| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
(8.) அட்ட²கனித்³தே³ஸவண்ணனா
(8.) Aṭṭhakaniddesavaṇṇanā
952. அட்ட²கனித்³தே³ஸே கிலேஸாயேவ கிலேஸவத்தூ²னி. குஸீதவத்தூ²னீதி குஸீதஸ்ஸ அலஸஸ்ஸ வத்தூ²னி, பதிட்டா², கோஸஜ்ஜகாரணானீதி அத்தோ². கம்மங் காதப்³ப³ங் ஹோதீதி சீவரவிசாரணாதி³கம்மங் காதப்³ப³ங் ஹோதி. ந வீரியங் ஆரப⁴தீதி து³வித⁴ம்பி வீரியங் நாரப⁴தி. அப்பத்தஸ்ஸாதி ஜா²னவிபஸ்ஸனாமக்³க³ப²லத⁴ம்மஸ்ஸ அப்பத்தஸ்ஸ பத்தியா. அனதி⁴க³தஸ்ஸாதி தஸ்ஸேவ அனதி⁴க³தஸ்ஸ அதி⁴க³மத்தா²ய. அஸச்சி²கதஸ்ஸாதி தஸ்ஸேவ அஸச்சி²கதஸ்ஸ ஸச்சி²கரணத்தா²ய. இத³ங் பட²மந்தி ‘இத³ங் ஹந்தா³ஹங் நிபஜ்ஜாமீ’தி ஏவங் ஓஸீத³னங் பட²மங் குஸீதவத்து². இமினா நயேன ஸப்³ப³த்த² அத்தோ² வேதி³தப்³போ³.
952. Aṭṭhakaniddese kilesāyeva kilesavatthūni. Kusītavatthūnīti kusītassa alasassa vatthūni, patiṭṭhā, kosajjakāraṇānīti attho. Kammaṃ kātabbaṃ hotīti cīvaravicāraṇādikammaṃ kātabbaṃ hoti. Na vīriyaṃ ārabhatīti duvidhampi vīriyaṃ nārabhati. Appattassāti jhānavipassanāmaggaphaladhammassa appattassa pattiyā. Anadhigatassāti tasseva anadhigatassa adhigamatthāya. Asacchikatassāti tasseva asacchikatassa sacchikaraṇatthāya. Idaṃ paṭhamanti ‘idaṃ handāhaṃ nipajjāmī’ti evaṃ osīdanaṃ paṭhamaṃ kusītavatthu. Iminā nayena sabbattha attho veditabbo.
மாஸாசிதங் மஞ்ஞேதி எத்த² பன மாஸாசிதங் நாம திந்தமாஸோ; யதா² திந்தமாஸோ க³ருகோ ஹோதி, ஏவங் க³ருகோதி அதி⁴ப்பாயோ. கி³லானா வுட்டி²தோ ஹோதீதி கி³லானோ ஹுத்வா பச்சா² வுட்டி²தோ ஹோதி.
Māsācitaṃ maññeti ettha pana māsācitaṃ nāma tintamāso; yathā tintamāso garuko hoti, evaṃ garukoti adhippāyo. Gilānā vuṭṭhito hotīti gilāno hutvā pacchā vuṭṭhito hoti.
954. அட்ட²ஸு லோகத⁴ம்மேஸூதி எத்த² லோகஸ்ஸ த⁴ம்மாதி லோகத⁴ம்மா. ஏதேஹி விமுத்தோ நாம நத்தி², பு³த்³தா⁴னம்பி ஹொந்தி ஏவ. தஸ்மா ‘லோகத⁴ம்மா’தி வுச்சந்தி. படிகா⁴தோதி படிஹஞ்ஞனாகாரோ. லாபே⁴ ஸாராகோ³தி ‘அஹங் லாப⁴ங் லபா⁴மீ’தி ஏவங் கே³ஹஸிதஸோமனஸ்ஸவஸேன உப்பன்னோ ஸாராகோ³; ஸோ சித்தங் படிஹனதி. அலாபே⁴ படிவிரோதோ⁴தி ‘அஹங் லாப⁴ங் ந லபா⁴மீ’தி தோ³மனஸ்ஸவஸேன உப்பன்னவிரோதோ⁴; ஸோபி சித்தங் படிஹனதி. தஸ்மா ‘படிகா⁴தோ’தி வுத்தோ. யஸாதீ³ஸுபி ‘அஹங் மஹாபரிவாரோ, அஹங் அப்பபரிவாரோ, அஹங் பஸங்ஸப்பத்தோ, அஹங் க³ரஹப்பத்தோ, அஹங் ஸுக²ப்பத்தோ, அஹங் து³க்க²ப்பதோ’தி ஏவமேதேஸங் உப்பத்தி வேதி³தப்³பா³. அனரியவோஹாராதி அனரியானங் வோஹாரா.
