| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā |
อฎฺฐกวารวณฺณนา
Aṭṭhakavāravaṇṇanā
๓๒๘. อฎฺฐเกสุ – อฎฺฐานิสํเสติ ‘‘น มยํ อิมินา ภิกฺขุนา สทฺธิํ อุโปสถํ กริสฺสาม, วินา อิมินา ภิกฺขุนา อุโปสถํ กริสฺสาม, น มยํ อิมินา ภิกฺขุนา สทฺธิํ ปวาเรสฺสาม, สงฺฆกมฺมํ กริสฺสาม, อาสเน นิสีทิสฺสาม, ยาคุปาเน นิสีทิสฺสาม, ภตฺตเคฺค นิสีทิสฺสาม, เอกจฺฉเนฺน วสิสฺสาม, ยถาวุฑฺฒํ อภิวาทนํ ปจฺจุฎฺฐานํ อญฺชลิกมฺมํ สามีจิกมฺมํ กริสฺสาม, วินา อิมินา ภิกฺขุนา กริสฺสามา’’ติ เอวํ โกสมฺพกกฺขนฺธเก วุเตฺต อานิสํเสฯ ทุติยอฎฺฐเกปิ เอเสว นโย, ตมฺปิ หิ เอวเมว โกสมฺพกกฺขนฺธเก วุตฺตํฯ
328. Aṭṭhakesu – aṭṭhānisaṃseti ‘‘na mayaṃ iminā bhikkhunā saddhiṃ uposathaṃ karissāma, vinā iminā bhikkhunā uposathaṃ karissāma, na mayaṃ iminā bhikkhunā saddhiṃ pavāressāma, saṅghakammaṃ karissāma, āsane nisīdissāma, yāgupāne nisīdissāma, bhattagge nisīdissāma, ekacchanne vasissāma, yathāvuḍḍhaṃ abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ añjalikammaṃ sāmīcikammaṃ karissāma, vinā iminā bhikkhunā karissāmā’’ti evaṃ kosambakakkhandhake vutte ānisaṃse. Dutiyaaṭṭhakepi eseva nayo, tampi hi evameva kosambakakkhandhake vuttaṃ.
อฎฺฐ ยาวตติยกาติ ภิกฺขูนํ เตรสเก จตฺตาโร, ภิกฺขุนีนํ สตฺตรสเก ภิกฺขูหิ อสาธารณา จตฺตาโรติ อฎฺฐฯ อฎฺฐหากาเรหิ กุลานิ ทูเสตีติ กุลานิ ทูเสติ ปุเปฺผน วา ผเลน วา จุเณฺณน วา มตฺติกาย วา ทนฺตกเฎฺฐน วา เวฬุยา วา เวชฺชิกาย วา ชงฺฆเปสนิเกน วาติ อิเมหิ อฎฺฐหิฯ อฎฺฐ มาติกา จีวรกฺขนฺธเก, อปรา อฎฺฐ กถินกฺขนฺธเก วุตฺตาฯ อฎฺฐหิ อสทฺธเมฺมหีติ ลาเภน อลาเภน ยเสน อยเสน สกฺกาเรน อสกฺกาเรน ปาปิจฺฉตาย ปาปมิตฺตตายฯ อฎฺฐ โลกธมฺมา นาม ลาเภ สาราโค, อลาเภ ปฎิวิโรโธ; เอวํ ยเส อยเส, ปสํสาย นินฺทาย, สุเข สาราโค, ทุเกฺข ปฎิวิโรโธติฯ อฎฺฐงฺคิโก มุสาวาโทติ ‘‘วินิธาย สญฺญ’’นฺติ อิมินา สทฺธิํ ปาฬิยํ อาคเตหิ สตฺตหีติ อฎฺฐหิ อเงฺคหิ อฎฺฐงฺคิโกฯ
Aṭṭha yāvatatiyakāti bhikkhūnaṃ terasake cattāro, bhikkhunīnaṃ sattarasake bhikkhūhi asādhāraṇā cattāroti aṭṭha. Aṭṭhahākārehi kulāni dūsetīti kulāni dūseti pupphena vā phalena vā cuṇṇena vā mattikāya vā dantakaṭṭhena vā veḷuyā vā vejjikāya vā jaṅghapesanikena vāti imehi aṭṭhahi. Aṭṭha mātikā cīvarakkhandhake, aparā aṭṭha kathinakkhandhake vuttā. Aṭṭhahi asaddhammehīti lābhena alābhena yasena ayasena sakkārena asakkārena pāpicchatāya pāpamittatāya. Aṭṭha lokadhammā nāma lābhe sārāgo, alābhe paṭivirodho; evaṃ yase ayase, pasaṃsāya nindāya, sukhe sārāgo, dukkhe paṭivirodhoti. Aṭṭhaṅgiko musāvādoti ‘‘vinidhāya sañña’’nti iminā saddhiṃ pāḷiyaṃ āgatehi sattahīti aṭṭhahi aṅgehi aṭṭhaṅgiko.
