| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / मिलिन्दपञ्हपाळि • Milindapañhapāḷi |
अट्ठ पञ्ञापटिलाभकारणं
Aṭṭha paññāpaṭilābhakāraṇaṃ
‘‘भन्ते नागसेन, अट्ठहि कारणेहि बुद्धि परिणमति परिपाकं गच्छति। कतमेहि अट्ठहि? वयपरिणामेन बुद्धि परिणमति परिपाकं गच्छति, यसपरिणामेन बुद्धि परिणमति परिपाकं गच्छति, परिपुच्छाय बुद्धि परिणमति परिपाकं गच्छति, तित्थसंवासेन बुद्धि परिणमति परिपाकं गच्छति, योनिसो मनसिकारेन बुद्धि परिणमति परिपाकं गच्छति, साकच्छाय बुद्धि परिणमति परिपाकं गच्छति, स्नेहूपसेवनेन बुद्धि परिणमति परिपाकं गच्छति, पतिरूपदेसवासेन बुद्धि परिणमति परिपाकं गच्छति। भवतीह –
‘‘Bhante nāgasena, aṭṭhahi kāraṇehi buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati. Katamehi aṭṭhahi? Vayapariṇāmena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, yasapariṇāmena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, paripucchāya buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, titthasaṃvāsena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, yoniso manasikārena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, sākacchāya buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, snehūpasevanena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, patirūpadesavāsena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati. Bhavatīha –
‘‘‘वयेन यसपुच्छाहि, तित्थवासेन योनिसो।
‘‘‘Vayena yasapucchāhi, titthavāsena yoniso;
साकच्छा स्नेहसंसेवा, पतिरूपवसेन च॥
Sākacchā snehasaṃsevā, patirūpavasena ca.
‘‘एतानि अट्ठ ठानानि, बुद्धिविसदकारणा।
‘‘Etāni aṭṭha ṭhānāni, buddhivisadakāraṇā;
येसं एतानि सम्भोन्ति, तेसं बुद्धि पभिज्जती’’’ति॥
Yesaṃ etāni sambhonti, tesaṃ buddhi pabhijjatī’’’ti.
अट्ठ पञ्ञापटिलाभकारणानि।
Aṭṭha paññāpaṭilābhakāraṇāni.
