| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / बुद्धवंस-अट्ठकथा • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā |
१६. अत्थदस्सीबुद्धवंसवण्णना
16. Atthadassībuddhavaṃsavaṇṇanā
पियदस्सिम्हि सम्मासम्बुद्धे परिनिब्बुते तस्स सासने च अन्तरहिते परिहायित्वा वड्ढित्वा अपरिमितायुकेसु मनुस्सेसु अनुक्कमेन परिहायित्वा वस्ससतसहस्सायुकेसु जातेसु परमत्थदस्सी अत्थदस्सी नाम बुद्धो लोके उप्पज्जि। सो पारमियो पूरेत्वा तुसितपुरे निब्बत्तित्वा ततो चवित्वा परमसोभने सोभने नाम नगरे सागरस्स नाम रञ्ञो कुले अग्गमहेसिया सुदस्सनदेविया कुच्छिस्मिं पटिसन्धिं गहेत्वा दस मासे गब्भे वसित्वा सुचिन्धनुय्याने मातुकुच्छितो निक्खमि। मातुकुच्छितो महापुरिसे निक्खन्तमत्ते सुचिरकालनिहितानि कुलपरम्परागतानि महानिधानानि धनसामिका पटिलभिंसूति तस्स नामग्गहणदिवसे ‘‘अत्थदस्सी’’ति नाममकंसु। सो दसवस्ससहस्सानि अगारं अज्झावसि। अमरगिरि-सुरगिरि-गिरिवाहननामका परमसुरभिजनका तयो चस्स पासादा अहेसुं। विसाखादेविप्पमुखानि तेत्तिंस इत्थिसहस्सानि अहेसुं।
Piyadassimhi sammāsambuddhe parinibbute tassa sāsane ca antarahite parihāyitvā vaḍḍhitvā aparimitāyukesu manussesu anukkamena parihāyitvā vassasatasahassāyukesu jātesu paramatthadassī atthadassī nāma buddho loke uppajji. So pāramiyo pūretvā tusitapure nibbattitvā tato cavitvā paramasobhane sobhane nāma nagare sāgarassa nāma rañño kule aggamahesiyā sudassanadeviyā kucchismiṃ paṭisandhiṃ gahetvā dasa māse gabbhe vasitvā sucindhanuyyāne mātukucchito nikkhami. Mātukucchito mahāpurise nikkhantamatte sucirakālanihitāni kulaparamparāgatāni mahānidhānāni dhanasāmikā paṭilabhiṃsūti tassa nāmaggahaṇadivase ‘‘atthadassī’’ti nāmamakaṃsu. So dasavassasahassāni agāraṃ ajjhāvasi. Amaragiri-suragiri-girivāhananāmakā paramasurabhijanakā tayo cassa pāsādā ahesuṃ. Visākhādevippamukhāni tettiṃsa itthisahassāni ahesuṃ.
सो चत्तारि निमित्तानि दिस्वा विसाखादेविया सेलकुमारे नाम पुत्ते उप्पन्ने सुदस्सनं नाम अस्सराजं अभिरुहित्वा महाभिनिक्खमनं निक्खमित्वा पब्बजि। तं नव मनुस्सकोटियो अनुपब्बजिंसु। तेहि परिवुतो सो महापुरिसो अट्ठ मासे पधानचरियं चरित्वा विसाखपुण्णमाय सुचिन्धरनागिया उपहारत्थाय आनीतं मधुपायासं महाजनेन सन्दिस्समानसब्बसरीराय नागिया सह सुवण्णपातिया दिन्नं मधुपायासं परिभुञ्जित्वा तरुणतरुसतसमलङ्कते तरुणसालवने दिवाविहारं वीतिनामेत्वा सायन्हसमये धम्मरुचिना महारुचिना नाम नागराजेन दिन्ना अट्ठ कुसतिणमुट्ठियो गहेत्वा चम्पकबोधिं उपसङ्कमित्वा तेपञ्ञासहत्थायामवित्थतं कुसतिणसन्थरं सन्थरित्वा पल्लङ्कं आभुजित्वा सम्बोधिं पत्वा सब्बबुद्धाचिण्णं – ‘‘अनेकजातिसंसारं…पे॰… तण्हानं खयमज्झगा’’ति उदानं उदानेत्वा सत्तसत्ताहं बोधिसमीपेयेव वीतिनामेत्वा ब्रह्मुनो धम्मदेसनायाचनं सम्पटिच्छित्वा अत्तना सह पब्बजितनवभिक्खुकोटियो अरियधम्मपटिवेधसमत्थे दिस्वा आकासेन गन्त्वा अनोमनगरसमीपे अनोमुय्याने ओतरित्वा तेहि परिवुतो तत्थ धम्मचक्कं पवत्तेसि। तदा कोटिसतसहस्सानं पठमो धम्माभिसमयो अहोसि।