954. Aṭṭhasu lokadhammesūti ettha lokassa dhammāti lokadhammā. Etehi vimutto nāma natthi, buddhānampi honti eva. Tasmā ‘lokadhammā’ti vuccanti. Paṭighātoti paṭihaññanākāro. Lābhe sārāgoti ‘ahaṃ lābhaṃ labhāmī’ti evaṃ gehasitasomanassavasena uppanno sārāgo; so cittaṃ paṭihanati. Alābhe paṭivirodhoti ‘ahaṃ lābhaṃ na labhāmī’ti domanassavasena uppannavirodho; sopi cittaṃ paṭihanati. Tasmā ‘paṭighāto’ti vutto. Yasādīsupi ‘ahaṃ mahāparivāro, ahaṃ appaparivāro, ahaṃ pasaṃsappatto, ahaṃ garahappatto, ahaṃ sukhappatto, ahaṃ dukkhappato’ti evametesaṃ uppatti veditabbā. Anariyavohārāti anariyānaṃ vohārā.
957. புரிஸதோ³ஸாதி புரிஸானங் தோ³ஸா. ந ஸராமீதி ‘மயா ஏதஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கதட்டா²னங் ந ஸராமி ந ஸல்லக்கே²மீ’தி ஏவங் அஸ்ஸதிபா⁴வேன நிப்³பே³டே²தி மோசேதி. சோத³கங்யேவ படிப்ப²ரதீதி படிவிருத்³தோ⁴ ஹுத்வா ப²ரதி, படிபா⁴ணிதபா⁴வேன திட்ட²தி. கிங் நு கோ² துய்ஹந்தி ‘துய்ஹங் பா³லஸ்ஸ அப்³யத்தஸ்ஸ ப⁴ணிதேன நாம கிங்’ யோ த்வங் நேவ வத்து²னா ஆபத்திங், ந சோத³னங் ஜானாஸீ’தி தீ³பேதி; ‘த்வங் பி நாம ஏவங் கிஞ்சி அஜானந்தோ ப⁴ணிதப்³ப³ங் மஞ்ஞிஸ்ஸஸீ’தி அஜ்ஜொ²த்த²ரதி. பச்சாரோபேதீதி ‘த்வங் பி கோ²ஸீ’திஆதீ³னி வத³ந்தோ படிஆரோபேதி. படிகரோஹீதி தே³ஸனாகா³மினிங் தே³ஸேஹி, வுட்டா²னகா³மினிதோ வுட்டா²ஹி ததோ ஸுத்³த⁴ந்தே பதிட்டி²தோ அஞ்ஞங் சோதெ³ஸ்ஸஸீ’தி தீ³பேதி.
957. Purisadosāti purisānaṃ dosā. Na sarāmīti ‘mayā etassa kammassa kataṭṭhānaṃ na sarāmi na sallakkhemī’ti evaṃ assatibhāvena nibbeṭheti moceti. Codakaṃyeva paṭippharatīti paṭiviruddho hutvā pharati, paṭibhāṇitabhāvena tiṭṭhati. Kiṃ nu kho tuyhanti ‘tuyhaṃ bālassa abyattassa bhaṇitena nāma kiṃ’ yo tvaṃ neva vatthunā āpattiṃ, na codanaṃ jānāsī’ti dīpeti; ‘tvaṃ pi nāma evaṃ kiñci ajānanto bhaṇitabbaṃ maññissasī’ti ajjhottharati. Paccāropetīti ‘tvaṃ pi khosī’tiādīni vadanto paṭiāropeti. Paṭikarohīti desanāgāminiṃ desehi, vuṭṭhānagāminito vuṭṭhāhi tato suddhante patiṭṭhito aññaṃ codessasī’ti dīpeti.
