| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ਅਟ੍ਠਚੀવਰਮਾਤਿਕਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Aṭṭhacīvaramātikākathāvaṇṇanā
੩੭੯. ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਨਯੇਨ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੀਮਾਯਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਸੀਮਾਯ ਦੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਨਯੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਹਾਰਸ੍ਸ ਧੁવਸਨ੍ਨਿਪਾਤਟ੍ਠਾਨਾਦਿਤੋ ਪਠਮਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਦੁਤਿਯਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਪਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯੇવਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪਿਚਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਧੁવਸਨ੍ਨਿਪਾਤਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਪਰਿਯਨ੍ਤਗਤਮੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਆਰਾਮਪ੍ਪવੇਸਨਸੇਨਾਸਨਾਪੁਚ੍ਛਨਾਦਿ ਪਰਿવਾਸਮਾਨਤ੍ਤਾਰੋਚਨવਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਨਿਸ੍ਸਯਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਦਿ વਿਧਾਨਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਇਮਿਸ੍ਸਾਯੇવ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ વਸੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਠਪਿਤਸੀਮਾ ਲਾਭਸੀਮਾ। ਸਮਾਨਸਂવਾਸਅવਿਪ੍ਪવਾਸਸੀਮਾਸੁ ਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਇਦਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅવਿਪ੍ਪવਾਸਸੀਮਾਯ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਗਾਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਠਪੇਤ੍વਾ ਗਾਮਞ੍ਚ ਗਾਮੂਪਚਾਰਞ੍ਚਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ‘‘ਸਮਾਨਸਂવਾਸਕਸੀਮਾਯ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਨ ਗਾਮੇ ਠਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ।
379.Puggalādhiṭṭhānanayenavuttanti ‘‘sīmāyadāna’’ntiādinā vattabbe ‘‘sīmāya detī’’tiādi puggalādhiṭṭhānanayena vuttaṃ. Parikkhepārahaṭṭhānena paricchinnāti iminā aparikkhittassa vihārassa dhuvasannipātaṭṭhānādito paṭhamaleḍḍupātassa anto upacārasīmāti dasseti. Idāni dutiyaleḍḍupātassa antopi upacārasīmāyevāti dassetuṃ ‘‘apicā’’tiādi āraddhaṃ. Dhuvasannipātaṭṭhānampi pariyantagatameva gahetabbaṃ. Bhikkhunīnaṃ ārāmappavesanasenāsanāpucchanādi parivāsamānattārocanavassacchedanissayasenāsanaggāhādi vidhānanti idaṃ sabbaṃ imissāyeva upacārasīmāya vasena veditabbaṃ. Lābhatthāya ṭhapitasīmā lābhasīmā. Samānasaṃvāsaavippavāsasīmāsu dinnassa idaṃ nānattaṃ – ‘‘avippavāsasīmāya dammī’’ti dinnaṃ gāmaṭṭhānaṃ na pāpuṇāti. Kasmā? ‘‘Ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañcā’’ti vuttattā. ‘‘Samānasaṃvāsakasīmāya dammī’’ti dinnaṃ pana gāme ṭhitānampi pāpuṇātīti.
ਬੁਦ੍ਧਾਧਿવੁਤ੍ਥੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਭਗવਤਾ ਅਧਿવੁਤ੍ਥੋ। ਏਕਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ વਿਹਾਰੇ। ਪਾਕવਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਦਾਨવਟ੍ਟਂ। વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਪવਤ੍ਤਤਿ। ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਾਨਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਅવਤ੍વਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦੇਮ, ਥੇਰਾਨਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਾਨਂ વਟ੍ਟਤਿ। વਿਚਾਰਿਤਮੇવਾਤਿ ਉਪਾਹਨਤ੍ਥવਿਕਾਦੀਨਮਤ੍ਥਾਯ વਿਚਾਰਿਤਮੇવ।
Buddhādhivutthoti buddhena bhagavatā adhivuttho. Ekasminti ekasmiṃ vihāre. Pākavaṭṭanti dānavaṭṭaṃ. Vattatīti pavattati. Paṃsukūlikānampi vaṭṭatīti ‘‘tuyhaṃ demā’’ti avatvā ‘‘bhikkhūnaṃ dema, therānaṃ demā’’ti vuttattā paṃsukūlikānaṃ vaṭṭati. Vicāritamevāti upāhanatthavikādīnamatthāya vicāritameva.
