Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ಅಟ್ಠಗರುಧಮ್ಮಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Aṭṭhagarudhammakathāvaṇṇanā
೪೦೩. ಸತ್ಥಾಪಿ ‘‘ಇತ್ಥಿಯೋ ನಾಮ ಪರಿತ್ತಸದ್ಧಾ, ಏಕಾಯಾಚಿತಮತ್ತೇಯೇವ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಅನುಞ್ಞಾತಾಯ ನ ಮಮ ಸಾಸನಂ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಗಾಹಾಪೇತುಕಾಮತಾಯ ‘‘ಸಚೇ, ಆನನ್ದ, ಮಹಾಪಜಾಪತಿ ಗೋತಮೀ ಅಟ್ಠ ಗರುಧಮ್ಮೇ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸಾವಸ್ಸಾ ಹೋತು ಉಪಸಮ್ಪದಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸಾವಸ್ಸಾತಿ ಸಾ ಏವ ಅಸ್ಸಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಪಿ ಉಪಸಮ್ಪದಾಪಿ ಹೋತು।
403. Satthāpi ‘‘itthiyo nāma parittasaddhā, ekāyācitamatteyeva pabbajjāya anuññātāya na mama sāsanaṃ garuṃ katvā gaṇhissantī’’ti tikkhattuṃ paṭikkhipitvā idāni garuṃ katvā gāhāpetukāmatāya ‘‘sace, ānanda, mahāpajāpati gotamī aṭṭha garudhamme paṭiggaṇhāti, sāvassā hotu upasampadā’’tiādimāha. Tattha sāvassāti sā eva assā pabbajjāpi upasampadāpi hotu.
ತದಹುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸಾತಿ ತಂ ದಿವಸಮ್ಪಿ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ। ಅಭಿವಾದನಂ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾನಂ ಅಞ್ಜಲಿಕಮ್ಮಂ ಸಾಮೀಚಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಮಾನಾತಿಮಾನಂ ಅಕತ್ವಾ ಪಞ್ಚಪತಿಟ್ಠಿತೇನ ಅಭಿವಾದನಂ, ಆಸನಾ ಉಟ್ಠಾಯ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನವಸೇನ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾನಂ, ದಸನಖೇ ಸಮೋಧಾನೇತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಕಮ್ಮಂ, ಆಸನಪಞ್ಞಾಪನಬೀಜನಾದಿಕಂ ಅನುಚ್ಛವಿಕಕಮ್ಮಸಙ್ಖಾತಂ ಸಾಮೀಚಿಕಮ್ಮಞ್ಚ ಕತ್ತಬ್ಬಂ। ಅಭಿಕ್ಖುಕೇ ಆವಾಸೇತಿ ಯತ್ಥ ವಸನ್ತಿಯಾ ಅನನ್ತರಾಯೇನ ಓವಾದತ್ಥಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮನಾರಹೇ ಠಾನೇ ಓವಾದದಾಯಕೋ ಆಚರಿಯೋ ನತ್ಥಿ, ಅಯಂ ಅಭಿಕ್ಖುಕೋ ಆವಾಸೋ ನಾಮ, ಏವರೂಪೇ ಆವಾಸೇ ವಸ್ಸಂ ನ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಅನ್ವದ್ಧಮಾಸನ್ತಿ ಅನುಪೋಸಥಿಕಂ। ಓವಾದೂಪಸಙ್ಕಮನನ್ತಿ ಓವಾದತ್ಥಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮನಂ। ದಿಟ್ಠೇನಾತಿ ಚಕ್ಖುನಾ ದಿಟ್ಠೇನ। ಸುತೇನಾತಿ ಸೋತೇನ ಸುತೇನ। ಪರಿಸಙ್ಕಾಯಾತಿ ದಿಟ್ಠಸುತವಸೇನ ಪರಿಸಙ್ಕಿತೇನ। ಗರುಧಮ್ಮನ್ತಿ ಗರುಕಂ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾಪತ್ತಿಂ। ಪಕ್ಖಮಾನತ್ತನ್ತಿ ಅನೂನಾನಿ ಪನ್ನರಸ ದಿವಸಾನಿ ಮಾನತ್ತಂ। ಛಸು ಧಮ್ಮೇಸೂತಿ ವಿಕಾಲಭೋಜನಚ್ಛಟ್ಠೇಸು ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು। ಸಿಕ್ಖಿತಸಿಕ್ಖಾಯಾತಿ ಏಕಸಿಕ್ಖಮ್ಪಿ ಅಖಣ್ಡಂ ಕತ್ವಾ ಪೂರಿತಸಿಕ್ಖಾಯ।
Tadahupasampannassāti taṃ divasampi upasampannassa. Abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ kātabbanti mānātimānaṃ akatvā pañcapatiṭṭhitena abhivādanaṃ, āsanā uṭṭhāya paccuggamanavasena paccuṭṭhānaṃ, dasanakhe samodhānetvā añjalikammaṃ, āsanapaññāpanabījanādikaṃ anucchavikakammasaṅkhātaṃ sāmīcikammañca kattabbaṃ. Abhikkhuke āvāseti yattha vasantiyā anantarāyena ovādatthāya upasaṅkamanārahe ṭhāne ovādadāyako ācariyo natthi, ayaṃ abhikkhuko āvāso nāma, evarūpe āvāse vassaṃ na upagantabbaṃ. Anvaddhamāsanti anuposathikaṃ. Ovādūpasaṅkamananti ovādatthāya upasaṅkamanaṃ. Diṭṭhenāti cakkhunā diṭṭhena. Sutenāti sotena sutena. Parisaṅkāyāti diṭṭhasutavasena parisaṅkitena. Garudhammanti garukaṃ saṅghādisesāpattiṃ. Pakkhamānattanti anūnāni pannarasa divasāni mānattaṃ. Chasu dhammesūti vikālabhojanacchaṭṭhesu sikkhāpadesu. Sikkhitasikkhāyāti ekasikkhampi akhaṇḍaṃ katvā pūritasikkhāya.
