| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
អដ្ឋកវារវណ្ណនា
Aṭṭhakavāravaṇṇanā
៣២៨. អដ្ឋកេសុ អដ្ឋានិសំសេ សម្បស្សមានេនាតិ –
328. Aṭṭhakesu aṭṭhānisaṃse sampassamānenāti –
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អាបត្តិំ អាបន្នោ ហោតិ, សោ តស្សា អាបត្តិយា អនាបត្តិទិដ្ឋិ ហោតិ, អញ្ញេ ភិក្ខូ តស្សា អាបត្តិយា អាបត្តិទិដ្ឋិនោ ហោន្តិ, តេ ចេ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ តំ ភិក្ខុំ ឯវំ ជានន្តិ ‘អយំ ខោ អាយស្មា ពហុស្សុតោ អាគតាគមោ ធម្មធរោ វិនយធរោ មាតិកាធរោ បណ្ឌិតោ ព្យត្តោ មេធាវី លជ្ជី កុក្កុច្ចកោ សិក្ខាកាមោ, សចេ មយំ ឥមំ ភិក្ខុំ អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខិបិស្សាម, ន មយំ ឥមិនា ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឧបោសថំ ករិស្សាម, វិនា ឥមិនា ភិក្ខុនា ឧបោសថំ ករិស្សាម, ភវិស្សតិ សង្ឃស្ស តតោនិទានំ ភណ្ឌនំ កលហោ វិគ្គហោ វិវាទោ សង្ឃភេទោ សង្ឃរាជិ សង្ឃវវត្ថានំ សង្ឃនានាករណ’ន្តិ, ភេទគរុកេហិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ ន សោ ភិក្ខុ អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខិបិតព្ពោ’’តិ (មហាវ. ៤៥៣) –
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu āpattiṃ āpanno hoti, so tassā āpattiyā anāpattidiṭṭhi hoti, aññe bhikkhū tassā āpattiyā āpattidiṭṭhino honti, te ce, bhikkhave, bhikkhū taṃ bhikkhuṃ evaṃ jānanti ‘ayaṃ kho āyasmā bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo paṇḍito byatto medhāvī lajjī kukkuccako sikkhākāmo, sace mayaṃ imaṃ bhikkhuṃ āpattiyā adassane ukkhipissāma, na mayaṃ iminā bhikkhunā saddhiṃ uposathaṃ karissāma, vinā iminā bhikkhunā uposathaṃ karissāma, bhavissati saṅghassa tatonidānaṃ bhaṇḍanaṃ kalaho viggaho vivādo saṅghabhedo saṅgharāji saṅghavavatthānaṃ saṅghanānākaraṇa’nti, bhedagarukehi, bhikkhave, bhikkhūhi na so bhikkhu āpattiyā adassane ukkhipitabbo’’ti (mahāva. 453) –
អាទិនា វុត្តអដ្ឋានិសំសេ សម្បស្សមានេន។ តេន ហិ សទ្ធិំ ឧបោសថាទិអករណំ អាទីនវោ ភេទាយ សំវត្តនតោ, ករណំ អានិសំសោ សាមគ្គិយា សំវត្តនតោ។ តស្មា ឯតេ អដ្ឋានិសំសេ សម្បស្សមានេន ន សោ ភិក្ខុ ឧក្ខិបិតព្ពោតិ អត្ថោ។
Ādinā vuttaaṭṭhānisaṃse sampassamānena. Tena hi saddhiṃ uposathādiakaraṇaṃ ādīnavo bhedāya saṃvattanato, karaṇaṃ ānisaṃso sāmaggiyā saṃvattanato. Tasmā ete aṭṭhānisaṃse sampassamānena na so bhikkhu ukkhipitabboti attho.