So cattāri nimittāni disvā visākhādeviyā selakumāre nāma putte uppanne sudassanaṃ nāma assarājaṃ abhiruhitvā mahābhinikkhamanaṃ nikkhamitvā pabbaji. Taṃ nava manussakoṭiyo anupabbajiṃsu. Tehi parivuto so mahāpuriso aṭṭha māse padhānacariyaṃ caritvā visākhapuṇṇamāya sucindharanāgiyā upahāratthāya ānītaṃ madhupāyāsaṃ mahājanena sandissamānasabbasarīrāya nāgiyā saha suvaṇṇapātiyā dinnaṃ madhupāyāsaṃ paribhuñjitvā taruṇatarusatasamalaṅkate taruṇasālavane divāvihāraṃ vītināmetvā sāyanhasamaye dhammarucinā mahārucinā nāma nāgarājena dinnā aṭṭha kusatiṇamuṭṭhiyo gahetvā campakabodhiṃ upasaṅkamitvā tepaññāsahatthāyāmavitthataṃ kusatiṇasantharaṃ santharitvā pallaṅkaṃ ābhujitvā sambodhiṃ patvā sabbabuddhāciṇṇaṃ – ‘‘anekajātisaṃsāraṃ…pe… taṇhānaṃ khayamajjhagā’’ti udānaṃ udānetvā sattasattāhaṃ bodhisamīpeyeva vītināmetvā brahmuno dhammadesanāyācanaṃ sampaṭicchitvā attanā saha pabbajitanavabhikkhukoṭiyo ariyadhammapaṭivedhasamatthe disvā ākāsena gantvā anomanagarasamīpe anomuyyāne otaritvā tehi parivuto tattha dhammacakkaṃ pavattesi. Tadā koṭisatasahassānaṃ paṭhamo dhammābhisamayo ahosi.
पुन भगवति लोकनायके देवलोकचारिकं चरित्वा तत्थ धम्मं देसेन्ते कोटिसतसहस्सानं दुतियो अभिसमयो अहोसि। यदा पन भगवा अत्थदस्सी अम्हाकं भगवा विय कपिलवत्थुपुरं सोभनपुरं पविसित्वा धम्मं देसेसि, तदा कोटिसतसहस्सानं ततियो धम्माभिसमयो अहोसि। तेन वुत्तं –
Puna bhagavati lokanāyake devalokacārikaṃ caritvā tattha dhammaṃ desente koṭisatasahassānaṃ dutiyo abhisamayo ahosi. Yadā pana bhagavā atthadassī amhākaṃ bhagavā viya kapilavatthupuraṃ sobhanapuraṃ pavisitvā dhammaṃ desesi, tadā koṭisatasahassānaṃ tatiyo dhammābhisamayo ahosi. Tena vuttaṃ –
१.
1.
‘‘तत्थेव मण्डकप्पम्हि, अत्थदस्सी महायसो।
‘‘Tattheva maṇḍakappamhi, atthadassī mahāyaso;
महातमं निहन्त्वान, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं॥
Mahātamaṃ nihantvāna, patto sambodhimuttamaṃ.
२.
2.
‘‘ब्रह्मुना याचितो सन्तो, धम्मचक्कं पवत्तयि।
‘‘Brahmunā yācito santo, dhammacakkaṃ pavattayi;
अमतेन तप्पयी लोकं, दससहस्सी सदेवकं॥
Amatena tappayī lokaṃ, dasasahassī sadevakaṃ.
३.
3.
‘‘तस्सापि लोकनाथस्स, अहेसुं अभिसमया तयो।
‘‘Tassāpi lokanāthassa, ahesuṃ abhisamayā tayo;
कोटिसतसहस्सानं, पठमाभिसमयो अहु॥
Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.
४.
4.
‘‘यदा बुद्धो अत्थदस्सी, चरति देवचारिकं।
‘‘Yadā buddho atthadassī, carati devacārikaṃ;
कोटिसतसहस्सानं, दुतियाभिसमयो अहु॥
Koṭisatasahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.
५.
5.