அஞ்ஞேனாஞ்ஞங் படிசரதீதி அஞ்ஞேன காரணேன வசனேன வா அஞ்ஞங் காரணங் வசனங் வா படிச்சா²தே³தி. ‘ஆபத்திங் ஆபன்னோஸீ’தி வுத்தோ ‘கோ ஆபன்னோ? கிங் ஆபன்னோ? கத²ங் ஆபன்னோ? கிஸ்மிங் ஆபன்னோ? கங் ப⁴ணத²? கிங் ப⁴ணதா²’தி வத³தி. ‘ஏவரூபங் கிஞ்சி தயா தி³ட்ட²’ந்தி வுத்தே ‘ந ஸுணாமீ’தி ஸோதங் வா உபனேதி. ப³ஹித்³தா⁴ கத²ங் அபனாமேதீதி ‘இத்த²ன்னாமங் ஆபத்திங் ஆபன்னோஸீ’தி புட்டோ² ‘பாடலிபுத்தங் க³தொம்ஹீ’தி வத்வா புன ‘தவ பாடலிபுத்தக³மனங் ந புச்சா²மா’தி வுத்தே ‘ததோ ராஜக³ஹங் க³தொம்ஹீ’தி ‘ராஜக³ஹங் வா யாஹி, ப்³ராஹ்மணகே³ஹங் வா; ஆபத்திங் ஆபன்னோஸீ’தி? ‘தத்த² மே ஸூகரமங்ஸங் லத்³த⁴’ந்திஆதீ³னி வத³ந்தோ கத²ங் ப³ஹித்³தா⁴ விக்கி²பதி. கோபந்தி குபிதபா⁴வங். தோ³ஸந்தி து³ட்ட²பா⁴வங். உப⁴யம்பேதங் கோத⁴ஸ்ஸேவ நாமங். அப்பச்சயந்தி அஸந்துட்டா²காரங்; தோ³மனஸ்ஸஸ்ஸேதங் நாமங். பாதுகரோதீதி த³ஸ்ஸேதி பகாஸேதி. பா³ஹாவிக்கே²பகங் ப⁴ணதீதி பா³ஹா விக்கி²பித்வா அலஜ்ஜிவசனங் வத³தி. விஹேஸேதீதி விஹேடே²தி பா³த⁴தி. அனாதி³யித்வாதி சித்தீகாரேன அக்³க³ஹெத்வா அவஜானித்வா; அனாத³ரோ ஹுத்வாதி அத்தோ².
Aññenāññaṃ paṭicaratīti aññena kāraṇena vacanena vā aññaṃ kāraṇaṃ vacanaṃ vā paṭicchādeti. ‘Āpattiṃ āpannosī’ti vutto ‘ko āpanno? Kiṃ āpanno? Kathaṃ āpanno? Kismiṃ āpanno? Kaṃ bhaṇatha? Kiṃ bhaṇathā’ti vadati. ‘Evarūpaṃ kiñci tayā diṭṭha’nti vutte ‘na suṇāmī’ti sotaṃ vā upaneti. Bahiddhā kathaṃ apanāmetīti ‘itthannāmaṃ āpattiṃ āpannosī’ti puṭṭho ‘pāṭaliputtaṃ gatomhī’ti vatvā puna ‘tava pāṭaliputtagamanaṃ na pucchāmā’ti vutte ‘tato rājagahaṃ gatomhī’ti ‘rājagahaṃ vā yāhi, brāhmaṇagehaṃ vā; āpattiṃ āpannosī’ti? ‘Tattha me sūkaramaṃsaṃ laddha’ntiādīni vadanto kathaṃ bahiddhā vikkhipati. Kopanti kupitabhāvaṃ. Dosanti duṭṭhabhāvaṃ. Ubhayampetaṃ kodhasseva nāmaṃ. Appaccayanti asantuṭṭhākāraṃ; domanassassetaṃ nāmaṃ. Pātukarotīti dasseti pakāseti. Bāhāvikkhepakaṃ bhaṇatīti bāhā vikkhipitvā alajjivacanaṃ vadati. Vihesetīti viheṭheti bādhati. Anādiyitvāti cittīkārena aggahetvā avajānitvā; anādaro hutvāti attho.
அதிபா³ள்ஹந்தி அதித³ள்ஹங் அதிப்பமாணங். மயி ப்³யாவடாதி மயி ப்³யாபாரங் ஆபன்னா. ஹீனாயாவத்தித்வாதி ஹீனஸ்ஸ கி³ஹிபா⁴வஸ்ஸ அத்தா²ய ஆவத்தித்வா; கி³ஹீ ஹுத்வாதி அத்தோ². அத்தமனா ஹோதா²தி துட்ட²சித்தா ஹோத², ‘மயா லபி⁴தப்³ப³ங் லப⁴த², மயா வஸிதப்³ப³ட்டா²னே வஸத², பா²ஸுவிஹாரோ வோ மயா கதோ’தி அதி⁴ப்பாயேன வத³தி.