ទុតិយអដ្ឋកេបិ អដ្ឋានិសំសេ សម្បស្សមានេនាតិ –
Dutiyaaṭṭhakepi aṭṭhānisaṃse sampassamānenāti –
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អាបត្តិំ អាបន្នោ ហោតិ, សោ តស្សា អាបត្តិយា អនាបត្តិទិដ្ឋិ ហោតិ, អញ្ញេ ភិក្ខូ តស្សា អាបត្តិយា អាបត្តិទិដ្ឋិនោ ហោន្តិ, សោ ចេ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ តេ ភិក្ខូ ឯវំ ជានាតិ ‘ឥមេ ខោ អាយស្មន្តោ ពហុស្សុតា អាគតាគមា ធម្មធរា វិនយធរា មាតិកាធរា បណ្ឌិតា ព្យត្តា មេធាវិនោ លជ្ជិនោ កុក្កុច្ចកា សិក្ខាកាមា, នាលំ មមំ វា ការណា អញ្ញេសំ វា ការណា ឆន្ទា ទោសា មោហា ភយា អគតិំ គន្តុំ, សចេ មំ ឥមេ ភិក្ខូ អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខិបិស្សន្តិ, ន មយា សទ្ធិំ ឧបោសថំ ករិស្សន្តិ, វិនា មយា ឧបោសថំ ករិស្សន្តិ, ភវិស្សតិ សង្ឃស្ស តតោនិទានំ ភណ្ឌនំ កលហោ វិគ្គហោ វិវាទោ សង្ឃភេទោ សង្ឃរាជិ សង្ឃវវត្ថានំ សង្ឃនានាករណ’ន្តិ, ភេទគរុកេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា បរេសម្បិ សទ្ធាយ សា អាបត្តិ ទេសេតព្ពា’’តិ (មហាវ. ៤៥៣) –
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu āpattiṃ āpanno hoti, so tassā āpattiyā anāpattidiṭṭhi hoti, aññe bhikkhū tassā āpattiyā āpattidiṭṭhino honti, so ce, bhikkhave, bhikkhu te bhikkhū evaṃ jānāti ‘ime kho āyasmanto bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā paṇḍitā byattā medhāvino lajjino kukkuccakā sikkhākāmā, nālaṃ mamaṃ vā kāraṇā aññesaṃ vā kāraṇā chandā dosā mohā bhayā agatiṃ gantuṃ, sace maṃ ime bhikkhū āpattiyā adassane ukkhipissanti, na mayā saddhiṃ uposathaṃ karissanti, vinā mayā uposathaṃ karissanti, bhavissati saṅghassa tatonidānaṃ bhaṇḍanaṃ kalaho viggaho vivādo saṅghabhedo saṅgharāji saṅghavavatthānaṃ saṅghanānākaraṇa’nti, bhedagarukena, bhikkhave, bhikkhunā paresampi saddhāya sā āpatti desetabbā’’ti (mahāva. 453) –
អាទិនា វុត្តអដ្ឋានិសំសេ សម្បស្សមានេនាតិ អត្ថោ។
Ādinā vuttaaṭṭhānisaṃse sampassamānenāti attho.
បាឡិយំ អាគតេហិ សត្តហីតិ ‘‘បុព្ពេវស្ស ហោតិ ‘មុសា ភណិស្ស’ន្តិ, ភណន្តស្ស ហោតិ ‘មុសា ភណាមី’តិ, ភណិតស្ស ហោតិ ‘មុសា មយា ភណិត’ន្តិ វិនិធាយ ទិដ្ឋិំ, វិនិធាយ ខន្តិំ, វិនិធាយ រុចិំ, វិនិធាយ ភាវ’’ន្តិ (បារា. ២២០) ឯវមាគតេហិ សត្តហិ។
Pāḷiyaṃ āgatehi sattahīti ‘‘pubbevassa hoti ‘musā bhaṇissa’nti, bhaṇantassa hoti ‘musā bhaṇāmī’ti, bhaṇitassa hoti ‘musā mayā bhaṇita’nti vinidhāya diṭṭhiṃ, vinidhāya khantiṃ, vinidhāya ruciṃ, vinidhāya bhāva’’nti (pārā. 220) evamāgatehi sattahi.
