| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
අට්‌ඨචීවරමාතිකාකථාවණ්‌ණනා
Aṭṭhacīvaramātikākathāvaṇṇanā
379. පුග්‌ගලාධිට්‌ඨානනයෙන වුත්‌තන්‌ති ‘‘සීමායදාන’’න්‌තිආදිනා වත්‌තබ්‌බෙ ‘‘සීමාය දෙතී’’තිආදි පුග්‌ගලාධිට්‌ඨානනයෙන වුත්‌තං. පරික්‌ඛෙපාරහට්‌ඨානෙන පරිච්‌ඡින්‌නාති ඉමිනා අපරික්‌ඛිත්‌තස්‌ස විහාරස්‌ස ධුවසන්‌නිපාතට්‌ඨානාදිතො පඨමලෙඩ්‌ඩුපාතස්‌ස අන්‌තො උපචාරසීමාති දස්‌සෙති. ඉදානි දුතියලෙඩ්‌ඩුපාතස්‌ස අන්‌තොපි උපචාරසීමායෙවාති දස්‌සෙතුං ‘‘අපිචා’’තිආදි ආරද්‌ධං. ධුවසන්‌නිපාතට්‌ඨානම්‌පි පරියන්‌තගතමෙව ගහෙතබ්‌බං. භික්‌ඛුනීනං ආරාමප්‌පවෙසනසෙනාසනාපුච්‌ඡනාදි පරිවාසමානත්‌තාරොචනවස්‌සච්‌ඡෙදනිස්‌සයසෙනාසනග්‌ගාහාදි විධානන්‌ති ඉදං සබ්‌බං ඉමිස්‌සායෙව උපචාරසීමාය වසෙන වෙදිතබ්‌බං. ලාභත්‌ථාය ඨපිතසීමා ලාභසීමා. සමානසංවාසඅවිප්‌පවාසසීමාසු දින්‌නස්‌ස ඉදං නානත්‌තං – ‘‘අවිප්‌පවාසසීමාය දම්‌මී’’ති දින්‌නං ගාමට්‌ඨානං න පාපුණාති. කස්‌මා? ‘‘ඨපෙත්‌වා ගාමඤ්‌ච ගාමූපචාරඤ්‌චා’’ති වුත්‌තත්‌තා. ‘‘සමානසංවාසකසීමාය දම්‌මී’’ති දින්‌නං පන ගාමෙ ඨිතානම්‌පි පාපුණාතීති.
379.Puggalādhiṭṭhānanayenavuttanti ‘‘sīmāyadāna’’ntiādinā vattabbe ‘‘sīmāya detī’’tiādi puggalādhiṭṭhānanayena vuttaṃ. Parikkhepārahaṭṭhānena paricchinnāti iminā aparikkhittassa vihārassa dhuvasannipātaṭṭhānādito paṭhamaleḍḍupātassa anto upacārasīmāti dasseti. Idāni dutiyaleḍḍupātassa antopi upacārasīmāyevāti dassetuṃ ‘‘apicā’’tiādi āraddhaṃ. Dhuvasannipātaṭṭhānampi pariyantagatameva gahetabbaṃ. Bhikkhunīnaṃ ārāmappavesanasenāsanāpucchanādi parivāsamānattārocanavassacchedanissayasenāsanaggāhādi vidhānanti idaṃ sabbaṃ imissāyeva upacārasīmāya vasena veditabbaṃ. Lābhatthāya ṭhapitasīmā lābhasīmā. Samānasaṃvāsaavippavāsasīmāsu dinnassa idaṃ nānattaṃ – ‘‘avippavāsasīmāya dammī’’ti dinnaṃ gāmaṭṭhānaṃ na pāpuṇāti. Kasmā? ‘‘Ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañcā’’ti vuttattā. ‘‘Samānasaṃvāsakasīmāya dammī’’ti dinnaṃ pana gāme ṭhitānampi pāpuṇātīti.
බුද්‌ධාධිවුත්‌ථොති බුද්‌ධෙන භගවතා අධිවුත්‌ථො. එකස්‌මින්‌ති එකස්‌මිං විහාරෙ. පාකවට්‌ටන්‌ති දානවට්‌ටං. වත්‌තතීති පවත්‌තති. පංසුකූලිකානම්‌පි වට්‌ටතීති ‘‘තුය්‌හං දෙමා’’ති අවත්‌වා ‘‘භික්‌ඛූනං දෙම, ථෙරානං දෙමා’’ති වුත්‌තත්‌තා පංසුකූලිකානං වට්‌ටති. විචාරිතමෙවාති උපාහනත්‌ථවිකාදීනමත්‌ථාය විචාරිතමෙව.