ನ ಅಕ್ಕೋಸಿತಬ್ಬೋ ನ ಪರಿಭಾಸಿತಬ್ಬೋತಿ ದಸನ್ನಂ ಅಕ್ಕೋಸವತ್ಥೂನಂ ಅಞ್ಞತರೇನ ಅಕ್ಕೋಸವತ್ಥುನಾ ನ ಅಕ್ಕೋಸಿತಬ್ಬೋ, ಭಯುಪದಂಸನಾಯ ಕಾಯಚಿ ಪರಿಭಾಸಾಯ ನ ಪರಿಭಾಸಿತಬ್ಬೋ। ಓವಟೋ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಭಿಕ್ಖೂಸು ವಚನಪಥೋತಿ ಓವಾದಾನುಸಾಸನಿಧಮ್ಮಕಥಾಸಙ್ಖಾತೋ ವಚನಪಥೋ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಓವಟೋ ಪಿಹಿತೋ, ನ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಓವದಿತಬ್ಬೋ ವಾ ಅನುಸಾಸಿತಬ್ಬೋ ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ ಪೋರಾಣಕತ್ಥೇರಾ ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ವತ್ತಂ ಪೂರಯಿಂಸೂ’’ತಿ ಏವಂ ಪನ ಪವೇಣಿವಸೇನ ಕಥೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಅನೋವಟೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀಸೂತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೀಸು ವಚನಪಥೋ ಅನಿವಾರಿತೋ, ಯಥಾರುಚಿಯಾ ಓವದನ್ತು ಅನುಸಾಸನ್ತು ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕಥೇನ್ತೂತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ, ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪನೇಸಾ ಗರುಧಮ್ಮಕಥಾ ಮಹಾವಿಭಙ್ಗೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Na akkositabbo na paribhāsitabboti dasannaṃ akkosavatthūnaṃ aññatarena akkosavatthunā na akkositabbo, bhayupadaṃsanāya kāyaci paribhāsāya na paribhāsitabbo. Ovaṭo bhikkhunīnaṃ bhikkhūsu vacanapathoti ovādānusāsanidhammakathāsaṅkhāto vacanapatho bhikkhunīnaṃ bhikkhūsu ovaṭo pihito, na bhikkhuniyā koci bhikkhu ovaditabbo vā anusāsitabbo vā, ‘‘bhante porāṇakattherā idañcidañca vattaṃ pūrayiṃsū’’ti evaṃ pana paveṇivasena kathetuṃ vaṭṭati. Anovaṭo bhikkhūnaṃ bhikkhunīsūti bhikkhūnaṃ pana bhikkhunīsu vacanapatho anivārito, yathāruciyā ovadantu anusāsantu dhammakathaṃ kathentūti ayamettha saṅkhepo, vitthārato panesā garudhammakathā mahāvibhaṅge vuttanayeneva veditabbā.
ಇಮೇ ಪನ ಅಟ್ಠ ಗರುಧಮ್ಮೇ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಥೇರೇನ ಅತ್ತನೋ ಆರೋಚಿಯಮಾನೇ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಪಜಾಪತಿಯಾ ತಾವಮಹನ್ತಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಖಣೇನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭಿ। ಅನೋತತ್ತದಹತೋ ಆಹಟೇನ ಸೀತುದಕಸ್ಸ ಘಟಸತೇನ ಮತ್ಥಕೇ ಪರಿಸಿತ್ತಾ ವಿಯ ವಿಗತಪರಿಳಾಹಾ ಅತ್ತಮನಾ ಹುತ್ವಾ ಗರುಧಮ್ಮಪಟಿಗ್ಗಹಣೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜಂ ಆವಿ ಕರೋನ್ತೀ ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ’’ತಿಆದಿಕಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ। ತತ್ಥ ದಹರೋತಿ ತರುಣೋ। ಯುವಾತಿ ಯೋಬ್ಬಞ್ಞಭಾವೇ ಠಿತೋ। ಮಣ್ಡನಕಜಾತಿಕೋತಿ ಅಲಙ್ಕಾರಸಭಾವೋ। ತತ್ಥ ಕೋಚಿ ತರುಣೋಪಿ ಯುವಾ ನ ಹೋತಿ ಯಥಾ ಅತಿತರುಣೋ। ಕೋಚಿ ಯುವಾಪಿ ಮಣ್ಡನಕಜಾತಿಕೋ ನ ಹೋತಿ ಯಥಾ ಉಪಸನ್ತಸಭಾವೋ ಆಲಸಿಯಬ್ಯಸನಾದೀಹಿ ವಾ ಅಭಿಭೂತೋ, ಇಧ ಪನ ದಹರೋ ಚೇವ ಯುವಾ ಚ ಮಣ್ಡನಕಜಾತಿಕೋ ಚ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ। ಉಪ್ಪಲಾದೀನಿ ಲೋಕಸಮ್ಮತತ್ತಾ ವುತ್ತಾನಿ। ಇತೋ ಪರಂ ಯಂ ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ತಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ದಸ್ಸಿತಮೇವ।
Ime pana aṭṭha garudhamme satthu santike uggahetvā therena attano ārociyamāne sutvā mahāpajāpatiyā tāvamahantaṃ domanassaṃ khaṇena paṭippassambhi. Anotattadahato āhaṭena sītudakassa ghaṭasatena matthake parisittā viya vigatapariḷāhā attamanā hutvā garudhammapaṭiggahaṇena uppannapītipāmojjaṃ āvi karontī ‘‘seyyathāpi, bhante’’tiādikaṃ udānaṃ udānesi. Tattha daharoti taruṇo. Yuvāti yobbaññabhāve ṭhito. Maṇḍanakajātikoti alaṅkārasabhāvo. Tattha koci taruṇopi yuvā na hoti yathā atitaruṇo. Koci yuvāpi maṇḍanakajātiko na hoti yathā upasantasabhāvo ālasiyabyasanādīhi vā abhibhūto, idha pana daharo ceva yuvā ca maṇḍanakajātiko ca adhippeto, tasmā evamāha. Uppalādīni lokasammatattā vuttāni. Ito paraṃ yaṃ yaṃ vattabbaṃ, taṃ taṃ aṭṭhakathāyaṃ dassitameva.
