්‌තා අවිදූරෙ, පදභාජනෙපි අයමෙවඅත්‌ථො දීපිතො . අත්‌තකාමපාරිචරියායාති මෙථුනධම්‌මසඞ්‌ඛාතෙන කාමෙන පාරිචරියා කාමපාරිචරියා. අත්‌තනො අත්‌ථාය කාමපාරිචරියා අත්‌තකාමපාරිචරියා, අත්‌තනා වා කාමිතා ඉච්‌ඡිතාති අත්‌තකාමා, සයං මෙථුනරාගවසෙන පත්‌ථිතාති අත්‌ථො. අත්‌තකාමා ච සා පාරිචරියා චාති අත්‌තකාමපාරිචරියා, තස්‌සා අත්‌තකාමපාරිචරියාය. වණ්‌ණං භාසෙය්‍යාති ගුණං ආනිසංසං පකාසෙය්‍ය.
291.Santiketi upacāre ṭhatvā sāmantā avidūre, padabhājanepi ayamevaattho dīpito . Attakāmapāricariyāyāti methunadhammasaṅkhātena kāmena pāricariyā kāmapāricariyā. Attano atthāya kāmapāricariyā attakāmapāricariyā, attanā vā kāmitā icchitāti attakāmā, sayaṃ methunarāgavasena patthitāti attho. Attakāmā ca sā pāricariyā cāti attakāmapāricariyā, tassā attakāmapāricariyāya. Vaṇṇaṃ bhāseyyāti guṇaṃ ānisaṃsaṃ pakāseyya.
තත්‍ර යස්‌මා ‘‘අත්‌තනො අත්‌ථාය කාමපාරිචරියා’’ති ඉමස්‌මිං අත්‌ථවිකප්‌පෙ කාමො චෙව හෙතු ච පාරිචරියා ච අත්‌ථො, සෙසං බ්‍යඤ්‌ජනං. ‘‘අත්‌තකාමා ච සා පාරිචරියා චාති අත්‌තකාමපාරිචරියා’’ති ඉමස්‌මිං අත්‌ථවිකප්‌පෙ අධිප්‌පායො චෙව පාරිචරියා චාති අත්‌ථො, සෙසං බ්‍යඤ්‌ජනං. තස්‌මා බ්‍යඤ්‌ජනෙ ආදරං අකත්‌වා අත්‌ථමත්‌තමෙව දස්‌සෙතුං ‘‘අත්‌තනො කාමං අත්‌තනො හෙතුං අත්‌තනො අධිප්‌පායං අත්‌තනො පාරිචරිය’’න්‌ති පදභාජනං වුත්‌තං. ‘‘අත්‌තනො කාමං අත්‌තනො හෙතුං අත්‌තනො පාරිචරිය’’න්‌ති හි වුත්‌තෙ ජානිස්‌සන්‌ති පණ්‌ඩිතා ‘‘එත්‌තාවතා අත්‌තනො අත්‌ථාය කාමපාරිචරියා වුත්‌තා’’ති. ‘‘අත්‌තනො අධිප්‌පායං අත්‌තනො පාරිචරිය’’න්‌ති වුත්‌තෙපි ජානිස්‌සන්‌ති ‘‘එත්‌තාවතා අත්‌තනා ඉච්‌ඡිතකාමිතට්‌ඨෙන අත්‌තකාමපාරිචරියා වුත්‌තා’’ති.
Tatra yasmā ‘‘attano atthāya kāmapāricariyā’’ti imasmiṃ atthavikappe kāmo ceva hetu ca pāricariyā ca attho, sesaṃ byañjanaṃ. ‘‘Attakāmā ca sā pāricariyā cāti attakāmapāricariyā’’ti imasmiṃ atthavikappe adhippāyo ceva pāricariyā cāti attho, sesaṃ byañjanaṃ. Tasmā byañjane ādaraṃ akatvā atthamattameva dassetuṃ ‘‘attano kāmaṃ attano hetuṃ attano adhippāyaṃ attano pāricariya’’nti padabhājanaṃ vuttaṃ. ‘‘Attano kāmaṃ attano hetuṃ attano pāricariya’’nti hi vutte jānissanti paṇḍitā ‘‘ettāvatā attano atthāya kāmapāricariyā vuttā’’ti. ‘‘Attano adhippāyaṃ attano pāricariya’’nti vuttepi jānissanti ‘‘ettāvatā attanā icchitakāmitaṭṭhena attakāmapāricariyā vuttā’’ti.