Buddhādhivutthoti buddhena bhagavatā adhivuttho. Ekasminti ekasmiṃ vihāre. Pākavaṭṭanti dānavaṭṭaṃ. Vattatīti pavattati. Paṃsukūlikānampi vaṭṭatīti ‘‘tuyhaṃ demā’’ti avatvā ‘‘bhikkhūnaṃ dema, therānaṃ demā’’ti vuttattā paṃsukūlikānaṃ vaṭṭati. Vicāritamevāti upāhanatthavikādīnamatthāya vicāritameva.
උපඩ්‌ඪං දාතබ්‌බන්‌ති යං උභතොසඞ්‌ඝස්‌ස දින්‌නං, තතො උපඩ්‌ඪං භික්‌ඛූනං, උපඩ්‌ඪං භික්‌ඛුනීනං දාතබ්‌බං. සචෙපි එකො භික්‌ඛු හොති එකා වා භික්‌ඛුනී, අන්‌තමසො අනුපසම්‌පන්‌නස්‌සපි උපඩ්‌ඪමෙව දාතබ්‌බං. ‘‘භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස ච භික්‌ඛුනීනඤ්‌ච තුය්‌හඤ්‌චා’’ති වුත්‌තෙ පන පුග්‌ගලො විසුං න ලභතීති ඉදං අට්‌ඨකථාපමාණෙනෙව ගහෙතබ්‌බං. න හෙත්‌ථ විසෙසකාරණං උපලබ්‌භති. තථා හි ‘‘උභතොසඞ්‌ඝස්‌ස ච තුය්‌හඤ්‌ච දම්‌මී’’ති වුත්‌තෙ සාමඤ්‌ඤවිසෙසවචනෙහි සඞ්‌ගහිතත්‌තා යථා පුග්‌ගලො විසුං ලභති, එවමිධාපි ‘‘භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස ච තුය්‌හඤ්‌චා’’ති සාමඤ්‌ඤවිසෙසවචනසබ්‌භාවතො භවිතබ්‌බමෙව විසුං පුග්‌ගලපටිවීසෙනාති විඤ්‌ඤායති, තස්‌මා අට්‌ඨකථාවචනමෙවෙත්‌ථ පමාණං. පාපුණනට්‌ඨානතො එකමෙව ලභතීති අත්‌තනො වස්‌සග්‌ගෙන පත්‌තට්‌ඨානතො එකමෙව කොට්‌ඨාසං ලභති. තත්‌ථ කාරණමාහ ‘‘කස්‌මා? භික්‌ඛුසඞ්‌ඝග්‌ගහණෙන ගහිතත්‌තා’’ති, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝග්‌ගහණෙනෙව පුග්‌ගලස්‌සපි ගහිතත්‌තාති අධිප්‌පායො. භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස හරාති වුත්‌තෙපි හරිතබ්‌බන්‌ති ඊදිසං ගිහිවෙය්‍යාවච්‌චං න හොතීති කත්‌වා වුත්‌තං.
Upaḍḍhaṃ dātabbanti yaṃ ubhatosaṅghassa dinnaṃ, tato upaḍḍhaṃ bhikkhūnaṃ, upaḍḍhaṃ bhikkhunīnaṃ dātabbaṃ. Sacepi eko bhikkhu hoti ekā vā bhikkhunī, antamaso anupasampannassapi upaḍḍhameva dātabbaṃ. ‘‘Bhikkhusaṅghassa ca bhikkhunīnañca tuyhañcā’’ti vutte pana puggalo visuṃ na labhatīti idaṃ aṭṭhakathāpamāṇeneva gahetabbaṃ. Na hettha visesakāraṇaṃ upalabbhati. Tathā hi ‘‘ubhatosaṅghassa ca tuyhañca dammī’’ti vutte sāmaññavisesavacanehi saṅgahitattā yathā puggalo visuṃ labhati, evamidhāpi ‘‘bhikkhusaṅghassa ca tuyhañcā’’ti sāmaññavisesavacanasabbhāvato bhavitabbameva visuṃ puggalapaṭivīsenāti viññāyati, tasmā aṭṭhakathāvacanamevettha pamāṇaṃ. Pāpuṇanaṭṭhānato ekameva labhatīti attano vassaggena pattaṭṭhānato ekameva koṭṭhāsaṃ labhati. Tattha kāraṇamāha ‘‘kasmā? Bhikkhusaṅghaggahaṇena gahitattā’’ti, bhikkhusaṅghaggahaṇeneva puggalassapi gahitattāti adhippāyo. Bhikkhusaṅghassa harāti vuttepi haritabbanti īdisaṃ gihiveyyāvaccaṃ na hotīti katvā vuttaṃ.