ತತ್ಥ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತತ್ತಾತಿ ಇದಂ ಪಞ್ಚವಸ್ಸಸತತೋ ಉದ್ಧಂ ಅಟ್ಠತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸುಯೇವ ವಸ್ಸಸತೇಸು ಸದ್ಧಮ್ಮಟ್ಠಿತಿಯಾ ಕಾರಣನಿದಸ್ಸನಂ। ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪಭೇದಪ್ಪತ್ತಖೀಣಾಸವವಸೇನೇವ ವುತ್ತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತಖೀಣಾಸವಗ್ಗಹಣೇನ ಝಾನಾನಿಪಿ ಗಹಿತಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ। ನ ಹಿ ನಿಜ್ಝಾನಕಾನಂ ಸಬ್ಬಪ್ಪಕಾರಸಮ್ಪತ್ತಿ ಇಜ್ಝತೀ’’ತಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇಸು ವುತ್ತಂ। ಸುಕ್ಖವಿಪಸ್ಸಕಖೀಣಾಸವವಸೇನ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸನ್ತಿಆದಿನಾ ಚ ಯಂ ವುತ್ತಂ। ತಂ ಖನ್ಧಕಭಾಣಕಾನಂ ಮತೇನ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ದೀಘನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ದೀ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೩.೧೬೧) ಪನ ಏವಂ ವುತ್ತಂ –
Tattha mātugāmassa pabbajitattāti idaṃ pañcavassasatato uddhaṃ aṭṭhatvā pañcasuyeva vassasatesu saddhammaṭṭhitiyā kāraṇanidassanaṃ. Paṭisambhidāpabhedappattakhīṇāsavavaseneva vuttanti ettha ‘‘paṭisambhidāpattakhīṇāsavaggahaṇena jhānānipi gahitāneva honti. Na hi nijjhānakānaṃ sabbappakārasampatti ijjhatī’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Sukkhavipassakakhīṇāsavavasena vassasahassantiādinā ca yaṃ vuttaṃ. Taṃ khandhakabhāṇakānaṃ matena vuttanti veditabbaṃ. Dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ (dī. ni. aṭṭha. 3.161) pana evaṃ vuttaṃ –
‘‘ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತೇಹಿ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ, ಛಳಭಿಞ್ಞೇಹಿ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಂ, ತೇವಿಜ್ಜೇಹಿ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಂ, ಸುಕ್ಖವಿಪಸ್ಸಕೇಹಿ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಂ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇನ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಂ ಅಟ್ಠಾಸೀ’’ತಿ।
‘‘Paṭisambhidāpattehi vassasahassaṃ aṭṭhāsi, chaḷabhiññehi vassasahassaṃ, tevijjehi vassasahassaṃ, sukkhavipassakehi vassasahassaṃ, pātimokkhena vassasahassaṃ aṭṭhāsī’’ti.
ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯಮ್ಪಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೧.೧೩೦) –
Aṅguttaranikāyaṭṭhakathāyampi (a. ni. aṭṭha. 1.1.130) –
‘‘ಬುದ್ಧಾನಞ್ಹಿ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನತೋ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಮೇವ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ತತೋ ಪರಂ ಛ ಅಭಿಞ್ಞಾ, ತತೋ ತಾಪಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೇನ್ತಿ, ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಕಾಲೇ ತಾಪಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಸುಕ್ಖವಿಪಸ್ಸಕಾ ಹೋನ್ತಿ। ಏತೇನೇವ ಉಪಾಯೇನ ಅನಾಗಾಮಿನೋ ಸಕದಾಗಾಮಿನೋ ಸೋತಾಪನ್ನಾ’’ತಿ –
‘‘Buddhānañhi parinibbānato vassasahassameva paṭisambhidā nibbattetuṃ sakkonti, tato paraṃ cha abhiññā, tato tāpi nibbattetuṃ asakkontā tisso vijjā nibbattenti, gacchante gacchante kāle tāpi nibbattetuṃ asakkontā sukkhavipassakā honti. Eteneva upāyena anāgāmino sakadāgāmino sotāpannā’’ti –
ವುತ್ತಂ।
Vuttaṃ.
ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೩.೧೫೬) –
Saṃyuttanikāyaṭṭhakathāyaṃ pana (saṃ. ni. aṭṭha. 2.3.156) –
‘‘ಪಠಮಬೋಧಿಯಞ್ಹಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತಾ ಅಹೇಸುಂ। ಅಥ ಕಾಲೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಪಾಪುಣಿತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಂಸು, ಛಳಭಿಞ್ಞಾ ಅಹೇಸುಂ, ತತೋ ಛ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಪತ್ತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಪಾಪುಣಿಂಸು। ಇದಾನಿ ಕಾಲೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಪಾಪುಣಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಆಸವಕ್ಖಯಮತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತಮ್ಪಿ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಅನಾಗಾಮಿಫಲಂ, ತಮ್ಪಿ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಸಕದಾಗಾಮಿಫಲಂ, ತಮ್ಪಿ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಂ, ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಕಾಲೇ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಮ್ಪಿ ಪತ್ತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ –
‘‘Paṭhamabodhiyañhi bhikkhū paṭisambhidāpattā ahesuṃ. Atha kāle gacchante paṭisambhidā pāpuṇituṃ na sakkhiṃsu, chaḷabhiññā ahesuṃ, tato cha abhiññā pattuṃ asakkontā tisso vijjā pāpuṇiṃsu. Idāni kāle gacchante tisso vijjā pāpuṇituṃ asakkontā āsavakkhayamattaṃ pāpuṇissanti, tampi asakkontā anāgāmiphalaṃ, tampi asakkontā sakadāgāmiphalaṃ, tampi asakkontā sotāpattiphalaṃ, gacchante kāle sotāpattiphalampi pattuṃ na sakkhissantī’’ti –
ವುತ್ತಂ।
Vuttaṃ.
ಯಸ್ಮಾ ಚೇತಂ ಸಬ್ಬಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಪಟಿವಿರುದ್ಧಂ, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಭಾಣಕಾನಂ ಮತಮೇವ ಆಚರಿಯೇನ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ದಸ್ಸಿತನ್ತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಅಞ್ಞಥಾ ಹಿ ಆಚರಿಯಸ್ಸೇವ ಪುಬ್ಬಾಪರವಿರೋಧಪ್ಪಸಙ್ಗೋ ಸಿಯಾತಿ।
Yasmā cetaṃ sabbaṃ aññamaññapaṭiviruddhaṃ, tasmā tesaṃ tesaṃ bhāṇakānaṃ matameva ācariyena tattha tattha dassitanti gahetabbaṃ. Aññathā hi ācariyasseva pubbāparavirodhappasaṅgo siyāti.
ತಾನಿಯೇವಾತಿ ತಾನಿಯೇವ ಪಞ್ಚ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ। ಪರಿಯತ್ತಿಮೂಲಕಂ ಸಾಸನನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ನ ಹಿ ಪರಿಯತ್ತಿಯಾ ಅಸತಿ ಪಟಿವೇಧೋ ಅತ್ಥೀ’’ತಿಆದಿ। ಪರಿಯತ್ತಿಯಾ ಹಿ ಅನ್ತರಹಿತಾಯ ಪಟಿಪತ್ತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ, ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನ್ತರಹಿತಾಯ ಅಧಿಗಮೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ। ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಅಯಞ್ಹಿ ಪರಿಯತ್ತಿ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ಪಟಿಪತ್ತಿ ಅಧಿಗಮಸ್ಸ, ಇತಿ ಪಟಿಪತ್ತಿತೋಪಿ ಪರಿಯತ್ತಿಯೇವ ಪಮಾಣಂ। ತತ್ಥ ಪಟಿವೇಧೋ ಚ ಪಟಿಪತ್ತಿ ಚ ಹೋತಿಪಿ ನ ಹೋತಿಪಿ। ಏಕಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಕಾಲೇ ಪಟಿವೇಧಕರಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಬಹೂ ಹೋನ್ತಿ, ‘‘ಏಸ ಭಿಕ್ಖು ಪುಥುಜ್ಜನೋ’’ತಿ ಅಙ್ಗುಲಿಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತಬ್ಬೋ ಹೋತಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ದೀಪೇ ಏಕವಾರಂ ಪುಥುಜ್ಜನಭಿಕ್ಖು ನಾಮ ನಾಹೋಸಿ। ಪಟಿಪತ್ತಿಪೂರಕಾಪಿ ಕದಾಚಿ ಬಹೂ ಹೋನ್ತಿ, ಕದಾಚಿ ಅಪ್ಪಾ, ಇತಿ ಪಟಿವೇಧೋ ಚ ಪಟಿಪತ್ತಿ ಚ ಹೋತಿಪಿ ನ ಹೋತಿಪಿ। ಸಾಸನಟ್ಠಿತಿಯಾ ಪನ ಪರಿಯತ್ತಿಯೇವ ಪಮಾಣಂ। ಪಣ್ಡಿತೋ ಹಿ ತೇಪಿಟಕಂ ಸುತ್ವಾ ದ್ವೇಪಿ ಪೂರೇತಿ। ಯಥಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಆಳಾರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾ ಸತ್ತ ಚ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛಿ, ಸೋ ‘‘ನ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ, ತತೋ ಉದಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಧಿಗತವಿಸೇಸಂ ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸ್ಸ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛಿ, ಸೋ ಆಚಿಕ್ಖಿ, ತಸ್ಸ ವಚನಸಮನನ್ತರಮೇವ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಂ ಸಮ್ಪಾದೇಸಿ, ಏವಮೇವ ಪಞ್ಞವಾ ಭಿಕ್ಖು ಪರಿಯತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ದ್ವೇಪಿ ಪೂರೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪರಿಯತ್ತಿಯಾ ಠಿತಾಯ ಸಾಸನಂ ಠಿತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾಪಿ ಮಹತೋ ತಳಾಕಸ್ಸ ಪಾಳಿಯಾ ಥಿರಾಯ ಉದಕಂ ನ ಠಸ್ಸತೀತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಉದಕೇ ಸತಿ ಪದುಮಾದೀನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ನ ಪುಪ್ಫಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಏವಮೇವ ಮಹಾತಳಾಕಸ್ಸ ಥಿರಪಾಳಿಸದಿಸೇ ತೇಪಿಟಕೇ ಬುದ್ಧವಚನೇ ಸತಿ ಮಹಾತಳಾಕೇ ಉದಕಸದಿಸಾ ಪಟಿಪತ್ತಿಪೂರಕಾ ಕುಲಪುತ್ತಾ ನತ್ಥೀತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತೇಸು ಸತಿ ಮಹಾತಳಾಕೇ ಪದುಮಾದೀನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ವಿಯ ಸೋತಾಪನ್ನಾದಯೋ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಾ ನತ್ಥೀತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಏಕನ್ತತೋ ಪರಿಯತ್ತಿಯೇವ ಪಮಾಣಂ।