‘‘पुनापरं यदा बुद्धो, देसेसि पितुसन्तिके।
‘‘Punāparaṃ yadā buddho, desesi pitusantike;
कोटिसतसहस्सानं, ततियाभिसमयो अहू’’ति॥
Koṭisatasahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahū’’ti.
तत्थ तत्थेवाति तस्मिञ्ञेव कप्पेति अत्थो। एत्थ पन वरकप्पो ‘‘मण्डकप्पो’’ति अधिप्पेतो। ‘‘यस्मिं कप्पे तयो बुद्धा निब्बत्तन्ति, सो कप्पो वरकप्पो’’ति हेट्ठा पदुमुत्तरबुद्धवंसवण्णनायं वुत्तो। तस्मा वरकप्पो इध ‘‘मण्डकप्पो’’ति वुत्तो। निहन्त्वानाति निहनित्वा। अयमेव वा पाठो। सन्तोति समानो। अमतेनाति मग्गफलाधिगमामतपानेन। तप्पयीति अतप्पयि, पीणेसीति अत्थो। दससहस्सीति दससहस्सिलोकधातुं। देवचारिकन्ति देवानं विनयनत्थं देवलोकचारिकन्ति अत्थो।
Tattha tatthevāti tasmiññeva kappeti attho. Ettha pana varakappo ‘‘maṇḍakappo’’ti adhippeto. ‘‘Yasmiṃ kappe tayo buddhā nibbattanti, so kappo varakappo’’ti heṭṭhā padumuttarabuddhavaṃsavaṇṇanāyaṃ vutto. Tasmā varakappo idha ‘‘maṇḍakappo’’ti vutto. Nihantvānāti nihanitvā. Ayameva vā pāṭho. Santoti samāno. Amatenāti maggaphalādhigamāmatapānena. Tappayīti atappayi, pīṇesīti attho. Dasasahassīti dasasahassilokadhātuṃ. Devacārikanti devānaṃ vinayanatthaṃ devalokacārikanti attho.
सुचन्दकनगरे किर सन्तो च राजपुत्तो उपसन्तो च पुरोहितपुत्तो तीसु वेदेसु सब्बसमयन्तरेसु च सारमदिस्वा नगरस्स चतूसु द्वारेसु चत्तारो पण्डिते विसारदे च मनुस्से ठपेसुं – ‘‘यं पन तुम्हे पण्डितं समणं वा ब्राह्मणं वा पस्सथ सुणाथ वा, तं अम्हाकं आगन्त्वा आरोचेथा’’ति। तेन च समयेन अत्थदस्सी लोकनाथो सुचन्दकनगरं सम्पापुणि। अथ तेहि निवेदिता पुरिसा गन्त्वा तेसं दसबलस्स तत्थागमनं पटिवेदेसुं। ततो ते सन्तोपसन्ता तथागतागमनं सुत्वा पहट्ठमानसा सहस्सपरिवारा दसबलं असमं पच्चुग्गन्त्वा अभिवादेत्वा निमन्तेत्वा सत्ताहं बुद्धप्पमुखस्स सङ्घस्स असदिसं महादानं दत्वा सत्तमे दिवसे सकलनगरवासीहि मनुस्सेहि सद्धिं धम्मकथं सुणिंसु। तस्मिं किर दिवसे अट्ठनवुतिसहस्सानि एहिभिक्खुपब्बज्जाय पब्बजित्वा अरहत्तं पापुणिंसु। ताय परिसाय मज्झे भगवा पातिमोक्खं उद्दिसि, सो पठमो सन्निपातो अहोसि।
Sucandakanagare kira santo ca rājaputto upasanto ca purohitaputto tīsu vedesu sabbasamayantaresu ca sāramadisvā nagarassa catūsu dvāresu cattāro paṇḍite visārade ca manusse ṭhapesuṃ – ‘‘yaṃ pana tumhe paṇḍitaṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā passatha suṇātha vā, taṃ amhākaṃ āgantvā ārocethā’’ti. Tena ca samayena atthadassī lokanātho sucandakanagaraṃ sampāpuṇi. Atha tehi niveditā purisā gantvā tesaṃ dasabalassa tatthāgamanaṃ paṭivedesuṃ. Tato te santopasantā tathāgatāgamanaṃ sutvā pahaṭṭhamānasā sahassaparivārā dasabalaṃ asamaṃ paccuggantvā abhivādetvā nimantetvā sattāhaṃ buddhappamukhassa saṅghassa asadisaṃ mahādānaṃ datvā sattame divase sakalanagaravāsīhi manussehi saddhiṃ dhammakathaṃ suṇiṃsu. Tasmiṃ kira divase aṭṭhanavutisahassāni ehibhikkhupabbajjāya pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Tāya parisāya majjhe bhagavā pātimokkhaṃ uddisi, so paṭhamo sannipāto ahosi.