ලක්‌ඛණඤ්‌ඤූ වදන්‌තීති ඉදං සන්‌නිට්‌ඨානවචනං, අට්‌ඨකථාසු අනාගතත්‌තා පන එවං වුත්‌තං. බහිඋපචාරසීමායං…පෙ.… සබ්‌බෙසං පාපුණාතීති යත්‌ථ කත්‌ථචි වුත්‌ථවස්‌සානං සබ්‌බෙසං පාපුණාතීති අධිප්‌පායො. තෙනෙව මාතිකාට්‌ඨකථායම්‌පි (කඞ්‌ඛා. අට්‌ඨ. අකාලචීවරසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා) ‘‘සචෙ පන බහිඋපචාරසීමායං ඨිතො ‘වස්‌සංවුත්‌ථසඞ්‌ඝස්‌සා’ති වදති, යත්‌ථ කත්‌ථචි වුත්‌ථවස්‌සානං සබ්‌බෙසං සම්‌පත්‌තානං පාපුණාතී’’ති වුත්‌තං. ගණ්‌ඨිපදෙසු පන ‘‘වස්‌සාවාසස්‌ස අනනුරූපෙ පදෙසෙ ඨත්‌වා වුත්‌තත්‌තා වස්‌සංවුත්‌ථානං අවුත්‌ථානඤ්‌ච සබ්‌බෙසං පාපුණාතී’’ති වුත්‌තං, තං න ගහෙතබ්‌බං. න හි ‘‘වස්‌සංවුත්‌ථසඞ්‌ඝස්‌ස දම්‌මී’’ති වුත්‌තෙ අවුත්‌ථවස්‌සානං පාපුණාති. එවං වදතීති ‘‘වස්‌සංවුත්‌ථසඞ්‌ඝස්‌ස දම්‌මී’’ති වදති. උද්‌දෙසං ගහෙතුං ආගතොති තස්‌ස සන්‌තිකෙ උද්‌දෙසං අගහිතපුබ්‌බස්‌සපි උද්‌දෙසං ගණ්‌හිස්‌සාමීති ආගතකාලතො පට්‌ඨාය අන්‌තෙවාසිකභාවූපගමනතො වුත්‌තං. සෙසමෙත්‌ථ සුවිඤ්‌ඤෙය්‍යමෙව.
Lakkhaṇaññū vadantīti idaṃ sanniṭṭhānavacanaṃ, aṭṭhakathāsu anāgatattā pana evaṃ vuttaṃ. Bahiupacārasīmāyaṃ…pe… sabbesaṃ pāpuṇātīti yattha katthaci vutthavassānaṃ sabbesaṃ pāpuṇātīti adhippāyo. Teneva mātikāṭṭhakathāyampi (kaṅkhā. aṭṭha. akālacīvarasikkhāpadavaṇṇanā) ‘‘sace pana bahiupacārasīmāyaṃ ṭhito ‘vassaṃvutthasaṅghassā’ti vadati, yattha katthaci vutthavassānaṃ sabbesaṃ sampattānaṃ pāpuṇātī’’ti vuttaṃ. Gaṇṭhipadesu pana ‘‘vassāvāsassa ananurūpe padese ṭhatvā vuttattā vassaṃvutthānaṃ avutthānañca sabbesaṃ pāpuṇātī’’ti vuttaṃ, taṃ na gahetabbaṃ. Na hi ‘‘vassaṃvutthasaṅghassa dammī’’ti vutte avutthavassānaṃ pāpuṇāti. Evaṃ vadatīti ‘‘vassaṃvutthasaṅghassa dammī’’ti vadati. Uddesaṃ gahetuṃ āgatoti tassa santike uddesaṃ agahitapubbassapi uddesaṃ gaṇhissāmīti āgatakālato paṭṭhāya antevāsikabhāvūpagamanato vuttaṃ. Sesamettha suviññeyyameva.
අට්‌ඨචීවරමාතිකාකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Aṭṭhacīvaramātikākathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
චීවරක්‌ඛන්‌ධකවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Cīvarakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 232. අට්‌ඨචීවරමාතිකා • 232. Aṭṭhacīvaramātikā
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / අට්‌ඨචීවරමාතිකාකථා • Aṭṭhacīvaramātikākathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / අට්‌ඨචීවරමාතිකාකථාවණ්‌ණනා • Aṭṭhacīvaramātikākathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / අට්‌ඨචීවරමාතිකාකථාවණ්‌ණනා • Aṭṭhacīvaramātikākathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 232. අට්‌ඨචීවරමාතිකාකථා • 232. Aṭṭhacīvaramātikākathā