Tāniyevāti tāniyeva pañca vassasahassāni. Pariyattimūlakaṃ sāsananti āha ‘‘na hi pariyattiyā asati paṭivedho atthī’’tiādi. Pariyattiyā hi antarahitāya paṭipatti antaradhāyati, paṭipattiyā antarahitāya adhigamo antaradhāyati. Kiṃkāraṇā? Ayañhi pariyatti paṭipattiyā paccayo hoti, paṭipatti adhigamassa, iti paṭipattitopi pariyattiyeva pamāṇaṃ. Tattha paṭivedho ca paṭipatti ca hotipi na hotipi. Ekasmiñhi kāle paṭivedhakarā bhikkhū bahū honti, ‘‘esa bhikkhu puthujjano’’ti aṅguliṃ pasāretvā dassetabbo hoti, imasmiṃyeva dīpe ekavāraṃ puthujjanabhikkhu nāma nāhosi. Paṭipattipūrakāpi kadāci bahū honti, kadāci appā, iti paṭivedho ca paṭipatti ca hotipi na hotipi. Sāsanaṭṭhitiyā pana pariyattiyeva pamāṇaṃ. Paṇḍito hi tepiṭakaṃ sutvā dvepi pūreti. Yathā amhākaṃ bodhisatto āḷārassa santike pañcābhiññā satta ca samāpattiyo nibbattetvā nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā parikammaṃ pucchi, so ‘‘na jānāmī’’ti āha, tato udakassa santikaṃ gantvā adhigatavisesaṃ saṃsanditvā nevasaññānāsaññāyatanassa parikammaṃ pucchi, so ācikkhi, tassa vacanasamanantarameva mahāsatto taṃ sampādesi, evameva paññavā bhikkhu pariyattiṃ sutvā dvepi pūreti, tasmā pariyattiyā ṭhitāya sāsanaṃ ṭhitaṃ hoti. Yathāpi mahato taḷākassa pāḷiyā thirāya udakaṃ na ṭhassatīti na vattabbaṃ, udake sati padumādīni pupphāni na pupphissantīti na vattabbaṃ, evameva mahātaḷākassa thirapāḷisadise tepiṭake buddhavacane sati mahātaḷāke udakasadisā paṭipattipūrakā kulaputtā natthīti na vattabbaṃ, tesu sati mahātaḷāke padumādīni pupphāni viya sotāpannādayo ariyapuggalā natthīti na vattabbaṃ. Evaṃ ekantato pariyattiyeva pamāṇaṃ.
ಪರಿಯತ್ತಿಯಾ ಅನ್ತರಹಿತಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಪರಿಯತ್ತೀತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೧.೧೩೦) ತೇಪಿಟಕಂ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಸಾಟ್ಠಕಥಾ ಪಾಳಿ। ಯಾವ ಸಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ತಾವ ಪರಿಯತ್ತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಾ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಕಾಲೇ ಕಲಿಯುಗರಾಜಾನೋ ಅಧಮ್ಮಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸು ಅಧಮ್ಮಿಕೇಸು ತೇಸಮ್ಪಿ ಅಮಚ್ಚಾದಯೋ ಅಧಮ್ಮಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತೋ ರಟ್ಠಜನಪದವಾಸಿನೋತಿ ತೇಸಂ ಅಧಮ್ಮಿಕತಾಯ ನ ದೇವೋ ಸಮ್ಮಾ ವಸ್ಸತಿ, ತತೋ ಸಸ್ಸಾನಿ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತೇಸು ಅಸಮ್ಪಜ್ಜನ್ತೇಸು ಪಚ್ಚಯದಾಯಕಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯೇ ದಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಕಿಲಮನ್ತಾ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇ ಸಙ್ಗಹೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಕಾಲೇ ಪರಿಯತ್ತಿ ಪರಿಹಾಯತಿ, ಅತ್ಥವಸೇನ ಧಾರೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಪಾಳಿವಸೇನೇವ ಧಾರೇನ್ತಿ। ತತೋ ಕಾಲೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಪಾಳಿಮ್ಪಿ ಸಕಲಂ ಧಾರೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಪಠಮಂ ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕಂ ಪರಿಹಾಯತಿ, ಪರಿಹಾಯಮಾನಂ ಮತ್ಥಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪರಿಹಾಯತಿ। ಪಠಮಮೇವ ಹಿ ಮಹಾಪಕರಣಂ ಪರಿಹಾಯತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಪರಿಹೀನೇ ಯಮಕಂ, ಕಥಾವತ್ಥು, ಪುಗ್ಗಲಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಧಾತುಕಥಾ, ವಿಭಙ್ಗೋ, ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಹೋತಿ।
Pariyattiyā antarahitāyāti ettha pariyattīti (a. ni. aṭṭha. 1.1.130) tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ sāṭṭhakathā pāḷi. Yāva sā tiṭṭhati, tāva pariyatti paripuṇṇā nāma hoti. Gacchante gacchante kāle kaliyugarājāno adhammikā honti, tesu adhammikesu tesampi amaccādayo adhammikā honti, tato raṭṭhajanapadavāsinoti tesaṃ adhammikatāya na devo sammā vassati, tato sassāni na sampajjanti, tesu asampajjantesu paccayadāyakā bhikkhusaṅghassa paccaye dātuṃ na sakkonti, bhikkhū paccayehi kilamantā antevāsike saṅgahetuṃ na sakkonti. Gacchante gacchante kāle pariyatti parihāyati, atthavasena dhāretuṃ na sakkonti, pāḷivaseneva dhārenti. Tato kāle gacchante pāḷimpi sakalaṃ dhāretuṃ na sakkonti, paṭhamaṃ abhidhammapiṭakaṃ parihāyati, parihāyamānaṃ matthakato paṭṭhāya parihāyati. Paṭhamameva hi mahāpakaraṇaṃ parihāyati, tasmiṃ parihīne yamakaṃ, kathāvatthu, puggalapaññatti, dhātukathā, vibhaṅgo, dhammasaṅgahoti.
