| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணி-அட்ட²கதா² • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
அட்ட²மஹாவிபாகசித்தவண்ணனா
Aṭṭhamahāvipākacittavaṇṇanā
498. இதா³னி அட்ட²மஹாவிபாகசித்தானி த³ஸ்ஸேதுங் புன கதமே த⁴ம்மா அப்³யாகதாதிஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். தத்த² பாளியங் நயமத்தங் த³ஸ்ஸெத்வா ஸப்³ப³வாரா ஸங்கி²த்தா. தேஸங் அத்தோ² ஹெட்டா² வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³போ³. யோ பனெத்த² விஸேஸோ தங் த³ஸ்ஸேதுங் அலோபோ⁴ அப்³யாகதமூலந்திஆதி³ வுத்தங். யம்பி ந வுத்தங் தங் ஏவங் வேதி³தப்³ப³ங் – யோ ஹி காமாவசரகுஸலேஸு கம்மத்³வாரகம்மபத²புஞ்ஞகிரியவத்து²பே⁴தோ³ வுத்தோ ஸோ இத⁴ நத்தி². கஸ்மா? அவிஞ்ஞத்திஜனகதோ அவிபாகத⁴ம்மதோ ததா² அப்பவத்திதோ ச. யாபி தா யேவாபனகேஸு கருணாமுதி³தா வுத்தா, தா ஸத்தாரம்மணத்தா விபாகேஸு ந ஸந்தி. ஏகந்தபரித்தாரம்மணானி ஹி காமாவசரவிபாகானி. ந கேவலஞ்ச கருணாமுதி³தா, விரதியோபெத்த² ந ஸந்தி. ‘பஞ்ச ஸிக்கா²பதா³னி குஸலானேவா’தி (விப⁴॰ 715) ஹி வுத்தங்.
498. Idāni aṭṭhamahāvipākacittāni dassetuṃ puna katame dhammā abyākatātiādi āraddhaṃ. Tattha pāḷiyaṃ nayamattaṃ dassetvā sabbavārā saṃkhittā. Tesaṃ attho heṭṭhā vuttanayeneva veditabbo. Yo panettha viseso taṃ dassetuṃ alobho abyākatamūlantiādi vuttaṃ. Yampi na vuttaṃ taṃ evaṃ veditabbaṃ – yo hi kāmāvacarakusalesu kammadvārakammapathapuññakiriyavatthubhedo vutto so idha natthi. Kasmā? Aviññattijanakato avipākadhammato tathā appavattito ca. Yāpi tā yevāpanakesu karuṇāmuditā vuttā, tā sattārammaṇattā vipākesu na santi. Ekantaparittārammaṇāni hi kāmāvacaravipākāni. Na kevalañca karuṇāmuditā, viratiyopettha na santi. ‘Pañca sikkhāpadāni kusalānevā’ti (vibha. 715) hi vuttaṃ.
அஸங்கா²ரஸஸங்கா²ரவிதா⁴னஞ்செத்த² குஸலதோ சேவ பச்சயபே⁴த³தோ ச வேதி³தப்³ப³ங். அஸங்கா²ரிகஸ்ஸ ஹி குஸலஸ்ஸ அஸங்கா²ரிகமேவ விபாகங், ஸஸங்கா²ரிகஸ்ஸ ஸஸங்கா²ரிகங். ப³லவபச்சயேஹி ச உப்பன்னங் அஸங்கா²ரிகங், இதரேஹி இதரங். ஹீனாதி³பே⁴தே³பி இமானி ஹீனமஜ்ஜி²மபணீதேஹி ச²ந்தா³தீ³ஹி அனிப்பா²தி³தத்தா ஹீனமஜ்ஜி²மபணீதானி நாம ந ஹொந்தி. ஹீனஸ்ஸ பன குஸலஸ்ஸ விபாகங் ஹீனங், மஜ்ஜி²மஸ்ஸ மஜ்ஜி²மங், பணீதஸ்ஸ பணீதங். அதி⁴பதினோ பெத்த² ந ஸந்தி. கஸ்மா? ச²ந்தா³தீ³னி து⁴ரங் கத்வா அனுப்பாதே³தப்³ப³தோ. ஸேஸங் ஸப்³ப³ங் அட்ட²ஸு குஸலேஸு வுத்தஸதி³ஸமேவ.
Asaṅkhārasasaṅkhāravidhānañcettha kusalato ceva paccayabhedato ca veditabbaṃ. Asaṅkhārikassa hi kusalassa asaṅkhārikameva vipākaṃ, sasaṅkhārikassa sasaṅkhārikaṃ. Balavapaccayehi ca uppannaṃ asaṅkhārikaṃ, itarehi itaraṃ. Hīnādibhedepi imāni hīnamajjhimapaṇītehi chandādīhi anipphāditattā hīnamajjhimapaṇītāni nāma na honti. Hīnassa pana kusalassa vipākaṃ hīnaṃ, majjhimassa majjhimaṃ, paṇītassa paṇītaṃ. Adhipatino pettha na santi. Kasmā? Chandādīni dhuraṃ katvā anuppādetabbato. Sesaṃ sabbaṃ aṭṭhasu kusalesu vuttasadisameva.