यदा पन भगवा अत्तनो पुत्तस्स सेलत्थेरस्स धम्मं देसेन्तो अट्ठासीतिसहस्सानि पसादेत्वा एहिभिक्खुभावेन पब्बाजेत्वा अरहत्तं पापेत्वा पातिमोक्खं उद्दिसि, सो दुतियो सन्निपातो अहोसि। पुन महामङ्गलसमागमे माघपुण्णमायं देवमनुस्सानं धम्मं देसेन्तो अट्ठसत्ततिसहस्सानि अरहत्तं पापेत्वा पातिमोक्खं उद्दिसि, सो ततियो सन्निपातो अहोसि। तेन वुत्तं –
Yadā pana bhagavā attano puttassa selattherassa dhammaṃ desento aṭṭhāsītisahassāni pasādetvā ehibhikkhubhāvena pabbājetvā arahattaṃ pāpetvā pātimokkhaṃ uddisi, so dutiyo sannipāto ahosi. Puna mahāmaṅgalasamāgame māghapuṇṇamāyaṃ devamanussānaṃ dhammaṃ desento aṭṭhasattatisahassāni arahattaṃ pāpetvā pātimokkhaṃ uddisi, so tatiyo sannipāto ahosi. Tena vuttaṃ –
६.
6.
‘‘सन्निपाता तयो आसुं, तस्सापि च महेसिनो।
‘‘Sannipātā tayo āsuṃ, tassāpi ca mahesino;
खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं॥
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
७.
7.
‘‘अट्ठनवुतिसहस्सानं, पठमो आसि समागमो।
‘‘Aṭṭhanavutisahassānaṃ, paṭhamo āsi samāgamo;
अट्ठासीतिसहस्सानं, दुतियो आसि समागमो॥
Aṭṭhāsītisahassānaṃ, dutiyo āsi samāgamo.
८.
8.
‘‘अट्ठसत्ततिसहस्सानं, ततियो आसि समागमो।
‘‘Aṭṭhasattatisahassānaṃ, tatiyo āsi samāgamo;
अनुपादा विमुत्तानं, विमलानं महेसिन’’न्ति॥
Anupādā vimuttānaṃ, vimalānaṃ mahesina’’nti.
तदा किर अम्हाकं बोधिसत्तो चम्पकनगरे सुसीमो नाम ब्राह्मणमहासालो लोकसम्मतो अहोसि। सो सब्बविभवजातं दीनानाथकपणद्धिकादीनं विस्सज्जेत्वा हिमवन्तसमीपं गन्त्वा तापसपब्बज्जं पब्बजित्वा अट्ठ समापत्तियो पञ्च अभिञ्ञायो च निब्बत्तेत्वा महिद्धिको महानुभावो हुत्वा महाजनस्स कुसलाकुसलानं धम्मानं अनवज्जसावज्जभावञ्च दस्सेत्वा बुद्धुप्पादं आगमयमानो अट्ठासि।
Tadā kira amhākaṃ bodhisatto campakanagare susīmo nāma brāhmaṇamahāsālo lokasammato ahosi. So sabbavibhavajātaṃ dīnānāthakapaṇaddhikādīnaṃ vissajjetvā himavantasamīpaṃ gantvā tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā aṭṭha samāpattiyo pañca abhiññāyo ca nibbattetvā mahiddhiko mahānubhāvo hutvā mahājanassa kusalākusalānaṃ dhammānaṃ anavajjasāvajjabhāvañca dassetvā buddhuppādaṃ āgamayamāno aṭṭhāsi.