Atibāḷhanti atidaḷhaṃ atippamāṇaṃ. Mayi byāvaṭāti mayi byāpāraṃ āpannā. Hīnāyāvattitvāti hīnassa gihibhāvassa atthāya āvattitvā; gihī hutvāti attho. Attamanā hothāti tuṭṭhacittā hotha, ‘mayā labhitabbaṃ labhatha, mayā vasitabbaṭṭhāne vasatha, phāsuvihāro vo mayā kato’ti adhippāyena vadati.
958. அஸஞ்ஞீதி பவத்தோ வாதோ³ அஸஞ்ஞீவாதோ³; ஸோ தேஸங் அத்தீ²தி அஸஞ்ஞீவாதா³. ரூபீ அத்தாதிஆதீ³ஸு லாபி⁴னோ கஸிணரூபங் அத்தாதி க³ஹெத்வா ரூபீதி தி³ட்டி² உப்பஜ்ஜதி; அலாபி⁴னோ தக்கமத்தேனேவ , ஆஜீவகானங் விய. லாபி⁴னோயேவ ச பன அரூபஸமாபத்தினிமித்தங் அத்தாதி க³ஹெத்வா அரூபீதி தி³ட்டி² உப்பஜ்ஜதி; அலாபி⁴னோ தக்கமத்தேனேவ, நிக³ண்டா²னங் விய. அஸஞ்ஞீபா⁴வே பனெத்த² ஏகந்தேனேவ காரணங் ந பரியேஸிதப்³ப³ங். தி³ட்டி²க³திகோ ஹி உம்மத்தகோ விய யங் வா தங் வா க³ண்ஹாதி. ரூபீ ச அரூபீ சாதி ரூபாரூபமிஸ்ஸககா³ஹவஸேன வுத்தங். அயங் தி³ட்டி² ரூபாவசராரூபாவசரஸமாபத்திலாபி⁴னோபி தக்கிகஸ்ஸாபி உப்பஜ்ஜதி. நேவ ரூபீ நாரூபீதி பன ஏகந்ததோ தக்கிகதி³ட்டி²யேவ. அந்தவாதி பரித்தகஸிணங் அத்ததோ க³ண்ஹந்தஸ்ஸ தி³ட்டி². அனந்தவாதி அப்பமாணகஸிணங். அந்தவா ச அனந்தவா சாதி உத்³த⁴மதோ⁴ ஸபரியந்தங் திரியங் அபரியந்தங் கஸிணங் அத்தாதி க³ஹெத்வா உப்பன்னதி³ட்டி². நேவந்தவா நானந்தவாதி தக்கிகதி³ட்டி²யேவ. ஸேஸங் ஸப்³ப³த்த² உத்தானத்த²மேவாதி.
958. Asaññīti pavatto vādo asaññīvādo; so tesaṃ atthīti asaññīvādā. Rūpī attātiādīsu lābhino kasiṇarūpaṃ attāti gahetvā rūpīti diṭṭhi uppajjati; alābhino takkamatteneva , ājīvakānaṃ viya. Lābhinoyeva ca pana arūpasamāpattinimittaṃ attāti gahetvā arūpīti diṭṭhi uppajjati; alābhino takkamatteneva, nigaṇṭhānaṃ viya. Asaññībhāve panettha ekanteneva kāraṇaṃ na pariyesitabbaṃ. Diṭṭhigatiko hi ummattako viya yaṃ vā taṃ vā gaṇhāti. Rūpī ca arūpī cāti rūpārūpamissakagāhavasena vuttaṃ. Ayaṃ diṭṭhi rūpāvacarārūpāvacarasamāpattilābhinopi takkikassāpi uppajjati. Neva rūpī nārūpīti pana ekantato takkikadiṭṭhiyeva. Antavāti parittakasiṇaṃ attato gaṇhantassa diṭṭhi. Anantavāti appamāṇakasiṇaṃ. Antavā ca anantavā cāti uddhamadho sapariyantaṃ tiriyaṃ apariyantaṃ kasiṇaṃ attāti gahetvā uppannadiṭṭhi. Nevantavā nānantavāti takkikadiṭṭhiyeva. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
அட்ட²கனித்³தே³ஸவண்ணனா.
Aṭṭhakaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 17. கு²த்³த³கவத்து²விப⁴ங்கோ³ • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / 17. கு²த்³த³கவத்து²விப⁴ங்கோ³ • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā / 17. கு²த்³த³கவத்து²விப⁴ங்கோ³ • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