இதா³னி இமேஸங் அட்ட²ன்னங் மஹாவிபாகசித்தானங் விபச்சனட்டா²னங் வேதி³தப்³ப³ங். ஏதானி ஹி சதூஸு டா²னேஸு விபச்சந்தி – படிஸந்தி⁴யங், ப⁴வங்கே³, சுதியங், ததா³ரம்மணேதி. கத²ங்? மனுஸ்ஸேஸு தாவ காமாவசரதே³வேஸு ச புஞ்ஞவந்தானங் து³ஹேதுகதிஹேதுகானங் படிஸந்தி⁴க்³க³ஹணகாலே படிஸந்தி⁴ ஹுத்வா விபச்சந்தி. படிஸந்தி⁴யா வீதிவத்தாய பவத்தே ஸட்டி²பி அஸீதிபி வஸ்ஸானி அஸங்க்²யெய்யம்பி ஆயுகாலங் ப⁴வங்க³ங் ஹுத்வா, ப³லவாரம்மணே ச²ஸு த்³வாரேஸு ததா³ரம்மணங் ஹுத்வா, மரணகாலே சுதி ஹுத்வாதி. ஏவங் சதூஸு டா²னேஸு விபச்சந்தி.
Idāni imesaṃ aṭṭhannaṃ mahāvipākacittānaṃ vipaccanaṭṭhānaṃ veditabbaṃ. Etāni hi catūsu ṭhānesu vipaccanti – paṭisandhiyaṃ, bhavaṅge, cutiyaṃ, tadārammaṇeti. Kathaṃ? Manussesu tāva kāmāvacaradevesu ca puññavantānaṃ duhetukatihetukānaṃ paṭisandhiggahaṇakāle paṭisandhi hutvā vipaccanti. Paṭisandhiyā vītivattāya pavatte saṭṭhipi asītipi vassāni asaṅkhyeyyampi āyukālaṃ bhavaṅgaṃ hutvā, balavārammaṇe chasu dvāresu tadārammaṇaṃ hutvā, maraṇakāle cuti hutvāti. Evaṃ catūsu ṭhānesu vipaccanti.
தத்த² ஸப்³பே³பி ஸப்³ப³ஞ்ஞுபோ³தி⁴ஸத்தா பச்சி²மபடிஸந்தி⁴க்³க³ஹணே பட²மேன ஸோமனஸ்ஸஸஹக³ததிஹேதுகஅஸங்கா²ரிகமஹாவிபாகசித்தேன படிஸந்தி⁴ங் க³ண்ஹந்தி. தங் பன மெத்தாபுப்³ப³பா⁴க³சித்தஸ்ஸ விபாகங் ஹோதி. தேன தி³ன்னாய படிஸந்தி⁴யா அஸங்க்²யெய்யங் ஆயு. காலவஸேன பன பரிணமதி. மஹாஸீவத்தே²ரோ பனாஹ – ‘ஸோமனஸ்ஸஸஹக³ததோ உபெக்கா²ஸஹக³தங் ப³லவதரங். தேன படிஸந்தி⁴ங் க³ண்ஹந்தி. தேன க³ஹிதபடிஸந்தி⁴கா ஹி மஹஜ்ஜா²ஸயா ஹொந்தி. தி³ப்³பே³ஸுபி ஆரம்மணேஸு உப்பிலாவினோ ந ஹொந்தி, திபிடகசூளனாக³த்தே²ராத³யோ வியா’தி . அட்ட²கதா²யங் பன – ‘அயங் தே²ரஸ்ஸ மனோரதோ²,’‘நத்தி² ஏத’ந்தி படிக்கி²பித்வா ‘ஸப்³ப³ஞ்ஞுபோ³தி⁴ஸத்தானங் ஹிதூபசாரோ ப³லவா ஹோதி , தஸ்மா மெத்தாபுப்³ப³பா⁴க³காமாவசரகுஸலவிபாகஸோமனஸ்ஸஸஹக³ததிஹேதுகஅஸங்கா²ரிகசித்தேன படிஸந்தி⁴ங் க³ண்ஹந்தீ’தி வுத்தங்.
Tattha sabbepi sabbaññubodhisattā pacchimapaṭisandhiggahaṇe paṭhamena somanassasahagatatihetukaasaṅkhārikamahāvipākacittena paṭisandhiṃ gaṇhanti. Taṃ pana mettāpubbabhāgacittassa vipākaṃ hoti. Tena dinnāya paṭisandhiyā asaṅkhyeyyaṃ āyu. Kālavasena pana pariṇamati. Mahāsīvatthero panāha – ‘somanassasahagatato upekkhāsahagataṃ balavataraṃ. Tena paṭisandhiṃ gaṇhanti. Tena gahitapaṭisandhikā hi mahajjhāsayā honti. Dibbesupi ārammaṇesu uppilāvino na honti, tipiṭakacūḷanāgattherādayo viyā’ti . Aṭṭhakathāyaṃ pana – ‘ayaṃ therassa manoratho,’‘natthi eta’nti paṭikkhipitvā ‘sabbaññubodhisattānaṃ hitūpacāro balavā hoti , tasmā mettāpubbabhāgakāmāvacarakusalavipākasomanassasahagatatihetukaasaṅkhārikacittena paṭisandhiṃ gaṇhantī’ti vuttaṃ.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீபாளி • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / அப்³யாகதவிபாகோ • Abyākatavipāko
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-மூலடீகா • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / அட்ட²மஹாவிபாகசித்தவண்ணனா • Aṭṭhamahāvipākacittavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-அனுடீகா • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / அட்ட²மஹாவிபாகசித்தவண்ணனா • Aṭṭhamahāvipākacittavaṇṇanā