अथापरेन समयेन अत्थदस्सिम्हि लोकनायके लोके उप्पज्जित्वा सुदस्सनमहानगरे अट्ठन्नं परिसानं मज्झे धम्मामतवस्सं वस्सेन्ते तस्स धम्मं सुत्वा सग्गलोकं गन्त्वा दिब्बानि मन्दारवपदुमपारिच्छत्तकादीनि पुप्फानि देवलोकतो आहरित्वा अत्तनो आनुभावं दस्सेन्तो दिस्समानसरीरो चतूसु दिसासु चतुद्दीपिकमहामेघो विय पुप्फवस्सं वस्सेत्वा समन्ततो पुप्फमण्डपं पुप्फमयग्घितोरणहेमजालादीनि पुप्फमयानि कत्वा मन्दारवपुप्फच्छत्तेन दसबलं पूजेसि। सोपि नं भगवा – ‘‘अनागते गोतमो नाम बुद्धो भविस्सती’’ति ब्याकासि। तेन वुत्तं –
Athāparena samayena atthadassimhi lokanāyake loke uppajjitvā sudassanamahānagare aṭṭhannaṃ parisānaṃ majjhe dhammāmatavassaṃ vassente tassa dhammaṃ sutvā saggalokaṃ gantvā dibbāni mandāravapadumapāricchattakādīni pupphāni devalokato āharitvā attano ānubhāvaṃ dassento dissamānasarīro catūsu disāsu catuddīpikamahāmegho viya pupphavassaṃ vassetvā samantato pupphamaṇḍapaṃ pupphamayagghitoraṇahemajālādīni pupphamayāni katvā mandāravapupphacchattena dasabalaṃ pūjesi. Sopi naṃ bhagavā – ‘‘anāgate gotamo nāma buddho bhavissatī’’ti byākāsi. Tena vuttaṃ –
९.
9.
‘‘अहं तेन समयेन, जटिलो उग्गतापनो।
‘‘Ahaṃ tena samayena, jaṭilo uggatāpano;
सुसीमो नाम नामेन, महिया सेट्ठसम्मतो॥
Susīmo nāma nāmena, mahiyā seṭṭhasammato.
१०.
10.
‘‘दिब्बं मन्दारवं पुप्फं, पदुमं पारिच्छत्तकं।
‘‘Dibbaṃ mandāravaṃ pupphaṃ, padumaṃ pāricchattakaṃ;
देवलोका हरित्वान, सम्बुद्धमभिपूजयिं॥
Devalokā haritvāna, sambuddhamabhipūjayiṃ.
११.
11.
‘‘सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, अत्थदस्सी महामुनि।
‘‘Sopi maṃ buddho byākāsi, atthadassī mahāmuni;
अट्ठारसे कप्पसते, अयं बुद्धो भविस्सति॥
Aṭṭhārase kappasate, ayaṃ buddho bhavissati.
१२.
12.
‘‘पधानं पदहित्वान…पे॰… हेस्साम सम्मुखा इमं॥
‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ.
१३.
13.
‘‘तस्सापि वचनं सुत्वा, हट्ठो संविग्गमानसो।
‘‘Tassāpi vacanaṃ sutvā, haṭṭho saṃviggamānaso;
उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया’’ति॥
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā’’ti.
तत्थ जटिलोति जटा अस्स अत्थीति जटिलो। महिया सेट्ठसम्मतोति सकलेनपि लोकेन सेट्ठो उत्तमो पवरोति एवं सम्मतो सम्भावितोति अत्थो।
Tattha jaṭiloti jaṭā assa atthīti jaṭilo. Mahiyā seṭṭhasammatoti sakalenapi lokena seṭṭho uttamo pavaroti evaṃ sammato sambhāvitoti attho.
तस्स पन भगवतो सोभनं नाम नगरं अहोसि। सागरो नाम राजा पिता, सुदस्सना नाम माता, सन्तो उपसन्तो च द्वे अग्गसावका, अभयो नामुपट्ठाको, धम्मा च सुधम्मा च द्वे अग्गसाविका, चम्पकरुक्खो बोधि, सरीरं असीतिहत्थुब्बेधं अहोसि। सरीरप्पभा समन्ततो सब्बकालं योजनमत्तं फरित्वा अट्ठासि, आयु वस्ससतसहस्सं, विसाखा नामस्स अग्गमहेसी, सेलो नाम पुत्तो, अस्सयानेन निक्खमि। तेन वुत्तं –
Tassa pana bhagavato sobhanaṃ nāma nagaraṃ ahosi. Sāgaro nāma rājā pitā, sudassanā nāma mātā, santo upasanto ca dve aggasāvakā, abhayo nāmupaṭṭhāko, dhammā ca sudhammā ca dve aggasāvikā, campakarukkho bodhi, sarīraṃ asītihatthubbedhaṃ ahosi. Sarīrappabhā samantato sabbakālaṃ yojanamattaṃ pharitvā aṭṭhāsi, āyu vassasatasahassaṃ, visākhā nāmassa aggamahesī, selo nāma putto, assayānena nikkhami. Tena vuttaṃ –
१४.