ඉදානි තස්‌සා අත්‌තකාමපාරිචරියාය වණ්‌ණභාසනාකාරං දස්‌සෙන්‌තො ‘‘එතදග්‌ග’’න්‌තිආදිමාහ. තං උද්‌දෙසතොපි නිද්‌දෙසතොපි උත්‌තානත්‌ථමෙව. අයං පනෙත්‌ථ පදසම්‌බන්‌ධො ච ආපත්‌තිවිනිච්‌ඡයො ච – එතදග්‌ගං…පෙ.… පරිචරෙය්‍යාති යා මාදිසං සීලවන්‌තං කල්‍යාණධම්‌මං බ්‍රහ්‌මචාරිං එතෙන ධම්‌මෙන පරිචරෙය්‍ය, තස්‌සා එවං මාදිසං පරිචරන්‌තියා යා අයං පාරිචරියා නාම, එතදග්‌ගං පාරිචරියානන්‌ති.
Idāni tassā attakāmapāricariyāya vaṇṇabhāsanākāraṃ dassento ‘‘etadagga’’ntiādimāha. Taṃ uddesatopi niddesatopi uttānatthameva. Ayaṃ panettha padasambandho ca āpattivinicchayo ca – etadaggaṃ…pe… paricareyyāti yā mādisaṃ sīlavantaṃ kalyāṇadhammaṃ brahmacāriṃ etena dhammena paricareyya, tassā evaṃ mādisaṃ paricarantiyā yā ayaṃ pāricariyā nāma, etadaggaṃ pāricariyānanti.
මෙථුනුපසංහිතෙන සඞ්‌ඝාදිසෙසොති එවං අත්‌තකාමපාරිචරියාය වණ්‌ණං භාසන්‌තො ච මෙථුනුපසංහිතෙන මෙථුනධම්‌මපටිසංයුත්‌තෙනෙව වචනෙන යො භාසෙය්‍ය, තස්‌ස සඞ්‌ඝාදිසෙසොති.
Methunupasaṃhitena saṅghādisesoti evaṃ attakāmapāricariyāya vaṇṇaṃ bhāsanto ca methunupasaṃhitena methunadhammapaṭisaṃyutteneva vacanena yo bhāseyya, tassa saṅghādisesoti.
ඉධානි යස්‌මා මෙථුනුපසංහිතෙනෙව භාසන්‌තස්‌ස සඞ්‌ඝාදිසෙසො වුත්‌තො, තස්‌මා ‘‘අහම්‌පි ඛත්‌තියො, ත්‌වම්‌පි ඛත්‌තියා, අරහති ඛත්‌තියා ඛත්‌තියස්‌ස දාතුං සමජාතිකත්‌තා’’ති එවමාදීහි වචනෙහි පාරිචරියාය වණ්‌ණං භාසමානස්‌සාපි සඞ්‌ඝාදිසෙසො නත්‌ථි. ‘‘අහම්‌පි ඛත්‌තියො’’තිආදිකෙ පන බහූපි පරියායෙ වත්‌වා ‘‘අරහසි ත්‌වං මය්‌හං මෙථුනධම්‌මං දාතු’’න්‌ති එවං මෙථුනප්‌පටිසංයුත්‌තෙනෙව භාසමානස්‌ස සඞ්‌ඝාදිසෙසොති.
Idhāni yasmā methunupasaṃhiteneva bhāsantassa saṅghādiseso vutto, tasmā ‘‘ahampi khattiyo, tvampi khattiyā, arahati khattiyā khattiyassa dātuṃ samajātikattā’’ti evamādīhi vacanehi pāricariyāya vaṇṇaṃ bhāsamānassāpi saṅghādiseso natthi. ‘‘Ahampi khattiyo’’tiādike pana bahūpi pariyāye vatvā ‘‘arahasi tvaṃ mayhaṃ methunadhammaṃ dātu’’nti evaṃ methunappaṭisaṃyutteneva bhāsamānassa saṅghādisesoti.
ඉත්‌ථී ච හොතීතිආදි පුබ්‌බෙ වුත්‌තනයමෙව. ඉධ උදායිත්‌ථෙරො ආදිකම්‌මිකො, තස්‌ස අනාපත්‌ති ආදිකම්‌මිකස්‌සාති.
Itthīca hotītiādi pubbe vuttanayameva. Idha udāyitthero ādikammiko, tassa anāpatti ādikammikassāti.
සමුට්‌ඨානාදි සබ්‌බං දුට්‌ඨුල්‌ලවාචාසදිසං. විනීතවත්‌ථූනි උත්‌තානත්‌ථානෙවාති.
Samuṭṭhānādi sabbaṃ duṭṭhullavācāsadisaṃ. Vinītavatthūni uttānatthānevāti.
අත්‌තකාමපාරිචරියසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Attakāmapāricariyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 4. අත්‌තකාමපාරිචරියසික්‌ඛාපදං • 4. Attakāmapāricariyasikkhāpadaṃ
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 4. අත්‌තකාමපාරිචරියසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 4. Attakāmapāricariyasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 4. අත්‌තකාමපාරිචරියසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 4. Attakāmapāricariyasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 4. අත්‌තකාමපාරිචරියසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 4. Attakāmapāricariyasikkhāpadavaṇṇanā