ਉਪਡ੍ਢਂ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯਂ ਉਭਤੋਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਤਤੋ ਉਪਡ੍ਢਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ, ਉਪਡ੍ਢਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ। ਸਚੇਪਿ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹੋਤਿ ਏਕਾ વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸਪਿ ਉਪਡ੍ਢਮੇવ ਦਾਤਬ੍ਬਂ। ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਞ੍ਚ ਤੁਯ੍ਹਞ੍ਚਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ વਿਸੁਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਇਦਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਮਾਣੇਨੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਨ ਹੇਤ੍ਥ વਿਸੇਸਕਾਰਣਂ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ। ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਉਭਤੋਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਤੁਯ੍ਹਞ੍ਚ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਸਾਮਞ੍ਞવਿਸੇਸવਚਨੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ વਿਸੁਂ ਲਭਤਿ, ਏવਮਿਧਾਪਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਤੁਯ੍ਹਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞવਿਸੇਸવਚਨਸਬ੍ਭਾવਤੋ ਭવਿਤਬ੍ਬਮੇવ વਿਸੁਂ ਪੁਗ੍ਗਲਪਟਿવੀਸੇਨਾਤਿ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾવਚਨਮੇવੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ। ਪਾਪੁਣਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਏਕਮੇવ ਲਭਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਪਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਏਕਮੇવ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਲਭਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਮਾਹ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ? ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਗ੍ਗਹਣੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਗ੍ਗਹਣੇਨੇવ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸਪਿ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਹਰਾਤਿ વੁਤ੍ਤੇਪਿ ਹਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਈਦਿਸਂ ਗਿਹਿવੇਯ੍ਯਾવਚ੍ਚਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ।
Upaḍḍhaṃ dātabbanti yaṃ ubhatosaṅghassa dinnaṃ, tato upaḍḍhaṃ bhikkhūnaṃ, upaḍḍhaṃ bhikkhunīnaṃ dātabbaṃ. Sacepi eko bhikkhu hoti ekā vā bhikkhunī, antamaso anupasampannassapi upaḍḍhameva dātabbaṃ. ‘‘Bhikkhusaṅghassa ca bhikkhunīnañca tuyhañcā’’ti vutte pana puggalo visuṃ na labhatīti idaṃ aṭṭhakathāpamāṇeneva gahetabbaṃ. Na hettha visesakāraṇaṃ upalabbhati. Tathā hi ‘‘ubhatosaṅghassa ca tuyhañca dammī’’ti vutte sāmaññavisesavacanehi saṅgahitattā yathā puggalo visuṃ labhati, evamidhāpi ‘‘bhikkhusaṅghassa ca tuyhañcā’’ti sāmaññavisesavacanasabbhāvato bhavitabbameva visuṃ puggalapaṭivīsenāti viññāyati, tasmā aṭṭhakathāvacanamevettha pamāṇaṃ. Pāpuṇanaṭṭhānato ekameva labhatīti attano vassaggena pattaṭṭhānato ekameva koṭṭhāsaṃ labhati. Tattha kāraṇamāha ‘‘kasmā? Bhikkhusaṅghaggahaṇena gahitattā’’ti, bhikkhusaṅghaggahaṇeneva puggalassapi gahitattāti adhippāyo. Bhikkhusaṅghassa harāti vuttepi haritabbanti īdisaṃ gihiveyyāvaccaṃ na hotīti katvā vuttaṃ.
ਲਕ੍ਖਣਞ੍ਞੂ વਦਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨવਚਨਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ વੁਤ੍ਥવਸ੍ਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਤੇਨੇવ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ (ਕਙ੍ਖਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਅਕਾਲਚੀવਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਠਿਤੋ ‘વਸ੍ਸਂવੁਤ੍ਥਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’ਤਿ વਦਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ વੁਤ੍ਥવਸ੍ਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਪਨ ‘‘વਸ੍ਸਾવਾਸਸ੍ਸ ਅਨਨੁਰੂਪੇ ਪਦੇਸੇ ਠਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ વਸ੍ਸਂવੁਤ੍ਥਾਨਂ ਅવੁਤ੍ਥਾਨਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਨ ਹਿ ‘‘વਸ੍ਸਂવੁਤ੍ਥਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਅવੁਤ੍ਥવਸ੍ਸਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ। ਏવਂ વਦਤੀਤਿ ‘‘વਸ੍ਸਂવੁਤ੍ਥਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ વਦਤਿ। ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਹੇਤੁਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਅਗਹਿਤਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸਪਿ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਆਗਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਭਾવੂਪਗਮਨਤੋ વੁਤ੍ਤਂ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવ।
Lakkhaṇaññū vadantīti idaṃ sanniṭṭhānavacanaṃ, aṭṭhakathāsu anāgatattā pana evaṃ vuttaṃ. Bahiupacārasīmāyaṃ…pe… sabbesaṃ pāpuṇātīti yattha katthaci vutthavassānaṃ sabbesaṃ pāpuṇātīti adhippāyo. Teneva mātikāṭṭhakathāyampi (kaṅkhā. aṭṭha. akālacīvarasikkhāpadavaṇṇanā) ‘‘sace pana bahiupacārasīmāyaṃ ṭhito ‘vassaṃvutthasaṅghassā’ti vadati, yattha katthaci vutthavassānaṃ sabbesaṃ sampattānaṃ pāpuṇātī’’ti vuttaṃ. Gaṇṭhipadesu pana ‘‘vassāvāsassa ananurūpe padese ṭhatvā vuttattā vassaṃvutthānaṃ avutthānañca sabbesaṃ pāpuṇātī’’ti vuttaṃ, taṃ na gahetabbaṃ. Na hi ‘‘vassaṃvutthasaṅghassa dammī’’ti vutte avutthavassānaṃ pāpuṇāti. Evaṃ vadatīti ‘‘vassaṃvutthasaṅghassa dammī’’ti vadati. Uddesaṃ gahetuṃ āgatoti tassa santike uddesaṃ agahitapubbassapi uddesaṃ gaṇhissāmīti āgatakālato paṭṭhāya antevāsikabhāvūpagamanato vuttaṃ. Sesamettha suviññeyyameva.
ਅਟ੍ਠਚੀવਰਮਾਤਿਕਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Aṭṭhacīvaramātikākathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਚੀવਰਕ੍ਖਨ੍ਧਕવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Cīvarakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi / ੨੩੨. ਅਟ੍ਠਚੀવਰਮਾਤਿਕਾ • 232. Aṭṭhacīvaramātikā
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਅਟ੍ਠਚੀવਰਮਾਤਿਕਾਕਥਾ • Aṭṭhacīvaramātikākathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਅਟ੍ਠਚੀવਰਮਾਤਿਕਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Aṭṭhacīvaramātikākathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਅਟ੍ਠਚੀવਰਮਾਤਿਕਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Aṭṭhacīvaramātikākathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੨੩੨. ਅਟ੍ਠਚੀવਰਮਾਤਿਕਾਕਥਾ • 232. Aṭṭhacīvaramātikākathā