ಏವಂ ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕೇ ಪರಿಹೀನೇ ಮತ್ಥಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸುತ್ತನ್ತಪಿಟಕಂ ಪರಿಹಾಯತಿ। ಪಠಮಞ್ಹಿ ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯೋ ಪರಿಹಾಯತಿ, ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಪಠಮಂ ಏಕಾದಸಕನಿಪಾತೋ…ಪೇ॰… ತತೋ ಏಕಕನಿಪಾತೋತಿ। ಏವಂ ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯೇ ಪರಿಹೀನೇ ಮತ್ಥಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯೋ ಪರಿಹಾಯತಿ। ಪಠಮಞ್ಹಿ ಮಹಾವಗ್ಗೋ ಪರಿಹಾಯತಿ, ತತೋ ಸಳಾಯತನವಗ್ಗೋ, ಖನ್ಧಕವಗ್ಗೋ, ನಿದಾನವಗ್ಗೋ, ಸಗಾಥಾವಗ್ಗೋತಿ। ಏವಂ ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯೇ ಪರಿಹೀನೇ ಮತ್ಥಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯೋ ಪರಿಹಾಯತಿ। ಪಠಮಞ್ಹಿ ಉಪರಿಪಣ್ಣಾಸಕೋ ಪರಿಹಾಯತಿ, ತತೋ ಮಜ್ಝಿಮಪಣ್ಣಾಸಕೋ, ತತೋ ಮೂಲಪಣ್ಣಾಸಕೋತಿ। ಏವಂ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯೇ ಪರಿಹೀನೇ ಮತ್ಥಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದೀಘನಿಕಾಯೋ ಪರಿಹಾಯತಿ। ಪಠಮಞ್ಹಿ ಪಾಥಿಕವಗ್ಗೋ ಪರಿಹಾಯತಿ, ತತೋ ಮಹಾವಗ್ಗೋ, ತತೋ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧವಗ್ಗೋತಿ। ಏವಂ ದೀಘನಿಕಾಯೇ ಪರಿಹೀನೇ ಸುತ್ತನ್ತಪಿಟಕಂ ಪರಿಹೀನಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ವಿನಯಪಿಟಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಜಾತಕಮೇವ ಧಾರೇನ್ತಿ। ವಿನಯಪಿಟಕಞ್ಹಿ ಲಜ್ಜಿನೋ ಧಾರೇನ್ತಿ, ಲಾಭಕಾಮಾ ಪನ ‘‘ಸುತ್ತನ್ತೇ ಕಥಿತೇಪಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತಾ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಜಾತಕಮೇವ ಧಾರೇನ್ತಿ। ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಕಾಲೇ ಜಾತಕಮ್ಪಿ ಧಾರೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ಅಥ ನೇಸಂ ಪಠಮಂ ವೇಸ್ಸನ್ತರಜಾತಕಂ ಪರಿಹಾಯತಿ, ತತೋ ಪಟಿಲೋಮಕ್ಕಮೇನ ಪುಣ್ಣಕಜಾತಕಂ, ಮಹಾನಾರದಜಾತಕನ್ತಿ ಪರಿಯೋಸಾನೇ ಅಪಣ್ಣಕಜಾತಕಂ ಪರಿಹಾಯತಿ, ವಿನಯಪಿಟಕಮೇವ ಧಾರೇನ್ತಿ।
Evaṃ abhidhammapiṭake parihīne matthakato paṭṭhāya suttantapiṭakaṃ parihāyati. Paṭhamañhi aṅguttaranikāyo parihāyati, tasmimpi paṭhamaṃ ekādasakanipāto…pe… tato ekakanipātoti. Evaṃ aṅguttaranikāye parihīne matthakato paṭṭhāya saṃyuttanikāyo parihāyati. Paṭhamañhi mahāvaggo parihāyati, tato saḷāyatanavaggo, khandhakavaggo, nidānavaggo, sagāthāvaggoti. Evaṃ saṃyuttanikāye parihīne matthakato paṭṭhāya majjhimanikāyo parihāyati. Paṭhamañhi uparipaṇṇāsako parihāyati, tato majjhimapaṇṇāsako, tato mūlapaṇṇāsakoti. Evaṃ majjhimanikāye parihīne matthakato paṭṭhāya dīghanikāyo parihāyati. Paṭhamañhi pāthikavaggo parihāyati, tato mahāvaggo, tato sīlakkhandhavaggoti. Evaṃ dīghanikāye parihīne suttantapiṭakaṃ parihīnaṃ nāma hoti. Vinayapiṭakena saddhiṃ jātakameva dhārenti. Vinayapiṭakañhi lajjino dhārenti, lābhakāmā pana ‘‘suttante kathitepi sallakkhentā natthī’’ti jātakameva dhārenti. Gacchante kāle jātakampi dhāretuṃ na sakkonti. Atha nesaṃ paṭhamaṃ vessantarajātakaṃ parihāyati, tato paṭilomakkamena puṇṇakajātakaṃ, mahānāradajātakanti pariyosāne apaṇṇakajātakaṃ parihāyati, vinayapiṭakameva dhārenti.
ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಕಾಲೇ ತಮ್ಪಿ ಮತ್ಥಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪರಿಹಾಯತಿ। ಪಠಮಞ್ಹಿ ಪರಿವಾರೋ ಪರಿಹಾಯತಿ, ತತೋ ಖನ್ಧಕೋ, ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗೋ, ಮಹಾವಿಭಙ್ಗೋತಿ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಉಪೋಸಥಕ್ಖನ್ಧಕಮತ್ತಮೇವ ಧಾರೇನ್ತಿ। ತದಾಪಿ ಪರಿಯತ್ತಿ ಅನನ್ತರಹಿತಾವ ಹೋತಿ। ಯಾವ ಪನ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚತುಪ್ಪದಿಕಗಾಥಾಪಿ ಪವತ್ತತಿ, ತಾವ ಪರಿಯತ್ತಿ ಅನನ್ತರಹಿತಾವ ಹೋತಿ। ಯದಾ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ರಾಜಾ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಸುವಣ್ಣಚಙ್ಕೋಟಕಮ್ಹಿ ಸಹಸ್ಸತ್ಥವಿಕಂ ಠಪಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಬುದ್ಧೇಹಿ ಕಥಿತಂ ಚತುಪ್ಪದಿಕಂ ಗಾಥಂ ಜಾನನ್ತೋ ಇಮಂ ಸಹಸ್ಸಂ ಗಣ್ಹತೂ’’ತಿ ನಗರೇ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನಕಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ‘‘ಏಕವಾರಂ ಚರಾಪಿತೇ ನಾಮಂ ಸುಣನ್ತಾಪಿ ಹೋನ್ತಿ ಅಸುಣನ್ತಾಪೀ’’ತಿ ಯಾವತತಿಯಂ ಚರಾಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನಕಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ರಾಜಪುರಿಸಾ ಸಹಸ್ಸತ್ಥವಿಕಂ ಪುನ ರಾಜಕುಲಂ ಪವೇಸೇನ್ತಿ, ತದಾ ಪರಿಯತ್ತಿ ಅನ್ತರಹಿತಾ ನಾಮ ಹೋತಿ।
Gacchante kāle tampi matthakato paṭṭhāya parihāyati. Paṭhamañhi parivāro parihāyati, tato khandhako, bhikkhunīvibhaṅgo, mahāvibhaṅgoti anukkamena uposathakkhandhakamattameva dhārenti. Tadāpi pariyatti anantarahitāva hoti. Yāva pana manussesu catuppadikagāthāpi pavattati, tāva pariyatti anantarahitāva hoti. Yadā saddho pasanno rājā hatthikkhandhe suvaṇṇacaṅkoṭakamhi sahassatthavikaṃ ṭhapāpetvā ‘‘buddhehi kathitaṃ catuppadikaṃ gāthaṃ jānanto imaṃ sahassaṃ gaṇhatū’’ti nagare bheriṃ carāpetvā gaṇhanakaṃ alabhitvā ‘‘ekavāraṃ carāpite nāmaṃ suṇantāpi honti asuṇantāpī’’ti yāvatatiyaṃ carāpetvā gaṇhanakaṃ alabhitvā rājapurisā sahassatthavikaṃ puna rājakulaṃ pavesenti, tadā pariyatti antarahitā nāma hoti.
ಚಿರಂ ಪವತ್ತಿಸ್ಸತೀತಿ ಪರಿಯತ್ತಿಯಾ ಅನ್ತರಹಿತಾಯಪಿ ಲಿಙ್ಗಮತ್ತಂ ಅದ್ಧಾನಂ ಪವತ್ತಿಸ್ಸತಿ। ಕಥಂ? ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಹಿ ಕಾಲೇ ಚೀವರಗ್ಗಹಣಂ ಪತ್ತಗ್ಗಹಣಂ ಸಮಿಞ್ಜನಪಸಾರಣಂ ಆಲೋಕಿತವಿಲೋಕಿತಂ ನ ಪಾಸಾದಿಕಂ ಹೋತಿ, ನಿಗಣ್ಠಸಮಣಾ ವಿಯ ಅಲಾಬುಪತ್ತಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಪತ್ತಂ ಅಗ್ಗಬಾಹಾಯ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಆದಾಯ ವಿಚರನ್ತಿ, ಏತ್ತಾವತಾಪಿ ಲಿಙ್ಗಂ ಅನನ್ತರಹಿತಮೇವ ಹೋತಿ। ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಪನ ಕಾಲೇ ಅಗ್ಗಬಾಹತೋ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ವಾ ಸಿಕ್ಕಾಯ ವಾ ಓಲಮ್ಬೇತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತಿ, ಚೀವರಮ್ಪಿ ರಜನಸಾರುಪ್ಪಂ ಅಕತ್ವಾ ಓಟ್ಠಟ್ಠಿವಣ್ಣಂ ಕತ್ವಾ ರಜನ್ತಿ। ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಕಾಲೇ ರಜನಮ್ಪಿ ನ ಹೋತಿ, ದಸಚ್ಛಿನ್ದನಂ ಓವಟ್ಟಿಕಾವಿಜ್ಝನಂ ಕಪ್ಪಮತ್ತಞ್ಚ ಕತ್ವಾ ವಳಞ್ಜನ್ತಿ, ಪುನ ಓವಟ್ಟಿಕಂ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ। ತತೋ ಉಭಯಮ್ಪಿ ಅಕತ್ವಾ ದಸಾ ಛೇತ್ವಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ವಿಯ ಚರನ್ತಿ। ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಕಾಲೇ ‘‘ಕೋ ಇಮಿನಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ಖುದ್ದಕಂ ಕಾಸಾವಖಣ್ಡಂ ಹತ್ಥೇ ವಾ ಗೀವಾಯಂ ವಾ ಬನ್ಧನ್ತಿ, ಕೇಸೇಸು ವಾ ಅಲ್ಲೀಯಾಪೇನ್ತಿ, ದಾರಭರಣಂ ಕರೋನ್ತಾ ಕಸಿತ್ವಾ ವಪಿತ್ವಾ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತಿ, ತದಾ ದಕ್ಖಿಣಂ ದೇನ್ತೋ ಜನೋ ಸಙ್ಘಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಏತೇಸಮ್ಪಿ ದೇತಿ। ಇದಂ ಸನ್ಧಾಯ ಭಗವತಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಖೋ ಪನಾನನ್ದ, ಅನಾಗತಮದ್ಧಾನಂ ಗೋತ್ರಭುನೋ ಕಾಸಾವಕಣ್ಠಾ ದುಸ್ಸೀಲಾ ಪಾಪಧಮ್ಮಾ, ತೇಸು ದುಸ್ಸೀಲೇಸು ಸಙ್ಘಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಾನಂ ದಸ್ಸನ್ತಿ, ತದಾಪಾಹಂ, ಆನನ್ದ, ಸಙ್ಘಗತಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಂ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಂ ವದಾಮೀ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೩೮೦)। ತತೋ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಕಾಲೇ ನಾನಾವಿಧಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋನ್ತಾ ‘‘ಪಪಞ್ಚೋ ಏಸ, ಕಿಂ ಇಮಿನಾ ಅಮ್ಹಾಕ’’ನ್ತಿ ಕಾಸಾವಖಣ್ಡಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ಖಿಪನ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಲಿಙ್ಗಂ ಅನ್ತರಹಿತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಕಸ್ಸಪದಸಬಲಸ್ಸ ಕಿರ ಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯೋನಕಾನಂ ಸೇತವತ್ಥಾನಿ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಚರಣಚಾರಿತ್ತಂ ಜಾತಂ। ಏವಂ ಪರಿಯತ್ತಿಯಾ ಅನ್ತರಹಿತಾಯಪಿ ಲಿಙ್ಗಮತ್ತಂ ಚಿರಂ ಪವತ್ತಿಸ್ಸತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Ciraṃ pavattissatīti pariyattiyā antarahitāyapi liṅgamattaṃ addhānaṃ pavattissati. Kathaṃ? Gacchante gacchante hi kāle cīvaraggahaṇaṃ pattaggahaṇaṃ samiñjanapasāraṇaṃ ālokitavilokitaṃ na pāsādikaṃ hoti, nigaṇṭhasamaṇā viya alābupattaṃ bhikkhū pattaṃ aggabāhāya parikkhipitvā ādāya vicaranti, ettāvatāpi liṅgaṃ anantarahitameva hoti. Gacchante pana kāle aggabāhato otāretvā hatthena vā sikkāya vā olambetvā vicaranti, cīvarampi rajanasāruppaṃ akatvā oṭṭhaṭṭhivaṇṇaṃ katvā rajanti. Gacchante kāle rajanampi na hoti, dasacchindanaṃ ovaṭṭikāvijjhanaṃ kappamattañca katvā vaḷañjanti, puna ovaṭṭikaṃ vijjhitvā kappaṃ na karonti. Tato ubhayampi akatvā dasā chetvā paribbājakā viya caranti. Gacchante kāle ‘‘ko iminā amhākaṃ attho’’ti khuddakaṃ kāsāvakhaṇḍaṃ hatthe vā gīvāyaṃ vā bandhanti, kesesu vā allīyāpenti, dārabharaṇaṃ karontā kasitvā vapitvā jīvikaṃ kappetvā vicaranti, tadā dakkhiṇaṃ dento jano saṅghaṃ uddissa etesampi deti. Idaṃ sandhāya bhagavatā vuttaṃ ‘‘bhavissanti kho panānanda, anāgatamaddhānaṃ gotrabhuno kāsāvakaṇṭhā dussīlā pāpadhammā, tesu dussīlesu saṅghaṃ uddissa dānaṃ dassanti, tadāpāhaṃ, ānanda, saṅghagataṃ dakkhiṇaṃ asaṅkhyeyyaṃ appameyyaṃ vadāmī’’ti (ma. ni. 3.380). Tato gacchante kāle nānāvidhāni kammāni karontā ‘‘papañco esa, kiṃ iminā amhāka’’nti kāsāvakhaṇḍaṃ chinditvā araññe khipanti, tasmiṃ kāle liṅgaṃ antarahitaṃ nāma hoti. Kassapadasabalassa kira kālato paṭṭhāya yonakānaṃ setavatthāni pārupitvā caraṇacārittaṃ jātaṃ. Evaṃ pariyattiyā antarahitāyapi liṅgamattaṃ ciraṃ pavattissatīti veditabbaṃ.
ಅಟ್ಠಗರುಧಮ್ಮಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Aṭṭhagarudhammakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಚೂಳವಗ್ಗಪಾಳಿ • Cūḷavaggapāḷi / ಅಟ್ಠಗರುಧಮ್ಮಾ • Aṭṭhagarudhammā
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಚೂಳವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ಮಹಾಪಜಾಪತಿಗೋತಮೀವತ್ಥುಕಥಾ • Mahāpajāpatigotamīvatthukathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಮಹಾಪಜಾಪತಿಗೋತಮೀವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Mahāpajāpatigotamīvatthukathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಮಹಾಪಜಾಪತಿಗೋತಮೀವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Mahāpajāpatigotamīvatthukathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ಮಹಾಪಜಾಪತಿಗೋತಮೀವತ್ಥುಕಥಾ • Mahāpajāpatigotamīvatthukathā