14.
‘‘सोभनं नाम नगरं, सागरो नाम खत्तियो।
‘‘Sobhanaṃ nāma nagaraṃ, sāgaro nāma khattiyo;
सुदस्सना नाम जनिका, अत्थदस्सिस्स सत्थुनो॥
Sudassanā nāma janikā, atthadassissa satthuno.
१९.
19.
‘‘सन्तो च उपसन्तो च, अहेसुं अग्गसावका।
‘‘Santo ca upasanto ca, ahesuṃ aggasāvakā;
अभयो नामुपट्ठाको, अत्थदस्सिस्स सत्थुनो॥
Abhayo nāmupaṭṭhāko, atthadassissa satthuno.
२०.
20.
‘‘धम्मा चेव सुधम्मा च, अहेसुं अग्गसाविका।
‘‘Dhammā ceva sudhammā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
बोधि तस्स भगवतो, चम्पकोति पवुच्चति॥
Bodhi tassa bhagavato, campakoti pavuccati.
२२.
22.
‘‘सोपि बुद्धो असमसमो, असीतिहत्थमुग्गतो।
‘‘Sopi buddho asamasamo, asītihatthamuggato;
सोभते सालराजाव, उळुराजाव पूरितो॥
Sobhate sālarājāva, uḷurājāva pūrito.
२३.
23.
‘‘तस्स पाकतिका रंसी, अनेकसतकोटियो।
‘‘Tassa pākatikā raṃsī, anekasatakoṭiyo;
उद्धं अधो दस दिसा, फरन्ति योजनं सदा॥
Uddhaṃ adho dasa disā, pharanti yojanaṃ sadā.
२४.
24.
‘‘सोपि बुद्धो नरासभो, सब्बसत्तुत्तमो मुनि।
‘‘Sopi buddho narāsabho, sabbasattuttamo muni;
वस्ससतसहस्सानि, लोके अट्ठासि चक्खुमा॥
Vassasatasahassāni, loke aṭṭhāsi cakkhumā.
२५.
25.
‘‘अतुलं दस्सेत्वा ओभासं, विरोचेत्वा सदेवके।
‘‘Atulaṃ dassetvā obhāsaṃ, virocetvā sadevake;
सोपि अनिच्चतं पत्तो, यथग्गुपादानसङ्खया’’ति॥
Sopi aniccataṃ patto, yathaggupādānasaṅkhayā’’ti.
तत्थ उळुराजाव पूरितोति सरदसमयपरिपुण्णविमलसकलमण्डलो तारकराजा वियाति अत्थो। पाकतिकाति पकतिवसेन उप्पज्जमाना, न अधिट्ठानवसेन। यदा इच्छति भगवा, तदा अनेककोटिसतसहस्सेपि चक्कवाळे आभाय फरेय्य। रंसीति रस्मियो। उपादानसङ्खयाति उपादानक्खया इन्धनक्खया अग्गि विय। सोपि भगवा चतुन्नं उपादानानं खयेन अनुपादिसेसाय निब्बानधातुया अनुपमनगरे अनोमारामे परिनिब्बायि। धातुयो पनस्स अधिट्ठानेन विकिरिंसु। सेसमेत्थ गाथासु उत्तानमेवाति।
Tattha uḷurājāva pūritoti saradasamayaparipuṇṇavimalasakalamaṇḍalo tārakarājā viyāti attho. Pākatikāti pakativasena uppajjamānā, na adhiṭṭhānavasena. Yadā icchati bhagavā, tadā anekakoṭisatasahassepi cakkavāḷe ābhāya phareyya. Raṃsīti rasmiyo. Upādānasaṅkhayāti upādānakkhayā indhanakkhayā aggi viya. Sopi bhagavā catunnaṃ upādānānaṃ khayena anupādisesāya nibbānadhātuyā anupamanagare anomārāme parinibbāyi. Dhātuyo panassa adhiṭṭhānena vikiriṃsu. Sesamettha gāthāsu uttānamevāti.
अत्थदस्सीबुद्धवंसवण्णना निट्ठिता।
Atthadassībuddhavaṃsavaṇṇanā niṭṭhitā.
निट्ठितो चुद्दसमो बुद्धवंसो।
Niṭṭhito cuddasamo buddhavaṃso.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / बुद्धवंसपाळि • Buddhavaṃsapāḷi / १६. अत्थदस्सीबुद्धवंसो • 16. Atthadassībuddhavaṃso