អព្រហ្មចរិយាតិ អសេដ្ឋចរិយតោ។ រត្តិំ ន ភុញ្ជេយ្យ វិកាលភោជនន្តិ ឧបោសថំ ឧបវុត្ថោ រត្តិភោជនញ្ច ទិវាវិកាលភោជនញ្ច ន ភុញ្ជេយ្យ។ មញ្ចេ ឆមាយំវ សយេថ សន្ថតេតិ កប្បិយមញ្ចេ វា សុធាទិបរិកម្មកតាយ ភូមិយំ វា តិណបណ្ណបលាលាទីនិ សន្ថរិត្វា កតេ សន្ថតេ វា សយេថាតិ អត្ថោ។ ឯតញ្ហិ អដ្ឋង្គីកមាហុបោសថន្តិ ឯតំ បាណាតិបាតាទីនិ អសមាចរន្តេន ឧបវុត្ថឧបោសថំ អដ្ឋហិ អង្គេហិ សមន្នាគតត្តា ‘‘អដ្ឋង្គិក’’ន្តិ វទន្តិ។
Abrahmacariyāti aseṭṭhacariyato. Rattiṃ na bhuñjeyya vikālabhojananti uposathaṃ upavuttho rattibhojanañca divāvikālabhojanañca na bhuñjeyya. Mañce chamāyaṃva sayetha santhateti kappiyamañce vā sudhādiparikammakatāya bhūmiyaṃ vā tiṇapaṇṇapalālādīni santharitvā kate santhate vā sayethāti attho. Etañhi aṭṭhaṅgīkamāhuposathanti etaṃ pāṇātipātādīni asamācarantena upavutthauposathaṃ aṭṭhahi aṅgehi samannāgatattā ‘‘aṭṭhaṅgika’’nti vadanti.
‘‘អកប្បិយកតំ ហោតិ អប្បដិគ្គហិតក’’ន្តិអាទយោ អដ្ឋ អនតិរិត្តា នាម។ សប្បិអាទិ អដ្ឋមេ អរុណុគ្គមនេ និស្សគ្គិយំ ហោតិ។ អដ្ឋកវសេន យោជេត្វា វេទិតព្ពានីតិ បុរិមានិ អដ្ឋ ឯកំ អដ្ឋកំ, តតោ ឯកំ អបនេត្វា សេសេសុបិ ឯកេកំ បក្ខិបិត្វាតិ ឯវមាទិនា នយេន អញ្ញានិបិ អដ្ឋកានិ កាតព្ពានីតិ អត្ថោ។
‘‘Akappiyakataṃ hoti appaṭiggahitaka’’ntiādayo aṭṭha anatirittā nāma. Sappiādi aṭṭhame aruṇuggamane nissaggiyaṃ hoti. Aṭṭhakavasena yojetvā veditabbānīti purimāni aṭṭha ekaṃ aṭṭhakaṃ, tato ekaṃ apanetvā sesesupi ekekaṃ pakkhipitvāti evamādinā nayena aññānipi aṭṭhakāni kātabbānīti attho.
អដ្ឋកវារវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Aṭṭhakavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / បរិវារបាឡិ • Parivārapāḷi / ៨. អដ្ឋកវារោ • 8. Aṭṭhakavāro
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / បរិវារ-អដ្ឋកថា • Parivāra-aṭṭhakathā / អដ្ឋកវារវណ្ណនា • Aṭṭhakavāravaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / អដ្ឋកវារវណ្ណនា • Aṭṭhakavāravaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / ឆក្កវារាទិវណ្ណនា • Chakkavārādivaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / ឯកុត្តរិកនយោ អដ្ឋកវារវណ្ណនា • Ekuttarikanayo aṭṭhakavāravaṇṇanā
