Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi |
അട്ഠ പഞ്ഞാപടിലാഭകാരണം
Aṭṭha paññāpaṭilābhakāraṇaṃ
‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, അട്ഠഹി കാരണേഹി ബുദ്ധി പരിണമതി പരിപാകം ഗച്ഛതി. കതമേഹി അട്ഠഹി? വയപരിണാമേന ബുദ്ധി പരിണമതി പരിപാകം ഗച്ഛതി, യസപരിണാമേന ബുദ്ധി പരിണമതി പരിപാകം ഗച്ഛതി, പരിപുച്ഛായ ബുദ്ധി പരിണമതി പരിപാകം ഗച്ഛതി, തിത്ഥസംവാസേന ബുദ്ധി പരിണമതി പരിപാകം ഗച്ഛതി, യോനിസോ മനസികാരേന ബുദ്ധി പരിണമതി പരിപാകം ഗച്ഛതി, സാകച്ഛായ ബുദ്ധി പരിണമതി പരിപാകം ഗച്ഛതി, സ്നേഹൂപസേവനേന ബുദ്ധി പരിണമതി പരിപാകം ഗച്ഛതി, പതിരൂപദേസവാസേന ബുദ്ധി പരിണമതി പരിപാകം ഗച്ഛതി. ഭവതീഹ –
‘‘Bhante nāgasena, aṭṭhahi kāraṇehi buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati. Katamehi aṭṭhahi? Vayapariṇāmena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, yasapariṇāmena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, paripucchāya buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, titthasaṃvāsena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, yoniso manasikārena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, sākacchāya buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, snehūpasevanena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati, patirūpadesavāsena buddhi pariṇamati paripākaṃ gacchati. Bhavatīha –
‘‘‘വയേന യസപുച്ഛാഹി, തിത്ഥവാസേന യോനിസോ;
‘‘‘Vayena yasapucchāhi, titthavāsena yoniso;
സാകച്ഛാ സ്നേഹസംസേവാ, പതിരൂപവസേന ച.
Sākacchā snehasaṃsevā, patirūpavasena ca.
‘‘ഏതാനി അട്ഠ ഠാനാനി, ബുദ്ധിവിസദകാരണാ;
‘‘Etāni aṭṭha ṭhānāni, buddhivisadakāraṇā;
യേസം ഏതാനി സമ്ഭോന്തി, തേസം ബുദ്ധി പഭിജ്ജതീ’’’തി.
Yesaṃ etāni sambhonti, tesaṃ buddhi pabhijjatī’’’ti.
അട്ഠ പഞ്ഞാപടിലാഭകാരണാനി.
Aṭṭha paññāpaṭilābhakāraṇāni.