อฎฺฐ อุโปสถงฺคานีติ –
Aṭṭha uposathaṅgānīti –
‘‘ปาณํ น หเน น จาทินฺนมาทิเย,
‘‘Pāṇaṃ na hane na cādinnamādiye,
มุสา น ภาเส น จ มชฺชโป สิยา;
Musā na bhāse na ca majjapo siyā;
อพฺรหฺมจริยา วิรเมยฺย เมถุนา,
Abrahmacariyā virameyya methunā,
รตฺติํ น ภุเญฺชยฺย วิกาลโภชนํฯ
Rattiṃ na bhuñjeyya vikālabhojanaṃ.
‘‘มาลํ น ธาเร น จ คนฺธมาจเร,
‘‘Mālaṃ na dhāre na ca gandhamācare,
มเญฺจ ฉมายํว สเยถ สนฺถเต;
Mañce chamāyaṃva sayetha santhate;
เอตญฺหิ อฎฺฐงฺคิกมาหุโปสถํ,
Etañhi aṭṭhaṅgikamāhuposathaṃ,
พุเทฺธน ทุกฺขนฺตคุนา ปกาสิต’’นฺติฯ (อ. นิ. ๓.๗๑);
Buddhena dukkhantagunā pakāsita’’nti. (a. ni. 3.71);
เอวํ วุตฺตานิ อฎฺฐฯ อฎฺฐ ทูเตยฺยงฺคานีติ ‘‘อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ โสตา จ โหติ สาเวตา จา’’ติอาทินา นเยน สงฺฆเภทเก วุตฺตานิฯ ติตฺถิยวตฺตานิ มหาขนฺธเก นิทฺทิฎฺฐานิฯ อนติริตฺตา จ อติริตฺตา จ ปวารณาสิกฺขาปเท นิทฺทิฎฺฐาฯ อฎฺฐนฺนํ ปจฺจุฎฺฐาตพฺพนฺติ ภตฺตเคฺค วุฑฺฒภิกฺขุนีนํ, อาสนมฺปิ ตาสํเยว ทาตพฺพํฯ อุปาสิกาติ วิสาขาฯ อฎฺฐานิสํสา วินยธเรติ ปญฺจเก วุเตฺตสุ ปญฺจสุ ‘‘ตสฺสาเธโยฺย อุโปสโถ, ปวารณา, สงฺฆกมฺม’’นฺติ อิเม ตโย ปกฺขิปิตฺวา อฎฺฐ เวทิตพฺพาฯ อฎฺฐ ปรมานีติ ปุเพฺพ วุตฺตปรมาเนว อฎฺฐกวเสน โยเชตฺวา เวทิตพฺพานิฯ อฎฺฐสุ ธเมฺมสุ สมฺมา วตฺติตพฺพนฺติ ‘‘น ปกตตฺตสฺส ภิกฺขุโน อุโปสโถ ฐเปตโพฺพ, น ปวารณา ฐเปตพฺพา’’ติอาทินา นเยน สมถกฺขนฺธเก นิทฺทิเฎฺฐสุ อฎฺฐสุฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ
Evaṃ vuttāni aṭṭha. Aṭṭha dūteyyaṅgānīti ‘‘idha, bhikkhave, bhikkhu sotā ca hoti sāvetā cā’’tiādinā nayena saṅghabhedake vuttāni. Titthiyavattāni mahākhandhake niddiṭṭhāni. Anatirittā ca atirittā ca pavāraṇāsikkhāpade niddiṭṭhā. Aṭṭhannaṃ paccuṭṭhātabbanti bhattagge vuḍḍhabhikkhunīnaṃ, āsanampi tāsaṃyeva dātabbaṃ. Upāsikāti visākhā. Aṭṭhānisaṃsā vinayadhareti pañcake vuttesu pañcasu ‘‘tassādheyyo uposatho, pavāraṇā, saṅghakamma’’nti ime tayo pakkhipitvā aṭṭha veditabbā. Aṭṭha paramānīti pubbe vuttaparamāneva aṭṭhakavasena yojetvā veditabbāni. Aṭṭhasu dhammesu sammā vattitabbanti ‘‘na pakatattassa bhikkhuno uposatho ṭhapetabbo, na pavāraṇā ṭhapetabbā’’tiādinā nayena samathakkhandhake niddiṭṭhesu aṭṭhasu. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
อฎฺฐกวารวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Aṭṭhakavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๘. อฎฺฐกวาโร • 8. Aṭṭhakavāro
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / อฎฺฐกวารวณฺณนา • Aṭṭhakavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อฎฺฐกวารวณฺณนา • Aṭṭhakavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ฉกฺกวาราทิวณฺณนา • Chakkavārādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / เอกุตฺตริกนโย อฎฺฐกวารวณฺณนา • Ekuttarikanayo aṭṭhakavāravaṇṇanā
